Heimskringla - 13.03.1929, Blaðsíða 1

fÁTÁLITUN OO HREIXSUM
ItBl 17244 — trmr Hinr
Hattar hreinaatilr og enduraýjatiir.
Betrt hrelnann Jnfnódýr.
XLIII. ÁRGANGUR
WINNIPEG MIÐVIKUÐAGINN , 13. MARZ, 1929
NUMER 24
gosoggoosegoeosðososeoescðsoeððooðsosoðoosðososðesefla
FRETTIR
iOððeoð
KANADA
vildi ekki þiggja, og skipar þaö nú
Fyrverandi fylkisstjóri í Manitoba,
Sir James Aikins, andaöist síöari
hluta vikunnar sem leiö. Fór jarð
ar'för hans fram á mánudaginn með
mikilli viðhöfn, á fylkiskosnað. Sir
Janies var talinn einhver glæsileg-
asti fylkisstjóri í framkomu, þeirra,
er menn muna; gleðimaður mikill,
enda vel fjáður.
Thomas Gagnon lögre'glustjóri í
St. Boniface, hefir verið rekinn úr
embætti, þar sem bæjarstjórnin þyk-
ist hafa fengið, sönnur fyrir því, að
hann hafi ólöglega dregið sér fé, og
á ýmsan annan hátt misboðið em-
bætti sínu, til dæmis með óleyfilegri
vinsölu, læinlínis eða óbeinlinis. Sagt
er að Gagnon ætli að áfrýja málinu
og jafnvel krefjast hárra skaðabóta
af bæjarstjórninni.—
Rannsóknarnefndin, er skipuð var
í tilefni af ákærum Taylors hersis
á hertdur Brackenstjórninni, tók sér
nýlega far til Californíu, ásamt lög-
mönnum aðilja, til þess að yfirheyra
fyrverandi framkvæmdarstjóra Win-
nipeg Electric félagsins, Mr. A. W.
McLimont. Hafði hann sent orð
hingað norðúr, sem svar við skeyti
frá rannsóknarnefndinni. að hann
væri fús til þess að bera vitni i
nrálinu um það er hann vissi, ef
hægt væri að ná til sín fyrir 19. þ. m.,
en gæti eigi komið hingað norður
sökum heilsubrests. — Annars hefir
það helzt gerst eftirtektarvert i sam-
handi við rannsóknina, að Mr. F.
H,. Newton, conservatív þingniaður
frá Roblin, hefir eigi viljað kann-
ast við það, að eftir sér séu rétt
höfð þau ummæli, að Brackenstjórn
in hafi fengið $50,000 eða aðra upp-
hæð frá W .E. félaginu árið 1927,
eða á öðrum tírna.
Hroðalegt morð var framið hér >
Winnipeg aðfaranótt sunnudagsins
3. þ. m. Hefir Cyril W. Agnew,
45 ára að aldri, einn af framkvæmdar
stjórum Dominion Bridge Company,
verið sakaður um að hafa myrt Mrs.
Elizabeth McLean, gifta konu h^r í
hæ, 55 ára að aldri, í skrifstofu fél-
a'g'sins í “Canada” byggingunni. Sím
aði hann lækni þaðan á sunnudags-
niorguninn. að kona þar hefði fengið
■“slag.” Er læknirinn hafði skoðað
Mrs. McLean, fann hann að hún var
hálsbrotin og handleggsbrotin, og að
ýmsu öðru leyti illa útleikin, og hef-
ir það sjálfsagt verið til muna þvi
þrír af rannsóknarkviðdómendum
féllu í yfirlið, er þeir sáu líkið. —
Auðsætt var að Agnew og hin myrta
höfðu verið að drekka þarna í skrif-
stofunni um nóttina og var líkið
nijög fáklætt, er að var komið. Ag-
new hefir játað að drykkju'gildi hafi
átt sér stað,‘ en neitaði að vita nokk-
uð um dauðdaga Mrs. McLean, þar
eð hann hefði fallið í svefn um nótt
ina og fundið hana svona, er hann
vaknaði. Engann frekari vitnis-
burð vildi hann gefa. Bíður hann
frekari rannsóknar í fangelsi.
BAN DARTKIN
Herbert Hoover forseti var sett-
ur í embætti sitt 4. marz, eins og til
stóð, með hinni mestu viðhöfn.
Andrew Mellon verður fjármála-
ráðherra áfram, að minnsta kosti
fyrst um sinn. Mr. Davis, innflutn
ingsmálaráðherra Coolidge heldur
einnig því embætti. Borah var
boðið dómsmálaráðherraembættið, en
William D. Mitchell. Robert P.
Lamont er viðskiftamálaráðherra,
Charles Francis Adams, afkomandi
Mrs. og John Quincy Ádams, er
flotamálaráðherra. Annars mun
síðar verða nánar skýrt frá ráðu-
neytisskipuninni.
Heimskringla hefir áður getið um
þann hildarleik er var í aðsigi milli
John D. Rockefeller yngri og Robert
W. Stewart, formanns Standard Oil
félagsinS í Indianaríki, út af því að
Rockefeller lagði að honum að segja
af sér formannsembættinu, þá er upp-
víst varð um meinsæri Stewarts í
Teapot Dorae hneykslinu mikla.
Höfum vér skýrt frá þvi áður, að
Stewart datt ekki í hug að verða við
þessari áskorun, og þóttist hvergi
hræddur um sessinn, þótt Rockefeller
færi á stað til þess að ná í næg um-
boðsatkvæði (proxies) til þess að
koma Stewart úr sessi á ársþingi fél-
agsins í Indiana. Ætlaði Stewart
að láta hart mæta hörðu. Stóð úr-
slitabardaginn 8. þ. -m., að Whitjng,
Indiana, og lauk með fullkomnum ó-
sigri Stewarts. Hefir Rockefeller
yngri þá fengið því framgengt með
atfylgi sínu, er hann fékk eigi fram
komið með góðu, aö opinber mein-
særismaður skipaði eigi forsetastót
þessarar voldugu Standard Oil deild
ar, er hetir að bakhjalli $900,000,000
höfuðstól. Eru svo að segja allir
Bandaríkjatnenn hittir ánægðustu
með úrslitin.
Nú um mánaðarmótin hófst upp-
reisn t Mexico móti Gil forseta og
stóðu að henni ýmsir helztu hers-
höfðingjar Ohregons forseta, er eitt
sinn var, og mvrtur var í haust, eftir
að hafa verið kosinn forsetaefni.
Leit í fyrstu all alvarlega út fyrir
stjórninni, en nú, síðan að Calles,
fyrverandi forseti, tók að sér forystu
stjórnarliðsins, virðast, uppreistar-
menn að þrotuni kornnir. Hefir upp
reistin verið bæld niður t suðurríkj-
unum, og er Calles nú á norðttrleið
með stjórnarherinn og hefir allstað
ar gengið lið undan uppreisnarfor-
ingjunum, þar er hann hefir kontið.
Helztu foringjar uppreisnarinnar
eru þeir Jose Gonzales Escobar og
bræðurnir Símon og Jesús Aguirre.
Er það dálítið skrítið, að hinn síð-
astneíndi skuli nú vera í þessari af-
stöðu, því það var einmitt hann, er
einna bezt gekk fram í því að bæla
niður uppreisnina gegn Calles, þá
er kaþólska kirkjan í Mexico og olíu J
hákarlarnir amertsku stóðu að. Sím- j
on Aguirre hefir verið tekinn hönd-1
um eti Jesús Aguirre er sagður á 1
flótta til norðurs við örfáa menn.—
(Frh. á 8. bls.)
----------*---------
Einkennileg staðhæfing
I Lögbergi, er kom út 28. febr. síð-
astl. er grein eftir Arnljót B. Olson
er hann kallar “Gögn i rétt lögð.”
Meðal annars segir hann frá því að
dr. Rögnv. Pétursson hafi í febr. ár-
ið 1925 spurt hann að því hvort hann
væri ekki til með að gefa það eft-
ir “að teknir væru tvö hundruð dal-
ir af þvt sent óeytt væri af Ingólfs-
sjóðnum til lögmannskostnaðar í
sambandi við annað má'l.” Arnljóti
fansc að nefndin gæti ekki orðið við
tilmælum Rögilvaldar, —sagði að
“það gæti ekki kornið til nokkurra
mála.”
Eftir að skýra frá að santræðum
þeirra um þetta mál hafi verið lokið,
bætir ArnljójjUr við;
Orðsending
TIL RITSTJ. LÖGBERGS
0PIÐ BRÉF
TIL MR. STEPHEN THORSON
I ritstjórnargrein í nýkomnu
Lögbergi (10. tölubl.), þar sem þú
getur unt skipun nefnda, á nýafstöð-
nu þingi Þjóðræknisfélagsins, kemst
þú meðal annars svo að orði;
....“Enda var samsetning nefnd-
anna slík, aö í þær voru ekki aðrir
skipaðir, en þeir dauðtrygfgu. Ekki
endilega þeir tryggustu við íslenzkt
þjóðerni, heldur þeir dauðtryggustu
við "klíkuna” sem reynt hefir að
gera Þjóðræknisfélagið sér að und-
irgefnum leppi.”—
Þar sem ég starfaði i þremur nefnd
um á síðasta Þjóðræknisþinginu, þá
skora cg liér incð ó þig aff sanna
þessi utnmæli þtn, hvað mig snertir.
Sanna það, aö störf mín í þessum
eina félagsskap (Þjóðræknisfél.J er
ég hefi tilheyrt, síðan ég konr vestur
um haf, beri þess vott, að ég hafi
verið, eða sé háður nokkurri “klíku.”
Svo nýlega er Þjóðræknisþing af-
staðið. að þú mættir til dæmis vel
muna (hafir þú verið á fundi) að
þegar ég stakk upp á hr. Sigfúsi
Halldórs frá Höfnum fyrir forseta,
gat ég þess, að nteðal annara ágætra
kosta, er ég taldi ltann hafa sem
forseta fyrir félag vort, var það, að
hann væri utan flokka, og hefði sem
ritstjóri að opinberu blaði reynst
sannfæringu sinni trúr, um leið og
hann væri einn allra ritfærasti mað-
ur meðal Vesttir I slendingti.—Þetta
er almennt viðurkennt, svo langt sem
ég.veit, þó það sé ef til vill ekki vit-
að á “Lögbergi.”
7. ntarz, 1929.
Ásgcir I. Blöndáhl.
VHu'gmynd ntín er, að ekki hafi
liðið rneir en dagur þar til að þessir
tvö hundruð clalir hafi verið greidd-
ir úr Ingólfssjóðnttm, i því skyni.
sem Rögnvaklur stakk upp á."
Öllum er Ijóst, að ég hygg, hvað
“annað mál” er hér átt við. Það er
mál þaö er hafið. var móti Eggert
Arnasyni, sem um veturinn 1925 var
kærður unt fjárdrátt. Nokkrum dög
um eftir að ég las grein Arnljóts
sá ég dr. Pétursson og sagðist hann
ntuna eftir að einu sinni í samtali
við Arnljót heföi verið drepið á
hvort það væri ekki heppilegt að
dálitið væri tekið af þvi sem eftir
væri af Irtgólfssjóðnum til þess að
borga óhjákvæmileg útgjöld í sam-
bandi við vörn Eggerts. Enginn efi
er því á hvaða mál er átt við.
Af þvi að ég er lögmaðurinn sem
beðinn var að verja Eggert, þá et
það ekki nerna skylda min gagnvart
almenningi og sjálfum mér, að lýsa
þvi yfir opinberlega. að ég fékk ekki
eitt einasta sent úr Ingólfssjóðnum
og að ekkert var tekið úr þeim sjóð,
til að standa straum af kostnaði við
mál Eggerts. Nokkrir vinir hans
söfnuðu dálítilli upphæð sem varla
var nægileg til að borga ferðakostn-
að minn og nauðsynleg útgjöld í
sambandi við réttarhaldið. Ur því
að á þetta mál er minnst, er ekki
netna sjálísagt, Eggerts vegna, að
tninná fólk á að hann var sýknaður.
Fyrir nokkrunt dögum stðan átti ég tal
við Hjálntar Gíslason, sem árið 1925
var gjaldkeri Þjóðræknisfélagsins,
og hafði því afgang Ingólfssjóðsins
undir höndum, og sagði hann mér, að
ekkert hefði verið tekið úr þeim sjóð
til varnar Eggerts Arnasonar, og bætti
svo við að i haust er leið hafi Arn-
ljjótur Olson spurt hann að hvort
ekki hefðu verið teknir peningar úr
Ingólfssjóðnum t sambandi við mál
Eg'gerts Árnasonar, og hafi hann þá
sagt Arnljóti hið satna er hann sagði
mér.
W. J. Lindal.
Seattle, Wash.,
Mar. 2, 1929. j
Mr. S. Halldórs frá Höfnurn,
Winnipeg, Man.
Dear Sir;
Will you kittdly honor enclosed
copy of letter to Mr. Stephen Thor-
son, in your good paper Hieims-
kringla. I wish to convey to you
my gratitude for your exceedingly
clever editorials, in your paper.
People of broad mental attitude have
a stalwart defender in you.........
Siucerely yours,
Brucc Sandcrs.
Seattle, Wash.,
Mar. 2, 1929.
M r. Stephen Thorson,
Winnipeg, Man.
Dear Sir:
As I entered my hotel room, I
noticed a bundle on the table. It
’was Lögberg and Heimskringla, sent
to me by a ,frierid in San Francisco,
after I had been away from civiliza-
tion for 3 months, having had no
opportunity to keep pace with the
controversies ot' the Icelanders witlj
regard to the jubilee in 1930 and the
“Ingólfsmál.”
After cleaning up and satisfyiríg
my big appetite, I located one of
those easy chairs. Now I started to
read the literary products of the
great* minds, that pour out their
ideas without reserve in long columns,
in the Icelandic papers. During my
manæuvre through this great bulk of
reading matter, I discovered a letter
written by you to the editor of
Heimskring'la, which. allthough uot
very important, or showing any great
literary style, attracted my attention.
I noticed that you make a rather pa-
thetic attempt to ridicule and degrade
my short article in Heimskringla,
which I wrote several months ag'o.
Evidently it was my misfortune that
I did not have the opportunity to
consult you, in regard to what would
be right in this case. But it is a
long time since I learned to think
for myself, and I hope to keep it
up. Now I will make clear to you
why I am writing you this letter,
my worthy critic.
After having denounced my article
with some rather sarcastic words,
without showing why such language
we appropriate, you arrive at the
conclusion, that Bruce Sanders is
not the real name of the writer of the
before mentioned article in Heims-
kringla.
I am very sorry that I have to ex-
plode this theory of yours. You
have surely come to this conclusion
through some error in reasoning.
Because Bruce Sanders is very inuch
alive, and it happened to be so that
he was baptized Bruce and his fathers
name was Sanders.
I did not know that it was required
when writing in the Icelandic papers,
to send your birth certificate and a
photograph to prove that you exist
in person. Being kind at heart I
'take this oportunity to clear up your
mind on this matter, and hope you
have not accused some old friend for
being the author of my article.
Kindly keep in mind my explanation.
I hope this revelation will cause you
no harm or lack of sleep. But I
wish to inform you now, that I will
in the near future write another ar-
ticle on this same subject. It will
be titled “Thc Accomplishmcnt of thc
Representative Committee.” Kindly
be prepared.
TIL S. F. f- H.
(5 ÁRA MINNING)
I. SÖNGVARINN
Hver öspin verður gígja með óteljandi strengjum,
er andblær þinnar vorraddar snertir hljómsins taug.
Þar blístrar svanasönginn Pan í sumarskóg og engjum,
en Sírenunnar holskeflur falda skyggða laug.
Þar rymur fossins rímnalag
vorn rammíslenzka brag.
II. RITSTJÓRINN
Hér ýmsir reyndu að lumbra á okkar verri rnanni,
en engum tókst sú þinghýðing líkt eins vel og þér.
Með snilli, dirfð og fimi, þá frelsið var í banni,
þú fjötra brauzt og réðst á móti hvers kyns snápa her.
Þú öllu sönnu leggur lið,
sem léttis mest þarf við.
Þ. Þ. Þ.
When criticizing, it is a good plan,
to quote some sentences from the
article you are criticizing, to show
why it is unsound. You seem to
have overlooked that íact when you
wrote your letter to th* editor of
Heimskringla. You simply take a
short cut and denounce Dr. Peterson
and Mr. Kvaran and myself without
showing where we really were so
disgraceful.
You know people don’t fall for
such logic now a days.
Sincerelv yours,
Brucc Sandcrs.
* * *
ÞYÐING
Seattle, Wash.,
2. marz, 1929.
Mr. S. Halldórs frá Höfnum,
Winnipeg, Man.
Kæri herra!
^ •
Viljið þér gjöra svo vel að veita
viðtöku í blaði yðar Heimskringlu,
meðlögðu afriti af bréfi til Mr. S.
Thorson. Mig langar til þess að
flytja yður”þakkir mínar fyrir hinar
afburða vel rituðu ritstjórnargreinar
yðar í blaði yðar. Víðsýnir menn
eiga í yður liinn öflugasta formæl-
enda.....
Yðar einlægur,
Bmcc Sanders.
Seattle, Wash.,
2. marz, 1929.
Hr. Stephen Thorson
Selkirk, Man.
Kæri herra!
I*egar ég kom inn á herbergi mitt
á gistihúsinu, tók ég eftir blaðastrang
a á borðinu. Það var Lögberg og
Heimskringla, sending frá kunningja
mínurn í San Francisco, eftir að ég
hafði um þriggja mánuöa tíma dval-
ið fjarri siðmenningunni og enga
möguleika haft til þess að fylgjast
með deilum Islendinga um hátíða-
höldin 1930 og Ingólfsmálið.
Eftir að hafa hroðið borðið^ og
satt hungur mitt, hafði ég upp á
hægindastól. Og nú tók ég að yfir-
fara afuröirnar aí ritmennsku hinna
miklu anda, er úthella sér með svo
takmarklausu örlæti, dálkum saman,
í íslenzku blöjiunum. Þegar ég
var að fika mig áfram gegnum þessa
dyngju af lesmáli, rak'st ég á bréf,
sem þér hafið ritað ritstjóra Heims-
kringlu. Það vakti athygli mína,
þótt það sé hvorki sérlega mikilvægt
né stórvel ritað. Eg sá að þér ger-
ið frekar aumkvunarverða tilraun til
þess að hæðast að og lítilsvirða smá-
grein mína, er ég ritaði í Heims-
(Frh. á 5. bls.)
Kveldstund
í Winnipeg
Eg var að hugsa um það öðru
hvoru 28. febrúar síðastl., hve undar
leg tilviljun( ?) það‘væri, að öll þau
ár er ég hefi sótt þing Þjóðræknis-
félagsins, og deildin “Frón” um það
leyti haft sínar myndarlegu samkom-
ur, þá hefir jafnan einhverskonar
samkoma verið auglýst í íslenzku
kirkjunni á Victor stræti, á sama
tíma og Fróns-samkoma átti að
standa yfir. I þetta sinn drógst
hugurinn frekar venju að samkom-
urini í kirkjunni. Það var svo ó-
venjulegt tækifæri fyrir mig, að eiga
þess kost að hlýða á kveldskemtun,
sem svo var undirbúin, sem au’glýs-
ingin gaf til kynna.
The Scandinavian Musical Club,
hatði efnt til þessa móts, þar sem
syngja átti og spila nokkur tónverk
og þjóðsöngva Norðurlanda þjóðanna
5, Finnlands, Danmerkur, Noregs,
Svíþjóðar og íslands. ,
Söngskráin gaf beztu vonir um á-
gæta skemtun. Þar voru nöfn tón-
snillinganna, svo sem Grieg, Söder-
man, Wennerberg, Palmgren, Sibel-
ius, o. s. frv., og fólkið sem hlut-
verkin höfðu á hendi var hér tví-
mælalaust að inna af hendi þýðing-
armikið />jóðrœknisstarf, og sem hvað
islcnzku þátttökuna i þessu móti snerti,
var í beinu samræmi við 1. gr. c-lið,
t grundvallarlögum Þjóðræknisfélags
ins. Eg þóttist því hafa fulla af-
sökun þó ég snéri baki að “Fróni”
í þetta sinn, og gengi í kirkju.
Mér var mjög t hug, að hlutur Is-
lands yrði vel með farinn á þessu
móti norrænna söngmanna, og ég
hafði fylstu von um aö svo myndi
verða. þar sem hr. S. H. frá Höfnttm
hafði verið falið að koma fram fyrir
Islands hönd, með aðstoð unigfrú
Þorbjargar Bjarnason. Mér var
kunn hin frábærilega blæfagra og
þróttmikla rödd hr. Halldórs, og list-
fengi hans á túlkun geðbrigði, á
sviði hljónts og ljóða. — Og
mér var einnig kunnugt, að piano-
spilið var ágætustu höndum, hjá ung
frú Bjarnason.
Eg hefi ekki tóni til að fara orð-
um um öll hlutverk á skemtiskránni,
en yfirleitt var meðferðin mjög á-
nægjuleg. Og sérstaklega vil ég
tiefna fiðluspil Miss Margar^t Mit-
chel, úr Sonata í C. Minor, eftir
Grieg). Þessi unga stúlka (líklega
16 ára) hafði svo gott vald á boga-
dráttum og glöggan skilnirtg á hlut-
(Frh. i 4. bls.)
0