Heimskringla - 24.07.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 24, JOU, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Bóndinn krossaði sig eins og til að fyrir-
byggja frekari ræðu, en húskarlinn hélt áfram:
“Amma mín sagði mér frá því. Hún
Ireyrði fólk oft tala um þetta í Elsass, þegar
þrumuveðrin komu yfir Odilinnberg. Skipið
kemur siglandi frá Magoníulandi. Það er
hvítt að lit og siglir á dökku skýjunum, og Fa-
solt og Mermut sitja í því og þeir fleygja niður
haglsteinum og lemja kornið úr öxunum, ef
að veðrakarlinn hefir gefið þeim vald sitt í
hendur. I>eir safna svo korninu upp í loft-
skipið og sigla svo heim til Magoníulands og
fá góða borgun fyrir. Það er betra að eign-
ast vináttu þeirrá í loftskipinu, en að láta
syngja messur. Við fáum ekkert nema hrat
í ár.“
Bóndinn varð hugsi. Hann greip í háls-
málið á húskarlinum og skók hann tU.
‘‘Hver gerði það’’ æpti hann.
Maðurinn lagði fingurinn á vörina. Það
var orðið áliðið kvelds.
Bóndinn og húskarl hans voru á gangi um
akrana til þess að(athuga skemdirnar þennan
sama morgun, sem Cappan og Ekkehard höfðu
hitst. Hvorugur mælti orð frá vörum.
Skaðinn var mikill. En báðir tóku eftir því
að landið hinumegin við eikarbeltið hafði orðið
fyrir minni skemdum. Það var eins og skóg-
arinn væri landamerkin, sem haglhríðin hefði
numið staðar við. Cappan var niðursokkin
í verk sitt hinumegin á akrinum. Hann iauk
við að festa snörur sínar og tók sér síðan dá-
litla hvíld. Hann dróg undan belti sínu stóra
sneið af svörtu brauði og bita af reyktu svína-,
kjöti, sem var feitt og gómsætt, að honum kom
strax til hugar brúðurin nýja, sem hann hafði
ástæðu til að vera stór þakklátur fyrir að búa
hann út með annan eins mat. Honum kom
til hugar önnur atvik úr þeirri stuttu hjúskap-
arlífi, og hann horfði löngunarfullum augum
eftir lævirkjunum í loftinu, eins og hann lang-
aði til að senda þá á skjótum vængjum til
Hohenstoffeln með viðkvæmar kveðjur til
konu og heimilis. Hann var svo kátur og
glaður að hann stökk í annað sinn hátt upp í
loftið. Og með því að hann var einn og
langt í burtu frá sinni hávöxnu eiginkonu,
hugsaði hann sér að hann skyldi vera sérstak-
lega eftirlátur við sjálfan sig og leggjast endi-
langur á jörðina meðan hann væri að snæða,
því heima varð hann ávalt að sitja við máltíö-
ir, hversu ílla sem honum féll það. Hann
mundi alt í einu eftir því, að Friderún hafði
kent honum sérstök orð til þess að særa í
hurtu kvikindi og til þess að blessa vinnu hans.
og hún hafði lagt ríkt á við hann að hann
mætti aldrei gleyma að fara með þau. Honurn
hefði ekki bragðast morgunverðurinn eins vel
ef þeirri athöfn hefði verið slept.
Eignarmerki Heiðveigar hertogafrúar,
hálf-tungl,*var höggvið á stein á landamerk-
jah'nuna. Cappan gekk þangað, tók skóinn
af hægri fæti, steig berum fætinum á steininn
og rétti hendin í áttina til skógarins. Bónd-
Inn og húskarlinn, sem á gangi voru innan um
tréin,námu skyndilega staðar við þessa sjón;
Cappan sá þá ekki, en tók til að þylja orðin,
sem Friderún hafði kent honum —
‘‘Aius, sanctus cardia cardiani! Mús og
múskona, moldvarpa og verpill, eg skipa yður
öllum að yfirgefa akurinn og halda út í heim-
inn og fylgi yður plága og veiki, hvar sem þið
farið! Afrias, æstrias, palamiasit!’’
Bóndinn og húskarlinn höfðu falið sig bak
^við eikarstofn og hlýtt á særinguna. Þeir
gengu nú hægt og hægt nær, en Cappan æpti
i annað sinn: ‘‘Afrias, æstrias, palamiasit!”
en hann fekk þá um leið svo mikið högg á
hálsinn, að hann féll til jarðar. Tvennir
hnefarværu teknir til að lumbra á bakinu á
honum, eins og þreskitré á þreskigólfi, áður en
hann hafði getað áttað sig á hvaðan á sig stóð
veðrið.
“Játaðu! kornspillir!” öskraði bóndinn
framan í Húnann, sem ekki skildi upp né nið-
'ur. “Hvað hefir Schlangenhof nokkuru sinni
gert þér til miska, óveðra-karl þinn, kvikinda-
veiðarinn þinn, hjú djöfulsins.”
Cappan gat engu orði upp komið, hann
var ringlaðuf undan höggunum, sem buldu á
honum. En þögn hans reitti bóndann gamla
ænn meira til reiði.
“Líttu í augun á honum!” hrópaði hann
til huskarlsins, ‘‘og sjáðu hvort ský er á þeim
og hvort myndin af þér sést öfug, á höfði.’’
Maðurinn gerði eins og fyrir hann var lagt
en hann var sannsögull.
‘‘Lyftu þá upp handleggnum!”
Hann reif fötin af efrihlutanum á ligg-
jandi manninum og athugaði handleggina á
honum; því þeir sem samneyti hafa við illa
anda, bera einhver merki þess á líkamanum.
Þeir fundu ekkert á garminum nema ör eftir
nokkur gömul sár. Þessi staðreynd hafði
nærri því samfært þá um, að hann væri sak-
laus, því að fólk á þeim tímum var eins og
skepnur í ástríðum sínum, ört og skjótt til
breytinga, eins og sagnfræðingarhafa skýrt
oss frá. En rétt í þessu vildi svo til að hús-
karlinum var litið á stóra bjöllu, sem skreið á
jörðinni. Kolsorti vængjanna glitraði í sól-
skininu, og rauðleit hornin risu tígulega upp
í loftið eins og væru það ihorn á hirti. Það
var eins og hann heðfi verið að horfa á með-
ferðina, sem Cappan hafði orðið fyrir, hefði
getist illa að því, og væri nú að' halda áfram
leiö sinni inn í akurinn.
Húskarlin hrökk undan afar hræddur.
“Donnergugi!” hrópaði hann.
‘‘Þrumubjallan!” æpti bóndinn og nú var
úti um Cappan. Ekki var með nokkru móti
lengur unt að efast um það, að hann og bjall-
an bæru sameiginlega ábyrð á óveðrinu. Al-
kunnugt var að hjartar-bjöllur drógu að sér
þrumur og eldingar.
‘‘Játaðu og iðrastu, heiðni hundur!” hróp-
aði bóndinn og þreifaði eftir rýting sínum.
Honum kom nýtt til hugar. ‘‘Hann skal
gjalda fyrir það á gröf bræðra sinna!” mælti
hann. “Hann hefur leitt yfir okkur þrumu-
veðrið til að hefna þeirra!”
Húskarlinn hafði nú marið bjöllina á milli
tveggja flatra steina, og grafið síðan steinana
í jörðu. Þeir drógu nú Cappan þvert yfir ak-
urinn að haugnum, þar sem Húnarnir föllnu
lágu, og bundu hann þar á höndum og fótum.
Húskarlinn hljóp nú yfir til Schlangenhof og
kallaði saman samverkamenn sína. Það
voru æstir og grimmir menn, sem nú komu á
vettvanginn. Sumir þeirra höfðu dansað í
brúðkaupi Cappans, en það var ekki til fyrir-
stöðu því aðþeir væru albúnir að grýta hann
nú.
Cappan var nú að reyna að jafna sig og
leita einhverra bjargráða. Hann hafði ekki
hugmynd um fyrir hvað hann var ákærður.
en hann skyldi vel að hann var í lífshættu.
Hann rak þessvegna upp óp sem heyrðist lang-
ar leiðir, og var það líkast því hljóði, er kemur
úr dauðsærðum hesti. Ekkehard heyrði það
og hrökk upp úr draumi sínum undir lilak-
trénu. Hann þekti lödd skírnarbarns síns og
horfði alt umhverfis sig. Cappan hljóðaði í
annað sinni og Ekkehard gleymdi Ljóðum
Sal-omons, og rann sem fætur togaði ofan
brekkuna.
Hann mátti ekki seinni vera'. Þeir létu
Cappan snúa baki að stórum kletti á gröfinni
og stóðu í hálfhring umhverfis hann. Klaust-
urbóndinn skýrði frá því hvernig hann hefði
staðið Húnann að verkinu er hann var að seiða
til gjörninga-veðuL>3, og spuri^i 'hver dómur
þeirra væri. Þeir voru sammála um að hann
væri sekur, og dæmdu hann til að grýtast til
bana.
Ekkehard sentist eins og örskot í þessa
skuggalegu samkundu.
Klerkastétt þessa tíma var ekki eins
blekDað hugsun eins og eftirkomenduf þeirra
nokkrum öldum síðar, er þúsundir manna voru
brendir á báli; þegar ríkið kvað upp dauða-
dóminn og klerkarnir blessuðu yfir. Og þótt
Ekkehard tryði fastlega á aðrar tegundir gald
ra, þá hafði hann eitt sinn afritað ritgjörð eftir
hinn guðhfædda Agobard biskup, sem rituð
var til þess að sanna, hve heimskuleg væri
hjátrú almennings um gerningaveður. Hann
varð mælskur af innilegri reiði.
‘‘Hvað dirfist þér að gera, þér heimsking-
jar, er felliö dóm þar, sem sæmra væri að þér
bæðuð um að þér yrðuð ekki sjálfir dæmdir?
Hafði maður þessi drýgt glæp, bíðið þá þangað
til næst að nýtt tungl og sóknarpresturinn í
Radolfszell kveður til dómþings. Látið þá
sjö eiösvarija menn ákæra hann um yfirsjón-
ina samkvæmt lögum keisarans og kirkj-
unnar.”
Mennirnir frá Sohlangenhof gáfu engan
gaum að orðum hans. Ekkehard reyndi þá að
nota aðra aðferð til þess að hafa áhrif á rudda-
lega hugi þeirra.
‘‘Trúið þér í raun og veru, synir þessa
lands, sem alið hefur marga helga menn, þessa
svabiska lands, sem guð hefur litið með svo
mikilli velþóknun á, að veslings Húna-garmur
hafi vald yfir skýjum vorum? Haldið þér að
skýin mundu hlýðnast honum? Að bjart leift-
ur frá Hegau-hæðum mundi eigi fremur kljúfa
hausinn á honum, útlendingnum, fyrir að dirf-
ast að skifta sér af því?”
Þessi síðasta skírskotun til landsins, sem
þeir voru hreyknir af, hafði nærri því sann-
fært mennina, en bóndinn hrópaði:
“Þrumubjallan! Þrumubjallan! Við sáum
með okkar eigin augum, að hún skreið við
fætur hans.”
Mennirnir tóku þá aftur að hrópa, “grýtið
hann! grýtið hann!" Einhver kastaði fyrsta
steininum; hann hitti veslings Húnan og
blæddi undan, en Ekkehard hljóp þá djarflega
fram og skýldi skímarbarni sínu með sínum
eigin líkama.
Þetta hafði þegar tilætluð áhrif.
Mennirnir frá Schlangenberg litu hver
framan í annan. Þeir þögnuðu smámsaman.
Einn sneri sér í burtu og lagði í burtu, aðrir
fóru að dæmi hans, og þar kom, að bóndinn
var einn eftir. ^ ^
"Þú ert í sambandi við eigendur land-
sins,” hrópaði hann reiður. Ekkehard svar-
aði engu, og maðurinn lét þá steininn falla til
jarðar, tautaði eitthvað fyrir munni sér og hélt
síðan leiðar sinnar.
Veslings Cappan leið hörmulega. Hann
sárkendi til í bakinu undan þungum hnefa-
höggunum og steinninn hafði sært hann, svo
á höfðinu, að honum blæddi allmikið. Ekke-
hard þvoði sárið upp úr regnvatni, gerði kross-
mark yfir því til þess aðblóðrásin skyldi hætta,
og batt síðan eins vel um og honum var unt.
Hinn særði maður leit þrútnum auigum,
fullum af þakklátssemi, á hann. Þegar Ekke
hard hafði hjálpað honum eins og unt var,
leiddi hann hann af stað áleiðis til kastalans.
Þeim gekk ferðin seint og það kostaði heil-
mikla fyrirhöfn að fá Cappan til þess áð styja
sig við handlegg múnksins. Sárið á fætinum,
sem hann hafði fengið í orustunni, hafði ýfst
upp af nýju í áganginum um morguninn, og
Cappan garmurinn hélt niðri í sér stununum,
er hann hélt haltrandi upp brekkuna.
Koma þeirra til Hohentwiel vakti alment
uppþot, því öllum féll vel við Húnann. Her-
togafrúin kom ofan í hallargarðinn og kinkaði
vingjarnlega kollinum framan í Ekkehard, er
hún heyrði um góðverk hans. Þetta ósvífna
ofbeldi, sem undirmenn klaustursins höfðu
sýnt einum af vinnumönnum hennar, vakti á-
kafa reiði hennar.
‘‘Vér munum ekki gleyma þessu!” mælti
hún. ‘‘Láttu hugast, músaveiðari minn góð-
ur. Þeir skulu fá að greiða þér þær skaða-
bætur fyrir sár þitt, að líkist góðum heiman-
mundi. Og vér skulum dæma til hæstu sekt-
ar fyrir að rjúfa friðinn í hertogadæmi voru.
Tíu pund silfurs skulu ekki nægja. Þessir
klausturþegnar eru teknir að gerast jafndjarfir
og húsbændur þeirra!”
En reiðastur allra var þó Spazzó stallari.
‘‘Hlífði ég honum við höggi sverðs míns”
hrópaði hann afarreiður, ‘ ‘til þess að þessir
skítakögglar í Schlangenberg skyldu grýta
hann til bana? Hefir hann ekki verið skírður
síðan og er ég ekki guðfaðir hans og ber á-
byrgð á heill sálar hans og líkama? Vertu
rólegur, skírnarbarn mitt!” hrópaði hann til
Cappans og sló sverði sínu í steinhellurnar,
“ég skal fylgja þér fyrstu ferðina þína eftir að
skeinan þín er læknuð. Vio skulum þá hitta
þennan bónda að máli og jafna við hann reikn-
ingana. Já að mér heilum og lifandi skulum
við jafna við hann reikningana. Það nær ekki
nokkurri átt, að bændafólkinu haldist annað
eins uppi til lengdar. Þessir náungar bera
skjöld og sverð eins og þeir væru tiginbornir.
í stað þess að hegða sér eins og búkörlum
sæmir, fara þeir á villigaltar og bjarnar veiðar
með hundum og blása í horn sín eins og þeir
væru kongar. I hvert skifti sem maður mætir
náunga, sem reigir hausinn hærra en nágrann-
ar hans, þá má veðja um að hann sé bóndi!”
“Hvar var þetta ofbeldi framið?” spurði
hertogafrúin.
‘‘Þeir drógu hann frá landamerkjastein-
inum, sem hálfmáninner höggvin á, og að
Húna-haug,” svaraði Ekkehard.
‘‘Á vorri eigin jörð og landi!” hrópaði her-
togafrúin reið. Þetta gengur fram úr hófi!
Spazzó, þú stígur á hestbak.”
‘‘Við stígum á hestbak,” sagði stallarinn
þungbúinn.
"Og þú heimtar þegar í dag bæði skaða-
bætur og sektin af ábótanum í Reichenau fyrir
friðarspjöll. Vér látum ekki munka-ósvífni
troða á löglegum réttindum vorum í voru eigin
landi!”
‘‘Látum ekki munka-ósvífni troða á oss!"
tók Spazzó upp eftir henni enn þungbúnari en
áður.
Hann hafði sjaldan farið ferð, er honum
var betur a.ð skapi. “Vér stígum á hestbak
tigni ábóti!” mælti hann og strauk skegg sitt
um leið og hann gekk inn í herbergi sitt til að
búa sig til ferðar.
Hann lét græna flauels kyrtilinn og gull
bryddu stallaraskykkjunu hanga kyrra á nagl-
anum, en fór í stað í gömul grá veiðiföt. Því
næst fór hann í brynhosurnar miklu, sem hann
hafði borið í bardaganum við Húnana, og setti
á sig stærstu sporana sína. Búningur hans
fékk sinn síðasta svip af þremur stórum fjöð-
rum, er hann festi í hjálminn; hann spenti því
næst á sig beltinu og gekk þannig búinn aftur
út í hallargarðinn.
Hann hallaði stálhúfunni dálítið yfir vin-
stra eyrað, sneri höfðinu til vinstri og leit
um öxl drembilega.
“Mjög ósvífin svipur herra stallari,” svar-
aði grfska stúlkan.
‘‘Þá er það réttur svipur,” mælti Spazzo,
varpaði sér á bak hesti sínum og þeysti út um
garðshliðið svo að neistar flugu undan hófum
gæðingsins, en reiðmaðurinn þrunginn af
þeirri þægilegu sannfæringu, að þessa stund-
ina væri það skylda sín að vera ósvífinn.
Hann æfði sig á hlutverki sínu á leiðinni.
Stormurinn hafði rifið upp grenitré. Stórir
moldhausar lágu umhverfis ræturnar, en stór-
ar greinarnar lágu þvert yfir götuna.
“Úr leið minni, klerka drumbarnir ykkar!”
hrópaði hann til trésins fallna. Það hreyfði
sig ekki, en hann dró sverðið úr sliðrum.
‘‘Áfram Falada!” og hann keyrði sporana
í hryssuna og lét hana sendast yfir tréð í einu
stökki. En hann hjó svo hraustlega í greinar-
nar á leiöinni að spænirnir flugu víðsvegar.
Hann var kominn að klausturdyrunum
áður en hálf önnur klukkustund var liðin. Mjóa
eiðið, sem tengdi eyna við meginlandið, þegar
lágt var í vatninu, var ofar vatni og hann
komst þurt yfir.
Leikbróðir einn lauk iupp fyrir honum
dyrunum. Stund miðdegisverðar var komin.
Heribald, hálfvitinn, kom hlaupandi út úr
garðinum til þess að aðgæta hver kominn væri
og forvitni hans var svo mikil, að hann kom
alveg upp að hesti riddarans, um leið og hann
var að fara af baki. En varðhundurinn gelti
rétt í þessu svo harkalega, að hesturinn prjón-
aði og nærri lá að Spazzo yrði fyrir slysi. En
er hann var kominn óskaddur af baki, sneri
liann sér að Heribald og sló hann með flötu
sverðinu þvert yfr bakið.
“Þér var ekki ætlað þetta, heldur varð-
hundinum. Komdu því sína leið,” mælti
hann og strauk skeggið.
Heribald stóð agndofa og neri á sér
öxlina.
“St. Pirmin!” veinaði hann.
“í dag er enginn St. Pirmin!” sagði
Spazzó einbeittur.
Heribald hló að þessu eins og hann skyldi
nú íyrst við hvern hann ætti.
“Ha-ha, rétt er það, herra minn!” Hún-
arnir komu hingað líka, og enginn var til þess
að taka á móti þeim nema Heribald, en jafnvel
þeir fóru ekki svona skammarlega með hann.’’
‘‘Húnarnir voru ekki stallarar á hertoga-
setri,” svaraði Spazzó drembinn.
Ný hugsun vaknaði hægt og hægt í veik-
um lieila Heribalds. Eftil vill voru Húnarnir
ekki verstu gestir, sem hægt var að fá á þýzka
grund. Ilann þagnaði og hélt aftur inn í
garðinn sinn og reif þar upp njólablað til þess
að nugga með þeim bakið á sér.
Spazzó stallari hélt sem leið lá yfir hallar-
garðium og að dyrunum, sem opnuðust inn í
gönginn að innri hluta klaustursins. Hann
steig þungt til jarðar eins og hann vissi að
hann ætti mikið undir sér. Miðdegisverðar-
klukkunni var hringt og einn af munkunum
gekk hratt yfir garðinn.
“Kallaðu á ábótann út til mín!” skipaði
hann. Munkurinn leit undrandi á hann og
svaraði, er hann hafði veitt athygli slitnum
veiðimannsbúninginum.
“Þetta er miðdagsverðartími. Hafi þér
verið boðið, sem ég að vísu — ” hann leit aftur
háðslega á klæðnað Spazzós. En hann komst
aldrei lengra með setninguna því að Spazzó
gaf hinum hungraða bróður svo lijartanlegt
olnbogaskot að hann skall aftur á bak í garð -
inn eins og fjaðrahnöttur og lá þar, en glitraði
á gljáandi skallann í sólskininu.
Ábótanum hafði þegar borist til eyrna á-
rás sú, sem klaustur bóndinn hafði dyrfst að
gera á hendur einn af þjónustumönnum her-
togafrúarinnar. Hann heyrði nú hávaða í
klausturgarðinum, leit út um gluggann og hitt-
ist þá svo á, að hann sá fall hins guðhrædda
bróður Ivis. “Sæll er sá, sem að veit hina
íeyndu orsök atvikanna,” segir Virgil, og
þannig var nú einmitt ástatt um ábótann.
Hann liafði séð hjálm Spazzós bregða fyrir, og
veifuðust fjaðrirnar ögrandi til og frá.
“Segðu ábótanum að koma ofan!" var
hrópað í annað sinn og svo hvelt og skipandi
að það hrikti í gluggunum í klefanum. En.
nú var súpan tekin að kólna í matarsalnum
og bræðurnir tóku loks að snæða án þess að
bíða lengu reftir ábótanum.
Wazmann ábóti hafði sent eftir Rudimann
byrlara. “Alt eigum við þetta að gjalda
skrambans hvítvoðungnum frá St. Gall,” mælti
hann. ‘‘Ó, Gunzo, Gunzo! maður á ekki að
óska náunga sínum ílls, en ég get ekki að því
gert að spyrja í huga mínum, hvort ekki hefði
veriö betra að bændur vorir hefðu hent þessum
steinum í hræsnarann Ekkehard, sem þeir
ætluðu galdramanninum frá Húnalandi.”
Auðmjúkur munkur kom inn í herbergi
ábótans.
“Það er einhver út í garðinum, sem hróp-
ar og æðir fram og aftur, eins og hann væri
einhver mektarmaður.”
En ábótinn sneri sér nú að Rudimann
byrlara. “Það hlýtur að vera óveður við
Hohentwiel,” mælti hann. ‘‘Eg þekki stall-
arann vel og það má vel marka veðrið á honum
Þegar bros er á drembilegu andliti húsmóðir
hans, þá hlær hann með öllu andlitinu, og sé
ský yfir brá hennar, þá er þrumugangur hjá
honum.
"Og eldingaleiftur með,” bætti Rudimann
við.
Þungt fótatak heyrðist í göngunum.....