Heimskringla - 16.07.1930, Blaðsíða 3

WINNIPEG 16. JírLI, 1930.
HEIMSKRINCLA
3. BLAÐSIÐA
(Framh. frá 2. blsj
arathöfn. öldum saman höfðu kon-
ungar þar umboðsmenn. Endurminn-
ingarnar um þá eru misjafnar, sem
endurminningar aldarfarsins.
En Kristján X. er fyrsti konungur,
sem endurtekið hefir komur sínar
hingað til þess að kynnast landi og'
þjóð, fyrsti konungur hins fullvalda
íslenzka ríkis — fyrsti konungur að
Lögbergi. Og er hann lítur yfir
þingheim, lítur yfir mannfjöldann,
sem saman kemur á Þingvöll úr öll-
um héruðum landsins, mun hann sjá
og finna, að hin frjálsa íslenzka þjóð
fagnar honum á hinum fornhelga
stað, ekki aðeins sem konungi, held-
ur og sem vini og verndara íslenzkr-
ar menningar, íslenzks athafnalifs,
íslenzks sjálfstæðis.
Meðal hinna tignu gesta, sem hing-
að koma i dag, ber fyrst að nefna
Gustaf Adolf ríkiserfinga Svía, er
heiðrar Alþingishátíðina með nær-
veru sinni. Meiri og betri viðurkenn-
ingu hefðum vér Islendingar ekki get
að kosið fyrir hátíð vora fyrir þvi, að
hin sænska þjóð er okkur vinveitt, og
vill telja til frændsemi við okkur,
minnstu Norðurlandaþjóðina.
Snemma lærðu Sviar að meta gildi
íslenzkrar menningar, enda stendur
menning þessarar glæsiþjóðar tveim
fótum í norrænum hugheim. Væri
það mikill fengur ,okkur Islending-
um, ef okkur auðnaðist að ná til
menningaráhrifa frá Svíum, sem svo
djarflega hafa sameinað norrænar.
smekk og norrænt hugarfar við nú-
tímalíf Evrópumenningarinnar.
I fylgd haeð hinum sænska ríkis-
erfingja eru þingfulltrúar tveir —
hvor úr sinni þingdeild.
Því miður gat hinn norski ríkis-
erfingi, ólafur, ekki komið hingað
eins og til var ætlast. Þótt vegir
frændþjóðanna> Norðmanna og Is-
lendinga hafi skilið snemma á öld-
um, er saga vor á margan hátt sam-
tvinnuð, og uppruna sínum gleymir
íslenzk þjóð aldrei, ætterni þeirra, er
fyrir 1000 árum stofnuðu hið íslenzka
lýðveldi, gleymir því eigi, að Norð-
menn og Islendingar eru tvær grein-
ar af sama þjóðstofni.
Norðmenn senda hingað tvo full-
trúa, sinn frá hvorri þingdeild, og er
annar þeirra Chr. Hornsrud iorseti.
Og fjærsta Norðurlandaþjóðin.
Finnar, sendir hingað tvo fulltrúa,
Hakkila varaforseta þingsins og ung-
frú Sillandaa, til að sitja Alþingishá-
tíðina. Þótt Finnland sé okkur fjar-
stáddast allra Norðurlanda, og lcynni
okkar af þeirri ágætu þjöð minnst,
þá standa þeir okkur að því leyti
næst allra, að þeir eru okkur svo
jafngamlir í tölu hinna sjálfstæðu
Norðurlandaþjóða. Því er hvert
framfaraspor þeirra okkur hjart-
fólgið. — Þeir eru útverðir Norður-
landa að austan. Við vildum geta
heitið eitthvað i þá áttina að vest-
an, þó fámennið geri það nafn ekki
réttmætt.
Mikill sómi hefir oss fallið í skaut,
Islendingum ,með hinni veglegu þátt-
töku Breta í Alþingishátíðinni, er
þeir sendu hingað eitt sitt mesta og
tígulegasta herskip, “Hodney” (42,
000 smálestir), með fulltrúa sína á
Alþingishátíðina, og ennfremur flug-
vél, sem flýgur hingað alla leið og
vekur með því sérstaka athygli á
landi og þjóðhátíð.
Fulltrúar þeir, sem Bretar sendp.
hingað eru fimm að tölu. Eru það
þessir:
Newton lávarður.
Marks lávarður,
Lamington lávarður.
Sir Robert W. Hamilton.
Rhys J. Davies.
Er alveg sérstök ástæða til þess
fyrir okkur Islendinga, að fagna þvi,
hve mikinn sóma brezka þjóðin sýn-
ir Islandi með þessari sendiför, að sú
þjóð, sem fremst allra þjóða hefir al-
ið þingræðið við brjóst sér, skuli á
þúsund ára afmæli Alþingis vors,
senda sitt mesta skip með hinu fríð-
asta liði í heimsókn hingað.
Með sendiför þessari sýnir brezka
þjóðin okkur Islendingum jafn vin-
áttu sem viðurkenningu, og er hvort-
tveggja okkur ómetanlegt.
En um leið er vert að minnasi
sendinefndar, sem vekja mun sér-
staka athygli í fulltrúahópnum, og
sérstakar endurminningar í íslenzk-
um brjóstum. Það eru fulltrúar
Manarbúa. Þeir eru þrír: Mr. Far-
rand dómari, P. M. C. Kermode safn-
vörður og þingforsetinn Clucas.
Saga eyjarinnar Mön er skyld sögu
vorri. Þeir eiga þar þingvöll, sem
við. Þeir eiga og varðveita minjar
frá þeim tímum, er norrænir víking-
ar sigldu um höfin og reistu hér bú.
Þá er skylt að fagna þeim fulltrú-
m, er hingað komu vestan um haf:
endinefnd Bandaríkjanna, þeim Pet-
r Norbeck senats þingmanni frá
luður Dakota, O. B. Burtness con-
:ress þingmanni frá Norður Dakota,
iveinbirni Jónssyni prófessor, Frið-
rik H. Fljózdal forseta bandalags járn
brautarmanna og O. B. P. Jacobsen
söngfélagsstjóra.
Þing og stjórn Bandaríkjanna hafa
séð svo um, að koma þessara manna
á Alþingishátíðina gleymdist seint
meðal íslenzkrar þjóðar. Með hinm
merkilegu gjöf, myndastyttu af Leifi
Heppna, hefir hin volduga Banda-
ríkjaþjóð veitt Islendingum stór-
merkilega uppörvun í því að varð-
veita sín fornu einkenni, áræði, víð-
sýni, stórhug. Þegar reist verður
hér minnismerki Leifs heppna, sem
gjöf til Islands frá Bandaríkjunum.
er hér greypt í málm og stein hin
sögulega staðreynd, sem íslenzkum
sjógörpum mun ætíð verða hjart-
fólgnust, en um leið áberandi viður-
kenning frá Vestmönnum um það, að
íslenzkt landnám varð upphaflega til
þess, að mönnum opnuðust leiðir til
Vesturheims.
Gleðiefni hið mesta er það okkur
Islendingum, að meðal fulltrúa Banda
ríkjanna eru tveir menn íslenzkir.
En eins og áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu, eru þeir fleiri land-
ar vorir, sem hingað eru komnir sem
fulltrúar stjórna og þinga þar vestra.
Allir eru þeir hjartfólgnir gestir ís-
lenzku þjóðarinnar. Allir sýna þeir
þjóð sinni, að fátæku landnemarnir
íslenzku í Vesturheimi, hafi reynst
atgervismenn í hvívetna, reynst þjóð
sinni góðir fulltrúar meðal stórþjóð-
anna.
áður, og eru allar líkur til þess að
þau aukist að nýju, eftir því sem
kynni vor vaxa við hina Víðsýnu og
framtakssömu hollenzku þjóð. Full-
trúar Hollendinga hér á hátíðinni eru
þeir verkfr. J. Koster senator og dr.
H. J. Knottenbelt.
HRAÐI IÞRÓTTAMANNA,
DfRA OG VJELA.
Komast menn á aðrar stjörnur?
Er við Islendingar fögnum þeim
þrem fulltrúum Þjóðverja, sem hing-
að eru komnir, þeim
Karl Hildebrand sendiherra,
Emil Berndt borgarstjóra og
Herm. Hoffmann yfirkennara,
er skylt að minnast þess með þakk-
læti, með hve mikilli kostgæfni þýzk-
ir fræðimen nhafa lagt rækt við ís-
lenzk fræði, íslenzkar bókmenntir og
rannsóknir íslenzkrar náttúru. Fjöl-
margir eru þeir Þjóðverjar, sem eytt
hafa árum æfi sinnar við fræðiiðkan-
ir um íslenzk efni. Hafa þeir gefið
út fjölda bóka um ísland, sem vél
flestar hafa verið þjóð vorri til gagns
og sóma, jafnframt því sem þýzkir
menn hafa kappkostað að gera is-
lenzk fornrit aðgengileg þýzkum les-
endum. Hin trygga og bjargfasta
vinátta milli þýzkra og íslenzkra
manna ætti enn að styrkjast við
þessa heimsókn.
Frakkar hafa og sýnt oss þann
heiður, • að senda hingað herskipið
“Suffren” með fulltrúa sína tvo, sinn
úr hvorri þingdeildinni:
M. Leon Vincent frá fulltrúaþing-
inu, og Fernand Lancien frá efri deild
þingsins.
Sú var tíð, er menning Islendinga
stóð með mestum blóma, að tiltölu
við nágrannaþjóðirnar, að íslenzkir
menn sóttu franskar menntastofnan-
ir, sóttu þangað menntun og listræn
áhrif. En um skeið hvarf að mestu
samband Islendinga við öndvegisþjóð
evrópískrar menningar og lista, unz
nokkrir franskir ágætir vísindamenn
lögðu leið sína hingað á öldinni sem
leið. En á síðustu árum, síðan sjón-
deildarhringur íslenzkra mennta-
manna víkkaði, hverfa fleiri og fleiri
íslenzkir upprennandi menntamenn
til franskra menntastöðva, og eru
hér nú þegar sýnileg áhrif þaðan,
t.d. í íslenzkri myndlist.
Ágæta vini hefir íslenzka þjóðin
eignast meðal Hollendinga, er lagt
hafa stund á islenzkar bókmenntir
og sögu. Viðskifti Islendinga og Hol-
lendinga voru mikil hér á árunum
Þá gætti hér ekki siður áhrifa frá
Italíu fyr á öldum, er íslenzkir höfð-
ingjar og alþýðumenn lögðu leiðir
sínar oft og einatt suður yfir Mun-
díufjöll og alla leið til Róm.
En hér á við slíkt hið sama og um
Frakkland. Með auknu viðskifta- og
menningarlífi Islendinga, aukast sam-
bönd vor við hina fornu, ágætu menn-
ingarþjóð. Með forna vináttu í huga
ósk um aukna viðkynningu i fram-
tíðinni, heilsar hin íslenzka þjóð hin-
um ítölsku fulltrúum á Alþingishá-
tíðinni, þeim
Fausto Bianchi lögmanni og
Bach prófessor.
-Og síðast en ekki sízt er vert að
minnast fulltrúar þeirrar þjóðar, sem
á þau meginatriði sameiginleg i sögu
sinni og við Islendingar, að vera *i
senn ung þjóð og gömul. En svo er
um Tjekkó-Slóvaka.
öldum sáman voru Tjekkar ófrjáls
þjóð, en frelsi sitt fengu þeir um
sama leyti og vér.
Tvo fulltrúa senda þeir á hátiðina,
Jean Malypetr, fyrverandi innanrík-
isráðherra, og núverandi forseta
neðri málstofu þingsins, og Francois
Soukup, fyrv., dómsmálaráðherra og
núverandi varaforseta efri málstof-
unnar.
(Mbl.)
Svo er sagt, að það sem mest ein-
kenni menningu nútimaus sé hrað-
i .
mn, hraðinn í hugsun og athöfnum,
viðskiftum og samgöngum. Sumum
þykir þessi hraðl vera að eyðileggja
lífið, ánægju þess og rósemi, og
segja að hann geri fólkið taugaveikl-
að, óánægt og nautnasjúkt. Aðrir
segja aftur á móti að hraðinn sé
vottur vaxandi menningar og heil-
brigði og að fyrir hans tilverknað
hafi skapast hin mestu menningar-
verðmæti og einkum velmegun. Menn
gera sér jafnframt ýmsar æfintýra-
legar hugmyndir um það, hvað verða
muni í lífi framtíðarinnar. Enski
fræðimaðurinn Haldane, sem Lög-
rétta hefir sagt frá nokkrum sinn-
um áður, segir t. d., að það sé eng-
in fjarstæða að hugsa sér það, að
maðurinn nái slíkum hraða og eignist
slík tæki til að beita honum, að hann
geti komist burtu af jörðinni, til ann-
ara hnatta. Hann segir að tilraunin
muni vafalaust verða gerð. En fyrstu
ferðamennirnir um rúmið milli hnatt-
anna muni deyja. En samt sé engin
skynsamleg ástæða til að ætla annað.
en að mennkomist á aðrar stjörnúr.
Hraðinn, sem til þess þarf að sigrast
á þyngdarlögmálinu, er 7 mílur ensk-
ar á sekúndu á yfirborði jarðar, og
á að vera hægt að smíða rakettur,
sem ná þeim hraða. Þvi hefir annars
helzt verið haldið fram gegn slíkum
ráðagerðum, að mannskepnan þoli
ekki slíkan ógnar hraða, eða dauð-
þreytist á honum. Annar enskur
fræðimaður, Eddington, segir aftur
á móti að hraðinn, eða hreyfingin
þreyti alls ekki. Ef hreyfingin væri
þreytandi, ættu allir menn að vera
dauðir fyrir löngu, þvi mennirnir snú-
ast á jörðinni, eins og á hjólhelti með
20 mílna hraða á sekúndu umhverfis
sólina, en sólin ber menn áfram með
12 mílna hraða á sekúndu í sínu kerfi
og með því kerfi berumst við enn á-
fram með 250 mílna hraða á sek-
úndu.
Þetta eru annars stjörnufræðilégir
útreikningar eða bollaleggingar. En
ef athugaður er sá hraði, sem raun-
verulega hefir verið náð á jörðinni,
kemur ýmislegt furðulegt i ljós, og
hefir ýmislegt af því nýlega verið
rakið í amerisku tímariti (The At-
lantic Monthly). Mesti hraði, sem
maðurinn hefir ná í flulgvél, er 357
mílur á klukkustund (Orlebar kap-
teinn) og á landi 231 míla í bíl (Sea-
grave major). Mesti hlaupahraði í-
þróttamanns, sem kunnur er, er rúm
lega 14% míla á klukkustund (Nur
mi). Vöðvar mannsins, jafnvel hinna
æfðustu íþróttamanna, eru því til-
i tölulega máttlitlir til hraðafram-
! leiðslu, ekki einungis borið saman
| við vélamagn, en einnig borið saman
við vöðvakraft ýmsra dýra, jafnvel
smáfugla, er sýnast veikir og vesæl-
ir. Amerisk dúfa flaug nýlega 300
mílna leið með 71 mílu hraða á klukku
stund. Svala flaug nýlega frá Com-
! piégne til hreiðurs síns í Antwerpen
(148 mílur) með 134 mílna hraða á
klukkustund. Amerískur visinda-
maður ók nýlega bíl sínum i Gobie-
eyðimörkinni með 50 mílna hraða, en
gasella, sem hljóp á undan honum,
lék sér að því ’að fara með 60 mílna
hraða. Héri hefir verið athugaður
á 35 mílna hraða á klukkustund og
úlfar á meira en 40 mílna hraða, en
þann hraða hafa erlendir veiðihund-
ar oft. Það væri fróðlegt og skemti-
legt, ef athugulir menn reyndu að
rannsaka eftir föngum hraða ein-
hverra íslenzkra dýra, t. d. fugla eða
smalahunda eða tóu.
Af þessu sést það að hraði sá, er
manninum var eiginlegur, áður en
honum tókst að nota vélahraða, var
ekki mikill á móts við hraða ýmsra
annara lifandi vera. En nú hefir
manninum einu sinni hugkvæmst
(Frh. á 7. bls).
Frítt við Ásthma og
Heymæði
Lækningaraðferð sem hrífur
undursamlega.
REYNIÐ ÞAÐ FRITT
Ef þér þjáist af Asthma eða hey-
mæði eða eigið erfitt með andardrátt,
sendið á augabragði til Frontier
Asthma Co. eftir ókeypis tilraun með
eftirtektarverða aðferð. Það gerir
ekkert hvar þér búið eða hvort þér
hafið trú á nokkru meðali undir sól-
inni, sendið samt eftir þessari ókeyp-
is tilraun. Ef þér hafið þjáðst æfi-
langt og árangurslaust reynt alla
hluti; jafnvel þó þér hafið misst all-
an kjark, þá gefið ekki upp vonina
og sendið eftir þessari fríu tilraun.
Hún getur sýnt yður hvað fram-
farirnar geta gert fyrir yður, þrátt
fyrir öll yðar vonbrigði, i leit yðar
eftir frelsun frá Asthma. Sendið nú
eftir þessari ókeypis tilraun. Þessi
tilkynning er prentuð til þess að all-
ir þeir sem þjást megi verða aðnjót-
andi þessarar framúrskarandi aðferð-
ar og gera fyrstu tilraun ókeypis,
sem þúsundir viðurkenna að sé
stærsti velgerningur í lífi þeirra.
Sendið úrklippuna i dag. Bíðið ekki.
FREE TRIAL COUPON
FRONTIER ASTHMA CO.
2054J Frontier Bldg., 462 Nia-
gara St., Buffalo, N.Y.
Send free trial of your method to:
! ^ T 1 M B U KA UPIÐ n AF
1 The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
I VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
SAFNIÐ
POKER HANDS
Sem eru í
TURRET Fine Cut Tóbaki.
<
Fyrir þær getið þér fengið
dýrmæta muni
POKER HANDS
KONUR:
Aðeins NÝIR BANKA-
SEÐLAR gefnir í býttum
til baka hjá British Ame-
rican Service Stations —
sem er aðeins eitt tákn
þess hve fullkomið allt er
hjá British American fé-
laginu.
BETRA EFNI
BETRI AFGREIÐSLA
ÁN VERÐHÆKKUNAR
BRITISH AM ERICAN

í 24 ár fyrir mynd að gæðum
Á HVERJU ÁRI FJÖLGAR ÞEIM SVO ÞÚS-
UNDUM SKIFTIR, SEM VIÐURKENNA,
* AÐ BRITISH AMERICAN MERKIÐ
VORT SJE TÁKN ÞESS AÐ FJE-
LAGIÐ VAKI YFIR VELFERÐ
HVERS MANNS ER f BíL
EKUR.

sw

cfhe Brit;sh American Oil Co.Limited
Super-Poner and Brilish Ameiitdn ETHYL Gusolenes - íuihjient Oite