Heimskringla - 12.02.1936, Blaðsíða 1

L. ÁRGANGUR
WLNNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 12. FEBR. 1936
NUMER 20.
Fréttir af ríkisþingi Canada
Ottawa, 6. felb. — Eins og
áður hafði verið tilkynt, kom
ríkisþing Canada saman s. 1.
föstudag í Ottawa.
I»ó þingsetningin fari mjög
fram með sama hætti ár eftir
ár, er hún ávalt nýr og eftir-
tektaverður viðburður í höfuð-
borginni. Það skiftir engu hvað
dauft og fáskiftið líf borgarinn-
ar hefir verið. — Við byrjun
þingstarfsins ár hvert rofar
til. — Fylkingar þingmanna
á götum úti, vekja ekki að-
eins tforvitni, sem meðfædd
er hverjum manni, er um ný-
lundu einhverja er að ræða, 'eins mikil pólitísk afskifti
Til þess að vernda almenning
fyrir ásælni og ágirnd iðnaðar-
vörufélaga landsins, hefir netfnd
verið skipuð, segir í hásætis-
ræðunni.
Á viðskiftasamningana við
Bandaríkin er minst og er búist
við góðum árangri af þeim.
Canadabanka á að gera að
þjóðeign.
Á rekstri þjóðbrautakerfisins
er og ibúist við breytingu. £5em
stendur er kerfinu stjórnað af
nefnd, sem er all-óháð stjórn-
inni í starfi sínu. Var nefnd
þeirri falið það starf svo að
stefnu hans í tiðskiftamálum.
Talaði hann á fjórðu klukku-
stund og var hverju orði er
hann sagði veitt eftirtekt. Síð-
ustu orðin voru töluð með sama
Iþrótti og hin fyrstu. Og þó að
hann réðist á gerðir íKing-
stjórnarinnar í samninga-mál-
unum við Bandaríkin, Japan og
framkomu hennar í hveitisölu-
málinu, klöppuðu liberalar,
jafnt sem conservatívar oft.
undir ræðu hans, auðvitað fyrir
persónu Bennetts, en ekki fyrir
skömmunum. Frá þessu var
sagt í dagblöðunum í gær, en af
því að þingtíðindin eru ekki
komin, er þetta er skrifað, bíður
næsta blaðs, að minnast frekar
á ræðu Mr. Benentts.
heldur er koma þingmannanna
frá hagsmunalegu sjónarmiði
nokkurs konar marsvínavaða á
f jörur iborgarbúa. Hvernig sem
í ári lætur, eflast ávalt viðskift-
in við komu þeirra.
Hvað sem um það er því sagt,
að ekkert gott leiði af starfi
þingmanna, nær það ekki til
höfuðborgar landsins.
Fyrsta starf þingsins,, er það
kemur saman, er að velja þing-
forseta. En áður en til þess
kom, lýsti Mackenzie King for-
sætisráðherra því yfir, að næsta
mál þingsins, að forseta-kosn-
ingu lokinni, yrði það að minn-
ast hins nýlátna konungs, —
George V. og hylla nýja kon-
unginn, Edward VIII.
Forsætisráðherra skipaði þá
Mr. Pierre Franquios Casgrain,
þingmann frá Charlevoix-Sagu-
eny þingforseta og bað þingið,
að samþykkja það.
En það gekk nú ekki orða-
laust af. Mr. Casgrain hafði
um leið oig hann fékk tilkynn-
ingu um embættisvonina, (því
tilkynning um það fyrirfram er
óumflýanleg, svo að þingforseti
geti séð um ráðningu manna til
ýmsra starfa, bæði meðan þing
stendur yfir og árlangt) “ibrúk-
að hin breiðu spjótin” og
rekið um 127 starfsmenn við
þinghúsið. Var margt af þvi
fólki fastastarfsmenn og ekki
aðeins ráðið yfir þingið. Mót
kæmu ekki til greina og áður
oft í rekstrinum og ilt eitt hefir
haft í för með sér fyrir þjóð-
brautakerfið. Stjórn þess er nú
ætlast til að samgöngumála-
deild stjórnarinnar taki við, en
nefndin, sem nú stjórnar því og
sem kosin var að ráði Duff-
nefndarinnar, verður rekin.
Þá er minst á að ráðgjöfum
hafi verið íækkað um fimm, en
ritarar verði skipaðir í þeirra
stað. Er gert ráð fyrir að þeir
verði talsvert fleiri en ráðgjaf-
arnir, svo búhnykkurinn af því
verður ef til vill minni en til var
ætlast.
Þá verður farið fram á stjórn-
arskrá-breytingu. Var um það
mál rætt á fundi sambands-
ráðuneytisins og forsætisráð-
herra fylkjanna fyrir nokkru.
Er enn verið að athuga og koma
sér saman um það við fylkin í
hverju breytinigin skuli vera
tfólgin.
Fyrir dómstólunum er verið
að rannsaka, hvort vinnuttfma-
og launa-ákvæðislöggjöf verka-
fólks og löggjöfin um etftirlit
með sölu búnaðar-afurða, er
Bennettstjórnin löggilti, sé
landslögum samkvæm. Á ef-
laust að reyna að koma þessari
löggjöf fyrir kattarnef, eins og
viðreisnarlöggjöf Roosevelts.
Á japönsku samningana er
minst ,sem vott ástúðar og blíðu
milli Japana og canadisku þjóð-
ÚR BRÉFI FRÁ DAKOTA
FREGNSAFN
Eg tek eftir því að “Lög-
berg” og Al. Smith eru sam-
mála um það að skipa núver-
andi stjóm vorri á bekk með
socialistum. — Al. segir að
Roosevelt hafi stolið stefnuskrá
þeirra. Lögbeirg segir að Nor-
man Thomas hafi verið forseta
efni Democrata við kosningam-
ar 1932. Norman Thomas hetfir
verið leiðtogi Socialista flokks-
ins í Bandaríkjunum svo árum
skiftir og- «ótti, við síðustu
kosningar, undir merkjum
Socialista um forseta emlbættið.
Eða skal Thorstínu vera um
þetta að kenna, og hún farið
foringjá og flokka vilt er hún
skýrði frá þvtf að Ásgeir Ás-
geirsson hefði þegið heimboð að
Norman Thomas í New York,
forsetaefni demókrata 1932,
áður en hann sneri heim aft-
ur?” I
Ath.: Það er erfitt að leysa
úr þessari spumingu bréfritar-
ans. Það er sagt alveg ótrúlegt
hvað hæverskum og hyggnum
konum geti tekist að mgla
Ishbel, dóttir Ramsay Mac-
Donalds fyrv. forsætisráðherra
Bretlands, hefir nú keypt veit-
ingahús í hinu gamla kjördæmi
föður stfns og ætlar að veita því
forstöðu.
* * *
í síðast liðnum mánuði (9.
jan.) dó kvennagullið John Gil-
bert í Hollywood 38 ára gam-
all.
Hann var að mestu leyti ó-
kunnur sem leikari, þangað til
fyrir fáum árum, að hann tók
að leika á móti sænsku leik-
konunni Gretu Garbo.
Átti hann það fríðleik sínum
að þakka, að Hollywood fékk
augastað á honum.
* * *
í skýrslu sem aðal-yfirskoð-
unarmaður reikninga sam-
ibandsstjórnarinnar, George
Gonthier, lagði tfram í þinginu
á mánudag yfir síðasta fjár-
hagsár, gat hann þess, að mjög
ófullnæigjandi yfirskoðun ætti
sér stað hjá mörgum fylkis-
stjórnum landsins. Kvað hann
og bókhald sumra fylkisstjórn-
anna ekki upp á það bezta. í
Ontario, Quebec, Alberta, Sask-
atchewan og Manitoba, hefði
komið í ljós, að samlbandss-
tjórnin hetfði greitt ofmikið af
tframfærslustyrknum, sem at-
vinnulausum væri veittur. —
Hann hefði krafist þess, að
fylkin greiddu yfiilborgunina til
baka, en þau hefðu ekki gert
svo mikið sem að svara þvtf.
Spurningin virðist sú, til
hvers fylkisstjórnirnar hafi var-
ið þeim hluta af framfærslu-
styrknum, sem sambandsstjórn-
in greiddi fram yfir það sem
henni bar?
* * *
iStjórnin í Aiberta þvemeitar
fregnum blaðanna um það, að
engin lög verði lögð fyrir þing-
Banatilræði Kings við Hveitisamlagið
”-—-““
Ottawa, 5. feb. — Nefndin, þessu búi, telur Hveitisamlagið
sem Kingstjórnin skipaði til | það fyrir löngu hafa verið ljóst.
þess að taka við eftirliti með
hveitisölu landsins í stað John
I. McFarlands, kvað nú ætla að
gera upp reikninga við Hveiti-
samlagið og taka hveitibirgð-
irnar, sem það hefir á hendi
sléttum kaupum upp í skuldina
við stjórnina, þó stjómin tapi
16 miljónum dollara á þvtf. —
Nefndin telur sig geta gert þetta
samkvæmt valdi þvtf er hún
hafi, frá sambandsstjóminni.
En hvað sem því valdi líður,
er sagt að Hveitisamlagið sé á-
kveðið í því, að fara í mál við
nefndina út af þessu. Telur
samlagið engin lög fyrir því.
Ennfremur telur Hveitisam-
lagið reikningstfærslu nefndar-
innar fjarstæðu. Þegar búið sé
að selja núverandi birgðir, geti
Iþað eins vel orðið uppi á ten-
ingi, að jtapið snúist upp í
gróða.
Viðvíkjandi þvtf hvað undir
að með því eigi að koma þvtf til
leiðar, að Hveitisamlagið verði
að hætta starfi.
Þetta sé framhaldið af því,
sem byrjað hafi verið á með
rekstri John I. McFarlands frá
starfinu.
Þegar búið sé að ryðja Hveiti-
samlaginu úr vegi, sé kaupa-
héðnunum í kornhöllinni í Win-
nipeg gefin hveitisalan í sjálfs-
vald. Þeir eigi að taka við o/g
ráða lofum og lögum eins og
þeir gerðu áður en Hveitisam-
lagið var stofnað og setja bænd-
um þá kosti, sem þeim sýaist.
Þess var getið í Hkr. er þessi
nýja kornsölunefndt var skipuð,
að Mr. Murray, formaður henn-
ar, væri ekki ráðinn nema til
eins árs og að af þvtf væri sjá-
anlegt, að Hveitisamlagið ætti
þá að vera úr sögunni. Sú spá
virðist ekki hafa átt sér langan
aldur.
sitt af heilar vikur tf einu í
janúar og febrúar, fólk sem
hefði aðeins $12.50 á viku, til
þess að geta greitt hluthöfunum
ákveðinn gróða. Sk'kt væri al-
varlegt. Vonaðist Mr. Bennett
til að framferði félagsins yrði
rannsakað, enda þótt yfirmaður
þess, Mr. Burton, hefði í tveim
isíðustu sambandskosningum, að
því er Bennett ætlaði, lagt
meira fé í kosningasjóð liberala
en nokkur annar einstaklingur.
minni og þekkingu manna, þó j 9em n1^ stendur yfir tf fylk-
óheimskir séu. Það er rauna-1 mu> viðkomandi social credit-
legt að “Lögberg” skyldi henda fyrirkomulaginu. Segir hún að
mæltu Rt. Hon. R. B. Bennett, armnar.
og J. S. Woodsworth þessari! Þetta er nú innihald hásætis-
framkomu, sögðu Mr. Casgrain
skýlaust brotlegan við lög og
reglur þingsins og kváðust
greiða atkvæði á móti honum,
sem þingforseta. En að máls-
ástæðum er ekki spurt á þing-
um og svo fóru leikar, að Mr.
Casgrain var auðvitað' kosin.
Næsta starf þingsins var það,
að baldið var til efri-málstofu.
og las landstjóri, Tweedsmuir
lávarður, hásætisræðuna, boð-
skapinn til beggja deilda þings-
ins. Skulu hér nefnd helztu
málin, sem tekin eru fram í
hásætisræðunni.
Á lát George V. og söknuð
þjóðar þessa lands út af því var
fyrst minst. Þá á Edward VIII,
sem nýtekinn er við ríkisstjórn
og hollustu þessarar þjóðar til
hans.
Að öðru leyti fjallaði hásætis-
ræðan að mestu um það
starf, sem Kingstjórnin hefir
með höndum haft, síðan urn
kosningar.
Erfiðasta viðfangsefni stjórn-
arinnar og þingsins, er atvinnu-
leysið talið. Stjórnin hefir nú
þegar skipað nefnd í það mál
til þess að vinna í sameiningu
við fylkin og sveitirnar að því,
að ráða bætur á því. Er hætt
við að við það verði látið sitja
og að þingið sé með því leyst af
hólmi, að glíma við það mál.
Verkamáladeild stjómarinnar
hefir eftirlit með starfi nefnd-
arinnar.
ræðunnar. Umræður hófust
engar um Ihana fyrsta daginn
aðrar en þær, að gefið var til
kynna, að umræður hetfjist
næsta dag ( áföstudag) um
tfyrsta málið er minst sé á í há-
sætisræðunni.
Á föstudag tók þingið til
starfa klv3. e. h. Var þann dag
til kvölds rætt um lát George
V. konungs og nýja konumgin-
um Edward VIII svarin hollusta
Gerði forsætisráðherra Macken-
zie Kimg tillöguna um það, en
foringi stjórnarandstæðinga, R.
B. Bennett studdi hana. Fluttu
foringjar þriggja flokkanna
(liberal, oonservative og C. C.
F.) langar ræður bæði um hinn
látna konung og hinn nýja, auk
tveggja annara þingmanna. Var
að því loknu þingfundi slitið
og tilkynt, að fyrsta mál á
dagskrá á mánudag, yrði um
það er gerðist á fundi ráðu-
neytis Kings og forsætisráð-
herra fylkjanna tf Ottawa í des.
Kihgstjórnin jhefir um 112
þingmanna meiri hluta. Er
tflokkur hennar um 180 og svo
tfjölmennur, að nokkrir úr hon-
um verða að sitja þeim megin
í þinghúsinu, sem andstæðing
ar stjórnarinnar eru og á vinstri
'hönd við þingforseta. Það kvað
ekki fyr hafa átt sér stað á
sambandsþinginu.
Á mánudag byrjaði Rt. Hon.
R. ,B. Bennett að gagnrýna
gerðir Kingstjórnarinnar og
ressi slyzni að fara flokka vilt.
Ekki þarf þó að kenna fljót-
Æærni um, því gætilega er alt at-
hugað áður en fná er skýrt,
sem blaðið flytur. Á þetta þó
einkum við það, sem að pólittfk
lýtur. Það er vafasamt livort
nokkurt orð er látið fara Svo í
blaðið um stjórnmál að ekki
hafi það áður verið borið sam-
an við “Free Press”, og fært til
fulls samræmis við það sem þar
stendur.
VfSUR
tileinkaðar séra Guðm. Árna-
syni fyrir lestur hans um
Laxness
Tímabæra taktu í kór
talsmenn þess—sem kemur.
Sá, sem fram úr samtíð fór
sjónar-hóla nemur.
Fyrir dirfsku maður minn
margblessaður sértu!
Landnámshugur leitar þinn;
lífsins prestur ertu.
Prangar hrædd með pappírstrú
prestastéttin loppin.
Ef hún þyrði—eins og þú
út er kirkjan sloppin.
Til H. Braodsonar, höfundt^r
kvæðisins: “Hundur bjargar
barni”
TIL JÓNS JÓNSSONAR
FRÁ GRUND
á níræðisafmæli hans
ÍSLANDS-FRÉTTIR,
víðtæk löggjöf verði fyrir þing-
ið lögð til grundvallar hinu nýja
þjóðskipulagi, er stjórnin sé að
tflýta fyrir, alt sem unt er, að
verði tekið upp. ,
* * *
Sambandsstjórnin er ekki enn
að ráði farin að greiða þeirn,
sem í síðustu kosningum unnu
við atkvæðagreiðsluna, eða
þeim, sem hús sín leigðu fyrir
hana. Er sagt vanalegt, að
stjórnir greiði laun þessara
manna undir eins að kosning-
um afstöðnum. Um 125,000 á-
vísanir eru ennþá óútsendar og
er eikki að þessu hraðar unnið
en það, að sagt er að þvtf verði
ekki lokið fyr en, í marz-mán-
uði.
Ætli að það hefði dregist
svona lengi að greiða þessi
dagsverk, el' Kingstjórnin sjálf
hefði látið vinna þau?
* * *
Leiðist hænsnin
Lloyd George hefir á seinni
árum gefið sig mjög við hænsna
rækt. Hann er nú orðinn leiður
á þeirri iðju og ætlar að selja
hænsni sín, 30 þús. að tölu á
uppboði.
Oft er döpur æfibrú
öldung iháragráum;
•en að lifa eins og þú
auðnast sáratfáum.
Að bresta hvorki ráð né rök
reikning sinn að skritfa;
þekkja engin þrælatök:
það er að kunna að lifa.
Heill og gæfa hundraðföld
helgar þessa stundu.
iSvona fagurt friðarkvöld
flestir kjósa mundu.
Sig. Júl. Jóhannesson
Mannheldur ís á Skerjafirði
í frostinu, sem verið hefir
undanfarið hefir Skerjafjörð
lagt, svo að nú er hægt að tfara
fótgangandi yfir fjörðinn, milli
Skildinganess og Álftaness.
Mörg skip, bæði línuveiðarar
og togarar liggja á firðinum, og
fara menn fótgangandi um borð
í þau. Oh'uskip Shell-félagsins,
Skeljungur liggur á firðinum
um 200 metra frá landi.
Skipið átti að fara í gær með
oli'ufarm til Akraness, en komst
ekki út úr firðinum vegna þess
að skipið var frosið inni. Skelj-
ungur tók kol í gær og voru þau
flutt á isleðum frá Shellbryggj-
unni að skipshlið.
—Mbl. 14. jan.
* * &
Einar Ásmundsson, cand. jur.,
var meðal farþega á “Dronn-
ing Alexandrine” til Akureyrar í
gærkvöldi. Einar tekur nú við
ritstjórn “Islendings” á Akur-
eyri af Gunnl. Tr. Jónssyni,
sem lét af því starfi um áramót.
G. Tr. J. rekur bókaverzlun á
Akureyri.
—Mbl. 14. jan.
BÆJARFRÉTTIR
Þig má ekki þegja í hel
þó að gjaldið bresti.
Kveðju að senda sæmir vel
svona fleygum gesti.
J. S. frá Kaldbak
BENNETT KVEÐUR
ÞÖRFÁ RANNSÓKN
í ræðunni sem Rt. Hon. R.
B. Bennett hélt á sambands-
Iþinginu s. 1. mánudag, lagði
hann til að verksvið nefndar-
innar, sem væri að rannsaka
vefnaðarvörureksturinn, væri
víkkað svo að það fengi einnig
að ná til R. Simpson Co. Hann
kvað félagið leggja verkafólk
Winnipeg-borg hefir á síðasta
fjárhagsári getað lagt rúmar
2i miljón dollara í varasjóð sinn
og Iækkað skuldina sem því
nemur. Mætti það viðunandi
kalla, ef það bæri ekki fullmik-
inn vott aðgerðarleysis í at-
vinnumálum. Öll er skuld bæj-
arins nærri 65 miljónir dollarar.
Um 37 miljónir dollarar af
henni eru lán til arðberandi fyr-
irtækja, sem bærinn starfræk-
ir.
* * *
Tveir drengir voru flengdir í
unglinga-réttinum í bænum s.l.
föstudag. Þeir voru 14 og 16
ára. Þeir höfðu faríð inn í 14
hús, er fólkið var útí og borið
muni út með sér og falið. Þá
skorti vasapeninga, en gátu
ekki fqtngið neitt að gera til að
afla sér þeirra. Fékk annar 8
svipuhögg en hinn 10. Sögðu
þeir ólina hafa meitt sig, enda
átti þetta að vera viðvörun til
þeirra *og voru þeir sendir heim
til sín að svo búnu. Þeir eiga
heima hjá foreldrum sínum, er
sagðir eru vel sjálfbjarga.
í fregninni af þessu er talað
um þetta sem væga hegningu.
Hví þá það? Datt nokkrum í
hug að kalla það barbariskt?
Fjórir seyðfirskir bátar gerðir
út frá Keflavík i vetur
Seyðisfirði 12. jan.
Fjórir vélbátar héðan úr bæn-
um og landvinnutfólk, sem vinn-
ur við |þá á vetrarvertíðinni er
nú að leggja af stað til Kefla-
vtfkur, þar sem bátunum verður
Ihaldið út á vertíðinni. Alls
fara frá Séyðisfirði 47 manns.
Vélbátarnir Gullþór, Valþór,
Vingþór og Sæþór, sem eru eign
Seyðisfjarðarkaupstaðar, eru
leigðir iSamvinnufélagi seyð-
f irskra sjómanna, sem gejrir bát-
ana út í vetur.
Bátarnir lögðu af stað héð-
an í dag, en landvinnufólkið fer
suður með Dettifoss.
* * *
Fjörugrös, sjávarkræða og
marhálmur geta orðið
útflutningsvörur
Frá Englandi hafa komið fyr-
irspurnir um iþað, hvort hægt
væri að tfá hér keypt fjörugrös
og sjávarkræðu í stórum stfl.
Mælt er að hægt verði að fá
um 20 sterlingspund fyrir tonn-
ið af þessum sjávargróðri.
Ekki er blaðinu kunnugt um,
hvaða horfur séu á því, hvort
hægt sé að gera sér atvinnu úr
því að safna gróðri þessum, til
þess að jkoma honum í þetta
Frh. á 5 bls.