Alþýðublaðið - 12.05.1960, Qupperneq 13

Tíu ára áætlun um
■ ■
WMUWVWWWWWWMVVWtVWWWtMWWWWWtWHWMWWVMMMWWWW
sinnum meiri þunga en þær
eldflaugar, sem nú tíðkast í
Bandaríkjunum. Næstu þrjú
árin þar á eftir er ætlunin að
senda árlega fjögur geimför
knúin Satúrneldflaugum út í
geiminn.
Árið 1968 gerir stofnunin
svo ráð fyrir að skjóta upp
Novaeldflauginni. í henni er
eins hólfs orkugjafi, sem fram
leiðir þrýsting er samsvarar
675 þúsund kílógrömmum.
Með því að tengja saman
nokkra slíka orkugjafa, er
hægt að fá 2.700.000 kíló-
gramma þrýsting.
Þannig verður hægt að
senda æ þyngri farma út í
geiminn, eftir því sem eld-
flaugarnar verða öflugri.
Gera menn sér góðar vonir
um að einhvern tíma á árun-
um 1967—69 verði hægt að
kóma á sporbraut farmi, er
vegur 24.750 kíló.
Dr. Hugh Dryden, varafor-
stjóri Geimrannsóknarstofn-
unarinnar, skýrði nýlega frá
áætlun þessari í aðalatriðum,
og tók meðal annars fram
eftirfarandi:
„Það er von okkar, að rann
sóknir þær, sem þessi áætlun
gerir ráð fyrir, eigi eftir að
MYNDIN TIL VINSTRI:
Takmark stórveldanna er að senda m'annaðar eld-
flaugar út í geimínn og er ekkert til sparað í kapphlaup-
inu um >að verða fj'rstur til þess, Myndin sýnir hvernig
teiknarinn hugsar sér að mannaður gervihnöttur fari um
jörðu.
MYNDIN NEÐST:
Tiros I. er tæknilegt furðuverk óg er þar komið fyrir
fjölda nákvæmra og merkilegra tækja. Myndin sýnir er
verið er að ganga endanlega frá tækjunum áður en hann
er sendur á loft. Á miðri myndinni er linsa ljósmyndavél-
arinnar. Tiros I. er 106 sentimetrar í þvermál. Tvö segul-
bönd eru þarna og tæki til þess að sjónvarpa myndum til
jarðar.
MYNDIN FYRIR NElÐAN:
Fyrsti veðurathugana'hnöttur Bandaríkjamanna, Tiros
I. hefur þegar sént ýmsar merkilegar upplýsingiar til mót-
tökustöðva í New Jersey og á Hawaii. Myndin sýnir er
verið var að reyna hinar sólrænu sellur hans áður en hann
viar sendur á IOft. Sellur þessar hreyta sólarhitanum í orku
og knýja rafhlöður í gervihnettinum. Tiros I. sendir mynd-
ir til jarðar af skýjamyndunum í háloftum og er búist við
að hann eigi eftir að gjörbreyta veðurspám í framtíðinni.
WASHINGTON. — Geimvís-
inda- og loftsiglingadeild
Bandaríkjastjórnar (NASA —
National Aeronautics and
Space Administration) birti
fyrir skömmu áætlun um
geimrannsóknir, sem fram-
kvæmd verður á næsta ára-
tug. Þetta er í fyrsta skipti,
sem Bandaríkin birta ná-
kvæma sundurliðaða áætlun
svo langt fram í tímann.
í áætluninni er *gert ráð
■fyrir, að næstu tíu ár verði
framkvæmdar ýmsar tilraun-
ir og rannsóknir, sem nauð-
synlegar eru til þess að hægt
sé að senda mönnuð geimför
'til tunglsins. Meðal annars
verða um 260 gervihnettir og
geimför send út í geiminn,
auk þess sem reynt verður að
koma upp föstum tilrauna-
stöðvum þar. Þá verða gerð-
ar nánari athuganir á stjörn-
• unum Marz og Yenusi og ná-
kvæmir útreikningar varð-
andi lendingar og affermingu
tækja á tunglinu, og er gert
ráð fyrir hinni fyrstu árið
1961. Sama ár verður fyrsta
geimfarið sent á sporbraut
kring um jörðina og þremur
árum síðar, árið 1964, er á-
ætlað að senda mannað geim-
far í fyrstu ferðina umhverf-
is tunglið og aftur til jarðar-
innar. Hins vegar verður
sennilega ekki reynt að lenda
mönnuðu géimfari á tunglinu
fyrr en eftir 1970.
Bygging tilraunastöðva úti
•f geimnum og athuganir á
Venusi og Marz er því aðéins
hægt að framkvæma, að til
séu öflugar eldflaugar, sem
flutt geta þungan farm langt
ut í geiminn. Fram að þessu
hafa Bandaríkin eingöngu
notað litlar eldflaugar með
afar smágerðum tækjurff til
vísindalegra rannsókna, og
hafa ekki þurft á stærri eld-
flaugum að halda. Verður því
fyrst um sinn lögð meginá-
herzla á að byggja stórar-eld-
flaugar með sterkum þrýsti-
loftsorkugjöfum.
Hin fyrsta af þessum fyrir-
huguðu eldflaugum — Satúrn
eldflaugin, verður tilbúin ár-
ið 1962: Hún framleiðir 675
þúsund kílógramma þrýsting
við flugtak og getur lyft 25
fæxa okkur aukna kunnáttu
og reynslu. Markmið okkar
er fyrst og fremst að senda
menn til tunglsins og koma
þeim aftur til jarðar heilu og
höldnu.
Áður en því marki er náð,
þurfum við þó að komast yfir
erfiða hjalla. Við þurfum að
koma upp mönnuðum geim-
stöðvum á sporbraut umhverf
is jörðina og senda mönnuð
geimför umhverfis tunglið og
aftur til jarðar. Til þess verð-
um vér að byggja geimför,
sem geta komizt ósködduð
gegn um gufuhvolfið til jarð-
ar, þótt þau fari með oísa-
hraða.
Það eitt að stýra slíku geim-
fari örugglega gegn um gufu-
...—=—■

hvolfið er miklum erfiðleik-
um bundið.
Annar mikilvægur þáttur í
áætlun okkar er hagnýting
gervihnatta í friðsamlegum
tilgangi og í þágu alls mann-
kyns. Sá þáttur tekur yfir
ýmsar greinar, og er þar fyrst
að telja veðurfræði. Þótt all-
ur útbúnaður og tæki séu enn
á tilraunastigi, hefur þegar
náðst árangur, sem opnar veð
urfræðingum nýjar leiðir,
bæði hvað varðar veðurspár
og vísindalegar rannsóknir. í
öðru lagi verður skotið upp
gervihnöttum, sem eiga að
stuðla að betra og fljótara
sambandi milli fjarlægra
staða, og loks verða gervi-
hnettir og flugskeyti látin
bera mælitæki okkar langt út
í geiminn — eins langt og sól-
kerfi okkar nær. Þeir munu
fara á undan manninum og
kanna leiðina fyrir hann, þar
til hann getur sjálfur farið í
könnunarferðir um geiminn.
Síðast en ekki sízt munu
gervihnettirnir fræða okkur
um jörðina, gufuhvolfið, raf-
hvolfið og önnur fyrirbrigði í
geimnum utan jarðarinnar.
Við tölum um geimrann-
sóknir — en það orð er víð-
tækt. Það nær yfir rannsókn-
ir á þyngdarlögmálinu, raf-
magni og segulmagni, geim-
geislum, rafmögnuðum ögn-
um í geimnum, geislavirkni á
öllum bylgjulengdum — yfir-
leitt öll þau efnafræðilegu og
eðlisfræðilegu fyrirbæri, sem
fyrirfinnast í geimnum“.
— 12. máí 1960 |_3
Alþýðublaðið