Heimskringla - 13.03.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG, 13. MARZ, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld. .
eftir I. von Sclieffel.
‘‘Vegna þess að ég aumkaðist yfir kann,”
krópaði gamla konan. ‘‘En það er ekki lfk-
legt að þú, með skalla þinn, skiljir það. Steinn
inn stóð fyrir utan á klöppinni, og fyr á tím-
um kafa margir klotið að beygja kné sín við
kann. En enginn skifti sér af honum á vor-
um dögum. Fólkið þurkaði á honum eplin
sín eða hjó á honum viðinn, eins' og verkast
vildi, og óblítt regnið máði af honum mynd-
irnar því nær með öllu. ‘Eg vorkenni stein-
inum,’ sagði móðir mín; sú var tíðin að hann
var helgur hlutur, en bein þeirra, er eitt sinn
þekktu hann og dýrkuðu manninn á steinin-
um, og steininn sjálfan, eru löngu orðin hvít
— og.Jmaðurinn í flaksandi skikkjunni hlýtur
að vera skorpinn af kulda.’ Og fyrir því
reistum við steininn við og bárum hann hing-
að og settum hann við arninn, og hann hefir
ekki valdið oss neinu tjóni. Og vér vitum
nú hvernig gömlu guðirnir muni finna til, því
vcrum guðum hefir verið steypt af stóli.
Láttu steininn í friði.”
‘‘Þínir guðir?” hrópaði Ekkehard.
“Hverjir eru þínir guðir?”
‘‘Þú ættir að vita það,” sagði gamla kon-
an, ‘‘því að þú hefir rekið þá í burtu og út-
skúfað þeim niður í djúp vatnsins. í vatns-
djúpinu liggur það hulið, fornir fjársjóðir, og
fomir guðir. Aldrei fáum við þá framar séð,
en vér þekkjum staðina, þar sem forfeður
vorir dýrkuðu þá, áður en Frankarnir komu
og mennirnir í munkakuflunum. Og þegar
vindurinn skekur efstu greinamar á eikinni
þarna, þá má heyra kveinstafi þeirra og á helg
um nóttum er þytur og hróp um skóginn, ljós
blika og stórir höggormar vinda sig utan um
trjástofna, og yfir fjöllin koma fljúgandi fylk-
ingar yfirgefinna anda, sem koma til þess að
líta gömlu heimkynnin ”
Ekkehard gerði krossmark fyrir sér.
“Eg segi þér frá því, eins og ég hefi sjálf
horft á það,” hélt gamla konan áfram. ‘‘Eg
•hefi enga tilhneigingu til þess að móðga Krist,
en hann er oss framandi og þér þjónið honum
á erlendri tungu, sem vér fáum eigi skilið.
Væri hann einungis sprottinn upp úr vorri
eigin jörð, gætum vér talað við hann, þá yrð-
um vér hans tryggir þjónar og hver veit
nema þá hefði farið betur fyrir Alemaniu.”
‘‘Kona!” hrópaði Ekkehard, þrunginn af
bræði. “Vér skulum láta brenna þig!”
‘‘Sé það ritað í bók þína, að trén vaxi í
skóginum til þess að brenna við þau gamlar
konur, jæja, þá það, því ég hef lifað nógj
lengt. Það er skammt síðan elding heim-
sótti skógarkonuna,” og gamla nornin benti
á dökka rák á veggnum, “en eldingin lét
gömlu konuna í friði.”
Hún lét fallast á steininn vip arninn er
hún hafði lokið máli sínu og hnipraði sig sam-
an hreyfingarlaus og þegjandi. Glæðurnar
lýstu upp hrukkótt, aldrað andlitið.
“Þetta er nóg,” sagði Ekkehard, og gekk
út úr kofanum.
Adifax varð feginn að líta áftur himin-
inn yfir höfði sér.
“Þeir sátu þarna saman,” sagði hann og
benti upp á hæðina.
‘‘Eg ætla að fara þangað og líta á stað-
inn,” mælti Ekkehard, ‘‘en þú ferð til Ho-
hetitwiel og sendir tvo vinnumenn með öxi og
sög. Og segðu Oddfredi djákna í Singen að
koma, og hafa méð sér hökul og messubók.”
Adifax stökk af stað, en Ekkehard hélt
upp brekkuna.
Meðan þessu fór fram, sat hertogafrúin
í Jtastala sínum á Hohentwiel og snæddi mið
degisverð. Hún hafði oft skimað umhverfis
sigr einá1 og henni væri órótt í huga og eitt-
hvað væri að. Máltíðin stóð skamma stund
yfir, og þegar hertogafrúin var loks ein með
Praxedis, þá mælti hún:
‘‘Hvernig fellur þér við nýja kennarann
okkar, Praxedis?”
Griska stúlkan brosti.
“Svaraðu!” sagði hertogafrúin ákveðin.
‘‘Eg hefi margan kennarann séð fyr en
þennan í Konstantínópel," svaraði Praxedis
kæruleysislega.
Hertogafrúin rétti fingurinn upp, eins og
hún væri að ógna henni.
“Eg rek þig frá augum mér, ef þú leyfir
þér svona ósvífnis-tal. Hvað hefir þú á
móti skólakennurum?”
‘‘Afsakið þér,” sagði Praxedis, ‘‘ég ætlaði
ekki að gera neitt rangt. En þegar ég sé
svona bókamann eins og þennan, hve alvar
lega ástundun hann leggur á það, að fá eitt-
hvað vit úr handritinu sínu, meiningu, sem
jafnvel oss er augljós, og þegar ég sé hann
niðursokkinn í bækur sínar, eins og hann
væri í álögum, hafa auga fyrir letruðu orðun-
um einum, en ekkert fyrir mannlegum verum
umhverfis sig, þá get ég ekki varist hlátri.
Eg hlæ þegar ég veit ekki hvort meðaumkun
ætti við. Og vissulega hefir hann ekki
þörf fyrir mína meðaumkunn, því hann veit
svo miklu, miklu meira en ég.”
‘‘Kennari verður að vera alvarlégur,” sagði
hertogafrúin. “Alvaran er hluti af köllun
hans, alveg eins og eðlilegt er að snjór falli á
fjöll vor.”
‘‘Alvarlegur!” svaraði gríska stúlkan.
“Já, víst hlýtur allt að vera alvarlegt í þessu
landi, þar sem snjór hylur fjallatindana. Eg
vildi að ég væri eins lærð og meistari Ekke-
hard, svo ég gæti útlistað það, sem fyrir mér
vakir. Eg á við það, að það ætti að vera unt
að nema í gamni, ef svo mætti segja, í kátínu,
og án þess að þrýsta fram svitadropum á
enni sínu það, sem er fagurt, hlýtur að
gleðja og vera jafnframt satt. Eg á við, að
þekkingin er eins og hunangið — það má afla
þess. á margvíslegan hátt. Fiðrildið flögrar
umhverfis blómkrónuna og finnur þó leiðina
til hunangsins, en þýzkur fræðimaður minnir
mig á klunnalegan skógarbjörn, sem hlammar
hramminum klunnalega inn í býflugnabú og
sleikir hann svo á eftir — og ég er ekkert
gefin fyrir skógarbirni.”
‘‘Þú ert léttúðarstúlka,” mælti Heiðveig
hertogafrú, “og hefir ímugust á lærdómi; en
segðu mér hitt, hvernig geðjast þér að Ekke-
hard að öðru leyti — finst þér hann lagleg-
ur?”
Praxedis horfði framan í húsmóður,
sína.
‘‘Eg hef enn þá aldrei veitt því eftirtekt,
hvort munkur væri laglegur eða ekki.”
“Hvers vegna ekki?”
‘‘Mér hefir fundist það vera gagnslaust.”
‘‘Þú svarar einkennilega í dag,” sagði
frú Heiðveig. Og hún stóð upp við þessi
orð, gekk að glugganum og leit til norðurs,
þar sem brattir tindarnir á Hohenkraen gnæfðu
upp að baki dökkum furuskóginum.
‘‘Geitasmalinn var hérna ekki alls fyrir
löngu til þess að sækja nokkura menn,” sagði
Praxedis.
“Það er milt og sólríkt í dag,” sagði her-
togafrúin; ‘‘segðu þeim að söðla hestana. Við
skulum ríða yfir um og sjá hvað þeir eru að
gera. Nei, það er satt — ég gleymdi því, að
þú kvartaðir um þreytu eftir reiðina til St.
Gallus. Eg fer ein......”
Ekkehard hafði athugað staðinn vandlega,
þar sem blótið hafði farið fram um nóttina.
Litlar menjar veizlunnar voru eftir. Moldin
umhverfis eikina var rauðlituð, og hálfbrunn-
ir stofnar og aska sýndi hvar eldurinn hafði
verið. Það vakti undrun hans er hann sá
vaxmyndir, hálffaldar innan um eikargreinarn
ar, af mannslimum, höndum og fótum, og
myndir af hestum og nautum, en þetta voru
gjafir til áheita fjrrir sjúka menn og skepnur.
sem hjátrúarfullt bændafólkið hélt að myndi
verða áhrifameira ef hengi í gömlu, helgu eik-
inni, heldur en í kirkju dalsins.
Tveir menn, vopnaðir með öxum, koniu
í ljós.
‘‘Við vorum sendir hingað,” mæltu þeir.
“Frá Hohentwiel?” spurði Ekkehard.
“Við vinnum fyrir hertpgafrúna, en eig-
um heima þarna undir Hohentwiel, þar sem
reykinn leggur upp úr kolagröfinni.”
‘‘Gott er það,” svaraði Ekkehard. Þið
höggvið þetta tré niöur fyrir mig.”
Mennirnir litu á hann vandræðalega.
‘‘Áfram!” hrópaði hann, ‘‘og flýtið ykfcur,
því á jörðinni verður það að liggja fyrir nátt-
mál.”
Mennirnir gengu að eikinni. Þeir stóðu
með opinn munninn frammi fyrir tígulegu
trénu. Annar þeirra lét öxina hníga.
“Þekkir þú ekki þennan stað, Chomuli?”
mælti hann við félaga sinn.
“Hví skyldi ég gera það, Woveli?”
“Skógarhöggsmaðurinn benti í austur,
tók hægri hnefann upp að munni sér eins og
hann væri að drekka, og sagði: ‘‘Vegna
þessa, Chomuli!”
Hinn maðurinn gaut augunum út undan
sér þangað, sem Ekkehard stóð, og mælti
lymskulega: “Við vitum ekkert, Woveli.”
‘‘En hann fær að vita, Chomuli,” svaraði
sá fyrri.
‘‘Við bíðum og sjáum hvað setur, Wov-
eli,” svaraði hinn.
‘‘En þetta er synd og skömm,” hélt sá
fyrri áfram. ‘‘Þessi eik hefir staðið þarna í
meira en tvö hundruð ár, og margan glaðan
maí- og nóvember eldinn hefir hún séð. Eg
hefi ekki lund til þes að gera það, Chomuli.”
‘‘Vertu ekki þessi asni!” tautaði hinn, og
hjó fyrsta höggið. “Við verðum að gera
það. Og þess ótrauðari sem við erum að
höggva tréð, því ólíklegra er, að þessi náungi
í kuflinum geti sér þess til, að við höfum sjálf.
ir setið undir greinunum og blótað á nætur-
þeli. Mundu eftir sektinni. Það er eins
gott að fara varlega, Woveli.”
Síðasta athugasemdin hafði tilætluð á-
hrif.
‘‘Það er eins gott að fara varlega, Chom-
uli,” endurtók hann og rak öxina í tréð, sem
hann hafði tilbeðið — það voru ekki nema tíu
dagar liðnir síðan hann hafði hengt vaxmynd
í greinarnar, svo að brúna beljan hans lækn-
aðist af hitasótt. Spænirnir flugu undan
höggunum, sem féllu með jöfnum hraða á
stofninn.
Djáknin frá Singen var nú kominn með
messubók og hökul. Ekkehard benti honum
að koma með sér og þeir gengu báðir samt inn
í hús gömlu konunnar. Skógarkonan sat
enn hreyfingarlaus við eldinn. Snarpur súg-
ur fór um húsið um leið og dyrnar opnuðust
og slökkti daufan eldinn.
“Skógarkona!” hrópaði Ekkehard í skip-
andi róm. ‘‘Taktu saman pjönkur þína og
taktu til í húsi þínu, því að nú verður þú að
fara!”
Garnla konan þreif staf sinn og skar í
hann þriðju skoruna.
‘‘Hver er sá, er móðgar mig í þriðja sinn,”
mælti hún með draugslegri rödd, “og hver
hyggst að reka mig, eins og flækingsrakka, úr
húsi minnar móður?”
“í nafni hertogafrúarinnar í Svabíu,”
hélt Ekkehard hátíðlega áfram, ‘‘og sökum
þess að þú fremur heiðna hjátrúarsiði og
skurðgoðadýrkun á náttarþeli mun ég lesa yf-
ir þér formála þann, sem bannfærir þig frá
húsi og heimili, frá landi og þjóð. Stóll þinn
skal settur utan dyra þinna, og þú skalt flakka
óaflátanlega alstaðar þar, sem blá hvelfing
himinsins hylur jörðina og kristin kirkja nær,
eins langt og fálkinn flýgur, borinn áfram af
vængjum vindanna. Engar dyr gestrisninn
ar skulu uppljúkast fyrir þér, enginn eldur skal
brenna á arni fyrir þig, engin lind skal renna
fyrir þig, fyr en þú hefir afneitað þínu illa
athæfi og samið frið við Guð, hinn Þríeina,
hinn mikla dómara lifenda og dauðra.”
“Skógarkonan hafði hlýtt á hann, án
þess að merki þess sæust, að þetta hefði feng-
ið rnikið á hana.
‘‘Smurður maður mun srnána þig þrisvar
sinnunr undir þínu eigin þaki,” sagði hún í
hljóði við sjálfa sig. “Þú skalt gera merki
á staf þinn þessu til vitnisburðar, og þennan
staf skalt þú taka og halda í áttina til sólar-
lagsins, því að þeir munu hvergi leyfa þér að
halla höfði þínu. Ó, móðir, móðir mín!”
Hún tók saman það litla, sem hún átti,
batt það í böggul, greip staf sinn og bjóst til
ferðar. Djáknin frá Singen gat ekki varist
þess að verða mjög hrærður.
‘‘Ákalla þú Drottinn fyrár munn þjóna
hans,” sagði hann við hana, “og gerðu kristi-
lega yfirbót, svo þér verði miskunnað.”
‘‘Skógarkonan er of gömul til þess,”
svaraði hún og kallaði á gaukinn sinn. Fugl-
in flaug til hennar og settist á öxl hennar,
hrafnin vappaði órólegur á eftir henni, og hún
þréif upp hurðina. Enn einu sinni leit hún
umhverfis sig, á veggina, á arininn og hross-
hausana, en laust svo stafnum í dyrahelluna,
svo að undir tók, og snéri sér að munkinum:
“Bölvaðir séu þér hundar!” hrópaði hún há-
stöfum og hvarf síðan inn á milli trjánna og
fuglamir hennar á eftir henni.
‘‘Fylking sigraðra manna fer úr landi; þá
stjarna vonar vorrar hröpuð er af himni.
En ísland, sjávarluktan hólma íss og
snjóa, vér mænum á með þrá i augum.”
heyrðist hún kveða lágt innan úr skógarþykn-
inu.
>
Djáknin lagði hökulinn á axlir Ekkehards
þegar hún var farin, tók messubókina í hönd
sér og gekk ásamt félaga sínum hátíðlega í
gegnum húsið og klefann, sem áfastur var.
Þeir helguðu veggina með krossmarki, svo að
illir andar yrðu að hröklast þaðan fyrir fullt
og allt, og eftir að þeir höfðu farið með marg
víslegar bænir, las Ekkehard loks hina miklu
særingu yfir staðnum.
Þetta guðræknisstarf tók langan tíma.
Kaldir svitadropar voru á enni djáknans, er
hann tók hökulinn af herðum Ekkehards, því
hann hafði aldrei áður hlýtt á jafn skelfileg
orð. Þeir heyrðu jódyn rétt þegar þeir voru
að ljúka við athöfnina, og hertogafrúin kom
fram úr skóginum, ásarnt einum fylgdarsveini
einungis. Ekkehard gekk fram til þess að
heilsa henni, en djákninn snéri heimleiðis.
“Þér hefir lengi dvalist,” kallaði hertoga-
frúin vingjarnlega. ‘‘Eg varð sjálf að koma
og líta á, hvað þú hefir verið að gera.”
Skógarhöggsmennirnir höfðu nú lokið
við verk sitt og voru horfnir bak við hæðina,
því að þeim stóð ógn mikil af hertogafrúnni.
Ekkehard sagði henni frá hegðun og hátterni
Skógarkonunnar, og frá því, hvernig hann
hefði rekið hana á braut-
“Þú ert strangur,” sagði Heiðveig her-
togafrú.
“Eg hélt að ég hefði verið mildur,” svar-
aði Ekkehard.
‘‘Jæja, vér föllumst á fyrirmæli þín,”
sagði hertogafrúin. ‘‘En hvað viltu nú gera
við þetta auða hús?” Hún leit í flýti á
steinveggina.
“Vald illu andanna hefir verið sært á
braut," svaraði Ekkehard. ‘‘Eg ætla að
helga það sem bænahús fyrir St. Heiðveigu."
Hertogafrúin leit feginsamlega á hann.
“Hvemig hefir þér komið það til hugar?”
‘‘Mér datt þetta allt í einu í hug. Eg
hefi látið höggva stóru eikina niöur.”
Þau gengu bæði upp einstigið upp á Ho-
henkraen, þar sem hinn volduga eik lá fall-
in, og varnaði því nær vegarins með sínum
miklu greinum. Háhnjúknunx á þessari ein-
kennilegu hæð var þann veg háttað, að þar
var flatur hamar, fáein fet að ummáli, en
klettóttar hlíðarnar lágu því nær þráðbeint
niður þaðan. Þarna stóðu þau. Það var
svimandi hátt, og hvorki klettur né tré til þess
að styðja sig við. Þessar tvær myndir báru
við himinn, munkurinn í dökkum kufli sín-
um, en hertogafrúin hafði sveipað að sér
ljósri skikkju sinni. Þau horfðu þegjandi á
hina mikilfenglegu sjón. Áin Aach liðaðist
um.græn engi langt fyrir neðan þau á slétt-
unni. Þökin og gaflarnir á húsunum í fjar-
lægum dalnum litu út eins og deplar á landa-
bréfi. Beint á móti gnæfði núpurinn á Ho-
hentwiel, sem þau þekktu svo vel. En að
baki hæða-garðurinn, sem huldi fyrir þeim
Rín ána, eftir að hún rann úr Constance
vatninu. Untersee með Reichenau-eyjunni
var sveipað ljósi, en í fjarska sást óljóst votta
fyrir risafjöllum í gegnum þokumistur. Þau
skírðust sífellt betur og betur, eftir því sem
sólin lækkaði og snart brúnir þeirra með gull-
inni dýrð. Yfir öllu landinu hvíldi þýðleg
mýkt í kveldsólnni.
Frú Heiðveig var hrifin inn að djúpi sál-
ar sinnar. Allur sefi hennar komst við af
Mikilfengleik myndarinnar framundan. Hún
leit af snjóþöktum Ölpunum í hrifning sinni og
á Ekkehard. Ein tilfinningin vekur aðra, og
fagnandi viðkvæmni fór um huga hennar.
‘‘Hann langar til þess að helga St. Heiðveigu
bænahús,” sagði innri rödd hennar hvað
eftir annað.
Hún steig fætinum fram, eins og hún
væri hrædd um að fá svima, lagði hægri hönd-
ina á öxl Ekkehards og studdi sig við hann.
Glampandi augu hennar litu beint í augu hon-
um.
“Um hvað er vin minn að dreyma?”
spurði hún þýðlega.
Ekkeliard hafði verið niðursokkinn í hugs
anir. Hann hrökk við.
‘‘Aldrei áður hefi ég staðið í slíkri hæð,”
svaraði hann, ‘‘og það rninnir mig á setningu
í Heilagri Ritningu: ‘Enn tekur djöfullinn
hann með sér upp á ofurhátt fjall og sýnir
honum öll ríki heimsins og dýrð þeirra;
‘“Og hann sagði við h'ann: Allt þetta
mun ég gefa þér, ef þú fellur frarn og tilbiður
mig.”
‘‘Þá segir Jesús við hann: ‘Vík burt Sat-
an; því að ritað er: Drottinn, Guð þinn, átt þú
að tilbiðja og þjóna honum einum."'