Heimskringla - 09.10.1929, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐa
HEIMSKRINGL A
WINNIPEG, 9. OKTÖBER, 1929
Náttúrufræðin
og If eftir dauðann
I.
Ein af beztu spiritistabókum sem
ég hefi lesið er eftir enskan flota-
foringja (Vice-Admiral) W. Usborn
Moore, og heitir Glimpses of the Next
State, XXIV — 642 s., 1911. Usborne
Moore hefir veriö vitur maður og
ágætlega æfður athugandi, hafði
starfað í mælingadeild brezka flotans
frá æsku, og sjálfur stýrt mælinga-
leiðangri 6 sinnum. Fyrirfólk enskt
er margt kristið og trúað mjög, en
Usborne Moore var ekki kristinn og
trúði ekki á framhald lífsins. Sorg
og mótlæti átti engan þátt í því að
hann fór að fást við spiritisma,
heimspekilegur eða vísindalegur áhugi
var það sem kom honum til þess.
Moore stundaði rannsóknir þessar af
miklu kappi i 7 ár, og var áður lyki
orðinn alsannfærður um framhald lífs-
ins 0g samband við framliðna. Mun
ég, ef til vill, skrifa nánar um þessa
merkilegu bók síðar; virðist mér sem
varla hafi verið metið að verðleik-
um, hversu frábæran rannsóknara
þarna er um að ræða. En þó að
bók þessi sé afbragð, þá er gildi henn-
ar samt ekki í því innifalið að Moore
hafi aukið til nokkurra muna skiln-
ing á eðli lífsins eftir dauðann, enda
síður við sliku að búast, þar sem
hann hafði ekki stundað líffræði.
“Andarnir,” sem Moore hafði tal af
með tilstyrk miðla, sögðu þó sitthvað
fróðlegt um þetta efni. S. 218 til
dæmis frá því er Moore átti tal við
verkfræðing, McBlin að nafni, sem
drukknað hafði fyrir nokkurum árum.
Segir McBlin að starf hans þarna í
öðru lifi sé mjög líkt því sem verið
hafði meðan hann var hér á jörðu.
Moore spyr þá: “Hvað á ég að
starfa þegar tími'minn kemur til að
fara yfir um ? Bg er sjómaður og
hjá ykkur er enginn sjór,” McBlin
segir: “Hefirðu nokkurntima komið
hingað ?” Kveður Moore nei við
því. M(cBlin segir: “Hvernig
ferðu þá að vita það ? Eg skal
segja þér að allt sem til er á jörð-
inni er einnig til hér: I tell you there
is a replica (sic) of everything on
earth.”
II.
Með orðinu sic (þannig) lætur
Moore í ljós undrun sína yfir því að
hinn framliðni skuli nota orð sem
gefur í skyn, að lífið eftir dauðann
sé nákvæmlega líkt lífinu hér á jörðu.
En þetta sama orð, replica, er einn-
ig notað af framliðnum i bók eftir
enskan prest, C. Dravton Thomas.
Life Beyond Death, with evidence.
Er mörgum hér kunnugt um þá bók
af fyrirlestri sem Eg'gert P. Briem
hefir haldið um hana. Merkilegust
þykir mér bók þessi vegna þess hve
greinilega kemur þar fram viðleitni
þeirra sem dánir eru, á því að fá séra
Thomas til að skilja hvers eðlis lifið
eftir dauðann er í raun og veru. En
þó að presturinn sé auðsjáanlega
gáfumaður, þá hefir þó sú viðleitni
ekki borið meiri árangur en svo, að
hann heldur að kringum jörðina séu
sjö hvolf og þar sé heimkynni fram-
liðinna héðan af jörðu. Hvolfin eru
algerlega ósýnileg, að því er séra
Thomas heldur, og hindra ekkert út-
sýn vora til stjarnanna. Svo mjög
geta rangar fyrirframsannfæringar
(prejudices) komið i veg fyrir, að
menn noti vit sitt. Virðist þó ná-
lega engin leið til þess að komast
hjá því að skilja það sem hinum
framliðnu hefir tekist að fá sagt. S.
126 segir framliðin systir prestsins:
“Já, okkar heimur er staður, eins og
jörðin er, og líkur henni. Hann er
staður, líkur hnöttur” (jörðunni). S.
127 segir framliðinn faðir prestsins:
“Utrýmdu ekki orðinu “physical”
(líkamlegur) úr hugmynd þinni um
vorn heim. Það væri ónákvæmt að
lýsa jörðinni eins og líkamleguni
heimi, en vorum heimi eins og hinu
andlega lífi. Því að þið getið
haft(!J hið andlega á ykkar jörð,
og við höfum vissulega mikið af hinu
lkamlega á okkar (jörð)l). Til dœm
is að taka, þá lifum við í andrúmslofti
sem er samsett af efnum (chemical)
og þess vegna líkamlegt (physicalj.”
í fullu samræmi við þetta segir fram-
liðinn, s. 155, að í öðru lífi sé al-
mennur áhugi á garðrækt (gardening
is a popular profession with us). S.
112 segir systir prestsins: “Eg kalla
líkama minn “ether”-líkama (á vafa-
laust að vera: þú kallar likama minn
“ether”-líkama) en það er líkami sem
ég get þreifað á. Hann er gerður
af nokkurskonar efnum (it is com-
posed of chemical matter of some
kind)”
Því verður ekki neitað að þetta
eru mjög greinilegar og ótvíræðar
upplýsingar, og i fullu samræmi við
það sem stendur í mörgum öðrum
bókum — innan um mikið af því
þvaðri sem á rót sína í hinum röngu
hugmyndum þeirra sem spyrja. Enn
má segja frá svari sem virðist tiltak-
anlega skemtilegt (s. 136J. Prestur
spyr: “Sjáið þið sólina eins og við
sjáum hana frá jörðinni?” Systir
hans svarar : “Eg hefi ekki séð hana
eins og kringlu (as a round object),
þó virðist svo við sjáum ljósið frá
henni. Ekki svo að skilja að ljós
1J Leturbreytingin eftir mig.—H.P.
sólarinnar sé okkur neitt nauðsynlegt.
Eg efast um að við myndum alvar-
lega sakna þess....” Framhaldið er
þvaðurkennt vegna þess að prestur
botnar ekkert í því sem verið er að
segja honum. En sá sem vill hug-
leiða lítið eitt þenna hluta svarsins,
sem ég þýddi, mun fljótt skilja hversu
skemtilegt svar þetta er, því að ein-
mitt á þessa leið myndi svara íbúi
jarðstjörnu í öðru sólhverfi. (En
það er það sem systir prestsins er
eftir dauða sinn). M'aður sem ætti
heima á jörð sem færi kring um til
dæmis Blástjörnuna (Vega) myndi
ekki sjá vora sól sem kringlu, en þó
myndi hann sjá ljós hennar, af því
að hann myndi sjá hana sem stjörnu.
Ljós þessarar fjarlægu litlu stjörnu,
sem sól vor myndi sýnast, frá honum
að sjá, væri honum ekki nauðsynlegt
eða þeim á þeirri jörð, og það myndi
ekki vera neitt alvarlegur missir fyrir
þá þó að sú eina litla stjarna hyrfi
burt af næturhimni þeirra.
III.
Það verður varla of mikið úr því
gerý hversu stórmerkilegar þær eru
þessar tilraunir famliðinna til að
koma fram réttum skilningi á eðli
lífsins eftir dauðann. Og sjálfar
þessar tilraunir, út af fyrir sig, eru
alveg fullnægjandi sönnun fyrir sam-
bandi við framliðna.
Islendingar eru í fullu samræmi við
það sem bezt hefir verið í íslenzkri
fortíð, ef þeir verða fyrstir til að
skilja þennan einfalda en svo afar-
þýðingarmikla sannleika, að lífið eft-
ir dauðann heyrir undir náttúrufræð-
ina. Ef þeir gera það, þá taka þeir
fram Grikkjum og Gyðingum, og
skilja það sem þessum ágætu þjóð-
um skildist ekki. En svo áríðandi
er sá skilningur, að hann mun leiða
til þess að mannkynið fær umflúið
yfirvofandi glötun, og lífið fer að
vera það sem það á að vera, framsókn
í áttina til ávallt vaxandi farsældar
og fullkomnunar.
Eftirmáli
Sumum sem þetta lesa, mun áður
mjög langt líður, finnast eitthvert
sinn, sem þeir vakni af svefni, með
undarlegra hætti en áður hefir orðið
á æfi þeirra. Munu þeir finna, þeg-
ar þeir fara að átta sig, að allt er
orðið breytt í kring um þá. Skugg-
sýnt er, og þeir gera með tímanum
þá leiðinlegu uppgötvun, að það birt-
ir aldrei. Mun slá nokkurum óhug
á þá og því meira, sem lengra líður.
Verði þeir varir við menn, þá eru
þeir ekki skemtilegri en svo, að ein-
veran mun þykja betri, þó að ærið sé
daufleg. Þegar svona er komið, vil
ég biðja þessa menn að minnast þess,
hvernig þeir hafa tekið tilraunum mín
um til þess að vekja áhuga og skiln-
ing á afar áríðandi máli, og óska þess
að þeir hefðu orðið betur við. Fari
þeir eftir þessu ráði, þá mun bregða
eins og glampa fyrir augu þeirra, og
úr því fer allt að verða auðveldara.
En mér munu þeir geta launað með
því að reyna að koma fram þeim
boðum að ég hafi ekki ósatt sagt.—
Vísir.
4.-7. júlí.
Helgi Péturss.
Einræðið á Spáni
Brezkur fréttaritari, sem nýlega
fór til Spánar, lýsti stjórnarfari þar
á þessa leið:
Þvi er stundum haldið fram, að
einræðið á Spáni sé með líku sniði
eins og allt annað í því landi, sila-
legt og hægfara. Menn gera sér i
hugarlund að það sé líkast stofnun,
sem dregur fram lifið hálfhungruð
en meinleysisleg og gjörsneydd öllum
þjösnaskap og ofbeldi.
Það er satt, að spænska einræðis-
stjórnin hefir ekki sýnt andstæðing-
um sínum þá grimd sem ítalska ein-
valdsstjórnin, stallsystir hennar, hef-
ir framið. A Spáni hefir til dæmis
ekkert ofbeldisverk verið framið, sem
kemst i samjöfnuð við hið hryllilega
Matteotti-mál. En það er vegna
þess, að andstæðan gegn stjórninni
á Spáni er magnlaus, tvístruð og ger-
samlega áhrifalaus, svo að einræðis-
stjórnin hefir enga ástæðu haft til
þess að grípa til harðvítugra ráðstaf-
ana.
En þó að Primo de Rivera hafi
ekkí gerst sekur um stórfeld ofbeld-
ALE
SHEAS WINNIPEG BREWERY LIMITEP
isverk igagnvart andstæðingum sín-
um, þá hefir einvaldsstjórnina á Spáni
skort fá önnur einkenni harðstjórn-
ar. Þingræðið var afnumið i einni
svipan. Báðar þingdeildir hafa verið
lokaðar síðan árið 1923, en fram-
kvæmdavaldið er í höndum hermanna-
hóps, sem nýlega hefir leitað stuðn-
ings nokkurra borgara utan herfor-
ingjastéttar. I stað löggjafarþings
hefir komið hópur manna sem kall-
ast “þjóðsamkoma”, og talið er að
hafi ráðgjafarvald, en í raun og veru
er aðalstarf þessara manna að fallast
á það, sem einvaldsstjórnin leggur
fyrir þá, og er þessi samkunda að
því leyti svipuð þingi fascista á It-
alíu. “Þjóðsamkomuna” sitja í raun
og veru þeir einir, sem einvaldsstjórn-
in hefir til þess kjörið.
Bann hefir verið lagt við málfrelsi
og gagnrýni. Ritskoðun er i strang-
asta lagi. Hver fréttagrein, sem
birt er i spænsku blaði, skal fyrst
lögð undir úrskurð ritskoðara. Og
stjórnin áskilur sér rétt ákveðins
rúms i hverju blaði til þess að birta
fregnir eftir sínu höfði.
Bækur eru að nafninu til undanþegn
ar ritskoðun, en þær eru engu að
síður háðar henni, því að enginn höf-
undur eða útgefandi myndi dirfast
að prenta í bókarformi nokkurar að-
finnslur við stjórnina, vegna afleið-
inganna. Þag er vitanlega ógerlegt
með öllu, áð ræða þjóðmál opinber-
lega, og það er mjög hættulegt að
gera það í heimulegum samræðum.
Njósnarar eru á hverri þúfu, og eng-
inn treystir nábúa sínum. Hvarvetna
eru launaðir menn, sem reyna að
veiða upp úr öðrum skoðanir þeirra.
I kaffistofum og veitingastöðum er
ekki rætt um stjórnmál, en ef þau
berast í tal, þá er það ekki nema i
! hálfum hljóðum og helzt á einhverju
I erlendu máli, öðru en frakknesku, sem
, of margir kunna til þess að óhætt sé
að nota hana.
Lögreglunjósnarar stjórnarinnar
ferðast á öllum helztu járnbrautum
í hversdagsfötum. Þegar eimlest fer
j frá Sevilla til Madrid, þá má eiga
1 það vist, að farþegaklefinn sé opnað
ur og inn komi óbreyttur maður og
I
heimti að sjá vegabréf ferðamanna.
Ef einhver hreyfir andmælum, þá
flettir aðkomumaður upp treyjukrag-
anum og sýnir steindan skjöld á
stærð við tveggja krónu pening, og
er hann merki þess, að maðurinn sé
i þjónustu stjórnmálalögreglunnar.
Þeir, sem þykja grunsamlegir, eru
kyrsettir.
Hermannalögreglan á Italíu á sér
hliðstæðan flokk á Spáni, sem þar
heitir “borgara-vörður.” Það voru
upprunalega lögreglumenn. En ein-
ræðisstjórnin hefir eflt þessa stétt og
fengið henni ýmisleg forréttindi og
sérstaklega falið henni að gæta stjórn
arinnar og vernda hana.
Hermenn hafa jafnan notið mik-
illa forréttinda á Spáni, og hafa átt
mikinn þátt í stjórn landsins. Spænsk
ir herforingjar eru mikils ráðandi og
í hávegum hafðir, svo sem stéttar-
bræður þeirra voru áður á Þýzka-
CANADIAN
landi, og eru enn í Frakklandi. En
þó að þeir berist mikið á, þá er gengi
þeirra lítið í samanburði við metorð
hinna, sem eru í borgara-verðinum.
Óbreyttum borgara getur haldist
uppi að deila við herforingja á göt-
um úti og jafnvel að slá hann, án
þess að hann verði fyrir stórrefsing-
um. En ef almúgamaður dræpi
hendi við borgaraverði af ásettu ráði,
þá mætti hann búast við fimm ára
fangelsi. I sjálfri höfuðborginni,
Madrid, verður ekki þverfótað fyrir
hermönnum, borgaravörðum eða ein-
hverskonar hermannalögreglu, sem er
með margvíslegu móti.
Helztu einkenni spænska einræðis-
ins er ef til vill hatrið gegn hinum
æðri menntamönnum. Primo de Ri-
vera yfirhershöfðingi er sjálfur ein-
stakt miðlungsmenni. Eins og títt er
um marga hermenn, þá lítur hann
mjög niður á alla annara stétta menn,
og allar þeirra athafnir. Hann hef-
ir, eins og aðrir hermenn, tröllatrú
á ágæti agans, og trúir þvi, að eng-
in afrek verði unnin, nema með her-
aga. Hann hefir einstaka óbeit á
lærðum mönnum og rithöfundum, og
í ræðum sínum og tilkynningum lætur
hann fá færi ónotuð til þess, að
ausa yfir þá svívirðingum. Blað
hans sjálfs, “La Nacion” í Madrid,
Bakverkir
eru einkenni nýrnasjúkdóms. GIN
PILLS lækna þá fljótt, vegna þess
að þær verka beint, en þó mildilega, á.
nýrun — og græðandi og styrkjandi
50c askjan hjá öllum lyfsölum.
132
er fullt af samskonar hugleiðingum
um hinar göfugri og lærðari stétt-
ir.
En lítilsvirðingin með einvalds-
stjóra og lærðum mönnum er alls
ekki einhliða. Lærðir menn leggja
hina mestu óvirðing á Primo og
fylgifiska hans, og vilja engin mök
eíga við þá. Þegar, til dæmis, Primo-
de Rivera stofnaði blað sitt, “La Na-
cion,” til þess að það yrði stjórnar-
málgagn, þá veitti honum örðugt að-
fá næga starfsmenn til þess. Þó að
ágæt kjör væri í boði, tókst honum
hlinniM ca nyirMM Vér borgum 50c á klukkutímann í yfir-
ÞURFUIVI 50 MtlNN. Vinnu, 50 mönnum sem næstir veröa
til aö innritast viö Tractor, Electrical Ignition, Vulcanizing, Járnsuöu,
Rakara, Múrara, Batterí og Plastur stofnanir vorar. I>etta tilboö gjor-
um viö mönnum sem framsæknir eru og vinna vilja fyrir háu kaupi.
Skýrslur gefins. Skrifiö eöa símiö strax eftir upplýsingum.
DOMINION TRADE SCHOOLS “^o”anir®umlm.°
7- TIMBUR
KA UPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
Stofnað 1882 Löggilt 1914
Hitað hafa heimili í Winnipeg
síðan “82”
D. D.Wood& Sons, Ltd.
VICTOR A. WOOD HOWARD WOOD LIONEL E. WOOD
President Treasurer Secretary
(Piltarnir nem ölium reyna aö þHknaat)
KOL og KÓK
Talsími: 87 308 Þrjár símalínur
NATIONAL RAILWAYS
JARNBRAUTA OG SKIPA FAR-
BREF TIL ALLRA STAÐA í HEIMI
Sérstakar Ferðir Til Ættjarðarinnar
Ef þú ert að ráðgjöra að fara heim í vetur þá findu farseð’asala Canadian National Rail-
ways. Það borgar sig fyrir þig. Canadian National umboðsmenn eru reiðubúnir að að-
stoða þig í öllu þar að lútandi. Það verða margar aukaferðir heim til ættlandsins á þessu
hausti og vetri og
Canadian National Railways selur farbréf á öll Atlanzhafs línuskipin og gengur frá öllum
samningum þar að lútandi.
Odýr Farlsréf yfir Desember til Allra Hafnsta^a
Attu Ættingja Heima á Gamla Landinu
sem Vilja Komast til Canada?
SJE SVO, og þú œtlar að hjálpa þeim til að komast 'hingað
til lands þá líttu inn hjá oss Vér önnumst allar slíkar ráð-
stafanir.
ALLOWAY & CHAMPION
JÁRNBRAUTA UMBOÐSMENN
UMBOÐSMENN ALLRA LlNUSKIPA FJELAGA.
667 Main Street, Winnipeg Sími 26 361
Farþegum matt við lending á útleið og heimleið
FERÐIST ÁVALT MEÐ
CANADIAN
N ATIONAL
RAILWAYS