Heimskringla - 20.08.1930, Qupperneq 4

4. BLAÐSIÐA
WINNIPEG, 20. ÁGÚST 1930.
íBctmshnn^lci
(Stofnuð 1886)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur:
THE VIKING PRESS. LTD.
| 853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86537
I ==========^^^=========
Verð blaðsins er $3.00 árgangurinn borgist
fyrirfram. Ailar borganir sendist
THE VIKING PRESS LTD.
SIGFÚ& HALLDÓRS frá Höfnu'S
Ritstjóri.
Vtanáskrift til blaðsim:
Manager THE VIKING PRESS LTD.,
853 Sargent Ave., Winnipeg.
Utanáskrift til riístjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent A je., Winnipeg.
“Heimskringla” is published by
and printed by
The Viking Press Ltd.
853-855 Strgent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 89 994
WINNIPEG, 20. AGÚST 1930.
Stjórnvizka Lögberginga.
i.
Allvesöl og misvitur er stjómvizka þeirra
ÍAÍgberginga í síðasta blaði, eins og stund-
um fyrri, þar sem þeir eru að leitast víð
að árétta hræsnisgal sitt um þjóðrækni
sína, er aldrei hefir vegist á marga fiska.
Verður vonandi komið síðar að því í þessu
blaði, að rekja sögu nefndar þeirrar, sem
þeir settu til höfuðs Þjóðræknisfélaginu
sællar minningar, og aldrei vann íslend-
ingum í þessu landi annað en skömm og
skaða, með því að kljúfa hóp heimfar-
anna og stofna til úlfúðar og sundurlynd-
is í því máli, sem ailir hefðu átt að vera
,■ samh.uga um. — En í þetta skifti iátum
vér oss nægja að benda aðeins á ósam-
kvæmni þeirra og mótsagnir í nokkrum
atriðum. viðvíkjandi kosningunum.
Lögberg úthúðar Heimskringlu fyrir
viðrinishátt í kosningunum 1926, vegna
þess að hún studdi þá alla þá landa,
er hún hugði manntak í, og meðal annara
Joseph Thorson, án tillits til þess, hverj-
um flokki þeir fylgdu. Telur Lögberg
Heimskringlu til lasts, að hún hafi þá ver-
ið ‘‘sumstaðar liberal, sumstaðar með hin-
um óháðu verkamönnum, sumstaðar um-
fram allt með hinum svonefndu framsókn-
armönnum, og hún daðraði við hina svo-
nefndu jafnaðarmenn líka.’’ Allt þetta er
pólitísk dauðasynd í augum Lögbergs.
Segir það, að blaðið hafi orðið allra ógagn
með þessu móti. Hvers vegna er blaðið
þá í sömu andránni að tala um “sviksemi
við Mr. Thorson’’, þótt Heimskringla
verði conservatív og styðji þann flokk
einn? Þá er ekki hægt að lasta Heims-
kringlu með því, sem vér erum ekki að
bera á móti að segja mætti henni til lasts
ef satt væri, að hún sé “sumstaðar liber-
al” . Annar eins hugsanagrautur er naum-
ast svara verður.
II.
Sama máli er að gegna með inplegg dr.
Sigurðar Júl. Jóhannessonar í sama blaði.
Eftir að Heimskringla hafði bent á að
Lögberg og dr. Sig. Júl. Jóhannesson
hafa unnið á móti langflestum íslending-
um, sem sótt hafa um þingsæti í þessu
landi, svo sem Sveini Þorvaldssyni, Mar-
ino Hannessyni og séra Albert Kristjáns-
syni, þá þykist hann enn hafa gert það
af þjóðræknishvötum. Og hvernig ver
hann það. Ef manninn skortir “hæfi-
leika eða drenglyndi eða sé hann óreglu-
maður ,eða ef hann fylgir stefnu, sem
vanvirða er að styðja frá mínu sjónar-
miði, þá er eg nógu þjóðrækinn til að
vinna á móti honum, tel það blátt áfram
þjóðræknislega skyldu.’’
Á þessum grundvelli segist hann hafa
unnið á móti Sveini Þorvaldssyni. —
Hann hafi að vísu hvorki skort hæfileika
né drenglyndi, því að hann sé mætur mað-
ur og merkur, gáfaður og góður drengur
í prívat lífi, og stoð og stytta ýmsra hér-
aðsmála; en eitt brast á: hann var con-
servatív en ekki liberal — sem sagt:
hann var aðeins á móti honum vegna
þeirrar stefnu, sem hann fylgdi, og telur
það þjóðrækni.
Hvers vegna er sami Sig. Jóhanneíp
son að ásaka Heimskringlu fyrir óþjóð-'
rækni og ódrenglyndi, vegna þess að hún
styður ekki Mr. Thorson, þvert á móti
þeim flokki eða stefnu, er hún fylgir?
Slíkur yfirdrepsskapur er jafn heimsku-
legur og hann er hræsnisfullur. Úr sömu
átt fær Heimskringla hrakyrði fyrir það,
að hún studdi Mr. Thorson í fyrri kosning-
um, var “sumstaðar liberal’’ eins og Lög-
berg kemst að orði. Sem sagt, skammir
fyrir að styðja Thorson og skammir fjrrir
HEIMSKRINCLA
að styðja hann ekki, í sömu andránni. Það
er skynsamlegt! Ef dr. Sig. Júl. Jóhann-
esson telur það þjóðræknisskyldu hvers
einstaklings að fylgja aðeins sínum flokki,
þá er sú þjóðrækni jafnmikil hjá Heims-
kringlu og doktornum. Það eina, sem á
milli ber, er flokksstefnurnar, og ætti hann
að vera drengur svo mikill og sanngjarn að
skilja þetta.
Vel má og benda á það í þessu sambandí,
að þegar dr. Sig. Júl. Jóhannesson sótti
í sambandskosningunum forðum í Sel-
kirk fyrir verkamenn, og fékk ekki inni
með eitt einasta orð í Lögbergi, ekki einu
sinni borgaða auglýsingu, ef vér munum
rétt, þá sýndi þó Heimskringla honum
þá “óþjóðrækni” að birta það, sem hann
sendi blaðinu ásamt mynd af honum. Má,
því Sigurður meira láta af drenglyndi
Sveins Þorvaldssonar, sem er einn af að-
aleigendum Heimskringlu, en Sveinn af
drenglyndi doktorsins, er Sigurður óð um
allt Nýja ísland með “gallanum” til að
níða Svein frá kosningu.
III.
Án þess að Heimskringla sé nokkuð að
afsaka það, þótt hún vegna pólitískrar
stefnu sinnar sæi sér ekki fært að styðja
Mr. Thorson í þessum kosninum, og hljóta
þær þakkir liberala fyrir, að vera kölluð
“viðrini’’, eins og IÁigberg kemst svo
smekklega að orði, og vera talin gánga
með “pólitíska móðursýki”, þá getum vér
svo vel viðurkennt það, að Mr. Thorson
sé á margan hátt hæfileikamaður og
gegnasti drengur. Aðeins sannleikans
vegna viljum vér benda á það, að það eru
einnig ósánnindi, að Heimskringla hafi
“forgyllt keppinaut Mr. Thorsons í alla
enda’’. Eins og rltstjóri Heimskringlu
mælti aldrei aukatekið orð Thorson til
miska, eins mælti hún aldrei eitt orð til
að “forgylla” keppinaut hans. Allt sem
um hann stóð í Heimskringlu voru aðeins
auglýsingar, alveg eins og Heimskringla
tók fúslega auglýsingar fyrir Mr. Thor-
son, og hefði tekið fleiri, ef beðið hefði
verið um það. Annað gerði Heimskringla,
sem glöggt sýndi frjálslyndi hennar.
Hún flutti vinsamlega grein um aðalfor-
ingja liberal flokksins hér í fylkinu, Mr.
W. J. Lindal, og gerði það af þjóðræknis-
hvötum, enda þótt hún væri andstæð
stjórnmálastefnu hans. Þetta er meira
en það, sem Lögberg hefir nokkru sinni
gert.
Heimskringla vill yfirleitt gera sér far
um að ræða stjórnmál með hógværð og
stillingu, án allra persónulegra ýfinga,
enda hefir hún fullkomlega skömm á slíku
grunnfæru aurslettu busli og Lögberg
hefir tamið sér í seinni tíð.
IV.
Fyrst Lögbergi verður svo tíðrætt um
það, að Heimskringla hafi verið svo frjáls-
lynd — of frjálslynd, að því er blaðinu
finnst í öðru orðinu — að mæla með
mönnum af öðrum flokkum en þeim, er
hún aðallega fylgdi að málum, og þar á
meðal Joseph Thorson — þá mætti vel
rifja upp þess eigin sögu og sýna, að jafn-
vel Lögberg hefir einnig verið þrílitt, en
í öðrum og verra skilningi, n.l. að því
leyti, að það hefir snúist eins og snælda á
milli flokka, eftir því sem ritstjórarnir
eða aldarandinn hafa gert kröfu til. Að
vísu hefir Lögberg lengst af verið iiberal
að nafninu til, en allir vita, að í ritstjórn-
artíð dr. Sig. Júl. Jóhannessonar var blað-
ið fremur fylgjandi jafnaðarstefnu en
nokkru öðru, enda var doktorinn þá svo
hvatvíss, að það v^r nærri orðið blaðinu ,
að fjörlesti. Bjargaði það sér með naum-'
indum með því að afneita ritstjóranum
og sparka honum út, en fleygja sér í fang-
ið á conservatíva stjórn á stríðsárunum,
eins lengi og það hafði nokkurt gagn af
því, eða þótti það öruggara, til að komast
út úr þeim landráðaógöngum, sem blaðið
hafði komist í undir leiðsögn dr. Sigurðar
Júl. En brátt snaraði það sér með nýrri
stjórn inn á veiðivötn liberala á ný.
Nú erum vér ekkert að ásaka Lögberg í
sjálfu sér, þótt það skifti einstöku sinn-
um um skoðun, ef það gerði það af sann-
færingu, en eigi af eintómri hræðslu og
hevbrókarhætti. Það hefði mátt gera
það miklu oftar. í sjálfu sér sýnir það
ekkert annað en bjálfalegasta gáfnaskort
að geta aldrei skift um skoðun á neinu,
heldur telja það sjálfsagt að fylgja einum
og sama flokki gegnum þykkt og þunnt,
ár og aldir — hvernig sem hann reyuist
eða hagar sér. Liberal flokkurinn getur
orðið conservatív og conservatívi flokk-
urinn liberal, eftir því sem atvik falla og
tímar líða. Ný sjónarmið koma fram, er
eigi voru kunn, þegar þessir flokkar voru
að myndast, og óséð er, hvemig þeir snú-
ast við. Þess vegna eru hin upprunalegu
nöfn flokkanna enginn mælikvarði á þá.
Störf þeirra og afrek í þágu lands og
þjóðar sýna fremur en nokkuð annað,
hvers vænta má af þeim. Liberal flokk-
urinn hefir nú setið að völdum um hríð,
um undanfarin ár, og ekki getið sér neinn
sérstakan orðstír. Allt var að leggjast í
kaldakol í atvinnuleysi og aðgerðaleysi.
Til hvers var að hafa slíkan flokk við
völd lengur? Heimskringla hefir með
rökum bent á ýmsar misfellur þessarar
stjórnar, og stutt conservatíva til valda
af þeirri sannfæringu, að þeir muni fara
að ýmsu leyti skynsamlegar og farsæl-
legar að ráði sínu. Enginn annar flokk-
ur var til, sem fær var um að taka við
stjórnartaumunum. Af þessum ástæðum
og engum öðrum fylgdi Heimskringla
conservatívum í síðastliðnum kosningum,
og þykist hún hvorki þurfa að biðja Lög-
berg eða nokkurn lifandi mann afsökunar
á því.
Og aldrei hefir Heimskringlu dottið í
hug að skamma Lögberg fyrir að vera
liberal. Það má fylgja hverjum þeim
flokki, sem því sýnist, og þarf ekki að
biðja Hkr. leyfis um það.
V.
Það sýnist nú svo, að ekki ætti að þurfa
að taka jafn sjálfsagða hluti fram. En
svona bágborin er blaðamennska þeirra
Lögberginga, að þetta hefir upp á síð-
kastið verið aðal ásökunarefni þeirra á
hendur Heimskringlu, að hún fylgdi öðr-
ium flokki en þeir. Hví ekki að reyna að
rökræða málin, er á milli ber, af stillingu
og viti, eins og háttur er siðaðra manna?
Hvers vegna uppnefni og persónulegan
skæting? Hvers vegna að heimta skil-
yrðislausan átrúnað á vissa menn, án til-
lits til stefnumálanna?
Af því að þetta fólk lifir í trú, en ekki
skoðun. Af því að ómögulegt er að sjá
nokkra stefnu nema “aftaníoss’’-stefnu
og matarpólitík. Af því að einu gildir,
hvað gott er og farsælt landi og lýð, svo
lengi sem Lögberg getur sleikt flotið of-
an af kjötkötlum liberal klíkunnar. Þetta
virðist vera eina hugsjón þess blaðs í
stjórnmálum, og þess vegna gerir ekkert
til þótt dálkar þess séu fylltir með engu
öðru en klúryrðum og flónslegu orða-
gjálfri.
svo að samkeppni verðs þeirra
hér verði því ekki í vegi að þau
séu keypt? Það er stundum
talað um að jámbrautar flutn-
ingstækin hafi lítið að gera.
Geta þau ekki, þegar svo stend-
ur á, unnið fyrir lægra gjaldi,
eins og menn verða oft að sætta
sig við? Og er ekki flutnings-
gjald hér endrarnær með ríf -
legra móti, sumpart vegna þessa
skrölts með vagnana tóma aft-
ur og fram?
Fram úr þessu máli virðist
ekki óhugsanlegt að ráða megi.
Væri það jafnvel ekki í sölurn-
ar leggjandi, að stjórnin keypti
kolin á framleiðsluverði vestra
og legði járnbrautafélögunum
þannig til eldsneytið, til þess
að flytja þau hingað, ef annars
befra er ekki kostur? Væri það,
þó viðurlita mikið kunni að
þykja, nokkuð meira tap fyrir
landið, en miljónirnar, sem til
Bandaríkjanna fara árlega fyrir
kolakaup þaðan?
Sindur.
I fullan aldarfjórðung hafa
Dodds nýrna pillur verið hin
viðurkenndu meðul við bak-
verk, gigt og blöðru sjúkdóm-
um, og hinna mörgu kvilla, er
stafa frá veikluðum nýrum. —
Þær eru til sölu í öllum lyfja-
búðum á 50c askjan e,a 6 öskjur
fyrir $2.50. Panta má þær beint
frá Dodds Medicine Company,
Ltd., Toronto, Ont., og senda
andvirðið þangað.
Kobkaup Winnipegborgar,
Fjórir liberal fylkisþingmenn í
Nova Scotia sögðu stöðum sinum
lausum til þess að saekja í sambands-
kosningunum, en töpuðu allir. Eitt
af gletni lífsins!
* * *
Lögberg segir að það sé augljóst
hverjum manni, að ritstjórar Heims-
kringlu hafi ofsótt dr. J. T. Thorson
I kosningum, en getur ekki bent á
eitt einasta orð, er þeir höfðu um
hann sagt. Skyldi ekki lesendum
blaðanna vera hitt fullt svo augljóst,
að ritstjóri Lögbergs fer þarna, sem
oftar, með ómengað rugl?
* * *
Heimskringla var á móti King í
verkamannamálinu og Sjö Systra
málinu; og dr. J. T. Thorson var það
einnig. Lögberg var með King í þess-
um málum, og þykist auðvitað hafa
verið að stuðla að kosningu Mr.
Thorson’s með því.
* * *
Þeim af heimfarendum, sem komn-
ir eru til baka og litið hafa inn á
skrifstofu Heimskringlu, kemur æði
vel saman um það, að alsl hafi um
500 Islendingar héðan að vestan sótt
hátíðina á Þingvöllum, og að 350 af
þeim hafi farið á vegum heimfarar-
nefndarinnar, en 150 á vegum sjálf-
boðanna. Lögberg hefir að sjálf-
sögðu ekki vitað betur, þegar það
búa í Elfros, og dóttir Jarþrúður Kari-
tas, er giftist Kristjáni Jósepssyni
I bónda í sömu sveit, en dó að fyrsta
I barni þeirra árið 1909. Tók Helga
þá dótturdóttur sína Jarþrúði til
I uppfósturs og gekk henni i móður-
| stað; er hún við hjúkrunarnám í
I Saskatoon. Á hún nú á bak að sjá
j móðurmóður sinni, ásamt sonum
hennar tveim og öðru vandafólki.
Helga heitin var af þeim, sem
, þekktu hana, talin mesta sæmdar-
og eljukona, stillt með afbrigðum og
gædd ríkri hjálpar- og líknarlund.
Stundaði hún ljósmóðurstörf talsvert
bæði á tslandi og hér fyrir vestan.
og þótti vel takast, enda var henni
lagið að hlynna að þeim, sem sjúkir
i og vanheilir voru.
I Var hún jarðsungin frá heimili Jó-
i hannesar sonar hennar þriðjudaginn
i 19. ágúst s.l. af séra Benjamin Krist-
jánssyni og jarðsett í Mozart graf-
reit. Friðrik Guðmundsson flutti við
þetta tækifæri kvæði, er hann hafði
ort, og talaði nokkur einkar hlýleg:
og falleg kveðjuorð.
Ætli að það hafi ekki einnig ver-
ið Heimskringlu að kenna, að Mr.
Þeir eru ef til vill færri, sem með góðri
lyst lesa um kolakaup á þessum sólskins-
og sælveðursdögum, sem við eigum og fiutti fréttina um að 300 Islending-
höfum átt við að búa undanfarið. En ar hefSu meS sjálfboðum farið!
eins og sumar fylgir vetri, svo mun og
vetur fylgja sumri hér, og að einum mán-
uði liðnum eða tveimur, mun kolakaupa-' Thorson og margir af fyigismönnum
sagan endurtaka Sig. j hans voru í vissum málum ákveðnir
Og það er í sambandi við það, að skýrsl- á mótí Kin& s síðustu kosningum?
iur, er nýverið birtust í dagblöðunum hér
, , , , , __ . Naumast gildir það sama um Log-
um kolakaup þessarar borgar, Winmpeg. berg og það gegir um Heimskringiu,
síðastliðinn vetur, eru athyglis verðar. En1 að «hún sé aUtaf að batna”.
þar er frá því greint, að fimm hundruð
þúsund tonn, hafi í Winnipeg verið keypt
af blaut-kolum (steam Coal) frá Banda- hafa venð á mótl Sveini Þ°rvaids-
... „. , syni, vegna þess að hann hafi verið
nkjunum, yfir vetunnn, amk stemklola,
kóks og fleiri tegunda, sem ávalt er einn-
ig keypt hér meira og minna af. Verð
þessara bandarísku kola nemur miljón-
um dala.
í Vestur-Canada öllu, og sérstaklega
vestari fylkjum þess, eru óþrjótandi kola-
námur. Væri nú ekki hyggilegra að kaupa
þessi kol þaðan, og verja með því þeim
miljónum dala, sem fyrir þau eru greidd,
— og Canada er týndur eyrir — til þess
að efla atvinnu heima fyrir yfir vetur-
inn? Það yrði ótrúlega mörgum hér at-
vinnubjörg, og oss er næst að halda, ef t Langanesi árið
allar borgir Canrda keyptu kol, er hér
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson, segist
conservatív. Við það höfum vér ekk-
ert að athuga. En þegar læknirinn
segir jafnframt, að hann hafi verið
á móti honum af því, að þjóðræknis-
skyldan hafi boðið sér það, er hann
að þvaðra út í bláinn.
Dánarfregn
Sunnudagskvöldið 17. ágúst s. 1.,
varð bráðkvödd á heimili sonar síns,
Jóhannesar Gíslason í Elfrosbyggð,
ekkjan Helga Jónsdóttir Gíslason, í
hárri elli. Helga var fædd á Eiði á
1848, dóttir Jóns
j bónda Daníelssonar, er þar bjó, og
........ _ I konu hans, Arnþrúðar Jónsdóttur.
væru unnm ur jorðu, að stort spor væn j gtendur sá ættbogi um Langanes,
stígið í þá átt, að veita meginþorra at- Þistiifjörð og Vopnafjörð,
vinnulauss lýðs hér vinnu, bæði beinlínis
,og óbeinlínis.
Og ef svo væri, ætti eitthhvað að vera
leggjandi í sölurnar fyrir þetta mál. Þó
að vestan kolin séu ekki að ðllu hin sömu
og bandarísku kolin, er nægileg reynsla
fengin fyrir því, að þau eru fyllilega not-
hæf. En hér eru nýafstaðnar kosningar,
og á þetta mál var varla minnst af nokkru
þingmannsefni. Um hvað voru þau að
hugsa, ef það á annað borð er nú ekki ríku ig88. Námu þau þá íand í Garð-
orðið “móðins’’ að þau hugsa ekkert? arbyggð í Norður Dakota og bjuggu
Við það skal að vísu kannast, að stjórn- 1 Þar f tæp 20 ár, allt til þess er þau
ir þessa lands hafa af og til látið til sín j fluttust norSur td Vatnabyggða ár-
, . , .. ,, , „ . „ ið 1907, þar sem synir þeirra tveir
heyrast um þetta mal, og hafa meira að,höfðu tekið gér bólfegtu Keyptu
ssgja gert nokkra tilraun til að greiða ^ þau sér iand í Eifrosbyggð og bjuggu
fyrir flutning vestan-kolanna til Austur-
landsins. En hve áfátt athöfnum lands-
stjórnarinnar hefir verið í þessu efni sýna
þessar áminnstu skýrslur yfir kolakaup an^ . „ , «...
aðeins einnar borgar landsms frá Banda- barna auðið> og komust aðeins þrjú
ríkjunum áþreifanlega. Getur ekki lands- þeirra tii fuiiorðins þroska. Synír
Stj. hlutast til um flutningsgjald á þeim, tveir, Jóhannes og Arnbjörn, er báðir
og vopnaijoro, og var
merkis og dugnaðarfólk í báðar ætt-
ir. Jón Sigurðsson, faðir Arnþrúð-
ar, bjó á Syðri-Lóni á Langanesi, og
var hann merkilegur af lækningum
sínum. Kona hans var Guðrún
Björnsdóttir frá Laxárdal í Þistil-
firði, af Hvannár-ætt.
Árið 1878 giftist Helga manni sín-
um, Guðjóni Gíslasyni, sem dáinn er
fyrir 18 árum síðan. Bjuggu þau
fyrst að Miðfjarðarvík, en síðar að
Gunnólfsvik, og fluttu þaðan til Ame-
Vatnsorka á Isiandí.
og vatnsaflsnotkun
Eftir
Steingrím Jónsson rafmagnsstjóra
þar til þess er Guðjón dó árið 1912.
Þá fluttist Helga aftur til sona sinna
og hefir búið hjá þeim lengst af síð-
Yfirlit
Það hefir margt verið skrifað og
rætt á undanförnum árum um vatns-
aflið á Islandi og hagnýtingu þess,
enda staðið um það töluverðar deil-
ur, en nú hafa þau mál alveg legið
niðri um nokkur ár, og virðist því
eigi úr vegi að rifja upp í stuttu
yfirliti gang þeirra mála og árang-
urinn, og það þvi fremur, sem svo
virðist, sem von sé um að hagnýting
vatnsaflsins hér muni komast inn á
nýjar brautir á næstu árum, væn-
legri til nokkurs framgangs.
1. Sögulegt yfirlit.
Það var skömmu fyrir aldamótin
síðustu, að menn fóru að veita því
eftirtekt, að verðmæti var fólgið í
fossum hér á landi, ef þeir væru
beizlaðir, sem kallað var. Menn
höfðu að vísu þekkt kornmyllnur,
knúðar af vatnsafli, og hafa þær ver
ið notaðar hér fyrrum allviða, en að
nota vatnsaflið til þess að knýja aðr-
ar vélar ,svo sem gert var í öðrum
löndum, áður en rafmagnið kom til
sögunnar, hafði enginn hugsað út í.
Þessar vatnsmylnur voru svo smáar,
venjulega teknar upp á vetrum, að
menn gerðu sér ekki grein fyrir við-
tækari notkun vatnsaflsins. — Það
var fyrst, þegar fregnir taka að ber-
ast frá öðrum löndum, aðallega Sví-
þjóð og Noregi um, að þar sé fjirið að
nota vatnsafl til þess að breyta því
í rafmagn, er þá var nýfarið að nota
til lýsingar og vélareksturs, að menn
fara að hugsa um vatnsaflið hér. —
Mikinn þátt hefir það sjálfsagt átt
f þessu að Fríman Arngrímsson kom
hingað til Reykjavíkur 1894 beint frá
Ameríku, og hafði þá kynnt sér
hagnýtingu vatnsafls og einkum raf-
magnsnotkun. — Hann hafði verið
starfsmaður hjá firmanu Thomson,
Houston, er seinna varð hluti af hinu
heimskunna rafmagnsfirma “General
Electric Co.”, og unnið þar með mönn
um er síðar urðu heimsfrægir fyrir
forgöngu sína í rafmagnsiðnaði, sem
þá var að byrja. Var einu þessara
manna prófessor Steinmetz, frægur
maður, sem nú er látinn fyrir fáum
árum.
Frímann vildi fá menn til þess að
beizla Elliðaárnar handa Reykjavík-
urbæ. Það tókst ekki, og var málið
ekki tekið upp aftur fyr en mörgum
árum síðar, og komst ekki í fram-
kvæmd fyr en 1920—1921.
Viðleitni Frímanns var spor í rétta
átt, en hugmyndir manna hér uffl