Heimskringla - 17.07.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 17. JÚLf, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Daginn eftir bjó Gunzo um hinn beiska pistil
í blikkdós og vafði síðan líni utan um. Einn
af leiguliðum klaustursins bafði vegið bróður
sinn og gert síðan það heit, að hann skyldi fara
í pílagrímsför með hægri handlegginn bundinn
við hægri mjöðmina, til grafar tólf helgra
manna, og þar skyldi hann biðjast fyrir þar til
hann fengi eitthvert merki um það frá himni
að hann hefði miskunn hlotið. Hann átti leið
upp með Rín. Gunzo hengdi dósina um háls-
inn á þessum manni. Fáeinum vikum síðar
var henni skilað samvizkusamlega við dyrnar
á Klaustrinu í Reichenau. Gunzo þekkti vini
sína þar vel, þess vegna hafði hann helgað þeim
bókina.
Svo vildi til, að Moengal, sóknarpresturinn
gamli, átti erindi til klaustursins um þetta leyti.
Belgiski pílagrímurinn sat í gestaherberginu og
átti í miklu basli við að éta fiskisúpu, sem hon-,
um hafði verið borin. Hlekkirnir hristust í
hvert skifti sem hann rétti upp handlegginn.
‘‘Þú ættir heldur að snúa heim aftur, iðr-
andi maður,” sagði Moengal við hann, “og
ganga að eiga ekkju mannsins, sem drepinn
var. Það væri langt um betri yfirbót en að
skaka þessa hlekki á heimskulegri ferð um víða
veröld.’’
Pílagrímurinn hristi höfuðið þegjandi.
Honum fanst slíkt verk myndi íþyngja sér, með
enn örðugri hlekkjum heldur en þeim, er smið
urinn hafði brætt saman.
Moengal lét segja ábótanum til sín, en
fékk þau skilaboð, að Wazmann væri niður-
sokkinn í bókarlestur. Samt var honum vísaC
á fund hans.
■‘Settu þig niður, sóknarprestur,” mælti
ábótinn vingjamlega. ‘‘Mér er kunnugt um
að þér fellur það vel, sem er vel saltað og krydd
að. Hérna er dálítið fyrir þig.”
Og hann tók til að lesa handrit Gunzos,
sem hann hafði rétt áður fengið í hendur.
Gamli maðurinn hlustaði rólegur, en það tók að
þyngja yfir brá hans og nasavængirnir titr-
uðu.
Þegar kom að lýsingunni á hrokknu hári
Ekkehards og fallega fótabúnaði, ætlaði ábót-
inn að springa af hlátri, en Moengal sat stein-
þegjandi, og því var líkast sem þrumuský hefði
sezt á enni hans.
‘‘Jæja,’’ mælti ábótinn, ‘‘þetta ætti að hýða
úr honum drambið. Ágætt! bókstaflega af-
bragð. Og hvílík þekking. Þetta ætti að
duga! Þessu verður ekki svarað!”
“Er það ekki hægt?" sagði sóknarprestur-
inn skuggalega.
“En hvernig þá?” spurði ábótinn áfjáður.
Moengal bar sig svo til að ekki var á því
vilst við hvað hann átti.
“Góður stafur úr illivið eða stinn álm-
Igrein,” mælti hann, “og síðan ofan eftir Rín
þangað til ekki er eftir nema handleggslengdin
milli skógarviðarins úr Svabíu og hryggsins á
ítalska skrifaranum! Og svo 1—” Hann lauk
ræ<Sunni með annari hreyfingu.
”Þú ert dálítið óheflaður, sóknarprestur,”
sagði ábótinn kuldalega, ‘‘og hefir ekki fullan
skUning á lærdómnum. Enginn getur ritað
annað eins og þetta, nema hann sé stórmennt-
aður og fágaður. Eg bið þig að sýna meiri
virðingarvott.”
‘‘Jívað!” hrópaði Moengal upp fyrir sig og
var nú fjúkandi reiður. “Eldheitir kossar og
illt hjarta. Það er sem sorasilfur utan á leir-
broti,” segir Salómon. Lærdómur og þekk-
ing! Þá er álmviðurinn í sókninni minni eins
lærður, þvi að hann vælir það, sem í hann hef-
ir verið vælt. Við þekkjum vel þessa belgisku
páfugla. Og þeir eru víðar en þar. Fjaðrir
þeirra eru stolnar og þótt þeir breiði úr stél-
inu og beri á sér alla regnbogans liti, þá eru
hróp þeirra hás, og verða sífellt meira og meira
hás, hversu mikið sem þeir teygja sig og
glenna. Áður en ég fékk mína miklu lækn-
ingn hélt ég líka að það væri söngur en ekki
gal, þegar menn belgdu sig upp með mál-
fræði — en nú! Vertu sæll, Marcianus Cap-
ella! segjum við nú við Radolfszell.”
' ‘‘Eg er hræddur um að það sé kominn
tími til þess fyrir þig að hugsa um heimferð,”
sagði ábótinn. “Skýin eru dökk yfir vatninu
og stefna hingað.”
Sókarpresturinn skildi að hann myndi
ekki hafa hitt rétta manninn til þess að útlista
fyrir skoðanir sínar um heilbrigði og lærdóm.
Hann stóð þess vegna upp og kvaddi.
‘‘Þú hefðir eins getað setið kyr í klaustr-
inu við Benchor á emerald-eyjunni, írski þöng-
ulhausinn þinn!” hugsaði Wazmann ábóti með
sjálfum sér um leið og hann kvaddi hann kulda
lega.
‘‘Rudimann!” kallaði hann út í dimman
ganginn, þegar Moengal var farinn. Rudimann
kom í Ijós. “Þú manst vafalaust eftir því frá
vínuppskerunni,” sagði ábótinn við hann,’ “að
þér var gefið högg af snáða nokkrum, sem
dutlungafull hertogafrú nokkur er í þann veg-
inn að gefa lönd—”
‘‘Eg man eftir högginu," svaraði Rudi
mann og roðnaði við eins og mær, sem spurð er
urn elskhuga sinn.
“Sterk og þung hönd hefir nú gefið hon
um höggið aftur. Nú getur þú verið rólegur
Lestu þetta!” og ábótinn rétti honum handrit
Gunzos.
‘‘Með þínu leyfi,” sagði Rudimann og gekk
út að glugganum. Þessi höfuðbyrlari hafði
bragðað margar göfugar víntegundir, þann
tíma, sem hann hafði haft það starf með hönd-
um, en ásjóna hans hafði jafnvel ekki ljómað
eins fagurlega þegar biskupinn frá Cremona
hafði sent honum nokkurar flöskur af þungu,
dökku Asti-víni, eins og hún gerði nú. “Víð-
tæk þekking og málsnilld eru sannarlega guðs-
gjafir,” sagði hann. ‘‘Nú er úti um bróðir
Ekkehard. Hann mun aldrei dirfast að láta
sjá sig aftur."
"Ekki algerlega úti um hann,” sagði
ábótinn, “en það, sem á vantar, kann enn að
koma fyrir! Og hinn lærði bróðir Gunzo, hef-
ir hjálpað okkur stórlega. Og það má ekki
láta ritgerð hans grotna niður ólesna. Sjá þess
vegna um að nokkur eintök af henni verði
skrifuð — sex væri betra en þrjú. Það verður
að koma þeim unga hermanni burt frá Hohent-
wiel. Ekki geðjast mér að þessum ungu fugl
um, sem halda að þeir geti sungið betur en hin-
ir, sem eldri eru. Hann heíir gott af því, að
fá svolítið kalt vatn á kollinn! Við skulum
senda bróður vorum í St. Gall bréf, og láta
hann skipa honum að hverfa heim aftur.
Hvernig er syndalistinn hans núna?”
Rudimann rétti upp hægri hendina og tók
að telja á fingrum sér.
“Á ég að telja þær upp?” spurði hann.
‘‘í fyrsta lagi truflaði hann friðinn í klaustrinu
um vínuppskeruna—"
“Hættu!” hrópaði ábótinn. ‘‘Því er lok-
ið fyrir fullt og allt. Allt, sem skeði fyrir or-
ustuna við Húnana er úr sögunni með öllu.
Burgundarnir settu þessi lög og þau skulum
við halda.”
“Leyf mér þá að segja, án þess að telja
það saman á fingrum mér, að frá þeim degi, er
dyravörðurinn frá St. Gall kvaddi klaustur sitt
hefir hann sífellt verið fullur af hroka og ó-
svífni. Hann hefir gengið fram hjá bræðrum
sínurn án þess svo mikið sem að hreyfa ti!
varirnar í kveðjuskyni, og það þótt í hlut ættu
menn, sem honum voru langt um framar að
aldri og vísdómi; hann setti sig upp á þann háa
hest að taka til að flytja ræðu daginn, sem við
börðum á Húnunum, þótt annað eins verk
hefði að sjálfsögðu átt að vera falið öðrum hvor
um hinna göfugu ábóta. Þá var hann svo
djarfur að skíra heiðinn fanga, þótt þá skírn
hefði sóknarpresturinn átt að framkvæma, en
ekki maður, sem með rétti átti heima í dyra-
varðarkofanum í St. Gall.”
"Og hvað af kunni að hljótast hinu stöð-
uga samneyti hins freka unglings við hina
tignu húsmóður, er meira en nokkur fái sér
getið til um, nema Hann, sem rannsakar allra
hjörtu. í giftingarveizlu þessa skírða heið-
ingja var eftir því tekið, að hann fór ekki í fel-
ur með að hann sat lengi á eintali við þessa
hefðarfrú, og að hann stundi þungan eins og
særður hjörtur. Sömuleiðis var tekið eftir
því, og tók mönnum það sárt, að grísk stúlka,
málóð og óstöðug eins og spörfugl, elti hann á
röndum. Fyrir því er líklegt, að það sem hús-
móðirin láti ógert, muni þjónustumærin full-
komna; og um hana sjálfa er það að segja, að
enginn veit með sanni hvort hún er rétttrúuð.
Og beiskari en dauðinn er sú kona, hverrar
hjarta er snara og net og hverrar hendur eins
og fjötrar; sá, sem guði þóknast, mun undan
henni komast, en syndarinn mun lenda í
snöru."
‘‘Það var sannarlega vel viðeigandi að
Rudimann, sem lét sér svo annt um yfirþern-
una, Kerhildi, skyldi vera svona vel að sér í
orðum kennimannsins.
“Nú er nóg komið,” sagði ábótinn. Grein
22: Um endurköllun þeirra, sem lengi dvelja í
fjarlægð. Það á vel við í þessu sambandi.
Mér segir svo hugur, að hin óstöðuga mær
þarna uppfrá muni bráðum flögra um meðal
klettanna, eins og svölumóðirin, sem hefir
misst unga sinn út úr hreiðrinu. Vertu sæll,
góðurinn — og við eigum Saspach!”
18. KAPÍTULI
Erindsrekstur Spazzos stallara
Ekkehard gekk út um kastalahliðið í
hressandi svala snemma að morgni sumardags-
ins, og hélt upp fjallveginn. Honum hafði
ekki orðið svefnsamt um nóttina og gengið
lengi um gólf í herbergi sínu. Hann gat ekki
lengur dulið fyrir sjálfum sér þær hamslausu
hugsanir, sem hertogafrúin hafði vakið hjá
honum og það var sem allt hringsnérist í
höfði hans um morguninn. Hann gætti þess,
að verða ekki á vegi hertogafrúarinnar, og þó
þráði hann hvert augnablik sem hann var í
burtu, að fá að vera nálægt henni aftur. Hans
fyrra sæla skilningsleysi var horfið, og hann
var farinn að vera utan við sig og dutlunga
fullur í framkomu. Sannleikurinn var sá, að
sá tími, sem engum dauðlegum manni hefir
enn verið hlíft við og Gottfred frá Strassburg
síðar lýsti á þá leið, að það væri stöðug þján-
ing samfara stöðugri sælu, hafði komið yfir
hann.
Þrumuveður hafði geisað umhverfis kastal
ann síðari hluta næturinnar. Ekkehard hafði
lokið upp litla glugganum sínum og skemt sér
við að horfa á skær leiftrin, sem við og við
vörpuðu birtu yfir vatnsströndina, og hann
hafði hlegið þegar myrkrið drottnaði aftur og
þrumurnar ultu skjálfandi eftir hæðunum.
Nú var morguninn sólríkur og fagur.
Döggin glitraði á grasinu; hér og þar í skuggan
um voru óbráðin haglkorn. Kyrð ríkti yfir
hæð og dal.en á ökrunum voru hin þungu korn-
öx brotin niður.þvíað haglstormui’inn hafði sleg
ið þau til jarðar. Áragrúi af litlum brúnum
lækjum rann niður klettóttar hlíðarnar.
Þetta var árla dags og ennþá var allt
kyrt. Einungis einn maður sást á gangi út
á öldóttum hæðum, sem.hallast ofan frá Ho-
hentwiel. Það var Cappan, Húninn. Hann
hélt á víðisgreinum og allskonar efni í gildrur
og snörur og var að ganga til iðju sinnar að
leggja þær fyrir akurmýsnar. Hann var ímynd
hins ánægða brúðguma er hann gekk þarna
og blés í ýlustrá. Hann hafði fundið nýtt líf
í faðmi hinnar stórvöxnu Friðrúnar. .
“Hvernig líður þér?” spurði Ekkehard vin-
gjarnlega um leið og Húninn gekk fram hjá
honum og heilsaði honum auðmjúklega.
Cappan benti upp á bláan himininn. “Það
er eins og ég væri í himnaríki!” hrópaði hann
og sveiflaði sér í hring á annari löppinni. Ekke-
hard lagði leið sína í aðra átt, en hann heyrði
lengi hið glaðlega blístur músaveiðarans í
morgunkyrðinni.
Veðurbarinn tíðarkubbur lá undir stórum
kletti og hafði lilaktré greitt greinar sínar með
útsprungnum blómum yfir liann. Þarna sett
ist Ekkehard. Hann sat um hríð og horfði
dreymandi út í fjarskann, en tók því næst úr
kufli sínum snoturlega innbundna bók og hóf
að lesa. Það var hvorki bænakver né sálma
bók. Á titilblaðinu voru þessi orð: “Ljóð
Salómons,” og það var alls ekki hentugur lest-
ur fyrir hann þessa stundina. Þeir höfðu að
vísu eitt sinn sagt honum að þessi ilmandi Ijóð
væri sprottin af innilegri þrá eftir kirkjunni,
hinni sönnu brúður sálarinnar, og hann hafði
lesið þetta með miklum áhuga á yngri árum
sínum, og þá hafði það engin áhrif á hann haft
er talað var um dúfu-augu, mjúkar kinnar og
yndislegan grannleik hinnar súlamitisku konu.
En nú las hann þetta á annan hátt og hann
féll í sæla leiðslu. —
“Hver er sú, sem horfir niður eins og
morgunroðinn, fögur sem máninn, hrein sem
sólin, ægileg sem herflokkar?” Hann leit
upp á víggirðingunum á Hohentwiel, sem ljóm-
uðu í fyrstu geislum morgunsólarinnar, og fann
þar svarið.
Hann hélt áfram að lesa: “Eg sef, en
hjarta mitt vakir; heyr, unnusti minn drepur
á dyr; ljúk upp fyrir mér, systir mín, vina mín,
dúfan mín, Ijúfan mín! því að lijarta mitt er
alvott af dögg, hárlokkar mínir af dropum næt-
urinnar. Andvarinn dreifði hvítum blómum
yfir Iitlu bókina hans, en Ekkeliard hristi þau
ekki af. Hann laut höfði og sat hreyfingar-
laus.......
Á meðan á þessu stóð hafði Cappan hafið
dagsverk sitt léttur í lund. Akurmýsnar höfðu
sýnilega sezt að á sléttunni, rétt við landa-
merki Hohentwiel og voru nú önnum kafnar
við að bera í burtu byrðar af vel fyltum korn-
öxum, og moldvörpumar hömuðust eigi síður
í jarðveginum. Cappan hafði fengið fyrir-
skipan um að fara hingað. Hann átti að
koma á reglu og hreinsa landið fyrir öllum skríl
eins og höfðingi í uppreistar-héraði. Þrumu-
veðrið nóttina áður hafði leitt í ljós leynistað-
ina. Hann tók nú að grafa með mestu var-
kárni og mörg akurmúsin lét óvænt lífið þenna
sólríka morgun. Því næst lagði hann snörur
sínar með mestu varkárni, stráði hér og þar
í þær eitraðri beitu, sem hann hafði soðið úr
ýmsum jurtum og rótum, blístraði glaðlega yf-
ir þessu drápsverki og veitti litla athygli þung
um skýjunum, sem tekin voru að safnast yfir
höfði hans.
Staðurinn, þar sem hann var að reyna list-
ir sínar, lá upp að löndum, sem klaustrið í
Reichenau átti. Stráþök gægðust út á milli
lima forna eikartrjáa, sem hófu hér upp sín
tignarlegu höfuð. Þetta voru þökin í Schlan-
genhof, sem klaustrið átti ásamt skógi og mörg
um ekrum af ræktanlegu landi. Guðhrædd
ekkja nokkur hafði gefið St. Permin þetta, til
þess að tryggja velferð sálar sinnar. Klaustrið
hafði sett ráðsmann á búgarðinn, ruddalegan
náunga með þykka hauskúpu og þráamiklar
hugmyndir. Hann hafði hesta og nautgripi,
fjölda húskarla og griðkvenna og þreifst vel,
því hann lét sér annt um koparlita snákana,
sem höfðust við í fjósi og hlöðum. Þess var
gætt, að láta mjólkur skálina í fjóshorninu aldr-
ei tæmast og snákarnir voru tamir og skemtu
sér í heyinu án þess að gera nokkrum manni
mein.
‘‘Snákarnir færa búgarðinum blessun,”
sagði bóndinn oft. ‘‘Það er allt öðruvísi hér
en við hirð keisarans.”
En honum hafði verið mjög órótt tvo síð-
ustu dagana, því að hann var hræddur um að
liin tíðu þrumuveður myndu eyðileggja upp-
skeruna. En þegar stormurinn hafði þrisvar
sinnum riðið yfir án þess að spilla ökrunum,
skipaði hann húskarla að setja hest fyrir vagn
og setja í hann poka af rúgi síðasta árs. Hann
lagði því næst á stað með þetta til djáknans
við litlu kirkjuna í Singen. Djáknin varð allur
að einu brosi er hann sá vagninn koma út úr
skóginum, því að hann þekkti skjólstæðing
sinn vel. Hann hafði litlar tekjur en honum
hafði venjulega lánast að notfæra sér heimsku
mannanna til þess að afla sér viðbits með
brauði sínu.
Klausturbóndinn tók pokan úr kerrunni,
gaf honum rúginn og mælti:
“Ortfried meistari, þú hefir látið þér annt
um mig og bænir þínar hafa rekið stormana frá
ökrum mínum. Gleymdu mér ekki næst þeg-
ar þrumuveður kemur!”
Djákninn svaraði: “Eg hygg þú hafir séð
mig þegar ég stóð í kapellu dyrunum, horfði í
áttina til Schlangenhof og gerði þrisvar sinnum
krossmark gegn óveðrinu, og mælti fram sær-
inguna um helgu naglana þrjá og rak storm-
inn og liaglið á þann hátt í aðra átt. Brauðið
úr rúginum þínum, bóndi minn, yrði fyrirtak
ef ofurlítið af byggi væri bætt í það.”
Bóndinn snéri nú heim og var að hugsa
um að fylla dálítinn sekk með byggi sem við-
bótarlaun handa talsmanni hans við himin-
völdin, þegar stór dökk ský söfnuðust aftur
saman ógnandi á himninum, en er þau héngu
yfir eikarskóginum kom grár þokuhnoðri skríð
andi á eftir þeim — skýið kvíslaðist eins og
það væri fingur á mannshendi — og það þrútn-
aði og bólgnaði og skaut út eldingum, og nú
kom haglhríð miklu ægilegri en allt, sem á
undan hafði gengið. Klausturráðsmaðurinn
stóð ótrauður undir dyraskýli sínu. “Kunn-
ingi minn í Singen rekur þetta í burtu,” hugs-
aði hann með sjálfum sér. En þegar hann sá
haglhríðina skella á ökrum sínum og unga korn
öxina falla fyrir árásinni eins og hermenn í
orustu, þá lamdi hann hnefanum í eikarborð-
ið og hrópaði: “Bölvaður sé lygarinn í Sin-
gen!” Og í örvæntingu sinni greip hann tii
ráðs, sem notað hafði verið frá fornu fari í
Hegau-héraðinu. Hann reif greinar af næstá
eikartrénu og snéri þær saman. Stakk þeim
svo í fötin, sem hann hafði notað á giftingar-
degi sínum, og hengdi þau á eikina, sem gnæfði
yfir húsi hans. En haglhríðin hélt áfram að
liamast á akrinum, þrátt fyrir brúðkaups-
skykkju og eignargreinar. Bóndinn stóð eins
og steini lostinn, hann starði á böggulinn, sem
sveiflaðist til í rokinu og beið þess að vindur
kæmi út úr honum og ræki þrumuveðriö á
braut, — en vindurinn gerði ekki vart við sig.
Han beit nú á jaxlinn, helti úr sér skamm •
yrðum og hélt heim í húsið. Húsakarlarnir
gættu þess að verða ékki fyrir honum. Þeir
vissu vel við hverju mætti búast, þegar húsbónd
inn beit á jaxlinn. Hann fleygði sér niður við
eikarborðið, nærri því örvinglaður af sorg og
mælti ekki orð um langa hríð. Loksins lauk
hann upp munni sínum og bölvaði nú hræði-
lega, og þegar hann bölvaði, þá var það vottur
þess að útlitið væri að batna. Sá húskarlinn,
sem næstur honum gekk að völdum, kom nú
gætilega nær. Hann var risi að vexti, en eins
og feiminn krakki þegar húsbóndi hans var ná-
lægt.
“Bara að ég þekkti nornina,” sagði bónd-
inn. ‘‘Óveðursnornina! skrukkuna, sem kem
ur með skýin. Hún skyldi ekki til einskis
liafa hrist úr pilsunum yfir Schlangenhof!
Megi tungan visna í munni hennar!”
‘‘Þarf það að hafa verið norn?” spurði
húskarlinn. "Síðan Skógarkonan var rekin
frá Hohenkrahen hefir engin önnur verið hér
í nágrenninu.”
“Þegiðu þangað til ég spyr þig,” þeytti
bóndinn gi’immilega út úr sér.
Maðurinn stóð kyr, því að liann vissi að
bráðlega myndi til sín leitað. Eftir nokkra
þögn spurði gamli maðurinn. “Hvað er það
sem þú veizt?”
“Eg veit það sem ég veit,” svaraði hinn og
setti á sig lymskusvip. Aftur var þögn.
Klausturbóndinn leit út um glugga sinn á eyði-
lagða akrana. Hann snéri sér við.
“Segðu það!" öskraði hann.
“Tókstu eftir hvernig stormskýið sigldi yf-
ir dökku þungu skýunum? Hvað heldirðu að
það hafi verið? Það var skýja-skipið! Ein-
hver hefir selt kornið okkar farmönnunum,
sem sigla á því skipi.”