Heimskringla - 03.06.1936, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
-iEIMSKRINO'
í Vesturvíking
WHNiNIPEG, 3. JÚNÍ, 1936
Þýtt úr ensku
“Hefi eg máske ekki varað ykkur við frá
fyrstu, að alt væri of auðvelt?” innti hann,
hvorki hryggur né reiður, heldur mitt iá milii.
“Eg er ekki alveg iblár, lagsmenn góðir. Augu
hefi eg. Og eg sé með þeim. Eg sé autt
virki við vatnsósinn og hreint engan til að
hleypa af byssu á okkur, þegar við siglum inn.
í>á grunar mig gildru. Hvem ætli grunaði
ekki gildru, með augum til að sjá með og
heila til að hugsa með? Svei. Áfram höldum
við. Hvað verður fyrir okkur? Borg, auð
eins og virkið, borg^ sem fólk hefir svift öllu
fémætu. Enn aðvara eg skipherrann Blood.
Þetta etr gildra, segi eg. Samt eigum við að
halda áfram, altaf áfram, án nokkurrar fyrir-
stöðu, þangað til við finnum að það er um
seinan að sigla út á sjó, að við getum hreint
ekki siglt aftur út á sjó. En enginn vill hlusta
á mig. Þið vitið ailir svo miklu meira. Drott-
ins dýra nafn! Satt víst, á endanum eftir
langan tíma grípum við fulltrúa landstjórans.
Satt víst, við látum hann borga lausnargjald
f.yrir staðinn Gibraltar, fimm hundruð dali eða
svo. En hvað er það í rauninni, viljið þið
segja mér? Eða á eg að segja ykkur? Það er
ostbiti — soldill moli af ostbita í músagildru,
og við erum mýslurnar. Godem! Og kett-
irnir — kisurnar bíða eftir okkur. Kettimir
eru fjögur spánsk (herskip, komin í ósinn með-
an við hringsóluðum um vatnið. Og þau ibíða
eftir okkur í flöskustút þessa vatnsgímalds.
Guðs dapran deyð nefni eg til! Þetta hefst af
þeim herjans þráa í skipherranum Blood.”
'Hér hló Wolverstone og þá harðnaði Ca-
husac og bar ótt á:
“Ah, drottins blóð! Þú hlærð, ódráttur?
Þú hlærð! Segðu mér þá: Hvemig komumst
við út aftur nema við tökum þann kost ,sem
spánski flotaforinginn býður?”
Þá rumdu víkingar og iþótti honum segj-
ast vel. Við það krefti sá stóri Wolverstone
gilda hnefa og ygldi sig móti þeim og ræðu-
kappanum, fanst hann egna þá til upphlaups.
En þó risinn léti ófriðlega þá gugnaði Cahusac
ekki og hélt áfram ræðunni:
“Þú heldur máske þessi skipherra Blood
sé góðu'r guð. Að hann geri kraftaverk, hva?
Hann er til að blægja að, með öllu stórlæt-
inu . .
I því ibili skrefaði útaf kirkjudyrum skip-
herrann Blood með öllu stórlætinu og við hlið
hans franskur vikingur háleggjaður og harð-
skeyttur sem hét Yberville, hann hafði stýrt
skipi í hemaði, misti það og réðist því til þess-
arar ránferðar. Skipherrann Blood var ekki
ræningjum líkur, í bláum silkiklæðum gull-
saumuðum nneð barðaviðan hatt, fjöðrum
settan, en hann hélt hendinni um meðalkafl-
ann á sverði sínu og augun voru hvorkiiþýð
né flóttaleg. 1 hinni hendinni hafði hann
langan jptaf úr fílabeini. Hann nam staðar á
efsta þrepinu og talaði hægt og líkt og honum
hálfleiddist, á þessa leið: J
“Þér finst eg vera hlægilegur, Cahusac,
hva? Hvað skyldi mér^þá finnast til um þig?
Þú ætlar væntanlega að segja þeim, að við
höfum tafist og að sú töf hafi valdið þeim
háska sem við erum nú staddir í. Enj hverj-
um er sú jtöf að kenna?”
Cahusac blótaði: “Var það mér að kenna
að ...” t
“Var nokkrum öðrum það að kenna, að
,þú rendir skipji þínu La Foudre á grynningar í
miðju vatni? Þú þóttist rata. Vildir engan
hafa til leiðsögu. Rendir ekki einu sinni botn-
sökku. Afleiðingarnar urðu, að við urðum að
útvega ferjur og ná byssum og öllu öðru úr
skipinu og mistum svo skipið, fólkið í Gxbralt-
ar frétti til okkar og fékk þriggja daga frest
til að flýja og fela fémuni sína, við urðum að
elta höfðingja staðarins langt inn í land og
sitja hálfan mánuð um það herjans virki, sem
hann flýði í og mistum hundrað mannshf'þar
á ofan. Svona stóð á því, að boðum 'varð
komið til spánska flotans í La Guayra, og ef
þú hefðir ekki mist La Foudre, þá hefðumivið
þrjú skip en.,ekki tvö, og gætum brotist út úr
þessari botnholu. iSamt lætur þú þér sæma
að láta herralega og kenna okkur um þann
vanda sem stafar af þínu dugleysi og engu
öðru.”
Hann talaði hægt og frekjulaust og því
munuð þið óefað dást að, þegar eg segir ykkur
í hvert óefni komið var. í ósinn sem rann til
sjávar úr stórvatninu Maraoaybo var kominn
spánski flotaforinginn Don Miguel'Espinosa, á
skipinu mikla Encarnacion með þremur öðr-
um. Hann hafði þeirrar skyldu að'gæta að
verja landið fyrir ófriði og þar að auki hugði
hann fast á að koma hefndum fram við skip-
herrann Blood, ásamt bróðursyni sínum Este-
ban, sem var á skipi hans. Eigi að síður hélt
Blood stillingu sinni, er hann sefaði 'frekju-
legan kvíða þess manns, sem átti ekki meiri
háska að/mæta heldur en hann, nema síður
væri. Hann sneri sér frá Cahusac og talaði
til víkinga hópsins: ;
“Eg ætla að vona að þetta leiðrétti þann
misskilning sem/'hefir truflað ykkur.”
“Það er þýðingarlaust að tala um það
sem orðið er og ekki verður að/gert”, sagði
Cahusac þverlega. ‘‘Spurningin er: Hvað eig-
um við nú/að gera.”
“Langt í frá. Þar um er enginn vafi,”
svaraði Blood.
“Víst er svo,” sagði hinn. “Spánski höf-
uðpaurinn Don Miguel hefir /gert okkur þau
boð, að ef við sleppum öllum föngum og her-
fangi og gerum/engan óskunda, ,þá skulum
við fá að sigla óhindraðir til hafs.”
Skipherrann Ðlood glotti við/hann þóttist
faJra nær um hvað mikið væri að reiða sig á
loforð Don;Miguels, en Yberville varð fljótari
til svars:
“Þar af má/okkur skiljast, að sá spánski
kærir sig ekki um að kljást við okkur.”
“Það mun koma af/því, að hann veit ekki
hve illa við erum við komnir” svaraði Cahusac
þverlega sem fyr. “Þeim/kosti verðum við að
hlíta. Það er eina ráðið fyrir okkur, að taka
því 'boði. Það er mín skoðun.”
“Jæja, eg er á öðru máli, samt,” svaraði
Blood. “Þessvegna neitaði eg boðinu.”/
“Neitaðir þú?” Cahusac var hávær. “Af-
tókstu það og lézt mig.ekki vita?”
“Þitt atkvæði hefði ekki gert neitt til eða
frá, því að/Hagthorpe hérna var alveg á sama
máli og eg. Eigi að síður, ef þú og þínir
frönsku félagar viljið sæta boði Spánverjans,
þá skulum við ekki aftra ykkur. Þið getið
sent einhvern af föngunum til að tjá Don
Miguel, að þið takið þeim kostum sem hann
býður. Hann verður feginn, þykist eg vita.”
Cahusac ygldi sig við honum litla stund,
eldrauður í framan, spurði svo:
“Rétt hverju hefir þú svaraði aðmíráln-
um?”
Skipherrann Blood svaraði brosandi: “Eg
lét segja<honum, að ef hann ekki innan sólar-
hrings rýmdi úr ósnum og leyfði okkur að
sigla óáreittum til hafs, og gyldi |,þar á ofan
átta þúsund dali, þá skyldum við brenna þessa
fögru borg j til ösku og þar á eftir koma og
gjöreyða skip hans.”
Cahusac var orðlaus af furðu. En meðal
víkinga;voru margir af þeim ensku, sem varð
dátt við þá bíræfni, að sá í gildrunni setti
þeim kosti, sem gildrunni réðu. Þeir fóru að
hlægja og á sömu stund varð sá hlátur að
aðdáunar 'hrópum, því að yfirlæti er þeim
kært og tamt sem stunda æfintýr. Og þegar
þeir frönsku skildu hvað sagt hafði verið, þá
varð þeim það sama, að þeir hrópuðu og köll-
uðu hlægjandi af kæti, að svona ætti/að hafa
það, þangað til Cahusac stóð einn uppi, hafði
sigiá burt og undi illa sínumi hlut þangað til
daginn eftir. Þá kom sendimaður með bréf
frá Don Miguel, á því stóð, að flotaforinginn
tóók.^guð til vitnis því heitorði, að úr því vík-
ingar neituðu boði hans, að fara leið sana
slyppir en halda lífi, þá ætlaði hann að bíða
komu þeirra í ósnum og ráða niðurlögum
þeirra þegar/þeir færu hjá. Ef þeir drægju
að sigla, þá skyldi hann koma og leita þá
uppi jafnskjótt og herskipið Nino( væri komið,
en þess væri bráðlega von. Cahusac gekk á
fund Bloods, strax ;þegar þetta fréttist, að
þæfa hið sama. Hann fékk þessar viðtökur:
Vertu ekki að trufla mig framary Gerðu
Don Miguel boð, að þú sért skilinn við mig.
Hann mun lofa þér að komast hjá sér, tel eg
víst. Taktu eina skútuna og sigldu þína leið
og skrattinn verði þér samferða.”
Þetta/ráð hefði hann tekið, ef menn hans
hefðu orðið á eitt sáttir, en þeir voru milli á-
girndar og ótta. Ef þeir(skildust við hópinn,
urðu þeir að ganga frá herfangi og föngum
og missa þannig/hlutar síns. Þá var á hitt að
líta, að hinir eignuðust það sem þeim bæri og
hugsast mætti, að þeir Jcæmust úr ógöngun-
um, því að Blood væri trúandi til að hitta á
einhvern útveg. ; Endirinn varð sá, að þeir
vildu ekki skilja við hann og með þau erindis-
lok fór Cahusac á fund. Bloods og tjáði honum
þau málalok.
Þá var honum vel. tekið og boðið að sitja
ráðstefnu, sem haldin var í höll æðsta manns-
ins í þeim hluta landsin, því að þangað hafði
Blood þá flutt bækistöð sína úr dómkirkjunni,
á þeirri ráðstefnu þrefuðu helztu,menn vík-
inga um það ráð, sem Blood hafði gert til að
brjótast t til sjávar.
Vatnið Maracayibo er um hundrað og
tuttugu mílur á lengd og álíka vítt, þar sem
þaðær breiðast, háfjöllum horfið á tvo vegu
og frá þeim renna jökulkvíslar í vatnið en til
sjávarins mjókkar það smámsaman og endar í
ósi með sjávarföllum. í ósnum, skamt upp frá
sjávarmáli eru tvö nes sem standast á og að-
grynni að báðum nema milli oddanna og þá
leið verða öll stórskip að fara.( Á öðrum tang-
anum, sem heitir Palomar, var virki allsterkt,
sem víkingar fundu pð var mannlaust, þegar
þeir sigldu upp ósinn. Fyrir ofan oddana, lágu
spönsku skipin Encarnacion með fjörutíu og
átta stórbyssum, Salvador með þrjátíu og sex,
Felipe og Infanta voru. smærri, hvort með
tuttugu byssum og hundrað og fimtíu manns-
Þessum skipum urðu víkingar að (mæta með
sínum tveim skipum, Arabella hafði fjörutíu
kanónur, Elizabeth tuttugu og sex,,en þar að
auki höfðu þeir tekið kugga tyo eða þiljuskút-
ur og sett \á fallbyssur nokkrar í smærra lagi.
Á skipum Spánverja voru um þúsund manns
en víkingar voru aðeins fjögur hundruð.
En er þeir heyrðu ráðið, þá hvað Cahusac
uppúr, að það væri örþrifa ráð og fífldirf'ska.
“V'íst er svo,” svaraði skipherrann.” Hann
tottaði pípu sína, mikið rólegur, með Sacer-
dotes tóbaki,ksem sá staður er frægur af, og af
þeim ilmandi reykvaldi höfðu þeir fylt nokkrar
ámur. “En eg hefi lagt. í mörg önnur fífldjar-
ari og ekki orðið að meini. Gikkir hafa gengi
mest (sagði hann á latínu). Þeir þektu svei
mér veröldina sína, þeir gömlu Rómverjar.”
Hann iblés þeim.í brjóst þeim kjarki, sem hanrj
hafði sjálf'ur, svo að jafnvel Cahusac lét sér
segjast. í þrjá daga hömuðust kvíkingar myrkr-
anna á milli að búa sig. Þeir tóku milligerðir
úr annari skútunni, gerðu skörð í annan borð-
stokkinn og göt mörg á þilfarið, fyltu hana
með biki og brennisteini og hlóðu jpúðurkögg-
um til og frá og einkum í skörðin.
Að kveldi hinsf fjórða dags gengu allir á
skip og lögðu upp tveim stundum eftir mið-
nætti. Þá notuðu þeir sér-útfallið, höfðu að-
eins trjónusegl við svo skipin létu að stjóm í
næturkulinu. FTemst, fór skútan eldfima með
Wolverstone og sex öðrum, þeir áttu að eign-
I' ast} hundrað dali hver, auk hlutar^næst kom
Arabella og Elizabeth og seinast fór kuggur-
inn með hertekið ^fólk. Það var alt fjötrað.
Yfir því stóðu fjorir víkingar með hlaðnar
ibyssur en tveir voru við stýri.
Nú sem eldfimu skútuna bar framhjá En-
carnacion, feldu þeir sem til þess voru settir,
stafnljái á söx drekans en aðrir voru í reiða og
flæktu saman reiða.skipanna með þar til gerð-
um krókum. Jafnskjótt og kugginn bar að,
þeyttu vökumenn lúðra á drekanum, varð þá
alt í uppnámi, sumir þutu tO og vildu toga
akkeri, en hættu í miðju kafi, þá skutu þeir á
fylkingu, bjuggust við áhlaupi og þótti undar-
legt, að víkingar skyldu bregða venju sinni er
ekki varð af uppgöngunni. Þeir sáu hvar tröll
fór hiaupandi, hélt á langri taug, fléttaðri úr
strái, löðrandi í biki. Hann sveiflaði tauginni
í hring svo að hún logaði og kveikti í til og
frá. Þá skildu þeir hvað hann var að gera og
emn hinna spnösku fyrirliða kvaddi, hóp með
sér til uppgöngu á brunaskútuna, til að
slökkva eldinn. lEn þaðk var um seinan. Wol-
verstone skaut eldiibrandinum niður um gat á
þilfarinu og rauk fyrir borð.og allii? hans fé-
lagar og syntu þangað sem bátur beið þeirra
og flutti til Arabella. En í sama bili gusu upp
eldar á skútunni, með miklum brestum áður
en yarði þeystust logandi flyksur yfir drekann
og eldar stóðu út af hverju skarði á borð-
stokki á síðu hins mikla skips, en Spánverjar
ömuðust að koma af sér stafnljáum og forð-
ast eldinn.
Meðan þetta stóð sem hæst lét Arabella
skotin dynja á Salvador, sem næst henni var,
fyrst eftir endilöngu þilfari, svo í húfinn, sem
næst sjávarmáli, hægði þó ekki á ferðinni en
let skotin, dynja á Infanta, frá stafnbyssum
unz hann lagði að og réð til uppgöngu og hið
sama gerði Hagthorpe við San Felipe. Þeir
sponsku sáu foringja skipið í björtu báli og
Salvador illa til reika,. héldu bardagann tapað-
an og gáfust upp. Ef Salvador hefði komið
þeim til liðs, þá /hefðu úrslitin orðið önnur.
En því fylgdi annmarki eins og oft vildi verða
hjá spönskum, en hann var sá, að það skip
hafði meðferðis dýrgripi, gull og silfur til
heimflutnings, þangað lét Don Miguel flytja
sig,,er hans skip tók að loga og hleypti því
undan til virkisins, því að sízt af öllu vildi
hann að víkingar næðu þeim auðæfum. í
virkið hafði hann látið flytja fallbyssur, nokkr-
ar hinar stærstu, . sem þá gerðust, en af því
vissu víkingar ekki.
Þessvegna sigldu þeir á eftir Salvador
Blood á, Arabella og Yberville á hinu nýunna
skipi Infanta, komu skotum svo vel við að
Salvador tók að lækka í sjónum tog loksins
sökk skipið á grynningum, SVo að borðstokkar
v°ru uppúr. í. sama bili, rétt þegar Blood hélt
sigurinn unninn, gullu stóru byssurnar við í
virkinu og jafnsnart var Arabella lostin kúlu,
sem braut skarð í hana miðskipa og hefði
fengið fleiri slík ef Pitt hefði ekki stýrt undan
í snatri, en þó særðust og dóu æði margir
víkingar áður skipið komst úr. skotmál. In-
fanta var veikbygðari, fékk svo mikinn á-
verka, að sjór féll.inn á hléborða, þá lét Yber-
vill varpa fyrir borð öUum fallbyssum þeim
megin, hallaðist þá skipið svo mikið, að sjór
náði ekki upp að götunum og við það drógst
Infanta úr skotfæri, við dunandi bresti frá
virkis byssum. Þá lögöu þeir saman ;skipun-
um fjórum og báru saman ráð sín.
XVII. KAPÍTULI. (
Ginninga fífl
Yfirmenn, skipanna settust á ráðstefnui á
þilfari Arabella og þar bar Blood ekki hátt
höfuð sitt, enda, sagði hann svo sjálfur seinna,
að sjaldan hafi sér þótt eins súrt í broti eins
og þá. Hann hafði að vísu stjórnað atlögunni
prýðis vél, sett djarflegt ráð og kænlegt til að
berjast við ofurefli og unnið sigur. En sá sigur
gekk honum úr greipum, hann var innibyrgð-
ur eftir sem áður og skip hans illa leikin, svo
að alls ekki voru haffær. Eigi að síður var það
þá ráð hans, að sigla þegar út um mjóddina
hjá virkinu en því tóku hinir fjarri og það
varð niðurstaðan að sigla aftur til staðarins
Maracaybo og gera við skipin.
Næstu daga var unnið kappsamlega að
þessu, meðan skipherrann stundaði þá særðu.
Eh að kveldi hins fyrsta dag samdi hann bréf
á klingjandi spönsku til flotaforingjans, sem
hljóðaði svo:
“Eg sýndi þinni stórtign í morgun, hverju
eg orka. Þó eg hefði minna en hálfajn afla á
við þig, að mönnum, skipum og byssum, þá er
eg nú búinn að eyða þeim sterka flota, sem þú
ætlaðir að elta okkur á til Maracaybo og týna
okkur öHum. Svo nú getur þú ekki efnt heit-
an þína framar. Af því sem orðið er, máttu
ráða hvað fram muni koma. Ekki myndi eg
óróa þína stórtign með þessu tilskrifi nema
vegna þess að eg er mannúðar maður, og hefi
andstygð á iblóðsút'hellingum. Þess vegna,
áður en eg tek virkið fyrir, sem þú heldur ó-
vinnandi, og gerí því sömu ski]| og flotanum,
vil eS bjóða þér þennan kost, í tómu mannúð-
ar skyni: Eg skal hlífa borginni Maracaybo,
leggja þaðan strax og skilja ef'tir þá fjörutíu
fanga sem alt eru heldri menn, gegn því að þú
sendir mér tíu þúsund dali og eitt hundrað
nautgripi og leyfir mér óhindraða útsigling um
ósinn. Föngunum held eg þangað til eg er
■ kominn á sjó, skal svo senda þá til lands með
ibatum, sem við skulum hafa með oss héðan í
greindum tilgangi. Ef þín stórtign tekur það
orað, að hafna þessum kostum og þar með
knýr mig til að ,taka virkið með töluverðu
mannfalli, þá aðvara eg þig, að þú átt ekki
gnða að vænta og þá skal eg skilja eftir ösku-
haug þar sem nú stendur sú ofannefnda fagra
borg Maracaybo.”
Til að bera bréfið valdi hann úr hertekinna
boP1 þann sem umboð hafði til landstjórnar á
þessu svæði og yfirráð í borginni, einmitt þann
sem hann vissi, að leggja mundi fastast að
on Miguel að bjarga borginni, hvað sem það
kostaði, frá þeim forlögum sem Blood hótaði
henni. Þetta fór eins.og hann átti von á -
Maðunnn bað heitt og ákaflega, að þeim kost-
um væn tekið, sem á bréfinu stóðu.
takflEnr>Dr MÍSUel Var harðari 1 born að
1 satt, að vísu, að skip hans
væru topuð, en það hefði orsakast af því að
Það11? k°mÍð að h°nUm ^ óvörurn.
að skyldi ekki koma fyrir aftur. Þeir skyldu
ekki ætla sér að koma að þeim óvörum í Xk-
‘Pherrann Blood réði sínum hermdar-
IkvlTh 1 ^araCayh°’ Wt það og annað
skyldi hann fa að borga, áður úti.væri.
Borgarstjórinn varð óttasleginn, síðan
sti hann stjorn á skapLsxnu og veitti flota
foringjanum átölur með þungum orðum Þá
var honum svarað þannig:
hátiénarhefðir verið em* dyggur þegn hans
atignar að verja vikingum innsiglingu eins
værumrið1 V6ra að.verja Þeim ótsigling, þá
skup irb- nU'ekkl ? Þessum vanda. Svo þú
skalt ekki mæða mig framar með þráu kjark-
ausu kyabbj. Eg geri.enga sátt við Blood og
hans felaga. Eg veit hvað mér ber að gerl
fyrn- kongmn minn og það skal eg gera ^Eg
vex somuleiðis hvað mér ber að gera'fyrí
að pSkTf Eg-a ÞeÍm manni Blood heiftm
að rSJaida ffir sJalfan miS. -Þá skuld ætla eg
og skifaaðu þeTm!”" ^ ,b°ð með hér
Svo maðurinn kom aftur til sinnar fögru
allar i Maracaybo, þar sem Blood hafði bæki-
stoð sina og sagði erindislok, ekki feginn. —
'Hann flutti skilboðin og dró ekki af, þvf að
ann blygðaðist fyrir sína frammistöðu, þegar
hann sá hve. hraustlega Don Miguel bar sig í
vandanum. Því flutti hann boðin eins hörð og
heiptuðleg og flotaforinginn gat á kosið.
Skipherranum Blood varð hermt við, þó
ekki sæi það á honum. Hann brosti rólega
og sagöi: “Er þetta þá það sem hann vdll?
Bagt er að flotaforinginn skuli vera svona
þrar. Svona fór hann að missa flotann, sem
hann reði eins og hann ætti hann sjálfur. En
íann a ekkert með þessa vænu borg Maracay-
bo. Honum .er vafalaust ekki eins sárt um
hana. Það þykir mér bágt. Óþarfa eyðilegging
er mer eins andstyggileg eins og manndráp.
En svona er nú komið, eins og þú sérð. Eg
skal láta hlaða ibálkestina á morgun, máske
honum skiljist, þegar hann sér báhð, að Peter
Blood bregður ekki orðum sínum. Þú mátt
fara.”