Heimskringla - 20.09.1933, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 20. SEPT. 1933
2. SÍÐA.
BJARKAR INNI
10—9—33.
Kæri Freymaður!
í dag eru fjórar vikur síðan
Þú réttir mér hendina í kveðju-
skyni og klifraðir upp á þakið
á flutningsvagninum, sem bar
þig burt úr borginni. Eg horfði
á eftir þessari klunnalegu
vagnaröð, er stefndi út í bygð-
ina, með rykkjum og hávaða —
horfði á ykkur öreigana, sem
sátuð á þökum vagnanna, með
óvissuna og sultinn í veganesti,
en ráðnir í að leita vinnu á ein-
hverju bóndabýlinu meðfram
brautinni.
Gamli vinur! Löngu liðið at-
vik rann mér í hug er eg sneri
hverju fólkið biði. “It is the
Elack Devils Parade. It is worth
seeing,” var svarið. Þú rennir
gr'un í að mér fanst fátt um
Brátt komu ríðandi menn —
náttúrlega uppgjafa hermenn —
höfðu þeir brugðin sverð um
öxl og báru sig hermannalega,
MISKUNNAR BORG
Eftir Sinclair Lewis
“Þá verðum við að gera það
svoleiðis,” mælti Noah, ekki
nærri eins glaðklakklegur og
áður. “Við höfum nógu mörg at
sem vera bar. Eftir, þeim fylgdi \ kvæði — erfingjarnir Fred og
fótgöngulið sem gekk fyrir | Silas ætla að gefa mér sitt um-
trumbuslætti og hornablæstri. boð. En okkur þótti fara betur
Síðastir í þeirri fylking voru i því, vegna þess að þú hjálpaðir
háskotar, með veinandi poka- j Vel til að byrja hér bygð, að þú
pípur . Flestir voru menn þess- | héldir hópinn með okkur. Og
ir með tvær til fjórar meðalíur gáðu að„ bróðir Salem, þinn
á brjósti. Eg mintist 20 júlí' hluti í eignninni nemur eitthvað
s. 1. Ekki vorum við þó sjónar- um fimtíu þúsund dölum. Stór
vottar að því sem fram fór á auöur!
Market Square og Main St.,'| “Fyr mundi eg höggva af
þann dag. En við lásum í jmína hægri hönd, en taka við
vik rann mér í hug er eg sner* | blöðunum að útifundi óbreyttra j eins skildings virði!” Salem
frá járnbrautar stöðinni: Það borgara pessa bæjar var sundr- stóð upp og skalf af æsingi.
var þegar þú kastaðir þér í
frjeiðandi strauminn í Myrká til
að bjarga lambinu.
hvað þú varst snarráður og |
vöðvastæltur,
borgara þessa bæjar var sundr
að, er þeir komu saman í kröfu-
skyni, fyrir bættum kjörum ör-
Eg manje.ga alþýðu \ þeirri viðureign
, I urðu menn fyrir slysum svo
hversu æsku- alvarlegum, að ekki verður fyr-
þrótturinn leiftraði fagurlega í bætt
hverri hreyfingu þinni. Eg dáð-, Fjöldinn virðiSt hafa viðbjóð
ist að þér þá sem oftar, atgerfi ^ styrjöldum, þegar talið berst
þínu og hugprýði. En nú — - - - ” f---
hvílík breyting! — Margra ára
strit og nú upp á síðkastið
vinnuleysi og skortur. Alt
þetta, sem mótað hefir svip
þinn þreytu, snúið vonum þín-
um í vanmátt, lagt þrek þitt í
rúst. —
Hversu lengi fær sú harm-
að þeim málum, en treðst fram
í ákafa þar sem von er hersýn-
inga i einhverri mynd. Eg er
ekki svo sögufróður að eg kunni
skil á afreksverkum “Svörtu
djöflanna”, nema hvað mig
rámar í að saga þeirra sé eitt-
hvað bundin við Riel uppreist
stóð upp og skalf af æsingi.
“Hér höfum við reist merki
réttra siða fyrir allar komandi
kynslóðir. Raunir hafa ekki alla
tíð gengið að kostum, ekki er
því að hrósa. Nóg af óhróðri og
bakmælgi, og svo þetta bága,
sem kom fyrir með hann Fred
og sauma píkuna. En hverfa
munu þing til þarfa, alt kemur
vel út á endanum! Nei, herra
Eg undirritaður Salem Cady,
eiðfesti hér með hátíðlega, að
ef svo fer, að félagið Miskunnar
Borg snuðast, þá gef eg, skrá-
gef eg, testamentera eg og af-
hendi minn hluta andvirðis
meðeigendum mínum.
Noah las þetta upphátt og
sagði háðslega við Salem: “Lát-
um okkur sjá hvort þú ert að
þessu af hræsni! Þú vogar
ekki að skrifa undir þetta.”
Salem skrifaði undir.
í hans hluta hefðu komið
sextíu þúsundir dala.
Árið 1895 hafði Miskunn 5000
íbúa, það ár var nafninu breytt í
Pribbleburg, af því að þá var
bænum gefinn grasa garður af
Noah Pribble, sem var helztur
af heldri mönnum borgarinnar,
miljóneri, eigandi að kopar
námum, banka, búð með fjölda-
mörgum deildum, og með því að
í rauninni var það hann sem var
upphafs maður og foringi þess
leiðangurs frá Vermont, sem
Pribbleburg reis upp af.
Árið 1915 voru 150 þús. í
nafni Salem Cady í kofa með
einni milligerð, er hann hafði
bygt handa sér í Snóksdal.
Þó að hann hrygðist fyrst í
stað af þeim ráða brigðum er
samvistar bólin voru lögð niður,
þá þótti honum gott í laumi, að
eiga sjálfur dvalar stað og geta
gruflað í kálgarði á einveru
kveldum. Árið 1895 var Snóks-
dalur prýðilegur og afar óhollur
mýrarslakki, dúðaður á haustin
í hávöxnum villi blómum, en
þurkaður var hann er hér var
komið og upp dubbaður á vorr-
ar siðugu aldar vísu; þar ægði
saman búlka básum hjá víðum
járnteina breiðum, slátur skál-
um og smáum ítölskum kothús-
um með alvöru svip, í þeim
avr bruggað brennivín til laun-
sölu. Þau umskifti undi Salem
ekki vel við. Hann flutti sig ekki
burt vegna þess að hann átti
aldrei meir en tuttugu dali í
einu.
Hann varð áttræður árið
1925; þá var honum torfengin
meir en tveggja daga vinna á
Pribbleburg, og margar hallir j vikU) þó enginn fengist á við
og stórar úr steinsteypu og gleri
til að smíða gaskerrur, og lauga
------ —-------- xna forðum. Þaðan af síður
saga endurtekið sig að hungur kunni eg að lesa þýðingu heið-
— skortur brýnustu lífsnauð- ursmerkjanna. Grunar mig að
synja, mitt í allsnægtum lands- fleiri áhorfendur hafi verið mér
ins, fái brent merg úr beinum ja{n ófróðir um þessi efni og
einstaklinganna, sorfið dáð og ja{nvel getgáta Stephans G. rétt.
dug úr þróttmiklum æskulýð, að sumir sem ganga’ fram hjá
vanmegnað viljasterka fram- minnismerkinu fyrir framan bgj-fgga fynx-poöio i ivusKunnar
sækni, snúið lífsgleðinni í böl? ráðhús þessa bæjar, taki það,Borg að órekka og reykja. En
Þér þykir þetta máske útúr- svo, að merkið sé rei«t gamlalgtaUpa sala hafðí aldrei farið
TT.n Ui', UoVirir cVnnlvnrli Riel til lieiðurs! !h.,r fmm mr bver sem revkti
ef þú fremur þennan svívirði-, þing og vanhúsa. í borg þa
lega hlut, ef þú ætlar að breyta var komið lista verka safn, tveir
þessu hofi, sem við höfum reist klúbbar utan borgar. stórhýsi
með sárum sveita og bæna-;með sextán loftum, bókabuð
gerðum, í almenning fyrir ver-jrekin af hrokkin hærðum pilti,
aldlega sinnaða kauptorga j sem hafði siglt til Parisar,
kramara, þá afsegi eg að taka sömuleiðis deild úr D.A.R.* of
hann í Pribbleburg, til húsmuna
smíða þá var loksins ekki ann-
að sýnna en að sá þrályndi
forneskju fauskur myndi verða
að flytja sig — á öreiga hæli
héraðsins.
Á því sama ári, þegar Pribble-
burg hafði 350 þús. íbúa tók til
vinnu hjá blaðinu Farandi og
skildings virði af manngjöldun-
um!”
Noah anzaði honum með
hæglæti — og Noah sat kyr —
o4 Noah kveikti í vindli.
Nú hafði það aldrei verið
berlega fyrirboðið í Miskunnar
fín fyrir flest fólk, en sú æðsta Framsókn ungur kvenmaður frá
í þeiri deild var hin göfuga, for- Nebraska; hún hét Mary Evans
fína Mrs. Noah Pribble. og rifaði smágreinar um “Fornt
Þá bjuggu Pribble hjónin á og ^skrítið í Pribbleburg,” í
Rutland Avenue í höll sinni, sú helgar blaðið. Hún fann bol-
var reist 1897, með því lagi sem j viðar vegg úr samveru bóli, dá
þá var tíðast og af helzta tæi,
af ljósjörpu grjóti með turni og
lítill spotti úr honum hafði
geymst með því móti, að veggur
nettum svölum og skygni er,í véla byrgi Ríkis Klemmu
dúr. En þú þekkir skaplyndi Riel til lieiðurs! jþar fram og hver sem reyktilaka mátti vögnum undir, hest-! Smíða Fél. hafði verið hlaðinn
mitt og beiskju gagnvart þeim Hermennirnir stefmlu suður(Var álitinn léttúðar maður. Sal- húsi, er breytt \ar seinna 1 j utan um og oí’an a «ma. ^ ^
öflum, sem stefna Glámsaug- að stjórnarb^ggingu og hinir em hafði aldrei fyr séð Noah
— ,----------*----- I «xi—ii*ow,Qv,n” homoSnr- reykja, og blíndi á þann af
-----, ---- - — ------------------ *» ■ —
um hungurvofunnar að dyrum ] “óbreyttu liðsmenn” hernaðar-
stritandi lýðsins, fórna kjarna andans á eftir. Eg rölti norður
gaskerru skemmu, úr stein-1 að segja gat hún um meðal
steypu dásamlega líkri grjót-, vorra elztu fomleifa kothýsi
vindlinum útgengna reykjar hleðslu
ðimailUI i^yuoiiiö, lUiRa jvjci-i 11«, ciliuciiiö tx ciui. ---- viiiuiiiium —
mannfélagsins á altari stríðs- á bóginn og fór að hugsa um strolí; hann hrylti við, nærri
-i i • __-sr: í-t i „.'Li Xn wí t, o TYi irn rli • .. .rl A AwXiinn m
hrottanna, leggja eyðingu ör- hvenær ríki friðarins myndi
birgð og sorgir um bæ og bygð. renna upp yfir oss jarðarbúa,
Þú baðst mig að skrifa þér þegar ekki þarf lengur á her-
“gegnum Heimskringlu” og mönnum að halda. —
rabba þann veg við þig um “alt Hér læt eg staðar numið að
milli himins og jarðar”. Eigi sinni. Næsta bréf verður þá
veit eg hvernig efndirnar verða
eða hvort blaðið kærir sig um
slfka vöru. Reyna má það og !
þetta bréf er þá byrjunin. En I ---------------
áður en eg sný mér að síðasta Rússar
umtalsefni okkar—stríðsskuld- j hafa nú tekið sér fyrir hend-
unum—sem ekki verður vikið ur að smíða loftskip með það
að í þessu bréfi, langar mig til fyrir augum, að koma loftskipa-
að segja þér frá atviki er bar t ferðum á milli Moskwa og Ma-
fyrir mig í dag. Eg var stadd- gnitogorsk og fleiri borga í rúss-
ems
sinni. Næsta bréf verður
um stríðsskuldirnar.
Lifðu í rjóma og risnu,
Riegsá.
mikið og við orðunum
sem út gengu af mannsins
munni.
“Ertu að segja okkur hérna
öllum saman, Salem, að ef meiri
hlutinn er á móti þér og við
En 1915
manns nokkurs að nafni S.
þá var stríðið Mr. j Cady, það hafði reist verið árið
1880 og því iullra 45 ára gam-
alt — nálega hálfrar aldar gam-
ur á Portage Ave., gegnt H. B.
Margmenni hafði tekið sér
stöðu á gangastéttunum, svo
auðsýnilega var eitthvað sér-
stakt um að vera. Eg vék mér að
öldruðum manni og 3purði hann
hverju þetta sætti — eftir
neskum löndum. — Ráðunautar
stjórnarinnar í þessum málum
er ítalinn Umberto Nobile.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU
LESIÐ HEIMSKRINGLU
BORGIÐ HEIMSKRINGLU
Pribble að góðu gagni og kopar
námum hans í Michigan,
Minnesota og Arizona — kom alt! Hún hafði langt tal at
dóttir dóttur hans Emillee þessum Mr. Cady trésmið, vel
frá Miss Pottington’s úrvals virtmm af öllum grönnum (frá
iiíuuiiiji «, iii— v- “o •— | skóla í Tarrytown og þá var Hungara landi, Rumemu og
skiftum eignum okakr á milli Noah, þó hann maldaði í móinn, | Sikiley), þeir höfðu bonð honum
okkar, að þú vilt ekki taka við látinn byggja og flytja sig í höll gott orð, að hann væii trur
þvf sem kemur í þinn hluta — með Tudor sniði í borgar jaðr-, verkmaður og tryggur vinur.
að þú viljir að við eigum því inum Rosedale; þar fengu engir j Sömuleiðis tjáðu þeir, að hann
' nema burgeisar að búa. Þeirri væri búinn að búa lengi í bæn-
fylgdi skemma fyrir átta gas- um, en þegar hún spurði þenn-
kerrur, tjörn til að synda í,! an mann Cady sjálfan að því, þá
þrír borðalagðir kerrusveinar,Isvaraði sá skringilega. Nei, eg
spónþak gert sem líkast enskri j hefi aldrei átt heima í Pribble-
torfþekju af mikilli list, flatir, burg.” Miss Evans þótti þetta
til “golf” leika með níu götum {undarlegt, en fékk vit í það á
og sjö garðyrkju menn. j endanum; í hinum víðfræga
Og í þrjátíu ár: frá 1895 til' pistli: “Gömul Heimili og Hlóð-
1925 bjó smiöur nokkur, að i arsteinar í Stórborg þá breytti
___________ [hún Salems afglapalega svari á
v D.A.R. — Daughters of þessa leið: Nei, kotið mitt er
meira sem þínum hluta nemur?
Sko! Nú sérðu hvað aulalegt
þetta er! Þú hefir ekki kjark til
þess!”
Salem bar ótt á og hafði hátt
og þá freyddi út af Noah: “Hæ!
Mannalæti! Eg mana þig að
setjast niður og skrifa það lof-
orð svart á hvítu! Hérna!” Noah
stökk á fætur, fljótt og liðlega,
svo sívalur kubbur, hallaðist
fram yfir nýja ritbekkinn og
hripaði:
American Republic.
Fyrlr þrennar
samstaeður af
Poker Hands
Fyrir eina
samstæðu af
Poker Hands
Fyrir fjórar
samstæður af
Poker Hands
Frítt fyrir
Poker Hands
TURRET
FINE CUT VINDLINGA TOBAKI
Þú getur eignast marga nýta gjöf
með því að hirða
POKER HANDS
Gjöf handa sjálfum þér, heimilinu
eða fjölskyldunni
Biddu vini þína að hirða Poker Hands fyrir þig.
Hér eru aðeins fáar nefndar af hinum mörgu góðu
og nytsömu gjöfum, sem þú getur fengið fyrir Poker
Hands, sem í hverjum pakka eru af Turret Fine Cut
vindlinga tóbaki. Munið þetta og biðjið um Turret
Fine Cut.
20 centa pakkinn af Turret Fine Cut, hefir hlotið
miklar vinsældir hjá þeim, sem sjálfir búa til vindlinga
sína. írr honum fást 50 ilmsætir og hragðgóðir
vindlingar, fyrir aðeins 20 cents.
SAFNIÐ P0KER HANDS
Fyrir fimm
samstæður af
Poker Hands
Fyrir fimm
samstæður af
Poker Hands
Fyrir eina
samstæðu af
Poker Hands
Fyrir tvær
samstæður af
Poker Hands
eins gamalt og borgin sjálf, en
það er svo stutt síðan eg fór að
eiga hér heima, að eg get varla
talið mig til Borgar Frumbyggj-
anna.”
Miss Evans reyndist torsótt
að fá nákvæma sögusögn um
upptök og æfi bygðarinnar
framan af. Hún dirfðist að
sækja á fund Mr. Noah Pribble
í hans óhemju víðu og veggháu
skrifstofu, er þiljuð var með
eikar fjölum úr höll í Shrop-
shire frá dögum Betu drotn-
ingar.
Mr. Pribble var ljúfmenskan
sjálf. Jú, satt var að hann
hefði verið foringi leiðangursins
frá Vermont, sem stofnaði Prib-
blebury, en fyrir hæversku sakir
vildi hann láta svo um mælt, að
sér væri ekki meira að þakka
en sumum öðrum, er hann
nefndi Newton, Baggs og
Brown. Já, og fleiri til. Flestir
þeirra væru nú framliðnir eða
burt fluttir — allir nema sá
góði öldungur Moses Baggs,
hinn mikils virti höfuðpaurí í
Baggs Grjúpán og Grísaket Inc.
En skjöl og skilríki hinnar fyrstu
sameignar bygðar, fundarbækur
og reikninga hinnar fyrstu búð-
ar hefði það slys hent, að þær
fórust þegar eldiviðar kofinn
brann hjá Mr. Pribble árið 1885.
En Miss Evans fékk það að
vita að hin fyrsta bygð hófst
árið 1875 og ráðsmaður Þjót-
anda — sem komið hafði frá
Allen Street, New York — var
henni samdóma að það væri
smellið blaða bragð, tækifæri til
heimakærlegra mynda og mála-
lenginga í helgar blaðinu, að
stofna til hálfrar aldar afmælis
hátíðar.
En—
Ó, margt og miklð bar á
milli. Árið 1925 var haldið í
Pribblebury allsherjar þing með-
lima í Bita Klúbbnum: Láttu
Líflega. Árið 1926 mátti eng-
inn um annað hugsa en Loft-
fara sýninguna. Árið 1927 kom
fyrir óhappa hneyksli sem lauk
svo, að borgarstjóri, löggæzlu
stjórar borgar og héraðs og
höfuðpauri sjóðreikninga voru
settir í svartholið fyrir brenni-
víns prang.
En árið 1928 rann upp með
ljósu, Ijúfu, góðgrannalegu tæki-
færi til hálfrar aldar almælis
halds. Miss Evans og blaðsins
ráðagautur voru bæði á því, að
það ár hæfði betur hátíðinni
heldur en hitt, af því að 1878
brunaði skip í fyrsta sinn til
hafnar í Pribblebury, og það var
vitanlega allra hluta upphaf.
Svo Þjótandi hóf herferð sína
við sóttar bruna borgarlegrar
heima elsku og réttlætis og
flutti daglega með gífurlegu
letri þessa ádrepu: “Hefir staðið
hálfa öld í ár — Hátíð Þjótanda
— þúsund þúsunda 1935!”
Vitaskuld höfðu þau fyrst af
j öllu aflað fylgis þess manns
sem elztur var og mestur allra
í borginni: Noah Pribble, for-
maður stjórnar í Kopar Muna
Fél., og járnbrautar milli Prib-
i bleburg og Ishpeming, formað-
ur Kopar Þjóðbanka, stjómar
nefndarmaður í sextán félög-
um, þar á meðal Matbúða Keðj-
an Nýleið, fulltrúi Pribblebury
; College og Zilkofski Fagurlista
og Hljóða skóla.
Mr. Pribble hafði fyrst með
lítillæti afþakkað, síðan með
enn meira lítillæti þáð það boð
að vera heiðurs gestur hátíðar
vikuna í september. Máltíða
klúbburinn Láttu Líflega (hans
hnittilega orðtak var: Sá sem
Afgreiðir Afgreiðslu Afgreiðir
flest viðskifta fólk) léði Þjót-
anda ákaft fylgi, formaðurinn,
T. Winston Golden lofaði þessu
máli öllu sínu áhrifa valdi.
Ríkisstjórinn, einnig ofurst-
inn Igbert úr drótt ríkisstjórans,
j borgarstjórinn nýji (ekki sá sem
| sat í svartholinu), fulltrúinn
Moley á öldunga þingi, svo og
sá sem þótti gala fegurst allra
í skraftól W. B. F. G. Pribble-
bury, þessir allir lofuðu sér á
hátíðina. •
Það var ljóst, að það bræðra-
| lag og framtakssemi, sem Prib-
blebury reis upp af hafði ekki
! gengið saman á fimtíu árum,
heldur víkkað prýðilega og
dýpkað á því langa áraskeiði.
Og stórbúðin Newton-Bergheim
lofaðist til að leggja til farar
gögn í hina miklu skrúðför fyrir
! aðeins tíunda hlut fram yfir það
sem þau kostuðu.
Nú er frá Salem Cady að
segja, að hann gerðist gamall
og snauður umfram venju;
hann varð áttatíu og þriggja
ára 1928 og átti aldrei meira
fyrirliggjandi af peningum en
fyrir viku forða. Það kom því
oft fyrir, að hann var svangur.
Hann hafði einu sinni á árun-
um verið húsasmiður, en fekkst
nú eingöngu við gripa smíða
dútl. Honum mátti trúa fyrir
að gera við þá dálegu dýrindis
húsmuni, sem svo margir í Prib-
blebury keyptu á þeim dögum á
Englandi og í Austurríki og
fluttu heim. En nú var fína
fólkið í sumarferðum til Frakk-
lands, ítalíu, Hawaii, Bar Har-
bour, White Mountains, sinnti
ekki heima munum, að láta
prýða þá, og því fór svo að
snemma í september þetta ár
hafði Salem ekki fengið neitt
að gera í margar vikur. Þar
kom, að hann hafði hrísgrjón í
alla mata með dósamjólk, hann