Heimskringla - 12.02.1936, Blaðsíða 6

6. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPBG, 12. FIBHR. 1936
. <1
BELLAMY
MORÐMÁLIÐ
u
Um litla stund datt ekki af neinum né
draup, svo brugðu við sinnar hinnar fjórðu
stéttar, gleymdu skyndilega ihátign laganna og
mintust ekki neins nema hátignar fréttablað-
anna. Þrjár mínútur í sjö — þrjár mínútur
til að ná í seinasta útgáfu gos! Þeir ruddust
til dyra en þar tóku á móti þeirra trylta
troðningi réttarins og laganna gæzlumenn;
jþeir kölluðu ,stundarhátt: “Sitjið kyrrir!”
‘‘Hægir, hægir!” “gefið hljóð!” “Sleptu mér!”
“Sleptu tökum!” en yfir þann usla dunuðu
hamarshöggin frá Caver dómara.
Bnn voru þau Stephen Bellamy og Susan
Ives króuð í kví, með þrumugný pressunnar á
aðra hlið og laganna regindyn á hina. Þau
virtust ekki gefa því neinn gaum. Stephen
mæaidi, fölur og fár til litlu dyranna, en hand-
an við þær var frjálsræðið. Susan. Ives sneri
haki við þeim. Hún hafði augun á dökkhærð-
um kolli úti í horni, er slútti svo að ekki sá
nema á hárið, og svipurinn í þeim var óttalaus
rakkur og áfjáður, svo að jarpkolla gat ekki
að sér gert, það setti að henni ákafan grát og
hún bældi sig, blygðunarlaus og vonlaus inn í
nokkuð sem ilmaði af ull — og tóbaki — og
himnaríki. . . Klukkan í dómsalnum sagði
sjö. Morðmáli Bellamys var lokið.
Dómarinn hvarf til stofu sinnar í dóm-
höllinni og var léttara í skapi en marga fyrir-
farandi daga. Sú stofa var væn, dökkþiljuð
í hólf og gólf, með tveim stórum gluggum,
tveim mjúkum stólbáknum og stóru borði,
gljáskygðu, en á því voru bækur og skjöl,
fallega bundnar bækur með veggjum, og yfir
dyrum mynd af réttvísinni; hún var í hvítum
klæðum og horfði brosandi og þó alvarleg
á þá skýlu, sem hún hafði í höndunum og
manninnum hefir þótt hæfa að binda fyrir
augu hennar. Andspænis henni, miUi glugg-
anna, gat að h'ta John MarshaU, spakan og
prúðan, í svartri skikkju, hann horfðist í augu
við hana, um aldur og æfi, hkt og þau vissu
nokkuð bæði, þau tvö og enginn annar.
eigir framabraut framundan. Góða nótt, Mar-
tin, fylgdu unga herranum tU dyra. Ef nokk-
ur annar ónáðar mig í kveld, þá skal sá
rekinn.”
“0, vitaskuld, herra dómari. Góða nótt
herra dómari.”
'Hurðinni var lokað varúðar og virðingar-
fylst, en herra dómari starði á bréfið sem
hann ihélt á, en gamanið sá enn í augum hans
og yfirbragði. Bréfið var þykt og bústið og
'búldulegt með þrem rauðum innsiglum, eins
og það væri merkilegra en önnur Ibréf; utaná-
skriftin var svona: Carver dómari. Afhendist
honum sjálfum með skilum. Hann reif upp
umslagið og hristi innihaldið niður á borð.
Drottinn sé oss næstur, skröksaga í þrem
bindum! Hver veit hvað margar arkir, þétt
skrifaðar settu og skýru letri, líkast prenti. —
Pappírs miði þyrlaðist ofan á gólf, með ógerð-
arlegri og unglingslegri rithönd:
10. f. h. 19. júní
Pat, eg tek annaðhvort átta eða áttaþrjá-
tíu vagninn-----
Hann seildist eftir miðanum, mjög hægt
og varasamlega, brosið fór af honum, furðu-
svípur kom í staðinn.
Pat, eg tek annaðhvort átta eða átta-
þrjátíu vagninn, svoleiðis kemst eg S kotið
fyrir níu, ekki seinna. Eg skal bíða þar í
hálftíma. Þú mátt afsaka þig fyrir Sue með
hverju sem þú vilt — bara komdu, og láttu
lekki bregðast að koma með það semiþú lofaðir.
Eg hugsa þér skiljist eins vel og mér, að það
er ekki til neins að vera að tala lengur. Við
erum komin lengra en svo að tali taki, og héð-
an af skulum við hætta skrafi og taka til
starfa. Það er fráleitt að Steve gruni nokkuð.
Eg get farið í kringum hann eins og eg vil, og
undireins og við erum búin að koma okkur
saman um aukaatriðin í kveld, þá getum við
farið okkar leið, hvenær sem okkur sýnist.
Californía! Ó, Pat, eg á bágt með að bíða!
Og þegar þér skilst, hvað lukkuleg við verðum,
þá fer af þér iðrun og eftirsjá, líka. Þú sagð-
ir alla tíð, að þú vildir að eg yrði lukkuleg—
manstu ?
Mimi.
Carver dómari ýtti sínum djúpa stól nær
ljósinu, lét fallast þunglega í sætið og kipti að
sér örkunum með þétta letrinu og setta. Hann
var þreytulegur og hrumur til að sjá.
Dómarinn Carver leit á þau, ekki á-
hyggjulaus, en þau brostu bæði við honum;
þessi þrjú höfðu verið í góðri vináttu um
þrjátíu ár.
Hann hvataði að borðinu, en þaðan blik-
aði, eins og í spegli, stQtt reykjarpípa mórauð,
ajfarstór öskulbolli við risa hæfi og hylki fyrir
eldspítur, blikaði og kjáði vinalega við hans
þreytulega svip. Svarta kápan gerðist þung á
herðum hans, hann tók upp hendinni til að
svifta henni af sér, varð litið á handrit sem lá
í miðið.
“Góðir menn í tylftardómi, sú langa rann-
sókn og áhyggjusamlega, sem vér höfum
stundað-----”
i
iNú, hvað var það sem hann hafði tjáð
þeim um, að fremjandi og vitorðsmaður at-
verká væri eitt og hið sama í morðmáli? Vita-
skuld, í raun og veru var þar enginn munur
á milli. Eigi að síður — hann leitaði í hand •
ritinu kunnuglega — þarna “Sá sem er í
vitorði um atverka, er----”
1 því var barið að dyrum, hann kallaði,
dáMtið önugur: “Kom inn.”
Hurðinni Var lokið upp gætilega og í
sama bili stóð undir mynd hinnar brosandi
Réttvísi, pilthnokki, freknóttur, bláeygður og
dökkhærður, á grænum sendlboða klæðum.
Að baki honum sá dómarinn framan í Martin
gamla réttarskrifara, með kvíðasvip.
“Eg gat ekki ráðið neitt við hann, herra
dómari. Eg sagði honum að þú værir í önn-
um, og eg sagði honum að þú mættir ekki
vera að því að sinna ihonum og eg sagði
honum, að þú hefðir bannað að láta nokkurn
ónáða þig, en hann sagði það sama við öllu.
“Eg lofaði að skila því í hans hendur og í
hans hendur fer það, þó eg verði að hanga
hérna þangað til máninn gengur undir og sólin
kemur upp.”
“Og það var sem eg lofaði,” sagði sá
óbeystni bógur, hvelt og mjóhljóða, hræddur
bæði og þrár. ‘‘Og eg skal. Sama hvað—”
“Jæja, jæja, láttu það þarna og farðu.”
Rómur dómarans var ekki sérlega hýr.
“í hendur hans, sagði eg, og í hendur
hans—”
Dómarinn rétti fram fallega hönd og
granna og brosti svo, að hans kalda yfirbragð
hýrnaði við. Hin höndin sóttí nokkuð í vas-
ann. “Hérna, ef þú heldur áfram að vera
ærlegur og yfrið leiður, þá kann vera að þú
Miðnætti.
Minn kæri, háttvirti Carver dómari:
Eg veit það vel að það er alt annað en
drengilegt, og jafnvel huglausum líkt, að skrifa
þér þetta til. Það miðar til þess, og einskis
annars, að koma byrðinni af mér, á annars
bak, og þó ætti bakið á mér vissulega að vera
byrðum vant nú orðið. En þessi er svo undar-
leg, ill í meðförum og óttaleg, að eg verð að
losna við hana, 'hvað sem sjálfsálit mitt og
sæmilegur leikur kann að skerðast þar við —
eða hugarrósemi þín, meir að segja. Ef tylft-
ardómur fellir sekt á þau kærðu á mörgun
þá sendi eg bréfið vitanlega ekki, heldur segi
sækjanda eins og er. Eg ver nóttinni til að
skrifa þér þetta, ef svo skyldi fara, að þau
verði dæmd sýkn saka.
“Eg drap Madeleine Bellamy. Mér finst
alveg ótrúlegt, að allir skuli ekki hafa getið
upp á því fyrir löngu.
“Kathleen Page, Melanie Cordier, Laura
Roberts, Patrick, Sue, eg sjálf — öll sögðum
við ykkur til þess, aftur og aftur. iSá einstak-
lega hvumleiði og hvaflegi Mr. Farr — getur
það hugsast, að hann hafi ekki grunað neitt,
jafnvel þegar eg skýrði honum frá, að eg hefði
verið að þvo hendur mínar í blómastofu,
klukkan tíu? Samt spurði hann mig, fimn:
mínútum síðar, hvort vatnskrani og stampur
væri í búrinu, þar sem aumingja Sue mín hefði
getað þvegið blóð Mimi Bellamy af höndum
sínum — og á ihverju andliti í dómsalnum sá
hrelling af þeirri tilhugsun.
“Við sögðum ykkur frá öllu saman og þó
tók enginn eftir því.
“Hver vissi af igötunni yfir engið til lauf-
skálans? Eg en ekki Sue. Hver sá til skrif-
stofuglugga úr blómagarði? Eg en ekki Sue.
Hver haföi allar hvatir sem Sue voru kendar,
margsinnis tugfaldaöar? Eg, sem hafði ’kent á
fátækt svo freklegri, að hjá þeirri voru árin
sem Sue dvaldi í New York, glaðasta gaman;
eg, sem hlaut að berjast, ekki aðeins fyrir
öarni mínu, heldur líka fýrir ibörnum þess
barns; eg, sem troðin var grimmustu möru, rétt
alla æfi mína, var nú komin í paradís, og sá
alt í einu þann koma, sem vildi reka mig úr
þeirri paradís, ekki engil með blikandi sverði
.heldur hugsunarlausa, tómhjartaða stelpu, lít-
ilsverða, fégjarna og harðgerða, eins og ein-
ungis þeim hugsunarlausu er lagið.
Eg véit vel, dómari Carver, að sú byrði
sem eg er að reyna að koma á þitt ibak, ætti
að ihafa sín mestu þyngsli af iðrunar þunga,
og í henni er, eg segi þér satt, nógu mikil
eftirsjá til að beygja sterkara bak en þitt er
eða mitt — en engin, hreint engin útaf dauða
Mimi Bellamy.
“Eftirsjá hefir tálgað af mér holdin, þrjár
ulmliðnar vikur — iðrun út af þeirri skömm
iog skelfingu og hættu, sem eg hefi leitt yfir
börnin miín, út af þeim harmi og hrakningi
sem eg hefi valdið því milda spakmenni,
iStephen Bellamy, — jafnvel út af dauða þess
vesalings, Elliott Farwell; hann hlaut Ibana af
mánum völdum, það verð eg að kannast við.
“Eg er heldur gamaldags. Eg trúi að til
sé helvíti og að eg muni líkast til fara þangað,
af því að eg, drap Mimi BeJLamy og af því eg sé,
ekki eftir því. En það víti sem eg hefi búið
við, bæði da gog nótt, frá því hún dó, er engri
vitund beizkara vegna þess, að það var eg
sem ýtti við henni svo að hún snaraðist úr
einni veröld í aðra.
“Þegar sá hvimleiði Mr. Farr var að á-
kalla hefnd himins og jarðar yfir þann djöful
í mannsmynd, sem hefði tekið fyrir, um aldur
og æfi, hláturprýði ihinnar myrtu konu, þá
mintist eg þess, að í siíðasta sinn sem hún hló,
þá hló hún að gamalli konu, sem kraup á kné
og ibað hana að hlífa láni og velferð tveggja
ungra barna — og mér virðist veröldin ekki
hafa orðið fyrir miklum skaða, þegar þeim
hlátri linti. Þetta er hroðalegt, er ekki svo?
Samt er það satt.
“Eg ætla að reyna að segja hvað gerðist,
svo þér skiljist málvextir sem glöggast; þá
má vera að þú sjáir greinilegar, hváð mér bæri
að gera og hvað þú ættir að gera við mig. Eg
verð að fara mannsaldur til baka og byrja í
iðnaöarborg í norðurlandi New York ríkls.
Síðastliðinn júní voru liðin 31 ár frá því
maðurinn minn fór frá mér, með dóttur
norskrar konu, sem við bjuggum hjá. Honum
var nokkur vorkun, vitáskuld. Þrúða var
falleg eins og sú fríðasta mynd, sem sézt hefir
nokkurntima á fordýrasta sætindastokk, sam-
vizkulaus eins og Messalina — og eg var
hvorugt.
Þá sóttu þær annir á mig að vera veik og
voluð og sár og að vorkenna sjálfri mér, svo
miklár að eg gat varla öðru sint, svo hann fór
burt með Þrúðu og nítján dali og fimtlu cent,
sem eg geymdi í tepotti, og skildi mig eftir
með sex vikna barn og gullhring, sem var ekki
tómt gull. Og konan sem réð húsum vk
ekki lofa mér að vera degi lengur en borgaö
var fyrir, hún var eðlilega miður ánægð af
óformlegri burtför dótturinnar. ikendi mér um,
því að sá kvenmaður væri líklega ekki þess
virði, að henni væri gefinn matur og húsa
skjól, sem kynni ekki að halda sínum eigin-
manni, sagði hún.
“Svo eg fór eins og kvensunum í hrak-
legum harmleikjum, vafði barn mitt í sjal og
lagði af stað til verkstæða að fá vinnu. Það
tókst vitanlega ekki. í verkstæðunum var
minna um að vera en vant var, eg leit út líkt
og sótthrakin fuglahræða, og átti ekki einu
sinni fyrir vagnagjaldi. Að kveldi þess fyrsta
dags, sem eg skyldi vinna fyrir mat mlnum,
húkti eg á strætishornum og bað um að gefa
mér. Ein leiðin er sú til að ná í mat.
Næstu tuttugu árin reyndi eg margar
aðrar leiðir til að ná í lifibrauð, þar með tví-
vegis að stela því. En það var bara fyrsta
árið; uppfrá því skorti okkur aldrei brauð, þó
af skomum skamti væri, oft gamalt og oft
viðbitslaust.
“Þegar eg þeyri sumt fólk tala um fá-
tækt, þá dettur mér gjarnan í hug, hvort það
viti nokkur deili á þvf, sem það er að tala um.
Eg var ekki rík þegar eg giftist Dan, dóttir
málaflutningsmanns, sem var ekki ofhlaðinn
störfum; mér fanst við vera bláfátæk, af því
að við höfðum pottsteik í meginmál en ekki
hænsnasteik, af því eg varð að vera í kjól úr
tarlatan en ekki taffeta, og af því að eg átti
ekki nema tvenna skinnhanzka sem náðu upp
á olnboga, og eina sem náðu upp að öxlum.
‘E‘g kendi ósköp mikið í brjósti um sjálfa
mig í þá daga, fanst eg vera píslarvottur og
gekk um með rauða hvarma. Eg var alls ekki
stórmannlega innrætt. Mér þótti gott að fara
til dansleika á kveldin og liggja í rúminu fram -
eftir morgni og koma óþroskuðum piltum til
að biðja mín, skelfdum og yfirkomnum af
mánaskini og mandolinspili. Eg kunni að leika
á mandólin, sjóða kendís, tvær tegundir,
sauma klósj>or og dansa lancers öllu
betur en aðrir í þeixri borg, og mestalla kvæða
bók kunni eg utanað, sem þá var í uppáhaldi.
Svona vel búin undir kröfur hins heilaga egta-
stands fór eg til og strauk með Mr. Daniel
Ives.
Um Dan ætla eg ekki að fjölyrða við þig.
Hann lék elskhuga tf Jeikaraflokki sem kom til
iborgarinnar, og þrem vikur eftir að hann sá
mig í fremstu sætaröð, yfirkomna af aðdá-
un, kom okkur saman um, að ef við fengjum
ekki að vera saman, þá væri beggja okkar
æfi innantómur skollaleikur, svo við hristum
ryk þeirrar borgar af hælunum fyrir fult og
alt. Sú sæla var sæt og svimasterk fyrstu
sex dagana — og eftir það fór hún að réna.
Orsökin var sú að eg, sem kunni að
klóspora svo prýðilega, var ónýt að elda, ónýt
að fara vel með og ráða, ónýt húsmóðir, ónýt
til leiks og liðugrar umgengni, — í stuttu máli,
il'l íbrúður. Eg var ekki alveg sæl, og eg hélt
að það væri alveg óhætt að vera alt þetta, már
datt alls ekki f hug, að ein manneskja gæti
orðið svo leið á annari, að hún gæti farið sína
leið steinþegjandi og skilið hina eftir til að
svelta í hel. Og um það skjátlaðist mér, eins
og um alt annað.
Þetta segi eg þér, ekki mér til afsökunar,
heldur til að útskýra einfaJdlega, svo þú láðir
í, hvað rak á eftii’ mér þetta umrædda kveld.
Eg held tvær manneskjur hafi farið að hitta
Madeleine Bellamy f kothýsinu, væn, siðasöm,
gráhærð gömul kona, og sú ódæla, illa vanda,
hrædda stúlka, sem sú væna, gamla kona
þóttist hafa fyrirkomið fyrir þrjátíu árum. Það
er sanngjarnt að segja þér frá þessu, vegna
þess sem eg ætla að biðja þig að skera úr. Og
sanngjarnt gagnvart sjálfri mér líka.
í tuttugu ár var mér svo kalt og svo
heitt, svo þreytt og versöl og van-
megna, að mér leið aldrei vel. Og eg ætla
ekki að láta svo, að eg hefði viljað fá öðrum
nokkuð af þeim fríðindum og forkostum,
hverju nafni sem nefnast, sem mér hlotnuð-
ust á endanum, og gerðu æfikvöld mitt fagurt
og þokkamikið. En ekki drap eg Mimi Bell-
amy út af því. Því bið eg þig að trúa.
Hið skæða böl fátæktarinnar er ekki það,
að við þjáumst sjálf, heldur hitt að við erum
alveg magnlaus til að lyfta fingri til að hlífa
og vernda þá sem okkur eru kærastir í ver-
öldinni. Carver dómari, þegar Pat var veikur,
á barnsaldri, þá gat eg ekki sótt lækni til
hans, því eg átti ekki neitt til að borga með,
og meðöl ekki heldur af sömu ástæðu. Þegar
eg fór í vinnu, varð eg að koma ihonum fyrir
hjá fólki, sem var hvorki vænt né hreinlegt og
illa haldiðl til líkama og sálar, vegna þess eg
hafði ekki efni til að koma honum fyrir hjá
öðrum.
Einu sinni var honum gefin inn blanda
með ópíum, til að láta hann hætta að gráta,
í annan tíma — En eg get ekki fengið mig til
að rifja það upp, jafnvel ekki til þess að koma
þér í skilninginn. Hann fékk aldrei neitt til að
leika sér við nema tinkönnur, tvinnakefli og
snærisspotta. Hann átti aldrei neitt nema
mig.
Og eg hét því með sjálfri mér, að meðan
hann hefði mig, skyldi hann hafa alt. Eg
skyldi vera honum fegurð, friður, mildi, þokki,
kæti og kraftar. Eg var hvorki falleg né frið-
söm né mild né yndisleg né kát né sterk, en
alt ávann eg mér, fyrir hann. Eg grobba ekki,
eg segi satt. Eg hét því, að hann skyldi aldrei
sjá mig fella tár, né heyra mig byrsta röddina
í reiði, né vita mig skelfast af nokkru, sem
forlögin kynnu að leggja á hvort okkar sem
væri. Þessa varð hann aldrei var — nei, sann-
arlega, það gerði hann aldrei. Eg gat ekki
gefið 'honum neitt annað, en þetta gaf eg
honum.
Það tók irug seytján ár að safna fyrir fari
burt úr iborginni. Þá flutti eg til Rosemont.
Væn kona, sem eg saumaði fyrir, átti systur í
Rosemont. Hún sagði mér að það væri dæi-
legur staður og vænlegur til atvinnu og að
systir sín leigði herbergi og seldi greiða, svo
eg varði þeim ,fáu dölum sem eg hafði safnað,
til vistaskifta og svo veiztu hvað gerst hefir.
Viíst er, að þér er ekki um alt kunnugt—
þú veizt ekki ihvað hugaður og kátur og mild-
ur Pat hefir altaf verið við mig, né hvað við
vorum sæl, öllsaman, í marghýsinu í New
York, eftir að hann giftist Sue og'börnin íædd-
ust. Sue hjálpaði mér til við húsverkin og
vann á skrifstofu annað veifið og Pat gerði
hvað sem að honum kom og gerði það ljóm-
andi vel. Við höfðum altaf meir en nóg að
borða; satt að segja var hreint og bjart í
kringum okkur og við vorum öll heilsugóð og
hamingjusöm. En Sue mintist varla á það,
hún er ekki margmál, blessað barnið, og henni
þótti Thorne fólkinu skömm gerð með þvtf, að
hún varð að búa í fárra herbergja íbúð, í
lyftulausu marghýsi í Bronx, við litla viöhöfn
og vinnukonulaus. Mr. Lambert var tregur til
aö ifará iút tf þá sálma fyrir réttinum, hann
var smeykur um, að Mr. Farr myndi vinda öllu
við, til að láta Mta svo út, að Sue hefði þolaö
fordæmdra kvalir. Vitaskuld höfðum við ekki
mikið en áhyggjulaust og ríkmannlegt var það
líf, á iborð við það, sem við Pat höfðum lifað
við í meir en fimtán ár.
Þetta vissir þú ekki — annað til er þér
líka ókunnugt. Þú ert ókunnugur Polly og
Pete, er ekki svo, Carver dómari?”