Heimskringla - 23.07.1930, Blaðsíða 4

4. BLAÐSIÐA
WINNIPEG, 23. jtrLI, 1930.
H^íiitskrtngla
(StofnuO 1886)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur:
THE VIKING PRESS. LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86537
Verð blaðsins er $3.00 árgangurinn borgist
fyrirfram. AUar borganir sendist
THE VIKING PRESS LTD.
SIGFtra HALLDÓRS frá Höfno-a
Ritstjóri.
Utanáskrift til blaðsint:
Munager THE VIKING PRZSS LTD.,
853 Sargent Ave., Winnipeg.
Utanáskrift til riístjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent A je., Winnipeg.
"Heimskringla" is published by
nnd printed by
The Viking Press Ltd.
853-855 S'srgent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 89 994
WINNIPEG, 23. jírLt, 1930.
Er sagan að endurtaka sig ?
Hversu oft er það ekki, sem sagan endurtek-
ur sig, þó menn yfirleitt veiti því ekki mikla at-
hygli, og læri ekki nærri eins mikið af því og
hægt væri að gera.
1 sambandi við þessar kosningar, sem í hönd
fara, sem i svo mörgu öðru, getur saga þessa
lands verið oss ómetanlega lærdómsrík.
>ví neitar enginn, að tímarnir, sem við nú
horfumst í augu við, séu hinir iskyggilegustu.
>að er ef til vill erfitt að benda á þá Öllu verri
nokkru sinni í sögu landsins.
En tímar hafa eigi að síður oft verið hér erfið-
ir áður, þótt hitt megi segja um leið, að þolan-
lega hafi í gegnum þá verið brotist, með ráðum
góðra manna.
I stjórnmálasögu Canada eru nokkur dæmi,
er þetta sýna.
Árið, sem Canadasambandið var myndað, voru
tímar mjög erfiðir, á svipaðan hátt og nú, að
öðru leyti en því, sem það var svo miklu fyr á
tinmim. Stefnu beggja stjómmálaflokkanna
höfðu menn þá aðeins reynslu af úr fylkjunum.
En þá, eins og nú, urðu menn þess áskynja, að
stefna conservatíva var ákveðnari og hafði ver-
ið betur hugsuð og samin, til þess að mæta
þörfum þjóðfélagsins, hvernig sem á stóð, en
liberal stefnan . Varð það því úr, að á þessum
erfiðu tímum var conservatívum falið að fara
með vöjdin. Gengu þá margir liberalar í con-
servatíva flokkinn til þess að vinna með þeim
að hag og heill landsins, sem þeir mátu meira
en fánýtt flokksfylgi.
Svo liðu tímar og stjórnarskifti urðu, og þegar
fram að árinu 1878 var komið, var neyðarástand
aftur að skella á. Treysti þá þjóðin í annað
sinn conservatívum betur til að ráða fram úr
vandræðunum, en liberölum. Á því ári höfðu
conservatívar samið og lagt landsmálastefnu sína
fyrir landslýð, og þóttu þá ekki aðrar stefnur
vænlegri til þjóðmegunar, enda gengu þá marg-
ir nýtir liberalar í conservatíva flokkinn, af þvi
að þeir unnu landinu fyrst og fremst.
/
Arið 1891 harðnaði enn í ári, og ætluðu lib-
eralar þá að bæta úr ástandinu með því að
rýmka um viðskifti við Bandaríkin. En ekki
virtist þjóðinni það heillavænlegt, og treysti þá
sem fyr hinni þjóðlegu stefnu conservatíva bet-
ur. Gengu þá þúsundir liberala í conservatíva
flokkinn af sömu ástæðum og í fyrri skiftin.
. Árið 1911 urðu tímar hér einu sinni enn slæm-
ir, og þá ætlaði liberal flokkurinn að bæta úr á-
standinu með gagnskiftasamningunum sælu við
Bandaríkin, en þjóðin vár enn á verði fyrir öll-
um yfirgangi á þjóðmegunarstefnu landsins, og
fól conservatívum enn á ný völdin. Herskari lib-
erala gekk þá í flokk conservatíva.
Og árið 1917, þegar fram úr einu mesta vanda-
máli þessa lands þurfti að greiða, gengu margir
af beztu mönnum liberala í stjómarflokk Bor-
dens, með fullri vissu um það, að sú stjórn myndi
leysa úr þeim vandamálum á þann hátt einan,
sem kleift væri nokkurri stjóm.
Af þessum sögulegu atriðum er það ljóst, að
hvenær sem hag landsins hefir verið hætta búin,
eða að tímar hafa verið erfiðir eða vandamál
hafa að höndum þjóðarinnar borið, eru það á-
valt conservatívar, sem falið er að ráða fram úr
þeim. Með öðmm orðum, alltaf þegar reynir á,
er að stefnu þeirra horfið.
Auðsætt er að ástæðan fyrir þessu er sú, að
stefna þeirrra er svo ákveðin, að ekki verður um
það deilt, enda má hún heita eina sögulega þjóð-
málastefnan, sem hér er til. Hefir raunin oftast
nær orðið sú, að hafi út frá henni verið horfið í
stjórn þessa lands, af liberala flokknum t. d.,
hafa vanalegast fylgt því slæm eftirköst fyrir
land og lýð, fyr eða síðar. Ber sagan og liðin tið
óskeikult vitni um þetta, ef haft er fyrir að at-
huga það.
HEIMSKRINGLA
I þessum kosningum, sem nú fara í hönd, er
aðalmálið að ráða fram úr erfiðleikum tímanna,
sem Kingstjórnin hefir leitt yfir land og lýð.
Hverjum er nú, af sögunni að dæma, betur trú-
andi til að leysa á heppilegan hátt fram úr þeim
vandamálum, þeim flokkinum, sem vandræðun-
um er valdandi, eða hinum, sem sagan sýnir og
j sannar, að þeirri stefnu fylgir, er á öllum erfið-
leikatímum þjóðarinnar hefir heppilega fram úr
þeim ráðið? Um það mun jafnvel mörgum, er
áður hafa liberal flokknum fylgt, ekki blandast
hugur, og þess vegna er það áreiðanlegt,
hvort sem conservatíva flokkurinn kemst nú til
valda eða ekki, að fjöldi liberala mun að hans
stefnu hallast og greiða honum atkvæði. Er það
þegnhollustumerki, því með því eru þeir að meta
heill landsins fram yfir gamalt og fanýtt flokks-
fylgi-
Að þessu leyti er sagan sérstaklega lærdóms-
rík í þessum kosningum, og fram hjá þessum at-
riðum hennar ætti enginn kjósandi að ganga, án
þess síð gefa þeim hinn alvarlegasta gaum áður
en hann greiðir atkvæði sitt 28. júlí.
Eftir útlitinu að dæma ,nú fyrir kosningarnar
er ekkert líklegra, en að sagan endurtaki sig og
að kjósendur muni meta hag Iandsins meira en
fylgi við þann flokk, sem enga ákveðna stefnu-
skrá hefir, og lofar einu í dag og öðru á morg-
un, aðeins til þess að kjassa atkvæði út úr kjós-
endum, lofar nú öllu, sem hann hefir áður bann-
sungið, til þess að geta hangið við völd.
Sá kjósandi er maður að meiri, sem í berhögg
við slíkt gengur, og metur heill og hag lands og
þjóðar meira.
Fríverzlun og verndartollar
>ó um þessar tvær stefnur hafi verið þráttað
í flestum löndum í síðastliðip hundrað ár, virð-
ast menn ekki enn á eitt sáttir um það, hvor
þeirra sé farsælli stjómmálastefna. Jafnvel
þjóðmegunafræðinga greinir á um það. Af því
leiðir svo að sinn hefir orðið síður í landi hverju
í þessu efni, og eitt landið hefir tekið upp vernd-
artollastefnuna, en annað fríverzlunarstefnuna,
og hvort um sig heldur auðvitað að það sé að
hagnast á því.
Bandaríkin tóku snemma upp verndartolla-
stefnuna, með það fyrir augum að koma á fót
hjá sér iðnaði. Áður sóttu þau iðnaðarvöru sína
til Englands, sem mjög framarlega hefir ávalt
staðið í iðnaði og því verið erfitt að keppa
við. En án heimaiðnaðar örvæntu Bandaríkin
um þroska sinn, enda þakka þau honum nú vöxt
sinn og viðgang. Og svo fjarri fer því, að vemd-
artollurinn hafi þar verið lækkaður, þó auðvit-
að séu þeir margir, er fríverzlun fylgja, að hann
mun nú hærri en nokkru sinni fyr. >etta hefir
nú verið að gerast í þessum málum hjá þeirri
þjóð, sem við getum ekki komist hjá að viður-
kenna, sem eina af voldugustu og stórstígustu
framfara- og verzlunarþjóðum heimsins.
Á hinn bóginn hefir England, sem líklegast má
telja aðra stærstu verzlunarþjóð heimsins, átt
við fríverzlunarstefnu að búa. Hefir menn þar
þó allmikið greint á um það, að hún sé einhlýt,
og þess vegna hefir vemdartollur verið um all-
langt skeið á ýmsum innfluttum vörum þar, og
kallaður ýmsum nöfnum, t. d. iðnaðartryggingar
lög (Safety of Industry) o. s. frv. Einnig eru
nýlendur Breta í flokki verndartolla-Iandanna.
Conservatíva flokkurinn á Englandi er yfirleitt
verndartollastefnunni fylgjandi, og má af þvi sjá
að skoðanalega skiftast Englendingar í þessum
málum því í nokkurnveginn tvo jafnstóra flokka.
Fram á síðustu árin virðist þó fríverzlunarstefn-
an hafa haft meiri byr, og hefir það ef til vill
enn. Fyrir stríðið var og til innflutningstollur
á Englandi, en það var ekki tollur til vemdunar
neinum iðnaði. Hann var lagður á vinföng og
tóbak, sem landið framleiddi ekki. En nú er samt
svo komið, að tollur er lagður á ótal vörur, sem
inn í landið eru fluttar, svo sem á bíla, úr og
klukkur, hljóðfæri flest, kvikmyndir ,eldspítur,
borða, glófa o. s. frv., með það beinlínis fyrir
augum, að vemda þennan iðnað heima í landinu
sjálfu.
>að virðist því sem þetta síðasta og sterkasta
vígi fríverzlunarstefnunnar, sé smátt og smátt
að molna upp, og að ágreiningurinn um not-
hæfni þessara tveggja stefna, sem seint virðist
ætla að deyja út, sé óbeinlínis til lykta leiddur
af reynslunni.
Hrakfarir KingsíVestarlandinu
King forsætisráðherra hefir nú lokið kosninga-
leiðangri sínum um Vesturlandið, og mun nú sem
næst vera kominn heim til sín, þ. e. a. s. til Ot-
tawa, þvi í Prince Albert á hann aldrei heima,
nema þegar hann talar um sendisveit Vestur-
Canada á ríkisráðsstefnuna, sem halda á í haust
i Lundúnum. >að er auðvitað heldur ekki ó-
mögulegt, þó Heimskringla hafi ekki um það
frétt, að hann telji sig einnig eiga þar heima,
um það leyti sem hann þarf á atkvæði skógar-
höggslýðsins þar að halda ,til þess að geta ver-
ið þingmaður. En hvað sem því líður, er leið-
angri hans hér vestra lokið, og það mun verða
langt þangað til hann kemur “heim” til Prince
Albert aftur, eða til Vesturlandsins.
En viðvíkjandi þessum kosningaróðri Kings í
Vesturlandinu, er það að öðru leyti að segja, að
hann gekk nokkuð á annan veg en hann bjóst
við.
Eftir því að dæma, er dagblöðin herma, mætti
King víðasthvar nokkrum andróðri á fundum
sínum, og honum mjög ákveðnum sumstaðar.
Fánýtum loforðum hans var nú enginn gaumur
gefinn, en ástand landsins, sem er árangurinn
af stjórnarférli hans, var honum alvarlega bent á.
I Vesturlandinu var King ekki reiðubúinn að
svara fyrir sig, eða koma við nokkurri vörn, því
að hann hafði ekki komið auga á það áður, að
hag fólksins í landinu væri í neinu áfátt eða illa
komið. Hann hélt að hann þyrfti ekki að vera
að leggja eyrað við hjartslætti þjóðarinnar, með-
an hann sjálfur sat í makindum á veldisstóli. Og
það var auðvitað satt, að þess þurfti hann held-
ur ekki. En vestrið á lýðfrelsishugsjónir
í fórum sínum, og þó að þær bærist rótt og há-
vaðalaust á tímabilum, gera þær það ekki um
kosningar. Vestrið kann enn að meta einstak-
lingsréttindi sín og þau eru falin í kosningarétt-
inum. Fram hjá því getur hvorki King né neinn
annar gengið. En King hafði ekki neitt lagt
á sig andvökur til að hugsa um þetta, og af því
stafa nú hrakfarir hans í kosningaleiðangrinum
um Vesturlandið.
I lok þessa leiðangurs í Vesturlandinu, hélt
hann fund hér í Winnipeg. Átti hann fullt í
fangi með að halda áheyrendum sínum kyrrum
l
og rólegum, einkum þegar blekkingatilraunir,
hans gengu fram úr öllu hófi í sambandi við af-
stöðu hans til atvinnumálanna. Hugsast hon-'
um þá nokkuð, sem hann heldur að hreinsi og
fági framkomu sína í vor og i sumar í verka-
mannamálum, en það er að lofa “dollar á móti
hverjum dollar”, er fylkin leggi fram til þess að
byggja hér brýr og ráða á þann hátt fram úr
atvinnuleysinu. Eins og öllum er ljóst, hefir
stefna Kings verið allt fram að þeim degi, sú, j
að láta ekki “fimm cent” af hendi rakna til að
greiða fram úr atvinnumálum Jandsins. Og nú
í lok kosninganna, hvín þetta í eyrum manna
á fundum allra þingmannaefna Kings hér, að
King lofi atvinnuleysingjum hjálp, ef þeir séu
kosnir, en allt fram að þessum tíma þorðu aum-
ingja þingmannsefnin ekki fyrir sitt eigið borið
líf að opna munninn um þetta mál, nema þá að-
eins til þess að segja kjósendum frá þvi, að ^
stjórninni kæmu þau ekkert við, og þau væru
þess utan ólæknandi plága, sem engin stjórn gæti
reist neinar skorður við.
Hafa kjósendur fyr eða síðar heyrt getið um J
ein^ augljósa og ósvífna kosningabrellu og þetta ?
Að líkindum verða þeir fáir, er þessa síðustu
beitu Kings gleypa við atkvæðagreiðsluna.
Einar og kýrnar
1 síðasta blaði Lögbergs, reynir ritstjórinn að
mæla Nýja Sjálands viðskiftasaminingi King-
stjómarinnar bót með því að' telja sem vandleg-
ast kýrnar í Canada. Og þegar hann er orðinn
sannfærður um, að þær séu engu færri árið 1929
en þær voru 1921, er sönnunin fengin í huga bians
fyrir því, að samningurinn hafi ekki neitt illt
haft i för með sér.
>etta má aðeins til sanns vegar færa, ef* lit-
ið er á það frá því sjónarmiði, að samningurinn
hafi engu illu til leiðar komið fyrir kýrnar!
Ef litið er á það frá þeirri hliðinni, er snertir
söluverð á rjóma til smjörgerðar, verður allt
annað upp á teningi.
Innflutningur smjörs hlaut að hafa þeim mun
meiri og hættulegri áhrif á verð á rjóma, sem
mjólkurkúm fjölgaði. Við það jókst vörumagn-
ið svo, að verðið hlaut að lækka. Hefði kúm
aftur fækkað í hlutföllum við innflutning smjörs-
ins, hefði verðið haldist óbreytt. >á hefði bónd-
inn ekki tapað 10 centum á hverju smjörpundi
öll árin, eins og raun varð á.
Að tala mjólkurkúa var sem næst sú sama
1921 og 1929, eins og ritstjóri Lögbergs rembist
við að sýna fram á, sannar því beinlínis það,
sem Heimskringla hélt fram um það, að verð á
rjóma eða smjöri, bóndanum til hins mesta
tjóns, hafi lækkað, eftir að samningurinn varð
að lögum.
Hitstjórinn gefur í skyn, að hann hafi lagt
mikið á sig 1 þjónustu sannleikans, með því að
telja kýrnar og birta skýrslu sína um það.
Heimskringla lætur það gott heita, og vonar, að
honum hafi með því tekist að sannfæra liberala
um bölvun samningsins, sem Kingstjórnin illu
heilli gerði.
Eigi að síður leymr það sér ekki, að skýrsl-
urnar áttu að sýna allt annað. 1 því efni getur
Heimskringla ekkert hollara ráðlagt ritstjóra
Lögbergs framvegis, en að eiga sem minnst við
þær skýrslur, sem hann hvorki getur lesið né
skilið, jafnvel þó svo Ijósar séu, að auðráðnar
væru lítt læsum og illa reiknandi kúasmala.
Lítið á Winnipeg,
Hvaða skilyrði eru til þess að
Winnipeg geti haldið áfram að vaxa
og þroskast? >etta er spuming, sem
íbúum þessa bæjar og þessa fylkis er
ávalt mjög ofarlega í huga. Og það
er mjög eðlilegt. Undir vexti þessa
bæjar er hagur og heill fylkisbúa
mjög mikið kominn. Haldi Winnipeg
borg áfram að þroskast, er ekki að-
eins það með því fengið, að sjálfir i-
búar bæjarins njóti góðs af því með
aukinni atvinnu, heldur hefir bónd-
inn einnig ómetanlegan hag af því
á þann hátt, að það eykur heima-
markaðinn fyrir vöru þá, er hann
framleiðir. Að hlynna að framför-
um Winnipegborgar hefir miklu
meiri þýðingu fyrir hvem einasta í-
búa þessa fylkis, en menn almennt
gera sér nokkra grein fyrir.
En í hverju em nú framfara-
skilyrði bæjarins fólgin? Með hvaða
hætti er hægt að vinna að þroska
hans?
Oss hefir aldrei skilist, að á því
væri hinn minnsti efi i huga nokk-
urs manns, að eina verulega skilyrðið
til framfara bænum, sé að koma hér
á fót iðnaði. ’Með honum eykst at-
vinna. Og með aukinni atvinnu
eykst íbúatalan, og með aukinni í-
búatölu vex og stækkar borgin.
En þá er spursmálið: Hvat5a ráð
eru til þess að koma hér upp iðnaði ?
Leiðin til þess er aðeins ein sjáan-
leg . Hún er sú að vemda iðnaðar-
fyrirtæki borgarinnar gegn utanað-
komandi samkeppni. Iðnaði hefir
ekki i neinu landi, sem ekki á yfir
óþrjótandi nýlendum að ráða, verið
komið á fót með öðru móti. Ef sömu
vörur eru látnar streyma óhindrað-
ar inn í landið og þær, er þar er ver-
ið að framleiða, er þeirri framleiðslu
dauðinn vís heimafyrir. Við þannig
innflutta vöru er ekki hægt að keppa
vegna þess að sú vara er aðeins af-
ganguf af framleiðslu fyrirtækisins
utan lands, og verð hennar sett svo
niður að engri sanngjarnri átt nær,
sem kemur til af því að iðnaðarfyrir-
tækið utanlands, reiðir sig aðeins á
heimamarkaðinn til þess að fleyta
rekstrinum áfram. Verðið á útfluttu
vörunni á ekkert skylt við verð henn
ar í landinu, þar sem hún er fram-
leidd, einkum á meðan verið er að
brjóta iðnaðinn þar niður. Eftir að
iðnaðurinn er dauður í landinu, sem
varan er send til, hækkar verðið svo
aftur.
í Winnipegborg er vísir til iðnaðar
byrjaður. Lífsskilyrði hans er toll-
vernd. Og um það er vert að hugsa
í þessum kosningum, fyrir alla fylk-
isbúa, að sú byrjun iðnaðar, sem bæði
er hér nú þegar hafin og væntanlega
verður hér á fót komið í náinni fram-
tíð, á því aðeins nokkra framtíð, að
sú stjórn sé til valda sett í landinu, er
að lífsskilyrðum hans hlúir. En í þvi
er fólgin verndartollastefna conserva-
tíva.
Sá kjósandi þessa bæjar og fylkis,
er hag og heill Winnipegborgar og
Manitobafylkis metur mikils, mun því
greiða conservatívum atkvæði sitt 28.
júlí.
t fullan aldarfjórðung hafa
Dodds nýrna pillur verið hin
viðurkenndu meðul við bak-
verk, gigt og blöðru sjúkdóm-
um, og hinna mörgu kvilla, er
stafa frá veikiuðum nýrum. —
Þær eru til sölu í öllum lyfja-
búðum á 50c askjan e,a 6 öskjur
fyrir $2.50. Panta má þær beint
frá Dodds Medicine Company,
Ltd., Toronto, Ont., og senda
andvirðið þangað.
Til Minnis.
Eftirfarandi málsgreinar eru skráð-
ar kjósendum til minnis og leiðarvís-
is við atkvæðagreiðsluna 28. júlí:
Munið:—
Að Kingstjórnin þakkar sér það.
þegar góðæri er i landi, en neitar því,
að ástandið í atvinnumálum, iðnað-
armálum, búnaðarmálum og við-
skiftamálum nú sé sér að kenna.
* * *
Munið:—
Að Kingstjórnin hefir sogið um
hundrað miljón dala árlega hærri
skatt út úr þjóðinni en nokkur önn-
ur stjórn. Og þessi skattur var tek-
inn af nærri hverri vörutegund, er
fólkið kaupir til fatar eða matar.
• * •
! Munið:—
Að Kingstjórnin hefir eytt 26 milj-
ónum dala til þess að flytja fólk inn
í landið, sem jafnharðan hefir flutt
héðan burt aftur, og að á árinu 1929
I fóru níu manns burtu úr landinu, á.
I móti hverjum einum, sem kom inn í
I það, og að varið var þremur og hálfri
miljón dala í þvi sambandi.
* * •
|
Munið:— i
j /
Að Kingstjórnin hefir með við-
skiftastefnu sinni steindrepið sumar
: iðnaðargreinar landsins.
. . .
Munið:— j
Að Kingstjórnin telur sig verndara
siðfræðismála, en að hún hefir tekið
ínn með skatti fyrir áfengi, sem hún
hefir sent til Bandarikjanna, yfir 89
miljónir dala, sem <jr. Sig. Júl. Jó-
hannesson hefir kallað “Bootlegging'
Business” mjög réttilega.
i ...
Munið:—
Að King kallaði það á þinginu f
Þér fáið virði peninga yðar ef þér kaupið
Buckingham vindlinga. Buckingham vind-
iingar eru kaldir og beztu vindlingarnir, er
hægt er að fá; ávalt með sínu upprunalega
töfrandi bragði. Mjúkir og ilmgóðir, svo
allir dást að. Hver vindlingur vekur nýja
ánægjutilfinningu hjá hverjum sem reykir.
Buckingham eru rétt búnir til og geymdir
eins og þarf með frá framieiðslustaðnum tii
neytandans, í sérstaklega góðum umbúðum.
Buckingham vindlingar eru óbrigðulir að
efni. Tóbakið, sem þeir eru búnir til úr, er
svo gott, að ofdýrt er til þess að vér getum
látið nokkra miða eða premíur í pakkana.
Þess vegna segjum vér — engir miðar —
allt efni.