Heimskringla - 20.05.1931, Page 1

DYERS & CLEANERS, LTD.
SPECIAL
Men's Suits Dry Cleaned
and Pressed ...........$1.00
Ladies’ Plain Dresses Dry
Cleaned and Pressed ...$1.00
Goods Cnlled For and Dellvered
Mlnor Repairn, FREB.
Phone 37 001 (4 lines)
MAKE NO MISTAKES
CALL
DYERS & CLEANKRS, LTD.
PHONE 37 061 (4 lines)
XLV. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN, 20. MAÍ, 1931
NUMER 34
Til Sigurðar Skagfield
Haf þökk fyrir sönginn þinn, Sigurður minn,
— þú svanur frá íslenzkum vötnum, ''
sem þrengdir í sál vora sólskini inn,
af söng þeim vér stækkum og bötnum.
Svo bjart lýsti aldrei neitt atgervi fyr
af íslenzku svananna fjöðrum,
né funaði glaðara föðurlands hyr,
svo fræklega ber þú af öðrum.
Með dynjandi hljómfossi hristir þú björg
og heljökla-öræfi sálar,
þú blómskreytir hraunklungur hugarins mörg
og heiðríkju á andli^n málar.
Og hjörtun slá ósjálfrátt öll fyrir þig,
þá yfir þau tónregnið dynur,
þau finna þar atlot, er eiga við sig,
í andverpum hvísla þau: — vinur.
Það framtíð mun sanna oss, Sigurður minn,
— þú söngvarinn tigni og glæsti:—-
þér gleymum vér ekki, þótt áfanginn þinn
í austurveg liggi hinn næsti.
Jón Jónatansson.
ENDURNÝJUNARLÁNIÐ.
Blaðið Manitoba Free Press
fór í ritstjórnargrein í gær
þessum orðum um endurnýjun-
arlán verðbréfa sambandsstjórn
arinnar:
“Endurnýjunarlántilraun sam
bandsstjórnarinnar hefir hepn-
ast ágætlega. Upphæð þessa
Iáns var ákveðin 250 miljónir
dala, en að fimm dögum liðn-
um höfðu beiðnir borist fyrir
endurnýjun á láni verðbréfa
fyrir 500 miljónum dala eða
helmingi meira en lánið átti að
vera. Og beiðnir þessar bárust.
ekki einungis hvaðanæfa að úr
Canada, heldur einnig frá öðr-
um löndum. Þetta er, eins og
forsætisráðherra Bennett seg-
ir, gott sýnishorn þess, hvað
ótakmarkiað tjrauist fjármála-
menn, bæði utan lands og inn-
an, bera til Canada eða fram-
tíðar hennar."
Blaðið minnist þess ennfrem-
ur, að hugmyndin hafi verið
gerð svo ljós og skýr í öllum
atiriðum af ^jármálaráðh^rra,
að um engin atriði hafi getað
verið hin nminsti vafi. Eftir-
spurnin hafi eflaust ekki sízt
vegna þess verið svo greið sem
raun varð á. Og auðvitað beri
það einnig vott um viðskifta-
mannshæfileika fjármálaráð-
herrans, sem ennþá er R. B.
Bennett.
ákveðið í huga um að fremja
glæp. Að þeir sæti sömu refs-
ingu og útlærður bófi, nær
engri átt.
Vit og skilningur kvenmanns
ins, sem oft mun meiri en karl-
mannsins á mannlífinu, þó að
karlmönnum finnist ef til vill
beiskt á bragðið að viðurkenna
það, ætti að geta komið miklu
góðu til vegar í sambandi við
framkvæmdir refsinga, er ung-
lingar eiga í hlut. Og þar sem
slíkum brotum er nú mjög að
fjölga, virðist tillaga kvenna-
ráðsins einnig mjög tímabær.
Axel Leonard Oddleifsson
Hann útskrifaðist frá Mani-
toba háskólanum í rafmagns-
fræði (Electrical Engineering)
13. maí s.l.
Hann er yngsti sonur hjón-
anna Sigurður Oddleifssonar
og Guðlaugar Vigfúsdóttur
Oddleifsson, sem um langt
skeið hafa búið í þessum bæ
og öllum Winnipeg-lslendingum
eru að góðu kunn fyrir ótrauða
starfsemi þeirra í íslenzkum
UPPSKERUSKÝRSLA.
Fyrsta skýrsta, blaðsins Mani-
toba Free Press yfir uppskeru-
horfur í Vestur-Canada á þessu
ári, var birt s.l. mánudag. Sam-
kvæmt henni er útlitið yfirleitt
ekki eins gott og um þetta leyti
í fyrra, og minni uppskera í
vændum. Valda því fyrst og
flremst of miklir þurkar. Hafa
þurviðri, ekþii eínungis fafið
fyrir gróðrij heldur einnig or-
sakað sanddrif, er talsverðan
skaða hefir haft í för með sér.
i oðru lagi hefir verið sáð
minna af hveiti en s?.l. ár. —
Kkrufjöldinn, sem hvei.i var
sáð í nú, er 21 miljón. S 1. ár
va * hún 24 miljónir. Er hveicl-
sáning því um 12% minni en
árið 1930. í Manitoba er ekru-
fjöldi hveitis nálega eins mik-
ill og í fyrra, en hann er um
12% minni í Saskatchewan og
15 % minni í Alberta. í þriðja
lagi hefir verið sáð í meira
félagsmálum.
Axel er aðeins 22 ára gam- |a^ sumarplægðu landi en vana-
all, og hefir því ekki slegið jleSa. vekna þurkanna, og í 4.
slöku við námið. Var hann þau laSÍ er miklu minna sáð af
5 ár, sem hann var á háskólan- (bygS1 1 Manitoba og víðar en
um, talinn einn með bráðskarp s*L ár.
ari nemendum, eins og í ljós Af þessu eru nú horfurnar
kom einnig í barna- og á mið- þær sem stendur, að bæði
skólanum. hveiti og bygguppskeran verði
minni í ár en s.l. haust. Um
75% af hveitinu er komið upp
í Manitoba, en það þykir sein
spretta. I vesturfylkjunum er
það betur sprottið. Hafrar eru
aftur á móti í meðallagi vel
sprotnir víðast. Rúgur er með
lakara móti.
KVENLÖGREGLA. *
Ráð kvenna í Winnipeg (Lo-
al Council of Women) hefir
irið fram á það við lögreglu
essa bæjar, að bæta kvenfólki
ið lögreglulið Winnipegborgar.
Þó ýmsum kunni að þykja
etta viðurlitamikið í fljótu
argði, einkum ef menn hugsa
Sr lögreglustarfið í því einu
Slgið, að standa í barsmíðum
ið bófa og lögbrjóta á stræt-
m úti, er þessi tillaga eða bón
venráðsins alls ekki út í blá-
m.
Það, sem fyrir konunum, sem
háði eru stundum kallaðar
etri helmingur mannkynsins,
n sem í alvöru talað eru það,
akir það, að breyta hegning-
raðferðum til meiri skilnings
g mannúðar, en karlmenn
irðast á þessu hafa.
Framkvæmdir hegningarlaga
irðast oft bera það með sér
ð enginn munur sé á því gerð
ir, hvort unglingur, piltur eða
túlka, eigi hlut að máli, eða
itfarnasti og djarfasti glæpa-
naður.
Unglingur, sem í klær lög-
eglunnar lendir í fyrsta sinni,
jetur oft o gtíðum hafa hent
>að af slysni, en ekki með neitt
‘ÞETTA UNAÐSLECA KVÖLD’
Þannig komst Heimskringla
að orði um söngskemtun hr.
Sigurðar Skagfield í Sambands
kirkjunni 5. maí s.l.
Eg uni lýsingarorðinu vel;
það var í sannleika unaðslegt
kvöld — ógleymanlegt mörg-
um, að eg hygg.
Sérfræðingar í söngment
hérlendir, sem af íslenzku
bergi eru brotnir, hafa lýst
aðdáun sinni á söng hr. Skag-
fields, svo að hinir, “smærri
spámennirnir’’, hafa engu við
að bæta.
Svo mikil var hrifning áheyr-
endanna þetta áminsta kvöld,
og lófaklappið gegndarlaust, að
mér fór að líða illa í fyrstu.
Fanst mér, að hinu þolna
brjósti mætti þó ofbjóða. En
er á leið söngskrána, hvarf
vorkunnsemin, er eg sannfærS-
ist um, að eftir að Skagfield
hafði sungið um 30 lög, hélt
röddin sama þrótti, sömu mýkt,
sama yndislega tignarblænum,
er einkennir þenna ágæta söng
mann.
Mér er það sérstakt gleðiefni
að hafa leyfi til að flytja Vatna
bygðarbúum — og þó sérstak-
lega Wynyard — þá fregn, að
hr. Sigurður Skagfield hefir á-
kveðið að syngja þar í næsta
mánuði. Það verður ef til vill
fyrsta og síðasta tækifæri fyr-
ir allan fjöldann vestan hafs,
að hlusta á þenna “mesta ten-
órsöngvara, sem uppi er með
þjóð vorri’’.
Og svo vel þykist eg þekkja
til andlegrar gestrisini á þeim
slóðum, að för Skagfields íil
Vatnabygða, verði bæði hon-
um og héraðsbúum eftirminni-
leg.
Wpg. 16. maí ’31.
Ásgeir I. Blöndahl.
Annar sonur þeirra hjóna,
Edward William, útsknjfaaiist
fyrir tvíeimur árum í sömu
grein og hefir nú álitlega stöðu
hjá Ontario Hydro kerfinu f
London, Ont.
Þriðji sonur þeirra, Ágúst
Gísli, útskrifaðist fyrir 10 ár-
um frá Massachusetts Institute
of Technology í rafvísinda-
fræði, og hefir vel launaða
stöðu í Rochester, N. Y.
Það er víst um það, að
drengir þessir eiga ekki langt
að sækja gáfur sínar, enda
hafa íoreldrar þeima komi’ð
þeim vel til manns. Má þeim
það nú til gleði verða í ellinni.
að vita til þess, að það sem
þau hafa á sig lagt til þess, að
menta börn sín, hefir borið
blessunarríkan ávöxt.
• • •
Við nöfn þessara íslendinga
höfum vér orðið varir á meðal
þeirra, sem útskrifast hafa af
Manitoba háskólanum í þess-
um mánuði.
Björn Sveinn Björnsson frá
Glenboro, Man., í rafmagns-
fræði (B. Sc. in E. E.)
Ingvar Gíslason í Winnipeg
f mælingafræði (B. Sc. in C.
E.)
Edward Johnson frá Baldur
Man., í vísindum (B. Sc.)
Kristín Hallgrímsson í Win-
nipeg, í Arts (B. A.)
Hermann Marteinsson (son-
ur séra R. Marteinssonar)
læknisfræði (M.D., B.Sc.)
Blinda Rósa
Lóan flaug hátt, svo hún
aðeins eygðist uppi í djúpum
bláma heiðríkjunnar, en raun-
blíður ómur barst til jarðar.
Hún söng um dýrð ljóssins, feg
urðarinnar, ástarinnar og lífs-
orkunnar.
Lóan var íslenzkur vorboði,
’sem ungir og gamlir hlustuðu
eftir.
Og nú var lóan komin!
Það var komið vor.
henni þar, er hann kom heim
að bænum.
“Hefirðu lieyrt til lóunnar?’’
spurði Grímur, um leið og hann
ætlaði inn í bæ.
Án þess að svara, rétti Rósa
handlegginn í veg fyrir Grím.
Um leið tók Grímur eftir því,
að Rósa hafði verið að gráta.
Það var heldur ekkert óvana-
legt að sjá Rósu gráta. Eigin-
lega undraðist Grímur oft yfir
því, hvað hún grét oft, og út
af engu, að honum fanst.
“Viltu leiða mig upp að
Huldufossi, Grímur minn?"
spurði Rósa.
Grímur játaði því og tók und
ir handlegg Rósu. Þau gengu
af stað þegjandi.
Huldufoss var skamt fyrir
ofan túngarðinn í Hvammi, og
féll þar ofan í þröngt gljúfur.
Fossinn var hár og vatnsmikill.
Þar sem fallþunginn mætti
hörðu berginu í botni gljúfurs-
ins, sendu ólgandi straumsveifl-
ur upp regnúða framan við
fossinn, svo jafnan var sem
þoka í gljúfrinu. Þegar sólin
skein, Ijómaði regnbogi í úð-
anum.
Þau Grímur og Rósa námu
staðar skamt fyrir neðan foss-
inn, nokkur fet frá gljúfur-
barminum. Rósa þreifaði fyrir
sér og settist á stein, sem hún
kannaðist við, því þar sat hún
jafnan, er Grímur leiddi hana
upp að fossinum.
“Hvað ertu annars altaf að
gera upp að Huldufossi?”
spurði Grímur, sem sjálfur var
ekki laus við geig, er hann nálg
aðist fossinn og gljúfrið. Það
var eitthvað dularfult við nafn-
ið Huldufoss. Og Grímur hafði
heyrt að verur byggju í foss-
unum, sem kallaðar væru Huld-
á tímabili æfinnar. Mér fanst
eg aðeins liafa fæðst til að
líða. Mér var ami að því, þeg-
ar fólk hafði orð á fríðleika
mínum, er eg var fullþroska
stúlka. Eg reyndi að dylja
aðra þegar grátköstin sóttu að
mér. Eg hafði engan að tala
við — engan trúan vin, er
reyndi að skilja mig; og þó
voru flestir mér góðir. Eg
hraktist frá einum bæ til ann-
ars f uppvexti, en altaf þráði
eg að komast hingað aftur. Og
guð var svo góður að veita
mér þá bæn. — Síðan eg kom
hingað aftur, hefi eg lært að
skilja mál fossins, á rnína vísu,
— lært að greina sundur þætti
niðarins, og bera þá saman við
hljóm minnar eigin sálar. Foss-
inn hefir túlkað blíðmál barns-
ins, gleði æskunnar, alvöru
ellinnar. í fyrstu hlustaði eg ó-
styrk og hikandi. Það var ögr-
andi orka og ægilegur máttur
í straumfallinu. Mér fanst eg
sjálf svo veikbygð, undir þess-
um þunga nið, en samt var eitt
hvað heillandi, töfrandi, sem
seiddi til sín. —
Fossinn eykur þrek og áræði
þess, sem á hann hlustar. Þeim
fer líkt og drengnum, sem
þráði að verða ræðuskörung-
ur og leiðtogi þjóðar sinnar;
hafa vald yfir þrótt og þunga
í máli. Hann gekk niður að sjó,
þegar brimið svall við strönd-
ina og útsogið urgaði saman
f jörusteinunum. Hann stóð - á
ströndinni og talaði til hafs-
ins, sem væri það áheyrandi.
í fyrstu kafnaði veik bams-
röddin í argi brimsins. En dreng
urinn hélt áfram, viljasterkur
eins og afl öldunnar, unz hann
fór að heyra til sjálfs sín. Hanri
óx upp og auðgaðist að áræði
ur. Stundum slógu þær hörpu, skilningi, og röddin varð
sterk og hljómmikil, sem þungi
og gátu seitt til sín menn.
Grím langaði ekki til að verða
brimsins, og þegar hann var
fyrir töfrum þeirra. En ímynd- fulltíða maður- hafði hann náð
unaraflið hafði fyrir löngu bú- Itakmarkimi, sem hann kepti
ið til heilan heim, sem að vísu að-
tók á sig nýjar og nýjar mynd-
jir, eftir því sem Grímur eltist,
en sem hollast var að nálgast
ekki að óþörfu.
Blinda Rósa fagnaði vor- Rósa hafði ekki svarað spurn- stein: “Sú rödd var svo fog-
ur”„ og eg hefi oft hlustað á
þig, þegar þú hefir sungið við
smalamenskuna. Þú hefir ynd-
Eg heyrði til þín í gær,
Grímur minn, þegar þú stóðst
uppi á efstu snöpinni á Einbúa
og söngst erindið eftir Þor-
komunni, eins og aðrir. Þó gat ingu Gríms. Honum virtist hún
hún ekki séð unaðssemdir þess' eitthvað undarleg og j>ögul.
í línum og litskrúði. Hún misti! “Þú hefir nú oft leitt mig
ÚR SÍÐUSTU
ISLANDSBLÖÐUM.
sjón, er hún var 14 vikna göm- upp að Huldufossi, Grímur
ul, e» nú var húfi 64 ára. minn.'
Blinda Rósa hafði setið langa1 “Já> nokkuð," svaraði Grím-
æfi í myrkrinu, sagði fólkið. ur-
En hún hafði næma heym og1 “Við erum hæði emst*ð-
undraverðan hæfileika til að ingar= eS fötluð- en Þu foður'
skynja það, sem fram fór l °8 móðurlaus. Eg hefi orðcð
kringum hana. Svo næma hafði að lifa öðrum fil ^sla siðan
hún tilfinningu í tungu og e& var harn’ en nu ferð
gómum, að hún þræddi smá- hráðum að Setf unnið
gerðar saumnálar þannig, að Þér sjálfur - Oft hefi eg beðið
liún lét nálina hvfla á tung- Suð að lofa mer að bera hér
unni, meðan hún dró þráðinn bein!n’JJér 1 er e§
„ * uiáif fædd. Her er blessuð kirkjan,
gegnum augað. Með svo þjalf- , , „ , ,
® . , * þar sem eg var skirð og fermd,
aðan næmleik, var sizt að &
Af nýkomnum blöðum heim-
an af íslandi verður ekki ann-
að séð, en að alt sitji við hið
sama í stjórnmálunum. Tr. Þ.
og og S. K. fara með völdin.
Konungur liefir engu breytt af
því sem áður var gert.
Bófarnir, sem ræntu Dominion
bankann á Notre Dame og
Sherbrook og myrtu banka-
stjórann, hafa ekki enn fund-
ist.
HAFÐI ALDREI SÉÐ SNJÓ
Mrs. Frank Howard heitir
kona frá borginni Havanna á'
Cubaeyjunni, sem stödd var
Winnipeg í gær. Hún er
skemtiför í Canada. Kvað hún
sér það hafa verið óvænta
skemtun, að snjóað hefði með
an hún stóð við, því hún hefði
aldrei á æfi sinni séð snjóa eða
snjó, nema á mynd.
undra, þó vorið, geislaríkt og
og hér vildi eg mega hvíla,
.... i ... þegar dauðann ber að hönd-
hljómþrungið, næði til Blindu 1 6 #
um.
Huldufoss hefir fallið hér um
Rósu. Enda gekk hún jafnan
út þegar gott var veður, fálm- .
.. ?.. ® bergið fra omuna tíð, stundum
andi hondum fyrcr ser, til að & ’.
. . , . . - hamstola og æðisgengmn í vor-
verjast árekstrum, — ut i faðm- ,, , ° . .....
:. ... „ . . . . *. leysmgum, en hoglátari, er fjot-
andi solbað vorsins, hlustaði, ... . %
... ^ , , • ur frosta hafa að honum sott
eftir fjolbreytm í klið og kvaki.
,,, !en æfinlega fallþungur og
lét vorblæmn anda um folari ,,, .__
. , . hljomauðugur, líkt og hphn
kinnar og þerra tann, sem svo i ■ . .. , ,
, . ‘ „ , , , ' stilti strengi eftir orlagaþráð-
oft hnigu undan lokuðum ,
um mannlegs lifs. I mð hans
hvörmunum. —
Og vorið fór ekki í mann-
greinarálit. Það yljaði ekki síð-
ur smælingjunum en hinum,
sem örlátar sýndist úthlutað
af gæðum tilverunnar.
Grímur kom sveittur og móð-
ur heim á hlaðið. Rósa sat við
fæ eg greint hrygð og gleði,
andvörp og ærslakæti, eins og
sigrar og ósigrar lífsins háðu
þar eilífa baráttu. — Hann
kvað yfir vöggu minni, og eg
hefi stundum óskað þess, að
mér hefði verið fleygt í faðm
hans. Þó veit eg, að það er ó
bæjardyrnar, og það var ekki j guðlegt þrekleysi að hugsa svo,
óvanalegt að Grímur mætti en myrkrið ætlaði að buga mig
islega rödd og gætir eflt hana
með því að syngja hérna á
gljúfurbarminum, unz hún
verður svo sterk að þú heyrir
ekki til fossins, og þegar þú
eldist meir, getur þú ferðast
og sungið frið og svölun inn í
sálir smælingjanna. Þú hefir
hlotnast í vöggugjöf - ^kilyrði
til hinnar æðstu listar. Láttu
þau skilyrði vaxa og blómgast
með þér til fullorðins áranna.”
Rósa þagmaðö, fálmaði út
höndunum og reis á fætur.
Grímur tók hönd hennar og
þau gengu af stað heim. —
Grímur fór að hugsa um dreng
inn og brimið, fossinn og sjálf-
an sig.
• • •
Síðasta erindið af útgöngu-
sálminum var byrjað. Fólkið
fór að tínast út úr kirkjunni.
Presturinn laut fram á altar-
ið. Orgelið þagnaði, söngfólkið
lagði frá sér bækurnar, með-
hjálparinn las bæn. —
Fermingarathöfnin var á
enda.
Grímur hafði ekki fylgst
með straumnum út, heldur
beðið og horft alvarlegur á
söngfólkið, þar til síðasti óm-
ur lagsins þagnaði. Þá stóð
hann á fætur, án þess að ganga
út.
Frh. á 4. bls.