Heimskringla - 28.08.1929, Blaðsíða 6

«. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 28. ÁGÚST, 1929
Gerir bökunina auðvelda
Bökunardagurinn er nú skemtidagur.
MeS Rofoinhood hveitimjöli er hægSar.
leikur aS gera góS brauS, kökur og aldina
brauS (pies).
RobinHood
FI/OUR
POSITIVE “MONEY BACK’’ GUARANTEE IN EVERY BAG
MV•
EKKEHARD
Saga frá 10. öld,
eftir I. von Scheffel.
“í>að er sannleikur að fóstra mín söng
mér enga vöggusöngva um fyrri tíðar hetjur;
og guði sé lof fyrir það, að ég hefi aldrei verið
í neinni smiðju við skóg, en hrífandi æifintýra-
sögur eru sagðar jafnvel í Konstantínópel. Og
á þeim tíma þegar ég var við hirðina, og fékk
tilsögn í hverri þeirri mennt sem tilhæfir þjón-
ustustúlku, þá var þar gömul kona að nafni
Crlyserium, sem geymdi lyklana. Hún var
vön að segja við okkur: ‘‘Takið eftir stúlkur!
Ef það skyldi einhverntíma drífa á daga ykkar,
að þjóna konungsdóttur, með hjartað brenn-
andi af huldri þrá, sem ekki fær séð þann er
hún elskar, þá verðið þið að vera forsjálar og
vitrar eins og þjónustukonan Herlindis, þegar
Rother konungur gekk að eiga dóttur Konstan-
tíns keisara.” Og eitt kveld, er við stúlkurnar
sátum saman í stúlknaherberginu, komst ekki
gamla Glycerium undan því að segja okkur
söguna af Rother konungi.
‘‘í fornöld lifði Konstantín keisari í vold-
ugum kastala við Bosphorus. Hann átti eina
dóttur, sem var orölögð fyrir fegurð. Menn
sögðu að hún væri eins fögur eins og kveld-
stjarnan, og bæri af öllum stúlkum sem gull af
eiri. Einn dag sigldi skip eitt mikið og skraut
legt að landi. Stigu þaðan á ströndina tólf
lávarðar og tólf riddarar og lögðu leið ríðandi
til keisarahallarinnar. Sá, sem fyrir þeim
réði, nefndist Lupolt. Allir borgarbúar urðu
gagnteknir af undrun við það að sjá þá, svo
vel voru þeir búnir. Öll klæði þeirra voru al-
sett hinum dýrustu steinum, og við heislin
héngu litlar bjöllur úr gulli. Þetta voru sendi
menn Rothers konungs frá Víkingalandi.
Lupolt steig af hesti sínum við höllina og á-
varpaði keisarann á þessa leið:
“Við erum sendir af konungi okkar sem
heitir Rother. Hann er fegurstur sýnum allra
þeirra, sem af konu eru fæddir, og aðeins hin-
ar mestu hetjur þjóna honum. Við hirð hans
fer fram dans og burtreiðar og sérhver önnur
skemtun, sem mannlegt hjarta þráir. En hann
er ógiftur og einmana og þráir að eignast dótt-
ur yðar fyrir konu.”
Konstantín var maður fljótlyndur, og við
það að heyra þessi orð brá honum þannig, að
hann kastaði sínu keisaralega jarðlíkani á
gólfið og öskraði upp: “Enginn hefir enn biðl-
að til dóttur minnar án þess að missa höfuð-
ið. Hvernig dirfist þið að flytja mér aðra eins
svívirðingu og þetta yfir hafið. Þið skuluð
allir fara í fangesi;” og hann skipaði að setja
þá alla í myrkvastofu, þar sem þeir sáu hvorki
sólskin né tunglskin og höfðu ekkert annað að
næra sig á en eintómt vatn, og þeir urðu yfir-
bugaðir af hryggð. Þegar þessi tíðindi komu
til Rothers konungs fylltist hjarta hans af
sorg. Hann settist á stein einn stórann og
mælti ekki orð við nokkurn manh. í nokk
urn tíma hugsaði hann þannig sitt mál, og tók
loks þá ákvörðun að fara yfir hafið og freista
að hjálpa sínum trúu erindrekum. En hann
hafði verið varaður við Grikkjum, og honum
hafði verið sagt að í landi þeirra þyrði enginn
að segja sannleikann, sem vildi fá sitt mál
fram og sína ósk uppfyllta, heldur yrði að
draga yfir hann, ef slíkt ætti að verða mögu-
legt. Þess vegna tók konungur eið af mönn-
um sínum að segja að nafn hans væri ekki
Rother heldur Dietrich, og að hann hefði verið
gerður útlægur af Rother og væri kominn til
að leita liðs hjá keisaranum. Síðan sigldu
þeir yfir hafið. Rother tók með sér hörpu
sína, því áður en hinir tólf sendiboðar hans
léttu akkerum, kom hann ofan á ströndina og
spilaði fyrir þá þrjú yndisleg lög, og hann bað
þá að muna þau og sagði: “Ef svo skyldi til
takast að þið lentuð í einhverri neyð og heyr-
ið þessi sönglög, þá vitið að Rother er nálæg-
ur að hjálpa ykkur.
Það var á páskadaginn, að Konstantín
hafði farið ríðandi til Hippodrome þegar Rother
konungur kom. Og allir sem eitthvað gátu
hlupu út til að sjá þá sjón. Aldrei höfðu þeir
séð neitt þvílíkt, því Rother hafði risa sína
með sér. Sá fyrsti þeirra hét Asprian og bar
járnstöng tuttugu og fjögra álna langa. Ann-
ar var nefndur Widolt og var svo skapillur að
'hann var í hlekkjum hafður. Hinn þriðji var
’kallaður Abendrot. Margir hraustir riddarar
höfðu einnig komið með Rother, og síðast,
aftan við föruneyti hans, fóru tólf vagnar
hlaðnir allskonar auðæfum og öll ferð hans
og fylgdarlið var svo stórfenglegt að keisara
innan sagði: “En sú heimska að neita Rother
konungi um dóttir okkar, slíkur maður sem
hann hlýtur að vera, að koma með aðra eins
kappa yfir hafið og raun ber vitni um.” Ro-
ther konungur var klæddur purpurakyrtli og
hafði yfir sér spangabrynju úr gulli, og á hvor-
um handlegg bar hann dýrindis armbönd. Hann
hneigði sig fyrir hinum gríska keisara og
sagði: “Eg er prins Dietrich og hefi verið
gerður útlægur af Rother konungi. Allt það
sem ég hef gert er notað gegn mér til tjóns
mínum málstað og lífi. Þess vegna er ég hing-
að kominn að bjóða þér þjónustu mína.”
Þegar Konstantín heyrði þetta bauð hann
öllum þessum hraustlega hóp til hallar sinn-
ar, og sýndi þeim hinn mesta heiður, lét þá
sitja við sitt eigið borð. En í anddyri hallar-
innar var tömdu ljóni lofað að hlaupa um ó-
hindruðu. Það var vant að hlaupa til þjón-
ustumannanna og éta mat þeirra, og svo vildi
til þennan dag að dýrið kom til-Asprian og
vildi sleikja mat hans, en hann brást heldur illa
við og grípur í fax ljónsins, hefur það á loft og
slengir því við vegginn svo bein þess moluð-
ust. En er stallararnir sjá þetta sögðu þeir
hver við annan í hálfum hljóðum: “Sá sem
ekki vill lenda á veggnum, honum er best að
láta ósnortin diskinn þessa manns.” Rother
konungur útbýtti mörgum góðum gjöfum, með
al Grikkjanna, hverjum sem bauð honum til bú-
staðar síns gaf hann skikkju eða einhvers-
konar vopn. Og meðal annara sem til Ro-
thers komu var útlægur lávarður; honum gaf
hann þúsund silfurpeninga og tók hann í þjón-
ustu sína. Og með tímanum bættust á þann
hátt mörg hundruð riddarar við fylgdarlið
hans. Allir lofuðu hinn svokallaða Dietrich.
Konurnar gerðu sér mjög tíðrætt um hann, og
mátti segja að innan hverra fjögurra veggja
væri nafn hans í hávegum haft.
Þá var það að hin fagurhærða keisara-
dóttir kallaði til Herlindis þjónustumeyjar sinn
ar og sagði: "Ó, hvað verð ég að gera til að
fá að sjá þenna riddara, sem allir lofa?” Og
Herlindis svaraði: “Bið þú föður þinn að stofna
til veizlu við hirðina, og bjóða þessum hetjum
í hófið. Á þann veg getur þú auðveldlega náð
því að sjá hann.” Keisaradóttirin fylgdi ráði
Herlindis, og Konstantín tók beiðni hennar
vel og bauð hertogum sínum og lávörðum til
hallarinnar og einnig hinum ókunnu riddurum.
Allir þeir, sem voru boðnir til veizlunnar
komu, og í kring um hinn svonefnda Dietrich
var mikill fjöldi manns. En í sama mund og
prinsessan kom inn, fögur og tíguleg, með
gullkórónu á höfðinu og gullsaumaða skikkju
yfir sér er féll út af öxlunum, og hundrað þjón-
ustumeyjar gaus upp hávaði mikill í mann
þyrpingunni. Risanum Asprian hafði verið
skipað af einum stallaranum að rýma sæti
fyrir öðrum, en iþesari skipan hafði hann svar-
að með löðrung, sem molaði höfuð stallarans.
Olli þetta þeim hávaða og því uppþoti, að
Dietrich sjálfur varð að stilla til friðar. En
þetta varð þess valdandi að kelsaradótiÖrin
gat ekki komið auga á hetjuna sem hún þráði
svo mjög að sjá. Þegar hún var komin heim
aftur sagði hún við Herlindis: “Æ, hvorki dag
né nótt mun ég hvílast unz augu mín hafa
litið þenna göfuga mann. Hver sá, sem getur
komið honum til mín inn í herbergi mitt skal
fá það ríkulega launað.” Herlindis hló, er
hún heyrði þetta og svaraöi: “Þetta verk skal
ég vinna fyrir þig og það trúlega; ég skal fara
til bústaðar hans.”
Því næst klæðir þessi þagmælska þerna
sig í sinn bezta búning og heimsótti Dietrich
prins. Hann tók henni með mikilli kurteisi:
setti hún sig nærri honum og hvíslaði í eyra
hans: “Húsmóðir mín, dóttir keisarans, send-
ir yður sína beztu kveðju. Hún hefir fengið
sérstakan velvildarhug til yðar, hana langar að
sjá yður. Viljið þér ekki ganga með mér til
hennar?” En Dietrich svaraði: “Kona, þú
ert að drýgja synd. Eg hefi heimsótt lauf-
skála margra kvenna á umliðnum tímum,
þegar mig fýsti að gjöra það. Hvers vegna
spottar þú nú um heimilislausan mann. Við
hirð keisarans er margir göfugir hertogar og
og prinsar, og ég er þess viss, að frú yðar hef-
ir aldrei dreymt um það, sem þér nú leggið
henni í munn.”
En þar eð Herlindis hélt því fast fram, að
hún segði satt, sagði Dietrich prins:: “Svo
margir spæjarar liggja hér í leyni að sá sem
vill halda heiðri sínum óskertum, verður að
hafa mikla varúð í athöfnum sínum. Kon-
stantín myndi banna mér iandsvist í ríki sínu,
ef hann kæmist að því að ég heimsækti dóttur
hans. Segðu henni þetta, enda þótt ég kysi að
þóknast henni framar öllum öðrum.
En er Herlindis var í þann veginn að fara,
bauð konungur gullsmið sínum að búa til tvö
pör af skóm, annað úr gulli, hitt úr silfri, og
hann gaf henni einn skó af hvoru pari. Sömu
leiðis gaf hann henni skikkju og tólf gull-
armbönd. Hann var maður kurteis og vissi
að við átti að sýna píinsessuþernu mikinn heið
ur, sem hafði það starf að vera meðalgangari
í ástmálum.
Praxedis þagnaði eitt augnablik, því herra
Spazzo, sem um stundarbil hafði verið önnum
kafinn við það að draga upp myndir í sandinn
með sverðsoddi sínum, fjölda af stórnefjuðum
andlitum, tók nú til að ræskja sig nokkuð
harkalega. En þar sem engin frekari van-
þóknun átti sér stað, hélt hún áfram:
“Herlindis hljóp heim full af gleði, og
sagði við húsmóður sína: “Þessi hrausta hetja
álítur heiður sinn mjög dýr-
mætann og metur góðvilja
keisarans meir en svo að
hann geti orðið við ósk þinni.
En sjáðu bara hvað góður
hann var við mig. Líttu á
skóna, skikkjuna og hin tólf
armbönd. En hvað ég er
glöð yfir því, að ég skyldi
fara til hans, því fallegri ridd
ara geri ég mér ekki von um
að sjá á þessari jörð. Guð
fyrirgefi mér, ég gat ekki að
því gert, ég starði á hann al-
veg eins og hann væri engill."
“Ó, vei mér,” kallaði
keisaradóttirin upp, “verð ég
aldrei hamingjusöm aftur?
Þú verður þó að minsta kosti
að gefa mér skóna, sem hinn
göfugi riddari heiðraði þig með af höfðingslund
sinni. Eg skal gefa þér eins mikið gull og í
þá fær komist.
Þær keyptu þessu, og prinsessan setti á sig
gullskóinn, en er hún tók upp silfurskóinn, sá
hún sér til hugarangurs að báðir skórnir áttu
á sama fótinn. ‘‘Æ, vei mér!” hrópaði hin
fagra mær. Hér hafa misgrip átt sér stað.
Eg kem honum aldrei upp Þú verður að fara
til baka til Dietrich og biðja hann að gefa þér
hinn, og umfram allt biddu hann einnig að
koma til mín.
“Það verður eigi all lítið gleðiefni hinum
skrafgjörnu og skaðvænu tungum, hló Her-
lindis. “En hvað gerir það til, ég skal fara.”
Að því búnu lyfti hún upp pilsum sínum,
allt að hnjám, því hallargarðurinn var votlend-
ur, og lagði á stað til Dietrich. Hin virðulega
hetja vissi vel hver ástæðan var fyrir komu
hennar, en hann lét sem liann skildi ekki neitt
í því. Herlindis sagði við hann: ‘‘Eg er kom-
in aftur sem sendiboði. Það hafa verið mis-
grip, og frú mín sendi mig að biðja yður að
gefa sér hinn skóinn og koma með mér til
hennar.”
“Gjarna vildi ég gera það,” svaraði hann,
“en stallarar keisarans myndu segja frá komu
minni.”
“Nei, aldrei,” sagði Herlindis. Þeir eru
að æfa sig í burtreið og spjótkasti í hallargarð
inum. Taktu tvo þjónustumenn með þér og
fylgdu mér hægt eftir. Enginn mun sakna
þín, sökum hins mikla æsings burtreiðanna.”
Hin trúlynda þerna vildi nú hverfa heim
aftur, en þá sagði hetjan: “Eg vil fyrst athuga
skóna.” í þeim svifum kallaði Asprian, sem
stóð úti fyrir dyrunum og sagði: “Hvað gerir til
um gamlan skó? Við höfum búið til mörg
þúsund af þeim, og þjónarnir brúka þá. Eg
skal svipast um eftir hinum rétta.” Og það
gerði hann og kom með skóinn að vörmu
spori, og Dietrich gaf aftur Herlindis möttul
og tólf armbönd.
Er hún kom heim aftur sagði hún hús-
móður sinni hin gleðilegu tíðindi; og Dietrich
gaf þá skipan til risa sinna, að þeir skyldu fara
út í hallargarðinn og koma þar á stað miklu
uppþoti og æsing. Widolt fór út með hina
stóru járnstöng sína, hljóp um kring með
hana og bjó til með henni stórkostlega skurði
og skörð á ýmsum stöðum. Asprian steypti
sér kollhnís í loftinu, og Abendrot henti stór-
um steinum, nokkur hundruð pund á þyngd,
upp í loftið og stökk síðan sjálfur eftir þeim
og greip þá. Allt fólkið stóð nærri á önd-
inni af undrun að sjá þetta, og gleymdi í bili
Dietrich prins. Enginn tók eftir honum, er
hann læddist gegnum garðinn. Keisaradótt-
irin stóð við gluggann sinn og er hún sá hann
nálgast tók hjarta hennar að slá mjög ótt.
Dyrnar á herbergi hennar voru opnar fyrir
honum og hún ávarpaði hann á þessa leið:
“Velkominn göfugi herra, mikla gleði veitir það
mér að sjá þig. Nú getur þú dregið hina
fallegu skó á fætur mína með þínum eigin
höndum.”
“Með gleði vil ég gera það,” kallaði hetjan
upp, og settist við fætur hennar, og allt hans
látbragð var kurteist og lotningarfullt. Þess
vegna setti hún fótinn upp á hné hans. En
hvað hann var fagurlega skapaður, svo nett
ur og grannvaxinn og skórnir hæfðu þeim svo
vel. Herra Dietrich dró þá á fætur hennar.”
“Segðu mér nú göfuga frú,” byrjaði hinn
ráðsnjalli riddari, ‘‘margir hafa óefað biðlað
til þín. Hver af þeim öllum hefir þér geðj-
ast bezt?”
Þessari spurningu svaraði keisaradóttir-
in með mikilli alvöru og sagði: ‘‘Herra, það
er eins satt og ég lifi, að væru allir þeir ridd-
arar samankomnir væri enginn þeirra þess
verður í augum mínum að kallast þinn jafn-
ingi. Þú ert hinn göfugasti maður, samt ef
ég ætti að velja, myndi ég kjósa þá hetju sem
hver nýr dagur minnir mig stöðugt á. Hann
sendi hingað erindreka sína til þess að biðja
um hug minn og hjarta sér til handa, en nú
sitja þeir í hinu ömurlegasta svartholi. Nafn
þessa riddara er Rother og dvelur hann hinu-
megin hafsins, og ef ég fæ ekki að njóta hans,
mun ég ekki binda mig neinum manni um
mína daga.’
‘‘Ó!” sagði Dietrich. “Ef þú elskar
þenna Rother skal ég koma með hann hing-
að.” Við lifðum saman eins og beztu vinir,
og var hann sérstaklega hlýr og góður í minn
garð, enda þótt hann síðar ræki mig úr landi.”
“Þá svaraði prinsessan: ‘‘Hvemig getur þú
borið hag þessa manns fyrir brjósti, þar sem
hann gerði þig útlægan. Eg sé að þú munir
vera sendimaður Rothers konungs, og sé svo
þá dyl mig einskis, og talaðu bert, því að það
sem þú kant að segja mér á þessari stundu
mun ég halda leyndu til dómsdags.”
Þegar hún hafði þetta mælt, leit riddar-
inn fast á hana og sagði: ‘‘Nú fel ég mig for-
sjón guðs og miskunn og gef mig í þínar hend
ur. Og nú skal þér verða það kunnugt að
fætur þínar hvíla á hnjám Rothers konungs.”
Skelfilegur ótti greip prinsessuna og á
augnabragði dró hún fæturna að sér og hróp-
aði: “Vei mér fyrir það hve ókurteis og hugs-
unarlaus ég hefi verið að setja fætur
mínar á kné þér! Ef guð hefir í sann-
leika sent þig hingað, skyldi ég í sannleika
fagna. En hvernig get ég treyst þér? Ef þú
gætir sannað mér að þetta er satt, skyldi ég
óðara yfirgefa ríki föður míns og fara með þér.
Ef þú ert Rother konungur, er enginn maður
lifandi sem ég vildi frekar, en hvernig má þetta
ske?”
“Hvernig gæti ég sannað þetta betur?”
svaraði konungur, “en í gegnum vini mína í
fangelsinu? Ef þeir gætu aðeins séð þig,
myndu þeir sannfæra þig undireins, að ég
segði sannleikann.”
“Þá skal ég biðja föður minn að láta þá
sleppa út,” sagði keisaradóttirin. “En hver
vill ábyrgjast að þeir reyni ekki að komast und-
an?”
“Það skal ég gera,” svaraði hann. Prins-
essan kysti nú þessa háttprúðu hetju, sem
hvarf þegar úr híbýlum hennar til bústaðar
síns, með hjartað fullt af gleði og sælutil-
finningu.
í dögun næsta dag klæddist prinsessan
sorgarbúningi, fleygði yfir herðar sér píla-
grímsmerki, tók staf í hönd sér og gekk með
fölri, sorgbitinni ásjónu til bústaðar Konstantín
keisara, og barði að dyrum á herbergjum, hans.
“Minn konunglegi faðir,” hrópaði hún kæn-
lega. “Eg er í kvölum. Eg er hrygg og veit
ekki hvar ég á að leita hugsvölunar og hugg-
unar. í svefninum eru sendimenn Rothers
konungs, sem þú settir í dýflissu, alltaf fyrir
augum mér, svo þjakaðir og hörmungarlegir.
Þetta gerir mig friðvana. Til þess að losna
við þessar þjáningar verð ég að flýja héðan,
nema þú viljir leyfa mér að hughreysta og
hjálpa þessum bágstöddu mönnum með fæðu,
víni og baði. Eg sárbið þig að leyfa þeim að
yfirgefa fangelsið, þó ekki væri nema í þrjá
daga.” Keisarinn svaraði: “ Þessa ósk skal
ég veita þér ef þú getur komið með örugga
tryggingu fyrir því að þeir hverfi aftur til
myrkvastofunnar á hinum þriðja degi.”
Um kveldverðarleitið kom hinn ímyndaði
Dietrich eins og venjulega ásamt riddurum
sínum og sat við borðið í forsal hallarinnar,
og þegar máltíðinni var lokið og gestirnir
dýfðu fingrum sínum niður í hinar ilmandi
vatnsskálar, kom keisaradóttirin fram og gekk
í kringum borðin, eins og hún væri að leita
meðal hertoganna og lávarðanna að einhverj-
um sem vildi vera ábyrgðarmaður. Þegar
hún kom til Dietrich sagði hún: “Nú verður
þú að hjálpa mér og ábyrgjast sendimenn þína
fneð þínu eigin lífi.”
“Hann svaraði: “Eg skal vera ábyrgðar-
maður fyrir þig, þú elskulegust allra kvenna.
Og hann gaf höfuð sitt sem pant til keisarans,
og Konstantín sendi menn með honum og bað
þá opna dyr fangahússins. Á þessum tíma
voru hinir aumlega stöddu sendimenn sokknir
niður í hina mestu eymd og vesældóm. Þegar
dyrnar opnuðust gerði hin skarpa dagsbirta
hina ógæfusömu menn blinda, því þá höfðu
þeir lifað margar vikur í myrkri. Síðan leiddu
hermenn keisarans þessa tólf lávarða út úr
dýfissunni. Hverjum lávarði var fylgt af ridd-
ara, því gangur þeirra var Svo óstyrkur og