Heimskringla - 05.04.1933, Blaðsíða 6

«. SlÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 5. APRÍL 1933
liÓN STRAND
Saga eftir
PAUL TRENT.
Þýdd af
G. P. MAGNÚSSON.
“Það eru taugar þínar Jón, þær eru áð
gefa sig eitthvað. Þú leggur of mikið að
þér, og svo er nú Cora §outhwold. Hún get-
iur átt sinn hluta í því, að taugar þínar séu
út úr lagi. Eg hygg, að hún muni alls ekki
vera taugastyrkjandi,” sagði Cobden gamli og
brosti. Svo réðist hann í það, að spyrja þeirr-
ar spurningar sem legið hefir honum svo
þungt á huga undanfarna daga.
“Það mun vera búið milli ykkar fyrir fult
og alt. Er það ekki?”
“Já.”
“Þá leyfðu mér að óska þér til hamingju
af öllu mínu hjarta. Nú er því létt af huga
mínum sem hefir kvalið mig um tíma. Eg
hefi aldrei efað það, Jón, að þú ert skyn-
samur maður.”
Áður Jón gat sagt nokkuð frekar, kom
joyce inn og svo fóru þau út, öll saman, og
upp í bílinn sem beið þeirra. Philip var kom-
inn út á undan þeim og beið þeirra. Hann
opnaði bílinn fyrir þau og er þau höfðu tekið
sér sæti, ætlaði hann að setjast hjá öku-
manninum.
“Það verður notalegra fyrir þig hér inni,”
sagði Jón vinalega. Á leiðinni sat Philip alveg
hljóður.
En augu hans voru ekki aðgerðarlaus.
Þau gengu frá Jóni til Joyce á víxl. Cobden
tók eftir því og brosti.
Er þau nálguðust fundarstaðinn heftist för
þeirra fyrir mannfjöldanum sem þangað var að
streyma að, og er fólk vissi að Jón var í þess-
um bíl, byrjaði fólkið á fagnaðarópum.
“Aðeins uppgerð ein,” sagði Cobden lágt,
en gat þó ekki hjálpað því að gleðjast með
sjálfum sér yfir fagnaðar látum fólksins, því
það var þó Jóni hans, sem fólkið var að
fagna — drengurinn hans.
Joyce var heldur ekki laus við áhrifin af
þessum fagnaðarlátum. Hún komst í svo
mikla geðshræring, að hún 'vissi naumast af
sér og gáði sín ekki fyrir olnbogaskotum
þeirra er þrengdu sér gegnum mannþröngina
til að verða fyrstir inn í fundarsalinn. Auka-
sæti höfðu verið sett á ræðupallinn fyrir þau
Cobden og Joyce, og aðra nánustu vini Jóns,
eins og í virðingar skyni og þótti öllum það
vel viðeigandi.
Jón hafði dregist ögn aftur úr, það þurftu
svo margir að heilsa honum og tala við hann.
Ofurlítil bið varð því þar til hann sté upp á
pallinn. Er hann gekk inn fundarsalinn stóðu
menn á fætur og létu öllum fagnaðarlátum
og buðu hann velkominn.
“Hann er alveg viss um að ná kosningu,”
sagði Joyce í mikilli. geðshræring, við Philip,
sem fann að hún greip um handlegg hans
um leið.
Það var nokkur stund þar til fundarstjóri
gat komið skipulagi á og kveðið til hljóðs.
Hann byrjaði svo með því, að skýra tilgang
fundarins en fólkið vantaði ekki að hlusta á
neinar skýringar eða málalengingar, heldur
hrópaði í sífeldu að það vantaði aðeins að
hlusta á hr. Strand.
“Er þetta ekki alveg yndælt?” sagði Joyce.
Hún hafði fært stól sinn til á pallinum svo,
að hún gæti séð framan í Jón meðan hann
flytti ræðu sína.
Fundarstjóra tókst ekki að þagga niður
hávaðann í fólkinu. Jón stóð því á fætur og
rétti upp aðra höndina til merkis um það, að
hann vantaði þögn. En þá óx hávaðinn og
fagnaðar lætin of ætlaði að æra Jón. Eftir
nokkrar mínútur datt svo allt í dúnalogn.
Joyce hafði ekki augu sín af Jóni, hún
virtist ekki taka eftir neinum í salnum nema
honum og er hann hóf sína skýru rödd, sem
virtist smjúga gegn um merg og bein á hverj-
um sem hana heyrði, þá varð Joyce svo frá sér
numin að hún ósjálfrátt reis sem snöggvast úr
sæti sínu. Hún hafði aldrei heyrt hann flytja
ræðu á svona mannfundi fyr. Hún rendi nú
augunum yfir mannfjöldann og sá hinar marg-
breytilegu svipöldur á andlitum tilheyrend-
anna. Síðan hún kom frá Ameríku hafði hún
gert sér far um, að lesa sem mest hún gat um
stjórnmál landsins og var því ögn farin að
skilja í þeim. En aldrei gat hún skilið neitt í
því, hvernig- nokkur maður eða kona, gat
haft aðra skoðun á þeim málum en maðurinn,
sem nú var að tala af svo miklum sannfær-
ingar krafti. Hann útlistaði málið svo skyn-
samlega og vel að hver maður hlaut að
skilja hann. Hún kom auga á stúlku fram á
bekknum, sem fyrir óskiljanlegar ástæður
henni varð svo starsýnt á, að hún fyrirvarð sig
fyrir hvað hún starði mikið á hana.
“Hver er þessi stúlka þarna yfir á bekkj-
unum í fínu yfirhöfninni?” spurði hún Philip.
“Það er ungfrú Sylvia Mason, dóttir hr.
Masons, sem Strand er nú í félagi með,”
svaraði hann.
“Ó!” var alt sem Joyce sagði. En hún
leit aftur yfir til Sylvíu og nú með sérstakri
eftirtekt.
“Finst þér hún ekki vera lagleg stúlka?
Ef hr. Strand vinnur sigur -í kosningunum, þá
mun hann eiga h'enni mikið að þakka sigur
sinn, því hún kvað vera með afbrigðum
mælsk og vinna af kappi fyrir hann að kosn-
ingunum og hafa mikil áhrif meðal verka-
lýðsins. Finst þér hún ekki aðdáanlega fall-
eg?” spurði hann aftur.
“Jú—meir en svo,” sagði hún dræmt.
Philip leit til hennar rannsakandi augnaráði
er hann heyrði hve dræmt hún svaraði.
Nú varð hugur hennar aftur allur hjá
Jóni, sem nú var búinn að ná sér á stryk og
talaði af meiri mælsku en nokkru sinni fyr.
Hann sagðist vita, að mismunurinn yrði aldrei
mikill á hverja hliðina sem hann kynni að
verða. Þegar talin yrðu atkvæðin, gæti því
hvert eitt atkvæði haft mikla þýðing fyrir sig
og bað fólk að minnast þess, að hann væri
sá eini af þeim þremur er sæktu við kosning-
arnar, sem væri þeirra maður — fólksins mað-
ur, laus við allar klíkur og öll flokksbönd.”
“Þvílíkur maður að mega elska og vera
elskaður af.” Þéssi hugsun flaug gegnum
huga Joyce og truflaði hana svo, að nú heyrði
hún ekki hvað' Jón var að segja. “Að vera
elskuð af þessum manni. Gat nokkur kvenn-
maður óskað eftir nokkru fullkomnara í líf-
inu?”
Jón var hættur að tala og lófaklapp og
fagnaðaróp glumdi nú um allaaxsalinn.
“Að vera elskuð af þessum manni!”
þessi hugsun greip Jþyce aftur og aftur og
einlægt varð hún sterkari og sterkari. Hana
langaði svo til að komast eitthvað burt frá
mannfjöldanum og hávaðanum og geta verið
ein með þessar hugsanir sínar.
“Okkur er bezt að hafa okkur burt héðan.
Hr. Strand biður okkur að bíða sín niður í
biðsalnum,” sagði Philip og tók á handlegg
Joyce.
Þau gengu svo niður af pallinum. Hún
var að reyna að hrinda frá sér þessum hugs-
unum, sem höfðu gripið hana svo föstum
tökum. Hvaða ósköp höfðu komið yfir hana
alt í einu? Jón var ekki sá maður sem hún
hafði nokkurn rétt til, að hugsa sér annað en
góðan vin, sem hún mætti aðeins sjá á-
lengdar.
Slíkar stúlkur sem ungfrú Cora og Syl-
via Mason voru þær einu, sem hún vissi um,
er höfðu rétt til að vera elskaðar af manni
eins og Jóni Strand. Þetta var hún að reyna
að telja sjálfri sér trú um, á leiðinni ofan í
biðsalinn og heyrði því ekkert af samtali þeirra
Cobdens og Philips. ;
“Eg er glaður í dag. Þetta verður eftir-
minnanlegur dagur,” sagði gamli Cobden með
ánægjubros á andlitinu.
“Eg álít að hr. Strand sé sigurinn alveg
vís nú,” sagðí Philip.
“Hvaða álit hefir þú á drengnum mínum
nú?” spurði Cobden og vék sér að Joyce,
sem rankaði nú við sér.
“Hann er undursamlegur maður. Því-
líkt mikilmenni. Þú hefir vissulega ástæðu til
að miklast af honum. Þú hefir gert fyrir hann
alt það, sem nokkur faðir hafði gert, og eg
elska þig fyrir það,” sagði Joyce en gáði svo
að hvað hún hafði sagt. Hvaða ástæðu hafði
hún til þess að elska Cobden fyrir það, sem
hann hafði, gert fyrir Jón?
Cobden leit til hennar spyrjandi augum
og brosti svo.
“Hvað skildi tefja Jón? Það er orðið á-
liðið dagsins,” sagði Cobden.
Rétt í því kom Jón inn í biðsalinn og
Sylvia með honum og á eftir þeim kom svo
hr. Mason.
“Joyce, ungfrú Mason óskar eftir að kynn-
ast þér,” sagði Jón og gekk til þangað sem
Joyce stóð. Hann var rjóður í framan og
feimnislegur á svipinn.
Sylvia gat verið mjög aðlaðandi þegar hún
vildi, og f þet.tíj. skifti vildi hún það.
Joyce féll henni vel í geð strax og þær
fóru að tala saman um fundinn, og þeim
kom saman um það, að Jón hlyti að vinna
sigur í kosningunum.
“Mig vantar að þið komið og hafið kvöld-
verð með okkur,” sagði Sylvía. Hr. Strand.
Nú er starf yðar á enda, og á morgun hafið
þér algerða hvíld. Komið því öll heim með
okkur föður mínum.” Hún sá að Philip fór
að draga sig fjær þeim. “Þér verðið að
koma einnig, hr. Cranstan,” sagði hún því til
hans. “Leyfið mér að gera yður kunnugann
föður mínum.”
Hr. Mason virti Philip fyrir sér á þann
hátt, sem hann hefði aldrei séð neitt líkt fyr.
Philip féll það ekki sem bezt en lét þó ekki
á bera.
“Við höfum mæst áður,” svaraði hr. Mas-
on. “Hraðið yður nú fólk eg er orðinn hungr-
aður. Þessir stjörmálafundir sannarlega gefa
manni matarlyst, hr. Strand.”
XXII. Kapítuli.
í fyrstu var þessi stund, meðan á máltíð-
inni stóð, ekki sem ánægjulegust og Sylvía
óskaði að hún hefði aldrei boðið þeim heim.
Hugur Jóns var alt annarstaðar og þegar
talað var við hann, svaraði hann aðeins eins-
atkvæðis orðum. En svo kom Philip öllu til
hjálpar. Hann fór að tala glaðlega um alla
heima og geima og kom lífi og fj.öri í samræð-
urnar. Sylvia brosti blíðlega til hans um
leið og hún stóð upp frá borðinu og fylgdi
Joyce inn í setu stofuna.
“Það virðist sem yður hafi líkað vel ræða
hr. Strands í dag,” byrjaði sylvía er þær
höfðu tekið sér sæti.
“Það er ekki hægt annað en láta sér líka
vel svoleiðis ræða. Ó, eg yrði fyrir svo mikl-
um vonbrigðum ef hann tapaði kosningunni
á morgun,” sagði Joyce og stundi armæðu-
lega.
“Hefir þú þekt hr. Strand um langan
tíma?”
“Nei, aðeins tæpar tvær vikur, — síðan
eg kom til Englands. Hann hefir verið ósköp
góður við mig.”
“Vilt þú ekki segja mér eitthvað af sjálfri
þér? Við ættum að vera vinur,” sagði Sylvía
góðlega.
“Eg á enga vini utan frænda mínum, hr.
Cobden og svo hr. Strand,” sagði Joyce og tók
svo að skýra Sylvíu frá í stuttu mái, æfi
sinni í Ameríku. “Þú sérð nú er þú hefir
heyrt sögu mína að vinskapur milli okkar er
óhugsandi. Við erum af svo gjör-ólíkri stétt
mannfélagsins,” sagði hún svo að endingu.
“Heimska! Peningar eru ekki svo þýð-
ingarmikið atriði þegar til alls kemur. En það
eru bara þeir sem aðskilja okkur. Þér hlýtur
að leiðast einni þarna hjá gamla Cobden og
þeim hinum karlmönnunum. Hví kemur þú
ekki og lifir hér með mér? Það yrði skémti-
legra fyrir þig.”
“Nei, þakka þér fyrir samt,” sagði Joyce
óhikandi og einbeitt svo, að Sylvía varð undr-
andi yfir svarinu. Hún hafði búist við að
Joyce þægi þetta boð hennar jafn óhikandi
og hún nú neitaði því. En hún lét ekki þarna
staðar numið.
“Þú segist vera mjög fátæk . Eg hefi
lengi verið að hugsa um, að ráða til mín
stúlku, sem væri á líkum aldri og eg er, mér
til samfylgdar og skemtunar á heimilinu. Og
nú vantar mig að geta fengið þig til þess að
vera hjá mér. Viltu ekki koma til mín. Það
skal fara vel um þig og þú skalt ekki þurfa
að vinna annað en það, sem þér gott þykir?”
“Eg get ekki skilið við frænda minn.
Hann þarf mín við,” svaraði Joyce jafn ákveð-
in og fyr.
Það var eins og dökk slæða væri dregin
fyrir andlit Sylvíu og hana setti hugsi. Þetta
voru stór vonbrigði fyrir hana. En það glaðn-
aði svipur hennar er hún sá Jón koma inn í
stofuna.
“Hr. Strand!” sagði hún. “Eg hefi verið
að gera ungfrú Arnold kostaboð en hún hefir
neitað að þiggja það. Viljið þér nú ekki reyna
að fá hana til að ganga að boðinu?”
“Hvaða kostaboð er það?” spurði Jón.
“Eg hefi boðið henni að koma hingað og
lifa hér með mér. Það yrði svo mikið ánægju-
legra fyrir okkur báðar.”
“Og hvað segir þú um það?” spurði Jón
og leit til Joyce.
“Eg get það ekki; frændi minn þarfnast
mín,” svaraði Joyce lágt.
“Já, þú munt hafa rétt fyrir þér Joyce.
Gamli maðurinn þarfnast þín við.”
“Eg hugsaði að þér munduð leggja mér
liðsyrði í þessu máli, hr. Strand,” sagði Sylvía
óþolinmóðlega. Hún átti því ekki að venjast,
að haft væri á móti því, sem hún óskaði eftir.
“Kanske að þú sjáir þig um hönd. Eg
læt því boð mitt standa gott og gilt, fyrst um
sinn.”
Joyce kvaðst vera henni þakklát fyrir það.
Þau fóru svo af stað heimleiðis. Á leið-
inni bað Joyce Jón, að segja gamla manninum
ekkert frá þessu tilboði sem Sylvía hafði gert
henni.
“Eg skil þig,” sagði Jón. “Og eg er þér
sérlega þakklátur fyrir það, sem þú hefir nú
allareiðu gert fyrir frænda þinn. Eg veit, að
það er fyrir þín orð, að hann er farinn að
minka svo mikið ófengisnautn sína.”
“Eg vona af heilum hug, að hann hætti
því með öllu,” sagði Joyce glöð yfir hugsun-
inni um það, hvað hún væri þó komin langt
með ætlunarverk sitt í þessu atriði.
Jón fór ekki inn í setustofuna þegar
heim kom, heldur rakleiðis til herbergja sinna
og Philip með honum.
“Eg er feginn að þetta verk er nú á
enda,” sagði Jón. “Aðeins nokkrar klukku-
stundir meir, og maður fær að vita um árang-
urinn af starfi sínu.”
“Hefir þú ekki góða von um sigur?”
spurði Philip.
“Nei, ekki get eg sagt, að eg hafi það. Eg
geri frekar ráð fyrir að eg tapi, en ekki fyrir
Sylvester samt sem áður.”
“Það er skammarlegt að þeir skulu hafa
beitt jafn miklu afli á móti þér, sem þeir hafa
gert, og viðhafa jafn ódrengilega aðferð í
kosninga baráttunni,” sagði Philip fullur
gremjú til andstæðinga Jóns. Jón brosti
bara góðlátlega að athuga semdum Philips.
“Hver er nú að koma?” spurði Jón er
barið var að dyrum á herberginu.
“Eg veit það ekki, en eg skal fara til dyra
og sjá hver það er,” sagði Philip og fór fram
að dyrunum en kom að vörmu spori aftur.
“Það er einhver ókunnugur maður, sem
segist vilja fá að tala við þig. Þegar eg spurði
hvað hann héti, þá segir hann að það skifti
engu máli hvert nafn hans væri.”
En gesturinn hafði ekki beðið þess að
sér jo-ði boðið inn, heldur kom hann inn á
eftir Philip og stóð nú við dyrnar á herberginu.
“Gott kvöld, hr. Strand,” sagði komumað-
urinn, sem var enginn annar en Gerald South-
wold forsætisráðherra. “Vilduð þér gera svo
vel og láta þjón yðar vera hinumegin hurðar
fyrir augnablik? Eg þarf að tala við yður
einan nokkur orð.”
Philip leit til Jóns sem gaf honum bending
um, að bezt væri að hann gengi út úr her-
berginu á meðan. Philip skildi bendinguna og
fór út.
“Það er álit manna, að þér munuð tapa
við atkvæðagreiðsluna á morgun,” byrjaði
Gerald.
“Og hann Sylvester yðar á enn minni
sigurs von en þó eg. Hann fær að sitja að
skófunum, eins og fleiri, sem verða að treysta
á það, sem þér úthlutið þeim af náð yðar,”
sagði Jón með kulda, hæðnis röddu.
“Eins líklegt að Sylvester nái ekki heldur
kosningu og er því sú hætta nú yfirvofandi að
stjórnin tapi þar einu sæti.”
“Þar er eg yður sammála. En ef svo fer,
hverjum er þá um að kenna? Ekki bað eg
Sylvester að sækja móti mér. Þér vitið nátt-
úrlega ekkert hver bað hann að sækja. Nei,
það stendur ekki til að þér vitið neitt um það.”
“Það er enn ekki of sent, að tryggja yður
sæti í öðru kjördæmi. Þér hljótið að viður-
kenna, að mér hefir alla jafna verið umhugað
um, að komast að samningum við yður.”
“Já, nokkrum sinnum hafið þér reynt að
freista mín. Og nú vil eg láta yður vita það,
í eitt skifti ennþá, að allar samningstilraunir
yðar við mig eru þýðingarlausar. E!r við töl-
uðum um þetta síðast. lét eg yður hreinskiln-
islega yita ástæðuna. Eg mintist á hr. Cob-
den í því sambandi, þó eg vissi þá ekki eins
vel og eg veit nú, ástæðuna fyrir þeim kala
sem hann ber í brjósti sínu til yðar.”
“Eg fer nú að álíta að þér séuð ómögu-
legur stjórnmálamaður. Það eru nær 30 ár
síðan eg þekti York Cobden. Eg er ekki hér
til þess, að verja framkomu mína gegn hon-
um.”
“Hún var glæpsamleg og óhugsandi frá
nokkrum öðrum manni en yður, af öllum
þeim mönnum sem eg þekki og hefi kynst
við.”
“Eg skal jafnvel fara svo langt að viður-
kenna að hún hafi ekki verið réttmæt. Eg var
ungur í þá daga. Það er þýðingarlaust fyrir
okkar málefni að ræða hér mína liðnu æfi,
sem stjórnmálamaður er eg virtur af fólkinu,
og það vitið þér. Engin getur sagt að eg hafi
svikið flokk minn eða vini. Hreinskilnislega
sagt, hr. Strand, þá fellur mér vel við yður að
svo mörgu leiti, og það er yðar vegna, að eg
er hér kominn í kvöld. Þér bíðið ósigur á
morgun í kosningunni, og án minnar aðstoð-
ar mun yöur ganga illa að ná sæti í öðru
kjördæmi. Menn, sem hafa skoðanir líkar
þeim, sem þér hafið, eiga örðugt uppdráttar
í hugum fólksins, — sem betur fer. Þess
vegna munuð þér ekki komast á þing og fram-
tíöarvonir yðar allar kolivarpast. Aftur á móti
þurfið þér ekki annað en láta í ljós vilja yðar
um það, að sameinast mínum skoðunum og
munu þá vegirnir til framtíðarframa standa
yður opnir.”
“Eg neita algerlega,” sagði Jón vondur og
grimmúðlegur á svipinn. “Eg skal aldrei við-
urkenna yður, sem leiðtoga minn í neinum
skilningi. Eg get ekki aðgreint eða sundur-
liðað yðar stjómmálalíf frá yðar prívat lífi. f
mínum augum eruð þér fyrirlitlegur glæpa-
maður í stjórnmálalífi yðar af því þér eruð
það í prívat lífi yðar.”
“Strand! Yður mun iðra þessara orða
síðar,” sagði Southwold og var nú auðséð, að
hann átti örðugt með að stilla sig. Hann
fann að orð Jóns lýstu einlægri fyrirlitning á
honum á öllum sviðum. Honum hafði aldrei
fyr verið sagt svo bert til syndanna. “Eg hefi
gert mitt ítrasta til að hjálpa yður. Nú getið
þér lítið eftir yður sjálfir hér eftir,” sagði hann.
“Eg kysi fremur að falla og bíða ósigur f
öllum mínum fyrirtækjum í lífinu, en að eiga
velgengni mína yður að þakka að nokkru
leyti. — Yðar kvennníðingnum, þrælmenninu,
sem-----”
“Hægan! Jón Strand,” grenjaði Gerald.
“Mig undrar stórlega að þér skulið geta
gengið uppréttur fyrir skömm á sjálfum yður,
vitandi að----”