Heimskringla - 30.12.1931, Blaðsíða 4

4. SÉÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 30. DES. 193T
Hítmskringla
(Stofnuð 1886)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur:
THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86 537 _____________
VerS blaðsins er $3.00 árgangurinn borgist
fyrirfram. Allar borganir sendist:
THE VIKING PRESS LTD.
Ráðsmaður TH. PETURSSON
853 Sargent Ave., Winnipeg
Manager THE VIKING PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Vtanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIM SKRINGLA
853 Sargent Ave., Winnipeg.
“Heimskringla” is published by
and printed by
The Viking Press Ltd.
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 86 537
WINNIPEG 30. DES. 1931
ÁRASKIFTIN.
Rithöfundurinn Charles Lamb sagði,
að fyrsti janúar væri að líkindum eini
dagur ársins, sem hverjum manni fynd-
ist sig eitthvað skifta eða koma við.
Þetta mun hverju orði sannara. Þegar .
ómarnir frá klukkunum, sem hringja
gamla árið út og nýja árið inn, eins og
komist er að orði, berast oss til eyrna,
er sem sálin vakni af dvala, og vér hlýð-
um á þá með meiri gaumgæfni og ef til
vill meiri alvöru en vér höfum áður fund-
ið til. Oss verður undireins ljóst, að
um leið og þeir ómar tákna áraskiftin,
eru þeir að gefa oss til kynna, að á æfi-
þræði vorum hafi einnig ein perlan ver-
ið færð til. Vér teljum þær, ein, tvær,
þrjár og upp að tíu. Og vér teljum svo í
mesta lagi sjö sinnum tíu. Lengra þurf-
um vér sjaldnast að halda því áfram.
En ómar kluknanna minna ekki ein-
ungis á það, að starfsæfi vor sé skammæ,
þeir knýja oss til að líta til baka til ný-
liðins árs. Og í huganum vaknar þá
spurningin um það, hvort vér höfum
ekki gert vora stuttu starfsæfi ennþá
styttri með því, hve illa vér höfum not-
að tímann, og hve mörg tækifæri vér
höfum látið ónotuð, sem til þess buðust
að verða sjálfum oss og öðrum til heilla
og hagsældar á árinu. ♦
Spurningum þessum vildum vér lík-
legast flest ógjarna svara. Vér viti^pi,
hvað orðið hefir um efndirnar. Oss er
það aldrei ljósara en nú, að vér höfum
látið oss mörg tækifæri úr greipum
ganga, er vér áttum kost á til að efla
hag vorn og annara.
En þótt hugsunin um alt þetta sé nú
ærið döpur, megum vér ekki loka augun-
um fyrir því, að ómar kluknanna boða'
annað en tómar skuggamyndir vonbrigða
og sorgar. Þeir boða nýtt ár. Og með
því ný tækifæri. Það er undir því komið,
hvað mikið vér kostum kapps um, að
færa oss þau í nyt, hvernig oss farnast
á komandi ári. Yfir liðna tímanum eig-
um vér engin ráð. En ókomna tímanum
getum vér ráðið, ef vér viljum.
Liðna árið var þungt í skauti, eitt hið
þyngsta og erfiðasta á marga lund, er
vér höfum átt að venjast. Hvað olii
því? Vér getum tæplega kent guði eða
náttúrunni eða landinu um það. Það
skal að vísu kannast við, að sumt sem
um kosti þessa lands hefir verið sagt,
megi heita ýkt. En samt sem áður má
segja, að það hafi verið eins gjöfult og
forsjónin eins miskunnsöm og áður við
oss á liðnu ári. Hafi þetta að einhverju
leyti brugðist, er það óframsýni sjáifra
vor að kenna, en ekki landinu. Þó að
mörgum hafi krept, sanna birgðirnar í
forðabúrunum þetta.
Þegar litið er á, hve fámenn canadiska
þjóðin er enn, er viðurlitamikið til þess
að hugsa, að eins stór hluti hennar og
raun er á, skuli eiga við þröngan kost
að búa, þegar þess er jafnframt gætt, að
engin þjóð í heimi á líklegast af öðrum
eins nægtabrunni að ausa og hún. Það
hlýtur eitthvað meira en lítið að vera
varhugavert við þjóðmenninguna, að
slíkt skuli eiga sér stað hér, hvað sem
öðrum þjóðum líður.
Það er verkefni, sem þessari þjóð ætti
ekki að vera um megn að bæta úr
á komandi ári, ef allir sem einn leggjast
á sveifina með það. Og felst ekki eitt-
hvað af von og spám um að svo verði í
ómum kluknanna við áraskifin?
Að svo mæltu óskar Heimskringla vin-
um sínum fjær og nær og öllum íslend-
ingum austan hafs og vestan
farsæls komandi árs.
ÞESSIR GERA SKYLDU SÍNA!
Það dylst ekki að Canada er að byrja
tóbaksrækt í talsvert stórum stíl. Sam-
kvæmt skýrslum að því lútandi, hafa á
þessu ári verið ræktuð um 48 miljón
pund af tóbaki í öllu landinu. Og það er
fullum 12 miljón pundum meira en fyrir
ári síðan. Um áttatíu af hundraði af
allri framleiðslunni er sögð vera í On-
tariofylki.
Markaðsverð þessarar framleiðslu
nemur sem, næst 18 miljónum dala. Og
markaðurinn fyrir hana má algerlega
heita í Canada og á Bretlandi.
Þó framleiðsla þessarar vöru sé lengst
á veg komin í Ontariofylki, eru hin fylk-
in einnig — og þar á meðal Manitoba —
að fara af stað með hana.
Hvort sem iðnaður þessi á hé'r framtíð
eða ekki, munu fáir geta brugðið þeim,
sem reykja um það, að þeir geri ekki
sitt bezta til að efla hann!
BANDARÍKJATOLLARNIR OG
KREPPAN.
í nóvemberhefti ritsins “Current His-
tory” er grein eftir Reed Smoot um toll-
mál Bandaríkjanna og áhrif þeirra á
heimskreppuna. Með því að þeir eru
fáir, sem greinagóðir geta heitið um toll-
mál, nema ef til vill frá sjónarmiði
stjórnmálaflokksins, sem þeir tilheyra,
birtum vér hana hér í lauslegri þýðingu.
Mr. Smoot er forseti fjárhagsnefndar efri
þingdeildar Bandaríkjanna og annar höf-
undur Smoot-Hawley tolllaganna. Að
hann hafi öðrum fremur þekkingu á
tollmálum, efast því enginn um. Grein
hans er á þessa leið:
Á síðari árum hefir sitt af hverju ver-
ið sagt um tollmálastefnu Bandaríkj-
anna, en það hefir ekkert betur en heims-
kreppan sannfært oss um gildi hennar.
Hinir erfiðu tíinar hafa knúð flestar þjóð-
ir til þess að taka upp tollverndunar-
stefnuna iðnaði sínum til lífs. Undir
vanalegum kringumstæðum er tollvernd
í því fólgin, að haldá jafnvægi á milli
vöruverðs heima og erlendis. Nú nær
þýðing hennar miklu lengra. Hún hefir
á þessum óeðlilegu viðskiftatímum, sem
við höfum átt við að búa, bægt frá iðn-
aði vorum og framleiðslu, mikilli hættu,
ef ekki forðað honum frá algerðu hruni.
Það er ekki eins auðvelt mál ðg mörg-
um virðist, að gera sér glögga grein fyr-
ir áhrifum verndartolla á heimsverzlun-
ina. Viðskifti hverrar einustu þjóðar í
heimi koma þar til greina. Á seinni ár-
um hafa risið upp tollmúrar á flestum
landamærum, vegna kréí)punnar. Þeir
eru afleiðing hennar, en ekki orsök. —
Skipulagsleysið í vöruframleiðslu og út-
býtingu gekk orðið svo langt í heimin-
um, að óumflýjanlegt var að reisa toll-
vegg við því, fil þess að regla og jafn-
vægi kæmist aftur á þetta hvorttveggja.
Kaupgeta allra þjóða hefir minkað. í
löndum, sem aðallega framleiddu hráefni,
hefir andvirði vörunnar hrapað ósegjan-
lega mikið, og sala á heimsmarkaðinum
hefir að sama skapi takmarkast. Þegar
kaupgetan heima fyrir minkar þannig
koma áhrifin brátt í Ijós á heimsmarkað-
lnum. •
Af þessari óreglububndnu framléiðslu
og útbýtingu vörunnar, sem á var minst,
er nú meira af óseldri vöru á heimsmark-
aðinum, en nokkru sinni hafa verið dæmi
til áður. Á síðustu áratugum var slíkt
ofurkapp lagt á framleiðslu, að varan
seldist ekki nærri því öll, og afgangurinn
hrúgaðist upp óseldur ár frá ári, í ná-
Iega hverju einasta landi. Þegar leið
svo fram að árinu 1929, fór fyrir alvöru
að slá í bakseglin. Það tók skriðinn af
viðskiftaskútunni. Almenningi varð ekk-
ert um sel og fór að minka kaupin og
spara við sig. Og svo bættist atvinnu-
leysi við, sem skerti kaupgetuna meira
en nokkru sinni áður. HVað átti til
bragðs að taka til þess að grynna á vöru-
birgðunum og rýma til fyrir nýrri fram-
leiðslu? Hver þjóð fór nú að leita er-
lends markaðar. En þar sem af því gat
ekki annað leitt en að offylla markað
landsins, sem verið var að reyna að selja,
og gera þar með ilt verra, gripu flestar
stjórúir til þess ráðs, að vemda sína eig-
in framleiðendur frá því að verða kaf-
færðir í vörum frá öðrum löndum.
Óeðlilegt virðist ekkert við það, að
hvert land beri fyrst og fremst velferð
síns eigin iðnaðar og verkalýðs fyrir
brjósti. Það var bæði þetta og vöru-
magnið á heimsmarkaðinum, sem flest-
ar þjóðir hvatti til að hækka innflutn-
ingstolla sína eftir stríðið. Frakkland,
Þýzkaland, ítalía og Bretland höfðu
hækkað tolla sína afnvel áður en Banda-
ríkin endurskoðuðu tolllög sín árið 1922.
Og síðan hafa margar Evrópuþjóðirnar
hækkað tolla sina til muna. Á tveimur
árum, eða síðan kreppan byrjaði, hafa
fjörutíu og fimm þjóðir gert stórkostleg-
ar breytingar á tolllöggjöf sinni. — Orð
Hyde’s ritara (Bandaríkjanna) um að
tollar Bandaríkjanna séu ekki bornir
saman við tolla sumra annara þjóða,
nema eins og mauraþúfa hjá fjalli, virð -
ast ekki eins miklar ýkjur eins og sumir
kunna að ætla.
Iðnaður vorra tíma er kominn á það
stig, að framleiðsla er tiltölulega auð-
veld. Það eru engin vandræði orðin að
framleiða meiri fæðu, búa til meiri fatn-
að, reisa fleiri hús og smíða fleiri bíla,
o. s. frv., en menn geta keypt. Þess
vegna hefir sú kenning nú ekki orðið
neitt gildi, að varan eigi að vera keypt
þajr, sem kostnaðarminst sé að framleiða
hana. Stærsta verkefni vort er að sjá
um að allir, sem vinnufærir eru, hafi
eitthvað að starfa. Og þar sem að vér
gerum meiri kröfur yfirleitt' til lifnaðar-
hátta, en nokkur önnur þjóð, verður
þeirri kröfu ekki fullnægt með nokkru
öðru móti en nægilgri vernd þeirrar
starfsemi, sem vér höfum með höndum,
fyrir utanaðkomandi áhrifum, sem að
því lúta að lama hana eða draga úr
henni.
Hvað hefði það haft í för með sér fyrir
Bandaríkin, ef þing þess hefði ekki látið
sig það neinu skifta, er þjóðirnar út um
allan heim voru að hafast að í tollmál-
um og hefði ekki hækkað tolla sína?
Bandaríkin hefðu orðið að haugstæðum
fyrir hrúgurnar af öllum afgangs vöru-
birgðum landa heimsins, eins og England
er nú. Með urmul atvinnulauss lýðs í
landinu, sem lífið dregur fram á stjórn-
arstyrk, sem beinlfnis kemur þyngst
niður á skattgjaldendum, er það land nú
samt sem áður með hverjum mánuðin-
um að verða meira og meira upp á iðn-
að annara landa komið. Innfluttar vörur
eru nú metnar 16 prósentum minni en
þær voru fyrir ári síðan, en útfluttar vör-
ur hafa minkað á sama tíma um 30 pró-
sent. Hið aumkvunarverða ástand iðn-
aðarins á Englandi, er auðsjáanlega af-
leiðingin af því, að þjóðin er að reyna
að berjast sinni baráttu við nútíðar við-
skiftin, víggirðingaláus, þar sem þjóð-
irnar, sem hún á í höggi við, berjast all-
ar innan múra, sem þær hafa reist til
verndar sínum heimaiðnaði.
Einu sinni fyr á tímum, áður en fram-
leiðsla var hafin í stórum stíl, ætlaði
þing vort að lækna kreppu með þvf
að lækka tolla. Kreppa þessi var 1893.
Þeir sem gaumgæfilegast höfðu gagn-
rýnt ástandið, héldu því fram, að ekkert
nema óheft verzlun á heimsmarkaðinum
gæti bætt tímana. Árið 1894 slakaði svo
þingið á tollklónni til rnuna. Og hver
var árangurinn? í stað þess að afnáni
tollanna bjargaði landinu úr ógöngun-
um, varð afleiðingin sú, að tekjuhalli
stjórnarinnar varð meiri en hann hafði
| nokkru sinni áður verið ,og kröggur og
neyð landsins í heild sinni að mun meiri
en nokkru sinni fyr. Jafnvel innflutn-
ingur vöru minkaði svo gífurlega, að til
þess voru fá dæmi áður. Þegar Wilson
gerði síöustu tolllækkunina, minkaði út-
flutningurinn niður í 81,050,000,000, úr
$1,730,000,000, sem h: nn var árið áður
en sú tolllækun var gerð.
Þessari áminstu kreppu láuk ekki fyr
en með kosningu McKinley’s, er til auka-
þings kvaddi árið 1897, til þess að semja
og löggilda nýja verndartollalöggjöf. Þá
fór hagur landsins smám s^man batn-
andi. Bæði útfluttar og innfluttar vör-
ur jukust svo, að engin voru dæmi til
áður. Og síðan hefir lieimsmarkaðurinn
aldrei verið án verndunar. Þrátt fyrir
nokkra tollækkun 1913, sakaði það ekki
landið, því litlu seinna voru allir skæð-
ustu viðskiftakeppinautar vorir komnir
út í stríð, og iðnaður vor naut á þann
hátt verndar, sem hann var sviftur heima
fyrir, og mikið meira en það. Hlutlaus-
um löndum opnast ávalt markaður hjá
stríðsþjóðunum. En auðvitað getur það
ekki talist með eðlilegu viðskiftaástandi
þjóða.
Vér eigum erfitt með að skilja, hvern-
ig hægt er að skella skuldinni á Banda-
ríkjaþjóðina fyrir stefnu annara þjóða
í tollmálum, eins og nú virðist kepst við
af mörgum, sem tollum eru andvígir.
Það voru flestar þjóðir búnar að breyta
tolllöggjöf sinni áður en þing
vort gerði Smoot-Hawley toll-
frumvarpið að lögum í júní
1930, og síðan hafa margar
þjóðir breytt tolllöggjjöf sinni.
Það hefir hver þjóð verið knú-
in til þess vegna ástandsinS
heimafyrir hjá sér. Það eru
ekki nema þeir, sem enga hag-
fræðislega þekkingu hafa á
tollmálum, sem halda því fram,
að tollastefna annara þjóða hafi
verið tekin upp til þess, að
hefna sín á bandarísku þjóð-
inni fyrir aðgerðir hennar í
tollmálum. Það sem aðallega
skilur á milli Smoot-Howley
tolllaganna og tolllöggjafar
annara þjóða síðan kreppan
DODD’S
KIDNEY
PILLS j

I fullan aldarfjórðung- hafa Dodd’s
nýrna pillur verið hin viðurkenndu
meðul við bakverk, gigt og blöðrus
sjúkdómum, og hinum mörgu kvilla,
er stafa frá veikluðum nýrum. —
Þær eru til sölu í öllum lyfjabúð-
hófst, er einmitt það, hvað hún 50c askJan eða 6 öskjur fyrir
$2.50. Panta má þær beint frá;
Dodds Medicine Company, Ltd., Tor-
onto, Ont., og senda andvirðið þang-
að.
er^ miklu sanngjarnari en toll-
löggjöf annara þjóða.
Þó tollar einnar þjóðar geti
sjaldnaSt verið bornir sann-
gjarnlega saman við tolla ann-
arar þjóðar, vegn margvíslegra
gerólíkra ástæða í hverju landi
fyrir sig, er hægt að bera tolla
saman á sérstökum vöruteg-
undum, og tollana í heild sinni
er og hægt að bera saman með
því, að taka allar innfluttar
vörur til greina, bæði tollaðar
og tollfríar. Hefir þetta efni
nýlega verið rannsakað af ak-
uryrkju stjórnardeild vorri.
Kom þá í ljós, að fjórtán teg-
undir af aðal bændavörum vor-
um, sem nema 28 prós^nt af
útfluttum bændavörum, eru
tollaðar tvöfalt, þrefalt og fjór-
falt hærra hjá 12 fremstu þjóð-
um heimsins, en í Bandaríkj- meira flutt þar inn af tollfrí-
unum. Gott dæmi af því er um vörum heldur en í nokkru
hveiti. Innan eins og hálfs árs, öðru landi, að Englandi ef til
hefir Þýzkaland hækkað tolla vill undanskildu, sem á við-
sína á hveiti sex sinnum. Það skiftum við aðrar þjóðir lifir
byrjaði með 49 centa tolli á! að miklu ieyti.
helming framleiðslu vorrar til
annara landa, gætu háir tollar
orðið til alls annars en góðs.
En þar sem vér höfum hráefn-
ið, iðnaðinn og markaðinn alt
í senn heima fyrir, er hægt að
komast af án þess að sækja
nokkuð verulega til annara-
landa. Vegna þess er ekki rétt-
mætt að bera Bandaríkin sam-
an við England, ítalíu og Japan,
sem svo margt skortir heima.
fyrir, og verðg að sækja það
til annara þjóða. En þrátt fyrir
þessa góðu afstöðu Bandaríkj-
anna, og það, að þau hafi í
raun og veru meiri ástæðu til
að byrgja sig inni með tollum
en nokkurt annað land, er samt
mælinum og endaði með $1.62.
Á ítalíu hefir tollurinn hækk-
að úr 37 centum upp í 87 cent.
Þegar menn eru að gera sér
grein fyrir áhrifum tollvernd-
ar á heimsviðskiftin, má ekki
Á Frakklandi hækkaði hann úi > g]eyma þvl' ag taka ástandið
20 centum upp 85 cent. í Mexi-
co úr 66 upp í 90c. í Banda-
ríkjunum er tollur þessi 42c.
Tollar annara landa á kjoti
með í reikninginn. Þegar vér
tölum um viðskifti Vor við önn-
ur lönd, er spursmálið ekki
það, hvort útflutningur eða inn-
stinga ennþá meira í stúf við f]utningur vöru hefir aukist eða
tolla vora. í Bandaríkjunum er
tollur á svínakjjöti (shoulder
ham) $3.25 á hverjum 100 pd.
í Rússlandi er hann $70. í
Búlgaríu, Chile og Argentínu
frá $20 til $25. í Brazilíu, Júgó-
slavíu, Uruguay, Noregi, Portú-
gal og Rúmeníu, frá $10 til
$20.
Það er álit margra að tollar
séu hærri í Bandaríkjunum en
annarsstaðar. En það er langt
frá því að svó sé. Frá hvaða
hlið sem tollmál eru rannsök-
uð, kenyur hið gagnstæða í
ljós. Tökum t. d. meðaltal af
tolli á öllum innfluttum vörum
í nokkrum löndum fyrir árið
1930. í Japan er hann 7.3 pró-
sent, Frakklandi 8.7, Noregi
10.1, Þýzkalandi 11.7, brezka
ríkinu 12.6, Spáni 12.9, Banda-
ríkjunum 14.8, ítalíu 15,4, Ar-
gentínu 16.5, Chile 23.5 pró-
sent. í Rússlandi eru engar
t
tollfríar vörur, enda er tollur
þar svo hár, að skyldara á við
aðflutingsbann en tolla ann-
ara landa.
Af þessu er ljóst, að Evrópu
og Suður-Ameríku þjóðirnar
eru engu ógjarnari á að grípa
til tolla til verndar iðnaði sín-
um en Bandaríkin. Innflutn-
ingur bandarískra bifreiða er
t. d. með öllu bannaðaur í sum-
um löndum Evrópu.
t •
Vér mintumst á það, að það
stæði ekki jafn vel á fyrir öll-
um þjóðum að hlaða tollveggj-
um um sig. Sum lönd verða að
sækja svo margt til annara
landa, að þeirra vegur er að
að miklu leyti undir því kom-
inn.. Þannig er ekki ástatt fyr-
ir Bandaríkjunum. Þau geta
framleitt alt sjálf, sem þau
þarfnast. Þau hafa því, flest-
um löndum fremur, góða og
gilda ástæðu til að tolla inn-
flutning vöru frá öðrum lönd-
um. Samt sem áður hafa
margar þjóðir hærri tolla en
þau. Ef vér þyrftum að selja
minkað í landinu sjálfu, held-
ur hvort þau hafi minkað eða
aukist hlutfallslega við erlend
viðskifti annara þjóða. Árið
1913 námu útfluttar vörur frá
Bandaríkjunum 12.03 prósent
á heimsmarkaðinum (þ. e. af
útfluttum vörum allra þjóða
heimsins). Frá 1921 til 1925
námu þær 16.5 prósent. Árið
1928 15.6. prósent, en árið 1929
hækkaði talan aftur upp í 16.8
prósent af öllum útfluttum vör-
um frá 67 helztu verzlunar-
þjóðum heimsins. Árið 1930
var útflutningurinn hinn samt
og árið 1928. Á tímabilinu
síðan Smoot-Hawley lögin
komu í gildi, liöfum vér ekki
skýrslur nema yfir sex mán-
uði frá 56 helztu viðskiftaþjóð-
um heimsins. En þær nægja þó
til þess að sýna, að áhrifin eru
oss ekkert hættuleg. Yfir þessa
fyrstu sex, mánuði nema út-
fluttar vorur 16.2 prósent;
næstu sex mánuöina áður námu
þær 16.9 prósent. Það er þvt
um ofurlitla lækkun að ræða,
en minni þó en síðustif sex
mánuðina áður en lögín öðluð-
ust gildi.
Frh.
TIL VINAR MÍNS
ÞORSKABÍTS.
“Þá mun fyrst úr rosa rísa
réttlætisins fagra sól.”
Já, líklega þegar þú ert dauð-
ur og grafinn, Þorskabítur
minn, þá verður þú viðurkend-
ur sem eitt af okkar allra beztu
skáldum sem landnámstíðin hef-
1r átt og notið í síðastliðin 40 og
50 ár. Og engin ellimörk eru
enn þann dag í dag á því, sem
þú yrkir. Og kvæðið þitt núna
síðast, “Jól” í Heimskringlu,
er aftuVfararlaust, með sömu
snildinni sem fyr hjá þér, að
þar er ekkert tildur — of eða
van — það er þungl og undir-