Heimskringla - 18.09.1935, Blaðsíða 1

NUMER 51.
XLIX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 18. SEPT. 15)35
W. W. KENNEDY, K. C. SÆKIR
UM ENDURKOSNINGU
Á fundi seraí kjósendur í Miö-
Winnipeg syðri héldu í gær, til
að velja þingmannsefni sitt fyrir
næstu sambands kosningar, var
W. W. Kennedy, K.C., tilnefndur
í einu hljóði. Aðrir, sem stung-
ið var upp á afsökuðu sig með
því, að þeir væru glerharðir
fylgismenn W. W. Kennedy.
Þetta er í fjórða sinni sem
Mr. Kennedy sækir í þessu kjör-
dæmi. í tvö skifti áður hefir
hann unnið kosningu, en tapað
í einu. Honum er talin kosning
vís, að þessu sinni.
FORSÆTISRÁÐHERRA
CANADA STADDUR VESTRA
Síðast liðinn mánudag kom
forsætisráðherra R. B. Ben-
nett til Winnipeg. Var á leið
vestur til Regina og stóð hér lít-
ið eitt við á járnbrautarstöð-
inni, en þar var hópur manna
eða um 200 manns að-±aka á
móti honum. Rigndi.þar yfir
hann velþóknun frá vinum
hans fyrir útvarpsræðurnar sem
hann hafði nýlokið við að flytja.
Var forsætisráðherra hinn kát-
asti og útlitið í stjórnmálunum
kvað hann ágætt eystra og taldi
flokki sínum sigur vísan.
Þegar þetta er skrifað hefir
hann bæði flutt ræður í Regina
og Lethbridge sem mjög mikil
athygli hefir verið veitt. Virðist
sem fylgi stjórnarinnar aukist
og eflist og sé mjög eindregið,
hvar sem stjórnarformaðurinn
fer um.
Um yfirvofandi stríð
Með yfirlýsingu Frakka um
að styðja Þjóðabandalagið í
tilraunum þess, að stöðva stríðið
sem vofir yfir í Afríku, má heita
að Þjóðabandalagið sé einróma
á m'óti ítalíu. En á Mussolini
sézt þó ekki neinn bilbugur. —
Hann virðist ákveðinn í að fara
í stríð við Blálendinga. Hann
slær hendi móti öllum sáttatil-
raunum Þjóðabandalagsins og
vilkjörum þeim sem það býður.
Hann vill sjáanlega aðeins eitt:
stríð! Og það er ekki ómögu-
legt að honum veitist það.
í mánudagsfréttunum var tal-
ið að næsta spor Þjóðabanda-
lagsins yrði að víkja ítalíu úr
félaginu.
Smáríkin, Panama, Haiti og
fríríkið írland lýstu því yfir í
byrjun vikunnar, að þau fylgdu
eindregið Þjóðbandalaginu — í
hvað sem slæst — til að stöðva
Afríku-stríðið.
Þjóðirnar í Þjóðabandalaginu
kváðu hafa í hyggju, að
hætta allri verzlzun við Italíu.
Bann við því eða ráðstafanir til
að stöðva vöruflutning til
landsins kvað þó ekki vera um
að ræða, enda yrði það ekki
hægt, nema með hervaldi.
Svo ákveðinn er Mussolini í
áformum sínum áð hann sagði
síðast liðið raánudagskvöld, að
ef Þjóðabandalagið samþykti að
stöðva stríðið í Afríku með refsi
ákvæðum, gæti það reitt sig
á, að nýjan uppdrátt yrði senn
að gera af Evrópu. ítala kvað
hann reiðubúna að ganga á
hólm við hverja þjóð, er þessa
dirfðist.
Fyrir helgina bárust fréttir
um það frá Addis Ababa, að
Blálendingar væru orðnir svo
óðir og uppvægir að berjast við
ítali, að erfitt yröi að aftra því.
Ef keisari þeirra reyndi til þess
sem stendur, er sagt, að þeir
mundu steypa honum af stóli.
Eru fregnritar, sem í Blálandi
eru, mjög hræddir um, að jafn-
vel þó Þjóðabandalagið gæti
sveigt Mussolini til sátta, yrði
ilt að hemja þá svörtu og að
það geti orðið þjóð þeirri að
falli, því sigur telja engir þeim
vísann, nema sjálfir þeir.
Félögin í Bandaríkjunum,
sem samninga höfðu gert við
Blálandskeisara um stórkost-
legan námurekstur í landinu,
hafa að beiðni Roosevelts for-
seta sagt upp samningunum og
hætt við námavinsluna. Vildu
þau ekki að það stæði á neinn
hátt í vegi fyrir friði né flækti
Bandaríkin inn í stríðsmálin.
Árangurinn iaí öllu sem
Þjóðabandalagið hefir haft fyrir
stafni til þess að hepta Afríku-
stríðið, virðist því ennþá eng-
inn. Þegar Italir fengu fregn-
ina af því á mánudag, að þjóð-
irnar í Þjóðanbandalaginu væru
að sameinast á móti sér, voru
þúsundir hermanna sendir af
staö að nýju frá ítalíu til Afríku.
Og Bretar bættu einnig strax
skipum við flota sinn í Egypta-
landi. Að þeir loki Suezskurð-
inum fyrir ítölum bráðlega, er
talið víst.
Fyrir hvern ítalskan hermann
sem um Suez-skurðinn fer
greiða ítalir $3.25. Um miðjan
ágúst höfðu um 250,000 her-
menn verið fluttir til Afríku frá
ítalíu. Fyrir hvert skip er og
hár tollur. Skip sem‘ er 20,000
lestir að stærð og flytur um
5000 hermenn um skurðinn,
verða ítalir að greiða um
$55,000. Og þar sem Mussol-
ini ætlar sér að hafa þarna
400,000 hermenn um það er
hann fer af stað í stríðið, er
þarna um engan smáræðis-
kostnað að ræða, þó það sé ekki
stórt hjá öllu öðru, sem þessu
er samfara. Það er auðvitað
full ílagt að segja, að ítalía verði
gjaldþrota áður en stríðið byrj-
ar, eins og ýmsir segja, en hitt
er víst að stríð þetta getur kom-
ið til að kosta hana nokkuð um
það er; því lýkur.
Fimm-þjóða nefndin, sem
Þjóðabandalagið kaus til að
gera uppkast að friðarskilmál-
um railli ftala og Blálendinga,
birti álit sitt í gærkvöldi. Er
grundvallar atriðið það, að
Þjóðabandalagið hafi eftirlit
með Blálandi( sem annara smá-
ríkja, er nú eru undir vernd
þess. Mussolini kvað ekki vera
þessu fráhverfur. En Haile Sel-
assie er því mótfallinn, að yfir-
stjórn landsins sé í höndum út-
lendinga eða annara en íbúa
.landsins. En þar sem hér er um
vernd fremur en yfirráð að
ræða af hálfu Þjóðabandalags-
ins, er nú samt ekki að vita
nema að þetta reynist heilla
drjúgt til friðar. En um það
fréttist síðar í þessari viku, því
þá verða svörin frá öllum að-
iljum lögð fyrir fund Þjóða-
bandalagsins.
SÉRAJAKOBJÓNSSON
RÁÐINN PRESTUR
VATNABYGÐA SAFNAÐA
Séra JaJkob Jónsson prestur
Þjóðkirkjunnar á íslandi, sem
preststörf hefir haft með hönd-
um síðast liðið ár hjá hinu
Sameinaða kirkjufélagi, hefir
verið ráðinn áfram hjá kirkju-
félaginu og tekur við preststarfi
í Sarabandssöfnuðunum í Sask-
atchewan.
Séra Jakob hverfur því ekki
heim til íslands að svo stöddu.
Erum vér þess ekki duldir, að
Vestur-íslendingum er það
fagnaðarefni að hann dvelur á
meðal þeirra. Séra Jakob hefir
unnið sér vinsældir miklar og
álit hér vestra, þann stutta tíma
sem hann hefir dvalið hér, enda
er hann maður gáfaður og hinn
viðknnnanlegasti í viðmóti. —
Hann hefir unnið mikið og þarft
verk í þjóðræknismálum Vest-
ur-íslendinga og er íslenzku
félagslífi hér ómetanlegur styrk-
ur.
Séra Jakob mun fyrst um
sinn verða til heimilis í Wyn-
yard, Sask. Er fjölskyldu hans
von vestur á þessu hausti.
Fangelsi fyrir að
yfirgefa börn sín
Stjórnin í Rússlandi er að
gefa út reglugerð um það,
hvernig refsa skuli þeim for-
eldrum, sem ekki sjá fyrir böm-
um sínum. Eftir reglugerðinni
má láta þau sæta árs fangelsis-
visit.
Nikolai Krinlenko, dómsmála-
ráðgjafi, liefir gefið út skýrslu,
sem sýnir það, að það fer mjög
í vöxt að feður yfirgefi börn
sín. Árið 1933 voru í Rússlandi
sjálfu dænfdir 142,000 feður fyr-
ir það að gefa ekki með börnurp.
sínum, en þessi tala hækkaði
upp í 200,000 árið 1934. Engar
skýrslur eru um það hvernig
ástandið er í hinum sovjet-ríkj-
unum.
MRS. S. THORSON DÁIN
Mrs. S. Thorson, ekkja Stef-
áns heitins Thorson, lézt síðast
liðinn fimtudag á Grace Hospi-
tal í Winnipeg. Hin látna var
83 ára, kom vestur um haf með
manni sínum árið 1887. Áttu
þau hjón heima í Winnipeg umi
langt skeið, einnig á Gimli og
með því síðasta í Selkirk.
Synir þeirra eru 3 á lífi,
Joseph lögfræðingur og Jón
báðir í Winnipeg og Charles í
Hollywood, Cal.
Jarðarför Mrs. Thorson fór
fram frá Lútersku kirkjunni í
Selkirk s. 1. laugardag.
VÍKINGASKIP FUNDIÐ
f SVÍÞJÓÐ
Nýlega hefir fundist óvenju
merkileg og lítið skemd skips-
gröf hjá Arby í Rasbokilssókn
um tvo kílómetra norður af
Uþpsölum í Svíþjóð. Er þetta
fyrsta fullkomna skipsgröfin frá
víkingatímunum eða sennilega
frá því árið 1000, sem fundist
hefir þar í landi.
Einn af fornmenjafræðingun-
um, sem fyrir hönd sænska rík-
isins var við uppgröftinn, segir,
að skipið sé að vísu aðeins 4
raetra langt, en samt sé þetta
merkilegasta skipsgröfin, sem
fundist hafi í Svíþjóð. Botn
bátsins er gerður úr breiðu
eikarborði, en í hliðunum eru
tveir plankar hvorum megin,
annar úr eik og hinn úr furu.
Auk þess eru þrjú þverbönd úr
eik og eru þau fest með tré-
nöglum. Botn og hliðar eru
negldar saman með þéttri röð
af járnhnoðanöglum. Á bátnum
er fallega gerður kjölur og eru
sumir hlutar hans skreyttir
skurðmyndum og eru þær ótrú-
lega lítið skemdar.
í skut bátsins fanst beina-
greind, sem álitið er að sé af
kvenmanni. Fast við beina-
grindina lá stýrisár með breiðu
kesjulöguðu blaði og gullhring.
í stefni bátsins fanst m. a.
beinarusl senf sennilega er úr
fæðu þeirri, sepi lögð hefir verið
í gröfina handa hinum dauða.
Á bakborða við bátinn lá ótrú-
lega lítið skemd ár úr tré með
litlu kesjulöguðu blaði; tvö lítt
skemd trékör, hvort niðrí í öðru
og ennfremur tréausa og tré-
skeið og þær báðar mjög hag-
lega útskornar.
Ennfremur fundust beina-
igrindur af hesti og hundi. Við
höfuð hestsins lágu leifar af
skeifu og hjá beinagrindinni
fanst múll. Það var Ijóst, að
hesturinn hefir verið rotaður,
því að ennisbeinið var mölbrot-
ið. Um hálsliði hundsbeina-
grindarinnar var hálsband. —
Meðal margs annars sem fanst
í haugnum, voru leifar af vef-
stól og tvö alveg óskemd dýra-
höfuð fagurlega útskorin í tré.
Þegar búið er að rannsaka
fundinn og gera við skipið á
það að vera til sýnis á forn-
menjasafn ríkisins.-—N. Dagbl.
FRÁ ÍSLANDI
Frá Djúpavogi
Fiskveiðar hafa brugðist til-
finnanlega í Djúpavogi í sumar,
mest vegna ógæfta. Heyskapur
hefir gengið sæmilega, en gras-
spretta í tæpu meðallagi. Upp-
skeruhorfur í görðum eru ekki
álitlegar, og hefir borið á
skemdum í kartöflugrasi, og á-
litið að um sjúkdóm sé að ræða.
* * *
Sigurður Skagfield
óperusöngvari hafði kveðju-
hljómleik í sam'komuliúsi Akur-
eyrar síðastliðið fimtudagskvöld.
Í22. ág.) Aðsókn var góð og
hrifning áheyrenda mikil. Að
þessu sinni söng Skagfield aðal-
lega íslenzk lög, gömul og ný.
—Mbl. 25. ág.
* * *
Borgarís skamt undan Horni
Samkvæmt fregnum frá Veð-
urstofunni sá togarinn “Sindri”
í gærnforgun stóran borgarís-
jaka á reki um 40 rnílur norður
af Barðanum.
í gærkvöldi bárust stofunni
ísfiiegnir frá tveimur þýzkum
togurum, “Weser” og “Sagitta”.
“Weser” sá stóran borgarísjaka
á 66° 38’ n.br. og 24° 30’ v.l. en
“Sagitta” kveðst hafa séð ann-
an borgarísjaka á sömu slóðum
og “Weser”.
Þetta er rétt vestur af Homi
að kalla má. Veður var hið
versta í fyrradag sunnan og
norðanlands, en vonandi þó að
þessi vágestur dragi enga rek-
isdræsu á eftir sér.
—N. Dagbl. 27. ág.
* * *
Bilslys
26. ágúst
Bifreiðaslys vildi til á Vatns-
leysuströnd kl. 14 í gær. Mjólk-
urbíllinn á Va t n sl ^ýsu str ö n d,
G. K. 95, var að flytja sund-
nema á sundsýningu er halda
átti í Vogum í gærdag. Stóðu
sundnemarnir á palli bílsins, en
grind var umhverfis hann. Losn-
aði þá önnur hiiðargrindin og
kastaðist fólkið út af pallinum.
— TveTr menn beinbrotnuðu, —
Halldór Auðunsson frá Vatns-
leysu handleggsbrotnaði, en
Þorbergur Sigursteinsson, Aust-
urkoti, viðbeinsbrotnaði. Berg-
þóra Jónsdóttir, Knararnesi, og
Magnús Benjamínsson sama
stað fengu bæði heilahristing.
Auk þess meiddust töluvert:
Gunnar Auðunsson, Vatnsleysu
og Þórarinn Guðmundsson,
Halldórsstöðura, tveir drengir
frá Ásláksstöðujn meiddust dá-
lítið á höfði. Sjö aðrir er voru
í hópnum, fengu smáskeinur. —
Bjarni Snæbjörnsson læknir
var þegar sóttur og batt hann
um beiríbrot raanna og sár.
Sundmótinu var frestað, en í
gærkveldi var haldin hlutavelta!
og ágóðanum varið til aðstoðar |
þeim er mest meiddust...
FERÐAPISTLAR
Eftir dr. Guðm. Finnbogason
París 7. júlí 1935
Eg lofaði víst Morgunblaðinu
að senda því línu frá ferð minni
til Genf, og til þess að verða
ekki svikari, er víst best að
byrja heldur fyrr en seinna.
Það fer löngum svo, að sá sem
frestar því til morguns, sem
hann getur gert í dag, gerir það
seint eða aldrei.
Mér dettur þói ekki í hug að
fara að segja ferðasögu. Ferðin
hefir gengið slysalaust og er
því ekki söguleg, en eins og
allir vita, þykir ekkert í frásög-
ur færandi nema alt gangi á \
tréfótum.
Hrakfallabálkur þykir altaf
sögulegur, eins og annálar vorir
sýna. Þeir týna upp allar hörm-
ungar, óhöpp og óáran, sem yfir
þjóðina hefir dunið, eins og það
væri lífsnauðsyn fyrir komandi
kynslóðir að teiga þann bikar
tii botns í endurminningunni.
Og reýndin er sú, að annálarnir
eru í uppáhaldi hjá öllum þorra
manna og eru í rauninni ó-
missandi bók. En það er ekkert
ánnálsvert, þó að maður sigli
í góðu veðri, með góðum skip-
stjóra á góðu íslenzku skipi til
Hull. Fari svo daginn eftir með
lestinni til London.
Menn læra að þekkja
heiminn — í Bíó
Ef til vill þykir það í frásögur
færandi, að eg varð samferða
ngri skrifstofustúlku úr Reykja
vík. Hún var nú að nota sum-
arfríið sitt til að fullnuma sig í
ensku. Vinstúlka hennar hafði
útvegað henni samskonar stöðu
og hún hafði sjálf, sem sé að
vera stofustúlka kauplaust
nokkrar vikur á ensku heimili
í Lundúnum. Það þótti mér
eftirtektarvert, hve fljót hún
var að átta sig á öllu nýju, sem
fyrir augun bar. Það var eins
og hún þekti það flest áður, og
reyndar kom það upp úr kafinu,
að hún átti það mest Bíó að
þakka.
Önnur lönd eru orðin hvers-
dagsleg fyrir ungu kynslóðinni,
áður en hún kemur þangað. —
Hún er nú komin upp á það
allra þakka verðast að sitja kyr
í sama stað og sarrÆ að vera að
ferðast. Þegar við komum á
jánrbrautarstöðina í Lundúnum,
voru þar þrjár íslenzkar stúlkur
að taka á móti samferðastúlku
minni, hver annari hýrari og
liruastlegri yfirlitum.
Mér fanst mikH prýði að þeim
þarna og eg vildi alls ekki skifta
á þeim og ensku stúlkunum,
Þingmannsefni í
Selkirk-kjördæmi
G. S. THORVALDSON, lögfr.
G. S. Thorvaldson lögfræðing-
ur er lagður af stað í kosninga-
bardagann í Selkirk-kjördæmi.
Er oss sagt að á þeim fáu fund-
um sem hann hefir haft, hafi
verið húsfyllir og að máli hans
sé forkunnar vel tekið. Er auð-
vitað margt sem að því stuðlar:
Fyrst og fremst að maðurinn er
góðum stjómmálamannshæfi-
leikum búinn, og hefir víðtæka
þekkingu á þjóðfélagsmálum,
ennfremur að hann er snildar-
lega máli farinn, hugsar hvert
efni vel og er rökfastur í ræðum
sínum. í þriðja lagi er hann
fæddur og uppalin í kjördæminu
og á þar vinum, skyldmennum
og leiksystkinum að mæta
ntjög víða. Af líkum að dæma,
getur naumast verið efi á því
að hann nái kosningu. Almenn-
ingur virðist ekki skipa sér þétt-
ar og alúðlegar utan um neitt
þingmannsefni kjördæmisins en
hann. Og það er það, sem
vanalega gerir gæfumuninn.
sem þarna voru umhverfis, að
þeim ólöstuðum. Það varð nú
einhvernveginn ósjálfrátt, að við
slógum pjönkum okkar saman
og skoðumum borgina það sem
eftir var dagsins. Það heyrði
eg, að allmargt af urígum ís-
lenzkum stúlkum hefir verið í
Lundúnum síðasta árið með
slíkum hætti og þessar — unnið
fyrir fæði og húsnæði og ekki
haft annað kaup.
Ef þær hafa allar eins gott
af dvöl sinni og mér virtist þess-
ar stúlkur hafa, þá er það gott
og blessað.
f bókasafni British Museum
Eg dvaldi svo ekki nema
næsta dag í Lundúnum. Og
honum varð ekki betur varið
með öðrum hætti en að vera
sem mest á British Museum.—
Á engu bókasafni, sem eg þekki,
finst mér jafn indælt að vera og
þar. Skipulag alt og afgreiðsla
já lestrarsalnum er svo frábær-
ílega gott og safnið svo auðugt,
að vart finst annað eins.
Eg hitti auðvitað dr. Jón
Stefánsson þarna, því að það má
heita, að hann sé þar alla daga,
og hann er boðinn og búinn að
gera hverjum manni greiða og
fræða um hvað sem er.
Eg heilsaði upp á yfirmann
lestrarsalsins, Ellis að nafni, og
lét hann aðstoðarmann sinn
fara með mér um safnið og
sýna mér helstu nýungarnar í
ýmsum útbúnaði þess. Eg
grenslaðist eftir því, hvernig
safninu yki forða sinn af ís-
lenzkum bókum, því að það
keypti um skeið mjög mikið ís-
lenzkar bækur, hafði Jón heit-
inn Borgfirðing til að útvega
Frh. á 5. bls.