Heimskringla - 09.10.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG, 9. CjKTÓBER, 1929
Bökuniu tekur skemri
tíma, minni fyrirhöfn og
minna mjöl ef þér notið---
obínHood
PI/OUR
“Peningana til
baka” ábyrgðin í
hverjum poka

EKKEHARD
Saga frá 10. öld,
eftir I. von Scheffel.
Rínar stöndum við á helgri grund. Það er
mál til koniið að við athugum hvað hafi spír-
að þar fyr á tímum, áður en hið óheillaríka
dægurþras drepur < okkur löngunina til þess.”
Einn skemtilegan frítíma höfðu þeir Con-
rad og Ekkehard lagt leið sína gegnum Oden-
wald, og hitt þar í litlum birkidal á hálfhulda
lind. Með vatni hennar svöluðu þeir þorsta
sínum, og Conrad sagði: ‘‘Beygðu höfuð þitt
því þetta er lundur þess liðna; hér er bækitré
Haka og brunnur Siegfrieds. Það var á þess-
um’stað sem hetja hetjanna fékk ólífissár- af
spjóti hins grimma Haka og vökvaði blómin
með blóði sínu. Þarna á Siedelhof syrgði
Grimliildur sinn góða maka, unz Hunnic kom
og bað um hönd hennar og hjarta. Og hann
hélt áfram að segja honum hinar gömlu helgi-
sögur af kastalanum í Worms, auðæfum Nifl-
unganna, og hefnd Grimhildar. Þegar hann
sagði frá ljómuðu augu hans af hrifningu.”
‘‘Hlustaðu,’’ sagði hann við hinn unga vin
sinn: ‘‘Þegar við erum orðnir fulltíða menn
og æfðir í skáldskaparlistinni, skulum við reisa
helgisögum Rínar minnismerki. Nú þegar
brýtzt um í sál minni stórkostleg frásögn um
hetjuskap, hættu, hefnd og dauða. Eg þekki
íþrótt hins hrausta Siegfrieds, hvernig hann
gerði sjálfan sig ósæranlegann, enda þótt eng-
inn geti framar drepið dreka og baðað sig í
blóði þeirra. En sá, sem með hreinu hjarta,
sýgur að sér skógarloftið, og baðar brár sínar
í morgundögginni kann þá sömu list. Hann
getur skilið söng fuglanna í trjánum, vindur-
inn segir honum fornar sögur, og hann verður
einnig þróttugur og ósæranlegur; og ef hann
hefir hjartað á réttum stað, mun hann skrifa
niður allt það, sem borist hefir honum til eyrna,
öðrum til gagns og skemtunar.’’
Ekkehard hafði hlustað með óttabland-
inni undrun jfcákafa vinar síns og sagði: ‘‘Mig
sundlar við því að heyra þig verða næst um því
annan Homer.”
Conrad brosti og svaraði: ‘‘Enginn mun
þora að syngja aðra Ilionskviðu, en Niflunga-
Ijóð hafa enn ekki verið kveðin. Eg er enn-
þá ungur með ofurhug en hver getur sagt,
hvað með aldrinum skeður.”
í annað sinn gengu þeir saman á bökkum
Rínar. Sólin skein upp yfir Wasauwald hæð-
um og speglaðist í öldum fljótsins. Conrad
tók til máls: ‘‘Eg þekki einnig yrkisefni fyrir
þig, sem er einfalt og ekki um of grófgert né
ofsafengið, og sem hæfir vell þinni gerð, því
þú villt heldur hlusta á hljómana frá horni
veiðimannsins en drunur og bresti þrumunn
ar. Líttu upp! Á degi eins og þessum blik-
aði kastalinn í Worms í sólskininu þegar hetj-
an Walter frá Aquitania flúði úr þrældómi
Húnanna til Frakklands. Á þessum stað
réri ferjumaðurinn með hann, unnustu hans
og dýrgripi, yfir fljótið. Síðan hélt hann til
myrkviðarskógarins þarna. En sá bardagi,
sem átti sér stað við Wasichenstein, hvílíkt
gneistaflug og hjálmum og skjöldum, þegar
mennirnir frá Worms ruddust fram til árás-
ar. En hin mikla elska og samvizka gaf Wal-
ter kraft, svo hann stóð á móti þeim öllum,
jafnvel Gunnari konungi og hinum grimmúðga
Haka.”
Þannig hélt Conrad áfram sögunni til
enda, og sleppti ekki einu sinni smáatriðum.
‘‘í kringum stóru trén sprettur upp mergð
af ungviðum,” sagði hann. “Á sama hátt
hefir myndast sægur af sögum út frá helgi-
sögu Niflunga, sem hver er vill getur valið
úr. ífú skalt þú yrkja eitt veglegt kvæði
um Walter.”
En Ekkehard lét smásteina flytja kerling-
ar á yfirborði Rínar, og skildi næsta lítið af
þvT, sem vinur hans sagði. Hann var orðinn
námsmaður og hugur hans sífellt upptekinn
af hans daglegu störfum. Atvikin skildu þessa
tvo vini. Conrad varð að flýgja úr klaustur-
skólanum fyrir það, að hann hafði sagt einu
sinni, að (Logica) rökfræði Aristoteles væri
hismi o ghey, en hvert hann fór vissi eiiginn.
Aftur á móti fór Ekkehard til St. Gall og hélt
áfram námi sínu, og varð lærður ungur maður,
álitinn þess verður að verða prófessor; þá hugs
aði hann til Conrads með yfirburða meðaumk-
un.
En frjóögnin getur legið lengi í manns-
hjartanu og samt spírað að lokum og sprottið,
líkt og hveitikornið í hinum egypsku múmíu-
kistum.
Það, að Ekkehard dvaldi nú glaður við þess
ar minningar, bar þess vott, að hann hafði
gengið í gegnum mikla breytingu síðan á
klausturdögunum, og að þessi breyting var
til batnaðar.
Dutlungar hertogafrúarinnar, og hið með-
fædda göfuglyndi Praxedis hafði haft fágandi
áhrif á hans feimna og stirðfengna eðlisfar.
Ófriðartíminn, sem yfir hann hafði runnið með
árásum Húnanna kenndu honum að fyrirlíta
þann starfsanda, sem miðaði allt við metorð
og völd. Ennfremur hafði það sínar afleið-
ingar fyrir hann, að liggja í sárum langan
tíma, og líða þær kvalir sem því voru sam-
fara. Þannig hafði lærisveinninn frá hinu
kyrláta klaustri, þrátt fyrir krúnu og munka-
kápu, breytzt gegnum þjáningar þann veg, að
verða ekki aðeins lærður maður, heldur líka
hugmyndaríkt skáld, sem heldur sína leið líkt
og höggormurinn er losnað hefir við ham sinn,
og bíður eftir tækifæri til að yfirgefa sitt hálf-
dauða og hangandi ástand, á grindum og girð-
ingum, eins og gamalt útslitið fat.
Dags-daglega, þegar hann starði á hina
tignarlegu fjallatoppa, og sogaði í sig hið
hreina og heilnæma loft, var það honum ráð-
gáta hvernig hann gat fundið ánægju í því, að
lesa og blaða í dökkgulum handritum, og
hvernig hann fór að verða nærri vitlaus út af
drambfullri og drottnunargjarnri konu.
‘‘Ó hjarta, láttu það farast, sem hefir ekki
kraft til að lifa,” sagði hann við sjálfan sig,
‘‘og byggðu þér nýjan heinr, en láttu hann
standa djúpt hið innra, láttu hann stækka,
hækka, styrkjast — og láttu hina dauðu jarða
hina dauðu!”
Hann byrjaðj að ganga um aftur, en í
þett sinn var hugur hans fullur af friðsælli
gleði. Eitt kveld, þegar hann hafði hringt
kveldklukkunni, kom hjarðmaðurinn frá Eben
alp inn til hans í hellinn. ‘‘Guð blessi þig
fjallabróðir,” sagði hann. “Þú hefir haft
nrikla hitasótt og ég kem með nokkuð, sem
lokalækningu, en augu þín eru svo lífleg og
kinnar þínar svo rjóðar að ég sé að þess er
ekki þörf.” Hann opnaði síðan klútinn, sem
hann hélt á, og sýndi honum þar lifandi maura
hrúgu og nokkrar þurrar greninálar. Síðan
henti hann þessum fénaði fram af klettinum.
“Ef þú hefðir ekki verið eins hraustur og
þú ert, áttir þú að sofa á þessu næstu nótt,"
sagði hann hlægjandi. ‘‘Þeir bíta burtu eftir
stöðvar hitans.”
“Veikindin eru um garð gengin,” sagði
Ekkehard; “ég þakka þér fyrir meðalið.”
“Þú verður samt að gæta þín fyrir köld-
unni,” sagði hjarðmaðurinn. ‘‘Dökkt ský
hefir dregið upp yfir Brulltobel, og pöddurnar
eru að skríða út úr holum sínum, sem er ó
brigðullt merki um næturbreyting.”
Næsta morgun glömpuðu fjallatindarnir
skjallahvítir. XJm nóttina hafði snjóað tals-
vert, að það var of snemt að ætla, að veturinn
væri kominn. Um daginn skein sólin skært
og bræddi næst um því allan snjóinn með hin-
um brennheitu geislum sínum. Um kveldið
er Ekkehard sat hinn blaktandi furukyndil
sinn, heyrði hann allt í einu þrumudynki svo
gífurlega, að líkast var sem fjöllin væru að
bresta í sundur og hrynja. Hann hrökk við
og greip hendinni um ennið, eins og hann
byggist við hitaveikinni aftur. En í þetta
sinn var ekki um að ræða neinn óvirkileika
frá sjúkum hug.
Dynjandi bergmál kom frá fjöllunum hinu
megin, gegnum skörð og gil Sigesalp og Maar-
wiese, og því fylgdu ógurlegir skruðningar eins
og ótölugrúi stórra tréstofna væri að hrynja.
Því næst varð hljótt, nema upp frá dalnum
stigu alla nóttina lágar kvalafullar stunur.
Ekkehard gat ekki sofið. Síðan um nótt-
ina í Seealpvatni vantreysti hann skilningar-
vitum sínum. Snemma um morguninn klifr
aði hann upp Epenalp. Benedikta stóð við
kofadyrnar og henti snjóbolta í munkakápuna
hans í kveðjuskyni. Hjarðmaðurinn hló
þegar Ekkehard spurði hann ’ um friðspillir
næturinnar.
‘‘Siíkan söng munt þú oft heyra,” sagði
hann. ‘‘Snjóflóð hefir fallið ofan í dalinn,
og stunurnar hafa hlotið að vera þínar eigin
hrotur.”
‘‘Eg svaf ekki,” svaraði Ekkehard. Þau
fóru niður með honum, og heyrðu koma und-
an snjónum fjarlægar stunur. “Þetta er
undarlegt,” sagði hjarðmaðurinn. “Einhver
lifandi vera hefir orðið undir snjóflóðinu.” “En
faðir Lucius af Quardaves væri enn lifandi,”
sagði Benedikta,” myndi ég álíta þetta vera
hann, því rödd hans var mjúk og hás lík þess-
ari sem vér heyrum.”
‘‘Þegiðu villingurinn þinn,” sagði faðir
hennar. Þau sóttu skóflur og alpastafi, og
gamli hjarðmaðurinn tók einnig öxina sína og
síðan fylgdu þau öll þrjú farvegi snjóflóðsins.
Það hafði fallið niður frá Æscher, og runnið
yfir grassvörð og grjót, og hrifsað með sér
furutrén , hliðinni líkt og þau væru hálmstrá,
Þrír stórir klettar, einskonar varðmenn dals-
ins, höfðu veitt flóðinu viðnám, og við þá
hafði hrúgast upp heilt fjall af snjó og ís. Að-
eins örlítið hafði komist yfir þetta varnarvirki,
og mikill hluti fannkyngjunnar hafði tvístrast
í kring í misstóra kesti fyrir
ofurmagn þrýstingsins. Hjarð
maðurinn lagði eyrun við
snjódyngjuna, gekk síðan
nokkur skref áfram og stakk
stafnum niður og sagði: “Hér
verðum við að grafa.” Síðan
byrjuðu þau að moka snjóinn
með miklu kappi, og eftir
nokkra stund voru þau búin
að grafa sig svo langt niður
í fanndyngjuna að gryfju-
brúninn bar við himinn hátt
yfir höfðum þeirra. Við og
við urðu þau að stanza við
þetta kuldaverk til þess að
hendurnar frysu ekki. Allt
í einu kom hljóð frá hjarð-
manninum og Ekkehard rak
upp undrunaróp. Svartur
blettur kom í ljós. Hjarðmað
urinn greip öxina sína og eft-
ir fáeinar fleiri skóflur reis
upp loðin skepna mjög þung
lega, teigði framlappirnar upp
í loftiö og rumdi líkt og þeg-
ar einhver er að vakna af
djúpum svefni. Því næst
fór hún hægt upp á klettinn
og settist þar. Það var stór
bera, sem í fiskileiðangri
um nóttina niður að vatninu,
með maka sínum, hafði lent
í snjóflóðinu. Karldýrið
hreyfði sig ekki, hann hafði
kafnað við hlið hennar, og lá
nú í hinum fasta svefni dauð-
ans, með ögrandi þjóskufulla drætti um trýnið
eins og hann hefði yfirgefið þetta líf í bölbæn-
arskapi til hins of fljóta og örlagaþrungna
snjóflóðs.
Hjarðmaðurinn ætlaði að ráðast á kven-
dýrið en Ekkehard aftraði honum þess, og
sagði: ‘‘Lofaðu henni að lifa; okkur nægir að
hann er hér dauður.”
Þeir drógu björninn út, þó sameinaðir
kraftar þeirra ætluðu varla að nægja til þess.
Beran sat á klettinum á meðan og horfði á,
Hún rumdi annað slagið, og leit við og við tár-
fullum augum til Ekkehards eins qg hún hefði
skilið málamiðlun hans. Síðan þrammaði
hún niður, en auðsjáanlega ekki í neinum ill-
um tilgangi. Á meðan höfðu báðir mennirn-
ir reynt að draga áfram herfang sitt, með
hjálp af samanfléttuðum furugreinum, en þeg-
ar beran kom hrukku þeir aftur á bak með
reiðubúin vopn í höndunum. En bjarndýrið
beygði sig yfir hinn dauða maka sinn, beit
af honum hægra eyrað og gleypti það, til æ
varandi minningar um glaða og góða smbúð.
Þegr hún hafði gert þetta reisti hún sig á
afturlappirnar og gekk í áttina til Ekkehards.
Hann hopaði aftur á bak óttasleginn; hræddur
við faðmlögin tók hann til að krossa sig og
hafa yfir særingar St. Gallus gegn bjarndýr-
um; ‘‘Vík burtu héðan úr þessum dal okkar,
þú ófreskja skógarins. Fjöll og fjallaskorur
eru þitt heimkynni, en láttu oss í friði og
hjarðir okkar.” Beran nam staðar og í aug
um hennar lýsti sér sár sorg, eins og hún væri
meidd af því að tilfinningar hennar væru fyr-
irlitnar. Hún lét hrammana niður og snéri
frá manninum, sem vísaði henni burt. En
tvisvar sinnum leit hún við áður en hún hvarf
sjónum þeirra.
“Svona dýr hefir tólf manna vit og getur
lesið hugsanirnar í augum manns,” sagði
hjarðmaðurinn; “annars hefi ég ástæðu til að
álít þig heilagan mann, sem íbúar hinna af -
skektu og auðu staða hlýða.” Hugsandi vó
hann í hendi sér hrammana af dauða birninum.
‘‘Það verður veizla,” sagði hann. “Við skul-
um éta þá næsta sunnudag, fjallabróðir, með
góðu sí^ladi úr alpajurtum. Kjötið mun
nægja okkur báðum í vetur og við skulum
varpa hlutkesti um skinnið.” Síðan drógu
þeir bjarnarskrokkinn upp til Öræfakirkjunn-
ar.
Snjórinn hafði ekki verið mikill og bráðn-
aði fljótt. Sumarið hafði ekki enn yfirgefið
fjöllin. Það átti eftir að kveðja þau með
blíðukossum og ástar atlotum. Sabatsdagur-
inn kom með sína friðsælu hvíld.
Ekkehard neytti miðdagsverðar hjá hjarð
manninum og dóttur hans, þar sem hrammarn-
ir voru á borð bornir. Það var kjarngóð og
gómsæt máltíð, vel tilreidd að þeirra daga sið.
Þegar hún var búin klifraði Ekkehard upp á
toppinn á Ebenalp, fleygði sér þar niður í
ilmandi grasið og horfði til himins glaður í
huga yfir endurbata sínum og aftur komandi
þreki. í kringum hann voru geitur Bene-
diktu á beit. Hann heyrði næstum . því
marrhljóðið í hinu safamikla grasi milli tanna
þeirra. Þokuský svifu meðfram fjallshlíðun-
um. Benedikta sat þar nærri á stórum kalk-
steini og horfði yfir til Sentis, en jafnframt lék
hún einfalt en hljómmikið lag á hljóðpípuna
sína og virtust tónarnir helzt líkjast rödd frá
fjarlægum dögum bernskunnar . í vinstri
hendinni hélt hún á tveimur tréspónum, er hún
sló taktinn með þeim. Hún var vel að sér í
þessari list sinni, og faðir hennar sagði stund-
um raunamæddur: ‘‘Það var slæmt að hún
var ekki kölluð Benediktus, hún myndi hafa
myndað stóran flokk.”
Við enda lagsins kallaði hún með sérstök
um gleðitón úr hljóðpípunni yfir til nágranna-
fjallsins, þaðan sem henni var svarað á sömu
stund, með mjúkum en þó hvellum tón frá
alpahorni unnusta hennar. Hjarðmaðurinn
í Klusalp stóð þar undir dvergfurutrjám og
lék “Kall hjarðmannanna”, mjög frumlegt lag,
sem líktist ekki nokkru öðru sönglagi. Það
'virðist í fyrstu dauf suða, eins og í bíflugu,
sem lokuð er inni, en leitast við að komast út;
síðan hækkar það og breytist í undursamlega
ástarhljóma, löngunarfulla með seiðandi
heimþrá, sem þrýsta sér inn í hvert fylsni
hjartans, svo sérhyer taug titrar af gleði og
angurblíðu.
Mér sýnist að þú munir vera orðinn hraust
ur aftur, fjallabróðir, þar eð þú liggur svo á-
nægulegur á bakinu,” kallaði Benedikta til
Ekkehards. “Hefirðu gaman af hljóðfæra-
slættinum?” ‘‘Já,” sagði Ekkehard, ‘‘haltu
áfram.” Honum fanst hann ekki geta not-
ið nógsamlega fegurðarinnar, sem var í kring
um hann. Á vinstri hönd honum stóðu þeir
Sentis og bræður hans í sinni þögulu tign.—
Ekkehard þekkti hvern tind með nafni, og
sendi hverjum þeirra vinarkveðju. Fram-
undan honum gaf að líta hæðir og kletta,
græn og grösug engi og dimm og drungaleg
skógarþykni. Sá partur Rínarlandsins, sem
takmarkast af Arlbergshæðum og hinum fjar-
lægu Rhætianölpum mændu upp til hans. Dá-
lítið belti af rakamóðu gaf til kynna hvar
Konstanzvatnið var, þó það sæist ekki; og
allt útsýnið var fagurt og stórfenglegt. Sá,
sem hefir uppgötvað hinn dulda mátt, er rík-
ir í fjallatoppunum, sem auðga og göfga
mannshjartað, og lyftir huganum til hæða.
hann fyllist meðaumkun þegar hann hugsar til
þeirra, sem langt niðri í láglendinu draga sam-
an sand og grjót til að byggja nýjan Babelturn;
Hann finnur sig viljugan að taka þátt í fagn-
aðarópum hjarðmannanna, sem þeir segja að
jafngildi “faðir vor.”
Sólin hafði náð Kronberg, á vesturheið
sinni, og skreytti himininn með gullroðageisl-
um sínum, sem einnig smugu gegnum mistrið,
sem hvíldi yfir Konstanzvatni. Og innan
stundar leystist hin hvíta slæða sundur, og
hið bláa, hlýlega Untersee kom í ljós. Ekke-
hard lét augun hvíla á þessari kvölddýrð. Á
hinu bláa vatni kom hann auga á dökkan dep-
il, eyjuna Reichenau; og fyrir handan hana
sá hann hæð, sem bar lítið ofar en sjóndeildar-
hringurinn; en hann vissi að það var Hohent-
wiel.
Sönglag hjarðmannanna rann saman við
glamurhljóðið í bjöllum geitanna og yfir öllu
umhverfinu varð kveldblærinn stöðugt meiri
og þyngri. Roðageislum sló á hin grænu
engi, og tindar Kamors voru hjúpaðir rósrauð-
um bjarma, og sál Ekkehards laugaðist einnig
í ljósadýrðinni. Hugsanir hans flugu burt um
stund til Hegan. Hann sá sjálfan sig sitja
aftur á Hohenstoffeln við hlið Heiðveigar,
eins og daginn, er giftingar Cappans var
minnst svo hátíðlega. Hadumoth og Adifax
komu ríðandi heim úr fangavist sinni hjá
Húnunum, full af fögnuði yfir frelsinu. Og
upp úr ryki fortíðarinnar þutu fram í huga