Heimskringla - 18.02.1931, Side 3

WINNIPEG 18. FEBROAR, 1931.
HEIMSKRINCLA
3 BLAÐSIÐA
KAUPIÐ EKKI LAUST TE ÞÓ ÞAÐ SÉ ÖDÝRT, ÞAD
VERÐUR VENJULECA DÝRAST — SÖKUM ÞESS AÐ
ÞAÐ ER KRAFT- OG KEIMLAUST. BLUE RIBBON TEIÐ
ER YÐAR BEZTA VÖRN GEGN SLÍKUM TEKAUPUM.
Blue Ribbon Limited
á fyrstu búskaparárum sínum, og
mun því arfleifð hans eigi hafa verið
talin í krónum eða dollurum, en alls
laus var hann þó ekki leiddur úr
garði; hann hafði tekið að erfðum
framúrskarandi traust á framtíð-
inni og óbilandi starfsþrek. Hefir
slíkt hið sama verið mjög áberandi
einkenni ungra íslendinga í þessu
landi, og hefir borið á því til sigurs
fyrir tilveru sinni, þegar atvikin
hafa varpað þeim út í hringiðu lífs-
ins.
Eigi mun Ingólfur heitinn hafa átt
kost á að ná annari bóklegri ment-
un en þeirri, er unglingaskólar veita,
en hann hafði næma athyglisgáfu,
og veitti eftirtekt þvi er gerðist
meðal manna, og í verklegum efn-
um fylgdist hann með því er var
að gerast, og aflaði sér á þann hátt
nothæfa þekkingu, enda hneigðist
hugur hans frekar í þá átt en aðr-
ar. Byrjaði hann snemma að starf-
rækja ýms fyrirtæki á eigin kostn-
að, eða í félagi með öðrum mönn-
um, er varð til þess, að hann gat
sér snemma traust og álit félags-
bræðra sinna fyfir dugnað og hag-
sýni.
Þegar eg, er þetta rita, kyntist
fyrst Ingólfi, og það var hér í Van-
couver, varð.eg þess brátt var, að
hann bar mjög vott þess að hafa
orðið fyrir sterkum áhrifum frá
þjóðernisháttum Ameríkumanna —
enda gat ekki annað orðið, þar sem
hann hafði mjög lítið umgengist Is-
lendinga, eftir að hann fór úr föð-
urhúsum. Veittist honum þá mjög
erfitt að mæla á íslenzka tungu, er
breyttist þó fljótlega, þegar hann
fór að taka þátt í íslenzkum félags-
skap, sem hann gerði strax og hann
hafði tækifæri til þess, og síðar meir
fylgdist hann með allri íslenzkri
starfsemi, er hafin var meðal Is-
lendinga í Vancouver. Ingólfur heit
inn var örlyndur maður, og studdi
félagsskap með ríflegum fjárfram-
lögum, þegar þess þurfti við; en
aldrei kastaði hann eignum sínum
á glæ; gætti þar hinnar sömu var-
úðar og í öðrum efnum.
Árið 1911 giftist Ingólfur eft-
irlifandi ekkju sinni, Jóninu Jóns-
dóttur, ættaðri úr Laugardal á Suð-
urlandi. Þeim hjónum varð þriggja
harna auðið: Nína, Alice og Marion,
og eru þær enn á unga aldri.
Sambúð þeirra hjóna var hin ást-
úðlegasta, enda eru þau bæði viður-
kend af þeim sem til þekkja mestu
geðprýðis manneskjur; voru þau sam
huga í því að gera líf þeirra sjálfra
og annara ylhlýjar sólskinsstundir;
hæði ræktuðu þau íslenzka gest-
risni, enda var oft margmenni sam-
an komið á heimili þeirra; virtust
þau þá skemta sér bezt er flestir
voru viðstaddir.
Jarðarför Ingólfs fór fram þann
8. janúar undir umsjón Frímúrara.
Er gröf hans í garði þeim, er það
féiag hefir valið sér, þar sem með-
limir þess félags leggjast til hinnar
hinstu hvíldar. Flestallir Isiending-
ar fylgdu þessum vini og bróður til
grafar, og mikill fjöldi annara þjóða
manna voru viðstaddir.
Það er mælst til þess að blað á
Islandi taki upp þessa dánarfregn.
Vancouver 7. febr. 1931.
Wm. Anderson.
Hegningar.
Fyrir nokkrum árum síðan (1926)
birtist í jólablaði Lögbergs fagnað-
arerindi (!) um glæpamenzkuna í
Bandaríkjunum, eftir Dr. Th. Thord-
arson í Minneota. Var það löng og
ítarleg árás á þann lúalega og vita-
verða hugsunarhátt almennings yfir-
ieitt, er sýnir meðlíðun og tillits-
semi með glæpamönnum.
Mér kom grein þessi strax nokk-
uð á óvart, því eg hafði satt að
segja lengi borið alt aðra skoðun á
því máli. Ekki kom eg því í verk
að bjóða neina athugasemd þá, en
efni greinarinnar hefir aldrei liðið
mér alveg úr minni, og langar mig
til að minnast hennar lítillega nú,
þó seint sé, því ekki hefir glæpa-
aldan lækkað í sinin tíð svo séð
verði. Til dæmis voru fjörgur banka
rán og ýms önnur spellvirki framin
í grend við Minneota árið sem leið,
og mun það þó vera kyrlát og sið-
söm bygð, i samanburði við flest
önnur hverfi í hinni ötulu Ameríku.
Af þvi að eg hefi margar góðar
ástæður til að trúa því, að dr. Thord
arson sé vel gefinn og mætur mað-
ur, hnykti mér nokkuð við að finna
að hann hefði skoðanir svo gagn-
ólíkar mínum. Lét nærri um stund
að mér dytti í hug, að annarhvor
okkar væri ekki eins vitur og við
héldum. En þá datt mér alt í einu
í hug afstöðukenningin hans Ein-
steins, og varð eg mun rólegri á
eftir. Eg mintist þess að við búum
sinn í hvoru landi, og gæti það vit-
aniega haft áhrif á sjónarmiðin.
Einnig kom mér í hug að læknirinn
kynni frekar að hafa stundað upp-
skurð en heilsufræði, og mætti það
orka miklu um hugsunarháttinn í
þessu máli sem öðrum. Hann mun
líka, eftir því sem mér skilst, hreyf-
ast í umhverfi, sem er ramkaþólskt
á trúarfarslega, pólitíska og lífs-
skSðanalega vísu, og má þvi skiljan-
anlega búast við afstöðu, sem sam-
boðin er því ástandi.
En, i alvöru sagt, þótti mér fyrir
að sjá slíka grein feðraða af Is-
lendingi. Það er yfrið nóg hrygð-
arefni, að þurfa að samþjóðast fólki
af öðrum kynstofnum, sem elzt að-
allega á arfgengum vana og mis-
skilningi. Flestar nýjar hugsanir í
þessum heimi eiga mjög erfitt upp-
dráttar enn sem komið er, þvi
fylgjur fortíðarinnar standa svo oft
i vegi og byrgja skjáinn. Okkur
hefir æfinlega verið sagt að glæpir
séu ljótir — eins og þeir auðvitað
eru — og að sjálfsagt sé að hegna
fyrir þá, helzt sem mest. En hvað
eru glæpir, má eg spyrja? Er það
glæpur, ef fátæklingur stelur brauði
til að bjarga lífi barnsins síns, en
dygð að okra og auðgast á brauð-
verzlun — í ijósi þeirrar staðreynd-
ar ,að hver einasta smávægileg upp-
færslá á verði brauðs kostar mörg
mannslíf og miklar óeirðir? Er
það glæpsamlegt fyrir þurfamann að
taka fé, þar sem nóg er til, en upp-
hefð að stela þúsundum og miljón-
um í skjóli sérréttinda? Er það synd
að deyða mann sér til hagsmuna og
iífsviðurværis, en heiðursverk að
herja á og myrða í miljónatali ó-
kunnuga og saklausa aumingja, fyr-
ir peninga, aðeins af því að lögin
eggja og heimila?
Sannleikurinn er sá að fésýslan
er búin svo að sýkja réttlætistil-
finningu manna yfirleitt, að pen-
ingar eru orðnir eini mælikvarðinn
og mannlífið alt ein glæpahríð. All-
ir erfiða í sama augnamiði, en hver
ksérir annan, og útkoman er einn
allsherjar orustuvöllur, og sá einn
sekur, sem minna má.
Eitt af því, sem höfundur minn-
ist á, er hið stórkostlega tap, sem
þjóðin verði fyrir í sambandi við
öll þessi rán, og þann kostnað, sem
í það fer að fanga og viðhalda öll-
um sínum glæpalýð. Nemi sú upp-
hæð ekki minna en þúsund miljón-
um dollara á ári hverju. Alitleg
upphæð er það að sönnu, og mætti
til góðs verða, ef rétt væri á hald-
ið. En hvað er það samanborið við
allar biljónirnar, sem ábyrgðarfélög,
hlutaverzlunarstíur (Stock Exchan-
ges) og önnur ránfélög sölsa upp,
undir verndarvæng laganna á ári
hverju? Munurinn er þessi, að það
fé sem rænt er ólöglega, lendir fljót-
Iega til almennings aftur, og linar
viðskiftakreppuna að því skapi um
stundarsakir, en hitt er tapað fólk-
inu fyrir fult og alt. Eg hygg, að
ef til dæmis hverju centi væri rænt
úr bönkunum núna, yrði veltiár hér
í álfu um hrið — á nieðan bank-
arnir væru að ná skildingunum aft-
ur. Það er þjóðinni ekkert tap, þó
að peningar skifti höndum; meira
að se^ja er mest til gagns afrekað
einmitt þá. Af þvi að peningamir
liggja núna óhreyfðir og vörurnar
sitja óseldar á hillunum, verða
stjórnirnar að kaupa hina hungruðu
til að bera steinahrúgur frá einum
stað til annars og til baka aftur og
borga brúsann með lánspeningum
frá bönkunum, sem þær skatta svo
út úr hinum sömu hungruðu, síðar-
meir, með rentum og rentu-rentum.
Það er ekki alt sem sýnist í heimi
fésýslunnar.
Höfundurinn minnist á rannsóknir
og kenningu Lombrosos, sem leit-
aðist við að sanna og sýna, að
glæpamenn væru bundnir ýmsum
erfða-annmörkum og áhrifum, og
væru þvi ekki, fremur en aðrir, and-
svarlegir fyrir gerðir sínar. 1 því
sambandi getur hann þess, að Char-
les Goring hafi síðar gert frekari
rannsóknir í málinu, með því að
vfirheyra og gera vísindalegar mæl-
ingar á þrjú þúsund illræðismönn-
um qg jafnmörgum háskólastúdent-
um. Við' þá rannsókn kom í Ijós
sá furðuleigi sannleiki, að báðir
flokkarnir reyndust jafnir. Af því
diegur svo Goring þá furðulegu á-
lyktun, að Lombroso hafi verið rang
ur, og að illræðismaðurinn sé sinn
eigin herra, og hefði sjálfsagt átt
að verða stúdent. Það heldur lækn-
irinn líka. En mér finst Goring al-
veg eins rækilega sanna aðeins það.
að stúdentarnir hefðu alveg jafn-
auðveldlega getað orðið glæpamenn
eins og hinir, ef svo hefði viljað
verkast. Einhver afstaða, þeim ó-
háð, hefir einhvern veginn hrundið
þeim á óheppilegri leið, og það er
alt og sumt. Með öðrum brðum,
eru mennirnir svo nauða svipaðir
eðlisfarslega, að afstaðan i mann-
félaginu ræður mestu um, hvernig
hver einstaklingur hagar sér. Hann
sjálfur hefir ekkert vald yfir þvi,
sem verða kann. Erfðir og afstaða
ráða hverri hugsun og hreyfingu.
Frá því sjónarmiði er því sérhver
glæpamaður saklaus, eins og barnið
í vöggunni. En þó svo sé, er ekki
þar með sagt, að ekki sé viturlegt
og réttmætt að verjast honum, sé
hann hættulegur. Eldingar, t. d.,
geta verið hættuleg, en við refsum
þeim ekki. Við setjum þrumuleið-
ara á húsin og sofum svo nokkurn-
vegin rólegir, þó enginn sé hengd-
ur í því sambandi.
Margt og mikið hefir verið rætt
og ritað með og móti refsingum og
dauðadómum. Á hverju ári kemst
það mál á dagskrá alþingis þessa
lands, en enginn byr hefir enn feng-
ist til ítarlegs yfirlits. Lögreglan
og dómararnir þurfa á einhverju
að lifa, og ekki er síður nauðsyn-
legt fyrir bankana að kynna stöðu
sína á eins áþreifanlegan hátt og
•
unt er. Enda kynni alvarleg rann-
sókn í þá átt að leiða í ljós hina
sönnu orsök, sem liggur til grund-
vallar flestra glæpa, og það yrði
þeirra eigin dauðadómur, því ástæð-
an er auðvitað peningar (séreignir)
og ekkert annað. - öll lög, að heita
má, eru samin í þeim eina tilgangi
að verja sérréttindi hinna ríku. Lög-
in eru þvi, beint út sagt, nokkurs-
konar löghelgun stórglæpa, svo að
fáeinir auðmenn geti, lögum sam-
kvæmt, haldið fjöldanum í myrkrl,
fátækt og ánauð.
Eins og kunnugt er, var Ástralía
í upphafi eingöngu bygð af glæpa-
fólki, er gert hafði verið útlægt frá
Englandi og flutt þangað aðeins til
þess að losna við það. Frá þess
konar stofni hefði mátt búast við
ýmislegu ósamlyndi, ósiðsemi og
brellum; en það varð ekki tilfellið.
Alt gekk vel og friðsamlega fram
þangað til bankarnir komu með
kaupmenn sina og kirkjur. Þá fór
strax að kastast í kekki eins og
annarsstaðar, þar sem ■ peningarnir
semja boðorðin; og síðan hefir Ást-
ralía verið hátt-móðins stríðsvöllur,
eins og aðrar lendur hins “siðaða”
heims.
Á Englandi, fyrir nokkru síðhn.
lá dauðasekt við ýmsum afbrotum,
á annað hundrað að tölu, og pynd-
ingaráhöld voru reist á öðruhvoru
götuhorni, svo enginn mætti gleyma
á hverju hann mætti eiga von, ef
hann geigaði af réttri leið. Ef að
refsingar hefðu það agagildi, sem
flestir álíta, þá hefði þar þó sann-
arlega átt að þróast gott framferði
til fyrirmyndar. En sagan sýnir,
að þvi meiri harðúð, sem beitt var.
þvi tiðari urðu afbrotin, þar til
stjórnendurnir Í vandræðum sínum
fóru til og reyndu að draga úr
dómunum og mýkja hefndirnar. Brá
þá svo furðulega við, að glæpir
fækkuðu unnvörpum og samhendni
manna efldist 'að mun. Síðan hafa
hegningarlögin stöðuglega mildast
og mist, þar til dauðadómar eru nú
með öllu úr gildi numdir í ýmsum
ríkjum veraldarinnar.
Frh.
FFNDIÐ LIK MANNS,
sem varð rm.
Frá Þórhöfn á Langanesi er skrif-
að 5. desember:
Maðurinn frá Eldjárnsstöðum, er
varð úti í föstudagsveðrinu fyrir hér
um bil þremur vikum, hefir nú fund-
ist. Hann fanst örksamt frá næsta
bæ. Sá leitarmenn á harðsporum,
að han nhafði hafst við undir steini
létt upp frá bænum, en hrakið frá
steininum. Hann var búinn að týna
höfuðfatinu, vetlingunum og öðrum
skónum.
-------1---
1NNFLUTNIN GSTOLL AR
HÆKKAÐIR I FINNLANDI.
Þingið hefir samþykt ný tollalög.
Ei hækkaður innflutningstollur á
kornvörum, benzíni, sykri, kaffi og
ýmsum öðrum innflutningsvörum.
<<Sameiningín,, og
stöðin “Vörn”
Aths. rist.
Heimskringla vill ekki synja svari
þessu rúms, þó hún skoði sig alger-
lega standa utan við deilu þessa.
“Sameiningin”, blað hins lúterska
félagsskapar, flytur lesendum sín-
um dálitla grein, síðastliðinn janúar,
sem kallast: “Hneyksli”. Grein þess-
ari er beint að stöð okkar hjóna, er
við köllum “Vörn”.
Höfundi greinarinnar dettur í hug
að sýna þekkingu sína á eilifðar-
málunum, og setur þá þekkingu í
samband við stöðina “Vörn”. Eg
vissi ekki hver sú þekking mannsins
var, fyr en eg varð hennar var í
þessari hneykslis grein hans. Þar
er henni lýst mæta vel, riti höfundur-
inn af sínu eigin. Frjáls er hver að
sínu, og miðlar af því, sem hann á
mest til af.
Höfundurinn segist ekki hafa ömun
á vísindalegum rannsóknum lærðra
mann í þessum efnum, en honum
finst óbærilegt að fáfróðir menn fá-
ist við málin, sem engin skilyrði
hafa til viturlegrar ihugunar. Fljótt
á lítið, virðist þetta greindarlega
sagt, og meira að segja alveg rétt.,
ef höfundurinn vissi á hvaða
grundvelli hægt er að byggja lærdóm
í eilífum málum. En því miður kem-
ur það í ljós, að hann veit ekkert
um það. Fyrst af ölu verður að
gera sér grein fyrir því, að hve
miklu leyti þakking á eilífum
framtíðarmálum er háð vísindalegri
veraldar þekking. Sá, sem hugsar
eitthvað um þessi mél, verður því
að spurja sjálfan sig: Stendur þekk-
ingin á þessum framtiðar málum, i
t
beinu sambandi við lærdóms grein-
ir þessa heims? Þetta verður höf-
undur hneygslis greinarinnar að vita,
áður en hann skilur sauðina frá
höfrunum. Það má nú ekki fara
á hinum svo kölluðu “vísindalegu
rannsóknum,” þá hefir höfundur
greinarinnar rétt fyrir sér. Sé aftur
á móti eilífðarmálunum svo varið,
að ekkert beint samband sé á milli
þeirra og jarðneskra vísinda, þá er
umsögn höfundarins um þetta aðein3
þekking. Það er vert að athuga
það, hvort þessir lærðu menn og
félög, sem fást við rannsókn ei-
lífðarmálanna, liggja á þeim grund-
velli, sem er einn og óskiptur
fyrir alla, sem fást við þessi mál.
Greinar-höfundurinn virðist hugsa að
svo sé. Eg veit hann skilur, að eg
á hér við andlegan grundvöll en ekki
veraldlega þekking. En gái hann
nú að árangrinum, sem þessum lærðu
mönnum hans hefir hlotnast, eftir
meira en hálfa öld, þá ætti honum að
geta dottið í hug hvort ekki geti
skeð, að eitthvað sé rangt hjá þeim.
Það verður að líta eftir þvi, hvers
konar fylgi þeir hafa við rannsóknir
sínar frá öðrum heimum, og eins
hvort þeir styðjast að mestu leyti
við sína eigin þekkingu eða ekki.
Allir hafa eitthvert fylgi, en það
skiftir miklu hvert fylgið er. Eg
held það væri gott fyrir greinar-
höfundinn að spurja sjálfan sig:
Hvar og hvaða afskifti hefir Guð
sjálfur af málum þessum? Er hægt
að ná nokkru varanlegu og ábyggi-
legu sambandi við æðri heima, án
verndar og aðstoðar Guðs sjálfs?
Það er þýðingarlaust að reyna að
koma sér hjá þessum spurningum,
jafnvel þó lítilsvert þyki um Guð
og stjórn hans, því á niðurstöðu
þeirri, sem spyrjandinn kemst að
veltur algerlega árangur hans í mál-
inu. Hver hugsandi maður verður
að spurja sjálfan sig að þessu hvert
sem það er lærður maður eða ó-
lærður, sem á í hlut. Á höld og
tilfæringar eru mannanna, en ráð
og stjórn er og verður Guðs. Allir
sem einn, lærðir sem ólærðir, verða
að fela Guði starfið, óski þeir eftir
Prepare Noiv!
Better times will come, much sooner
than most people anticipate. The re-
sult will be a keen demand for steno-
graphers, secretaries and bookkeepers,
to fill the openings made vacant by the
late financial depression. Right now,
office staffs are cut to the limit, and
many who have been dismissed have
gone into other occupations, or have
left the City. Besides, the nu'mber now
training for business is considerably
below the average.
A Thorough School!
The “Success” is Canada’s Largest
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a large
staff of expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his c.apacity for study.
Day and Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTON STREET.
PHONE 25 843
eftir öllu, sem sagt hefir verið.
Sé því svo varið, að þekking eilíf-
ra mála sé stofnsett og grundvölluð
nokkrum árangroi til uppbyggingar
fyrir mannkynið. Allir sem einn
Frh. á 7. bls.
LIMITED
COAL SPECIAL
Best Grade Drumheller Kitchen Lump
$9.50per ton
Satisfaction Guaranteed
PHONES 24 512 — 24 151
NÚ ER TÍMINN TIL AÐ KAUPA
RÚMFATNAÐ YÐAR
og borga fyrir hann nú og yfir sumarmánuðina.
VéR höfum ágætt crval af
Eiderdown Stoppteppum, Ullatteppum, Bómullarteppum
Rúmteppum, Gólfteppum
— og Linoleum dúkum. —
Slmið og umboðsmaður vor mun koma til yðar-
“YOUR CREDIT IS GOOD WITH US”
Gillies Furniture Co., Ltd.
956 MAIN ST. PHONE 53 533
»