Heimskringla - 10.06.1931, Blaðsíða 5

\
WINNIPEG 10. JÚNÍ 1931.
HEIMSK.RINGt_A
5. BLAÐSIÐA
konungsætt er sögur fara af.
Þegar hugsað er til þess, að
ekkert úrættar flesta menn
jafnfljótt og ótakmörkuð völd,
skilst það hvílík afskapleg gæfa
hefir fylgt þessum afkomend-
um Salómons og drotningar-
innar. Að hafa getað setið að
vöid'um í fleiri hundruð liðu,
án þess að tapa mannskap sín-
um og mannkostum, hefir engri
mannlegri ætt enn tekist nema
þessari, og sýnir hve undra vel
hefir í þessa drotningu verið
spunnið. Enginn afkomandi
Salómons sat iengi að völdum.
Alt fór forgörðum heimafyrir;
en synir og dætur þessa eina
óskilgetna sonar ríkja enn. Því
í haust er leið, var enn einn
þeirra krýndur til keisara yfir
Blálandi.
• • • .
Bláland.
Bláland (Etheopía eða Abys-
sinía, eins og flestir landafræð-
ingar kalla það), er á háslétt-
unni suðaustur af Egyptalandi.
Eiga ítalir landið fyrir norðan
og austan, suður að dálítilli
skák sem Frakkar eiga, en þar
fyrir sunnan taka við brezkar
landeignir, að suðaustan, sunn-
an og vestan.
Bláland er svo hátt yfir sjáv-
armál, 7—8000 fet, að hiti er
þar ekki líkt því eins mikill og
í nærliggjandi löndum, sérstak-
lega meðfram Rauðahafinu. Er
regnfall nægilegt. Víðasthvar er
jarðvegur djúpur og góður; land
ið hæðótt háslétta, en á milli
mjög há fjöll, sum um 15000 fet.
Eru því framleiddar gnægðir
af mat fyrir íbúana, þó enn
séu brúkaðar kræklóttar trjá-
renglur til að plægja ineð. Aft-
ur er fataefni, sem mestmegnis
bómullardúkar, alt innflutt.
Eitt fylki í Blálandi heitir
Kaffa, og er þaðan kaffi kom-
ið í fyrstunni. Eru þar enn víð-
ar merkur af viltum kaffi-
trjám, sem á hausti hverju,
með laufunum fella þúsundir
tonna af kaffibaunum, er eng-
inn hefir gagn af. Þaðan flutt-
ist kaffið fyrst til Arabíu og
svo til Brazilíu og fleiri landa í
hitabeltinu, og varð svo smám
saman verzlunarvara út um all-
an heim, eftir að menn vöndu
sig á að drekka kaffi. Eiga
menn, og ekki síður konur, því
Blálandi að þakka marga á-
nægjustundina; því þótt æfin
þyki nú ekki ætíð góð, væri hún
þó sízt betri, ef ekki væri kaffi
sopann að fá.
Sem áður var áminst, nær
Bláland hvergi að sjó. En ein
járnbraut liggur frá höfuðborg
inni, sem er í miðju landi, norð-
austur til bæjar, Djibourti, í
frönsku nýlendunni, sem stend
ur við Rauðahafið, eða réttara
sagt Adrianflóann, og er ein-
hver heitasti bletturinn á jarð-
ríki. Er þar eins og annars-
staðar meðfram Rauðahafinu
að mestu leyti eyðimörk, sakir
hita og þurks. Þó eru þar nokkr
ir hálfviltir íbúar, sem lifa mest
á nokkrum sauðkfl(ndum, en
eru þó í sífeldum ófriði með
þær fyrír ljónum, sem enn er
nog af.
Er það eins og á dögum Da-
víðs talin hin mesta fremd að
hafa unnið ljón, og er það því
siður í Blálandi, að hver sem
fyrir því láni hefir orðið, hefir
rétt til þess að heimta áheyrn
við hirð keisarans sjálfs, til
þess að segja frá afreksverk-
inu, sem hann svo gerir með
mikilli mælsku, handaslætti,
fettum og brettum. Þykir það
mikil prýði að skreyta sig með
ljó-nsfax krögum og húfíum.
Gera það allir höfðingjar sem
ekki eru orðnib um of af sér
gengnir af siðmenningunni. —
Eru þeir þá hinir hermannleg-
ustu, í hvítum brókum, með
kraga, sem hylur að miklu leyti
herðar og bringu, háa burst,
upp af höfðinu, með gulli
skreyttan skjöld úr nashyrnings
húð við hlið en spjót eða riffil
í hendi.
En vissara er að sitja þá
ekki of nærri þessum kumpán-
um, því að hvorki eru krag-
arnir mjúkir viðkomu, né iykt-
in af þeim aðlaðandi. •
Á Blálandi er enn við lýði
höfðingja- (lénsherra) stjórn,
líkt og átti sér stað í mestum
hluta Evrópu á miðöldunum
Dettur engum þessara höfð-
ingja nokkurntíma í hug að
leggja af stað frá heimilum
sanum, án þess að hafa með
sér hóp af undirsátunum,
til þess að vernda sína dýrmætu
persónu. Eru þegnarnir fót-
gangandi, en höfðinginn á múl
asna, og geta því dagleiðirnar
varla verið langar. En hvað
gerir það, því nógur er tím-
inn.
Hinn versti galli á þessu
stjórnarfyrirkomulagi er sá, að
bóndinn ber alla byrðina. Verð-
ur hann að skifta afurð sinni
milli keisarans, höfðingjans og
skattheimtumannsins, og er
þá sáralítið orðið eftir handa
honum sjálfum, svo hann lifir
í eymd og volæði ár eftir ár. i
Er það ein ástæðan fyrír því j
að siðmenningin útrýmir þessu
fyrirkomulagi á endanum hvar
sem er.
Þjóð Blálands heyrir til hvíta
kynflokknum, þó dökt sé yfir
flestum, sem búast má við, svo j
nærri miðjarðarlínunni. Sýnist I
hún vera sambland af Aröbum,
Gyðingum og fleiri Asíuþjóðum. !
Skiftist hún í tvo flokka, Am-
hara og Galla. Eru þeir fyr- j
töldu aðeins ein nþriðji hluti,
íbúanna^ en virðast þó hafa j
mest völdin, og er tunga þeirra
það mál sem stjórnin notar
(official language).
Höfuðborg Blálands heitir
Addis Ababa (Nýja Blómið).
Hún stendur í miðju landi. Er
borgarstæðið hæðótt og út-
sýnið því víða mjög fagurt.
Telur borgin um 300,000 íbúa.
Þaðan liggur, eins og fyr er j
ritað, járnbraut norður og aust j
ur að sjó, og er sú eina í land- ,
inu, 500 mílur að lengd.
Var það lengi vel að ein lest
á viku gekk hvora leið á járn-
brautinni. Nú eru þær orðnar
tvær. Ferðast önnur lestin að-
eins á daginn og er þrjá daga
hvora leið. En hin fer alt í ein-
um fleng og kernst alla leið
á hálfum öðrum degi. Eru ýms-
ar ástæður til þess að þessum
lestum er ekki rent hraðar; og
er ein sú, að það hefir lengi
verið hin mesta freisting fyrir
eyðimerkuríbúana báðu meg-
in við brautina, að hleypa lest-
inni af sporunum, sem er nú
bæði tilbreytilegt, og ekki ör-
vænt um að eitthvað hefðist
upp úr krafstrinum. Önnur, að
ómögulegt er að segja, hvenær
hægt er að send^ símskeyti
meðfram brautinni, því þó
menn geti vanið sig af að
hleypa lestunum af teinunum.
bá er það óhugandi að ætlast
til þess, að menn láti glóandi
eirvírinn í friði, sem er svo fall-
egur og afar þægilegur til að
smíða úr armbönd og aðra
skartgripi. Það er því ekki að
furða, þó illa gangi með sím-
skeytin, því altaf þarf að vera
að,bæta f vírinn fyrir það sém
borið hefir verið í burtu. Það
kemur líka fyrir að apar klifra
upp staurana og gera vírnum
ýmsan óskunda, jafnvel að gír-
affar hengja sig í þræðinum, þó
erfitt sé að ímynda sér, hvern-
ig það getur átt sér stað.
Ibúar þeir, er maður sér með-
fram þessari járnbraut eru
vanalega dúðaðir í baðmullar-
dúka dulur, svo sem yard á
lengd, og er það allur klæðn-
aðurinn; þó er ufáeinir, sem
skarta í leopardskinni. En þó
klæðnaður sé ekki mikill. er
því meira haft við hárið. í það
er borið súrt smjör og önnur
sterklyktandi feiti, sem bæði
gerir hárið fallegt og gljáandi
og hindrar hreyfingar “kvik-
fénaðarins”. Er oft stungið
silfurnál eða jafnvel dálitilli
spítu í gegnum hárið, sem þægi
legt er að grípa til ef klæjar.
En svo eru líka apar mjög vilj-
ugir til þeirrar þjónustu að út-
rýma íbúum hársins.
Bláland er talið að hafa eitt-
hvað nærri fjórum miljónum
íhúa, og vera um 160,000 fer-
mílur að stærð. Þó er stærð
landsins nokkuð óákveðin, því
landamerki eru mjög óglögg,
og þykjast keisararnir eiga mik
ið meira.land en hér er sagt.
Koma oft kvartanir frá íbú-
um nærliggjandi landshluta,
um að Blálands höfðingjar komi
og veiði fíla og önnur dýr á
þeirra landi. En þá er viðkVæð-
ið að þeir hafi elt dýrið ýfir
landamærin, og hafi því átt
það. Og við það situr.
Blálendingar eru mjög þrætu
gjarnir og eru í sífeldum mála-
ferlum. Er hver maður skyld-
ugur til þess að skera úr þrætu
er til þess • er kallaður. Er al-
gengt að slíkt réttarfar sé háð
undir beru lofti eða í litlum
búðum, sem til þess eru bygð-
ar í kringum markaðssvæði
borganna. Eru þá málsaðila*
sínir eigin lögmenn, en dómum
hlýtt eða ekki, rétt eins og
verkast vill. En þá taka við
dómstólar landsins, ef á þarf
að halda. í þeim dómstólum
eru líka allir glæpir dæmdir.
Hefir það verið algengt, að fót-
eða handhöggva menn fyrir
þjófnað, en nú er það að leggj-
ast niður. Veitti þó varla af
því að taka upp þá hegningar-
aðferð hér í Ameríku, eins nú
á stendur.
Marga skrítna siði hittir
maður í Blálandi. Einn er sá,
að ef maður á eitthvað hjá
öðrum, sem hann getur ekki
borgað, getur maður látið lög-
regluna færa sér hann og binda
við sig með keðju, er skuld
heimtumaður hefir um sig mið
an, en hinn um hægri úlflið
Skyldugur er sá fyrnefndi til
að fæða hinn, jneðan hann er
í haldi, eða þangað til skuldin
er borguð, og væri það sannar-
lega að tefla á tvær hættur í
þessu landi, eftir því sem skuld
i rljúkast nú á dögum. Óhuggu-
legt finst manni fyrst, að sjá
tvo menn þannig bundna sam-
an, en sú tilfinning breytist við
að sjá þá hafa skemtun af sam
verunni, sem oft sýnist eiga
sér stað. Yfir höfuð virðast
blálendingar vera góðlyndir.
Þeir hafa mikið gaman af sín-
um sífeldu málaferlum, og eru
þau furðu frí við ilsku og reiði,
sem eru svo algeng meðal “sið
aðra’’ þjóða.
Bláland er kristið land. —
“Kristin eyja í hafi heiðninn-
ar,’’ eins og einn Blálandskeis-
ari komst að orði í bréfi til
Bretakonungs. Heyj;a þeir til
hinni forn-egypsku Kopta
kirkjudeild, sem, eins og Jakob-
ítarnir í Austurálfu, hafa frá
upphafi neitað hinu tvöfalda
eðli Krists, sem orþódoxían held
ur fram. Er yfirmaður (metro-
politan) þeirrar kirkjudeildar
búsettur í AJexandríu. Nokkuð
er líka af Múhameðstrúarmönn-
um í Blálandi, en stjórn öll er
í höndum kristinna manna. —
Fjórði hve* karlmaður er klerk-
ur, svo að varla þarf að kvarta
um prestafæð.
Hvað eftir annað hafa Mú-
hameðsmenn frá Súdan eða
Bvrópuþjóðir reynt að ná Blá-
landi undir sig. En það hefir
aldrei tekist. Sú eina herferð
inh í það land. sem ekki hefir
endað með skelfingu, var sú er
Napier lávarður fór árið 1867-
8. Hafði Theodore Blálands-
keisari látið setja brezka sendi-
herrann í varðhald, einnig
sendimenn, sem komið höfðu
til að grenslast eftir hvernig á
þessu stæði. Var Theodore
keisari grimmur harðstjðri og
landsmenn því orðnir mjög leið
ir á honum, þegar þetta var.
. Þegar því Napier kom með
enskan herflokk norðaustan
frá Rauðahafi, snerist mikill
hluti Blálendinga í lið með hon
um. Vann þessi sameinaði her
sigur á herflokkum Theodores,
en hann réð sér sjálfum bana.
Sneru þá Englendingar heim-
leiðis of létu Blálendinga sjálf-
ráða með að krýna til keisara
eftirmann Theodores, sem hét
Johannes.
• • •
Það er litlum eða engum vafa
bundið að nafnið Bláland (Blá-
mannaland), sem finst í ís-
lenzkum fornritum, er þýðing
á nafninu Ethupathía, sem í
fornri tíð var heitið á öllu landi
suður af Egyptalandi, svo langt
suður sem menn þektu. Þrjú
nöfn af landhlutum Afríku finn
ast í þessum ritum: Egyptaland
sem allir þekkja; Serkland.
dregið af íbúunum, Serkjum
(Saracens), sem . eflaust hefir
verið norðurströnd Afríku fyr-
ir vestan Egyptaland, og Blá-
land, sem hefir verið landið
suður af Serklandi. Nú er alt
það land nema austurhlutinn.
eyðimörk, sem engar sögur
fara af, og liggur því beinast
við að álíta, að það land, sem
fornmenn höfðu í huga, þegar
beir nefndu Bláland, hafi bein-
línis verið Abyssinía eða Ethe-
opía, sem landsmenn sjálfir
vilja kalla það. ^
Heimildin fyrir grein þessari
er að mestu leyti National Geo-
graphic Magazine, júníheftið,
1931, þó ekki sé hún bein þýð-
ing.
M. B. H.
RÓGBURÐI HNEKT.
FLUGMAÐURINN
Fleygur maður,
fátalaður,
fullhugaður
kynið leysir;
máttku lyndi
minkar strindi;
móti vindi
geiminn þeysir.
Náungi verður
í nágrenni hver;
notin af sverðinu
snjázt í mér.
Megi fríða,
mærin blíða,
með mér líða
himinslóðir,
sumars bjarta
sigurhjarta
svásast skarta
ljómans þjóðir.
Sé vorbjörtum morgni
veðrið glæst,
rís víkingum forni
andinn hæst.
Fljúgðu með mér,
frægstu með mér,
feyktu með mér
hríð og Skugga.
Ljóma grundir;
loftar undir;
ljósar stundir
bjarma glugga.
Með sælu í hjarta
við sólar upprás
þín sála býst skarti.
ljóss og snjás.
Skíðhlaus-breiðum
skeiðspretts-heiðum,
skipsbyrs-leiðum
ögra rökin.
Gnýpu, ströndu,
starsýn öndu,
storka þöndu
flughamstökin.
Við söngbylgjur hljóma
þér samfylgd býðst,
og sveifluvef ljóma
færðu skrýðst.
J. P.
í hinni einkar prúðmannlegu
og viturlegu athugasemd hr.
Sig. Skagfield söngvara, sem
Heimskringlu þóknaðist að
birta jafnhliða leiðréttingu
okkar þriggja, dr. B. H. Olsons.
hr. H. M. Swan og undirrit-
aðs, við yfirlýsingu hans,
standa meðal annars eftirfar-
andi orð:
“Mér þykir það hálf undar-
legt að þessir þremenningar
skuli vera svo óskammfeilnir
að þora að minnast á það mál,
sem orðið hefir Choral Society
og Björgvin til svo mikillar
skammar, að áliti alls sann-
gjarns fólks, nefnilega borgun
þá sem Björgvin réði mig upp
á — 50 dali hvert það kvöld
sem kantatan væri sungin, en
serfi svo félagið Choral Society
og Björgvin neitaði að borga,”
(Leturbreyting gerð af mér.—
B.G.)
Eins og öllum má vera ljóst,
standa þessi ummæli í beinni
mótsögn við leiðréttingu okk-
ar, þar sem skýrt er frá því
eftir beztu vitund, með hvaða
skilningi og undir hvaða kring-
umst.æðum lir. Sig. Skagfield
tókst á hendur að syngja tenór
söngvana í kantötunni “íslands
þúsund ár’’.
En með því að hr. Skagfield
þrátt fyrir þenna vitnisburð, ber
það á mig að hafa ráðið sig
fyrir ákveðið kaup, sem svo
eg og Choral Society hafi svik-
ist um a borga, þá get eg ekki
annað en litið á þenna furðu-
lega framburð hans sem víss-
vitandi ærumeiðandi rógburð,
selíi eg hér með »— svo leitt
sem mér þykir það — neyðist
til að lýsa hr. Sigurð Skagfield
ósannindamann að, samkvæmt
leiðréttingu okkar þriggja, vit-
neskju allra, er kynningu hafa
af málum þessum og vottfestan
legurn ummælum sjálfs hans
eftir að kantatan hafði tvisvar
verið sungin.
Eg sé ekki ástæðu tll að gefa
hr. Sig. Skagfield neinar i'rek-
ari skýringar á þessu máli, þar
sem honum ætti að vera jafn
kunnugt um það og mér, enda
þótt það sé raunar ekki sýni-
legt af athugasemd hans, að
hann skilji sína eigin yfirlýs-
ingu, hvað þá meira.
Samt sem áður, til að gera
lionum einhverja úrlausn, skal
fúslega við það kannast, að
þar sem kurteisis vegna orðið
“löngun” er viðhaft í leiðrétt-
ingu okkar’’, ætti öllu heldur
að standa “gerði kröfu til’ eða
blátt áfram “heimtaðj’, að fá
að syngja tenórsöngvana í kan-
tötunni. Annars hefir fram-
koma hr. Skagfields gagnvart
mér og raunar flestum þeim,
sem gert hafa sér mest far um
að greiða götu hans hér um
slóðir, orðið með þeim hætti,
að hans vegnawil eg ekki ótil-
neyddur skýra frá henni nema
sem allra minst, né standa í
frekari ritdeilum við mann, er
jafnlitla virðingu sýnist bera
fyrir sannleikanum og hagar
sér á allan hátt eins og Sigurð-
ur Skagfield.
Björgvin Guðmundsson.
Nokkrar aðsendar greinar,
sem ætlast var til að kæmu í
þessu blaði, verða að bíða
næsta blaðs. Hlutaðeigendur
eru beðnir velvirðingar.
S.
309 manns voru sjúkir af
sóttnæmum kvillum í Winnipeg
s.l. viku. Mislinga fengu 223,
hettusótt 53, flekkusótt (scar-
let fever) einn, hálsbólgu 2,
hænsnabólu 17, kíghósta 4, tær
ingu 7.
Og
^ 368" %
Ný DREWRY verðlaun
og $500.00 í peningum
, REIÐHJÓL — Úr — Kassar með 50
stykkjum af silfur-borðbúnaði — Tjöld
— Hjólskautar. Hvernig litist ykkur
á að velja úr hundruðum slíkra verð-
launa. Hérna er tækifæri fyrir ykk-
ur! 92 Manitoba-drengir og stúlkur
fá innan skamms verðlaunin fyrir maí-
samkepnina. Það eina sem þeir þurfa
að gera, er að safna saman tappalok-
unum af svaladrykkjaflöskum Drew-
ry’s. Fyllið einn eyðumiða hér'neð-
an við og sendið hann til Drewry’s, og
þeir skýra yður frá, hvernig þið getið
unnið einhver af hinum 368 verðlaun-
um, sem þeir bjóða við næstu sam-
kepni. Ykkifr verður einnig veittar upp
lýsingar <um $500.00 peningaverð-
launin. Skrifið strax. Byrjið á að safna
tappalokunum nú þegar. Biðjið kunn-
ingja ykkar að hjálpa ykkur við það.
VERÐLAUNAVINNENDUR I MAf
X WINNIPEGBOHG: Fyrstu: Stanley Bajur-
ny, Catherine Fabris. önnur: Harry Schweid,
R. Depres. Þriðju: L. James Wright, H. Ro-
jeski. Aukaverðlaun: Jack Beech, Hugh Camp
bell, Herbert Church, Frank D’Angelo, Ray-
mond Dunn, Oliver Fowler, George Harrison,
Harry Haywood, Charles Maddin, Joe Rosen-
berg, David Spevack, Roy Tait, Jack Thomp- •
son, Alex Wilson, James Whitecross, Celia
Polonsky, Chrissana Dewar, Rose Martin,
Shirley Bacon, Isabel Fenwick, Audrey Free-
man, Ethel Hechter, Margaret Kerr, Edith
M. Smith, Helen Tarantino, Ruby Warner
Brina Yarmos.
X MANITOBAFYLKI: Fyrstu: Leonard Mat-
hewson, Stonewall; Emily Druitt, Teulon.
önnur: Wm. Cook, Ninette, Helen Wong,
Elm Creek. Þriðju: A. • Cardinal, Starbuck;
Margaret Montgomery, Headingly. Auka-
verðlaun: N. Sarbit, Selkirk; J. Boychuck,
Transcona; J. H. McCullough, Stony Moun-
tain; P. J. Wiebe, Winkler; J. C. Bassey,
Minnedosa; E. Beauchemin, Dunrea; M. Kor-
naylo, Lockport; J. W. Bugyik, Anola; S.
Cumming, Portage la Prairie; R. J. Caverly,
Bowsman; C. W. Stevenson, Harding; Jessie
Wastle, Oak Bluff; Eloise Stanton, Bass-
wood; Gwen Graham, Middlechurch; Doris
McGrath, Holmfield; Eunice Toutin, Morden;
Daisy Bateman, Durban.
Save
these^
bottlé<s
tops i

Sendið meðfylgjandi íniða
eftir verðlaunaskrá
blöðum.
og umsóknar-
DREWRYS, LIMITED,
• Winnipeg, Man.
Gerið svo vel og sendið mér ókeypis verð-
launaskrár, reglur fyrir samkepninni og um-
sóknarblöð fyrir þátttöku i Drewrys sam-
kepninni.
Nafn ................................................
Heimili .............................................
Fjögur keppimót enn: Júní, Júlí, Ágúst, September.
i