Heimskringla - 01.06.1938, Blaðsíða 1

THE PAR-T-DRINK
Good Anytitne
In the 2-Glass Bottle ^ ®
SNÚIÐ A MELINU!
Komið loðfatnaði og vetrar-
kápum yðar til geymslu hjá
oss í mel og eldtryggum
skápum
SÍMI 37111
AVENUE
PYERS and CLEANERS

Sprengjuárásir á
varnarlausa bæi
Þrjú þúsund menn, konur og
börn hafa nú verði myrt af upp-
reistarmönnum á Spáni með
sprenjuárásum á varnarlausa
bæi og þorp. f Kína hafa litlu
færri verið drepnir í Canton og
víðar á sama hátt.
Og nú um síðustu helgi voru
á ný 500 manns drepnir á Spáni
í varnarlausum bæ, er Alicante
heitir og sem herlið Francos hóf
árás á. Bærinn var 200 mílur
frá herstöðvunum.
Stjórninni á Bretlandi er svo
farið að ofbjóða þessi hernaðar-
aðferð, að hún hefir ákveðið að
kalla til alþjóða fundar og krefj-
ast þess, að slíkum hernaði sé
hætt.
Benda brezk blöð á, að auk
villimenskunnar og dýrslegrar
drápgirni sem þessum árásum
sé samfara, séu þær brot á al-
þjóðahernaðarlögum. Með þeim
sé aðstaða í stríðinu ekkert bætt.
Hún sé æði þess manns er nú
sjái, að stríðið á Spáni' verði ekki
til lykta leitt á næstu 12 mánuð-
um og uggi jafnvel um sigur.
Þetta spor Chamberlaíns for-
sætisráðherra Breta til að reyna
að stöðva þessa svívirðingu,
mælist hvarvetna vel fyrir.
heitir Cyril og er oftast nefndur
“sarinn”, af því að hann stóð til
ríkiserfða á Rússlandi, eftir að
keisara-fjölskyldan var af dög-
um ráðin. Hann flúði til Brit-
tany, héraðs á Frakklandi (oft
kallað Litla Bretland), og hefir
lifað þar svipað og Vilhjálmur
keisari í útlengðinni í Doorn, en
að vísu ekki eins ríkmannlega.
Ludwig prins hefir útskrifast
í heimspeki frá háskólanum í
Berlín, en hann er nú í þjónustu
á skrifstofu Luft-Hansa flugfé-
lagsins í Þýzkalandi.
f Bandaríkj unum búast brúð-
hjónin við að dvelja einn eða tvo
mánuði. Voru þau í heimboði í
Hyde Park hjá Roosevelt forseta
og frú hans yfir helgina. Eftir
að þau hafa séð sig um í Banda-
ríkjunum, farið til Niagara foss-
anna o. s. frv., halda þau áfram
til Austurlanda.
Það er sagt að vel hafi Iegið á
Vilhjálmi gamla (hann er nú 79
ára) út af giftingu þessari, enda
er ekki ólíklegt, að hún hafi
rifjað upp draum hans og Bis-
marks gamla: “Með Romanoff-
unum og Hohenzollern samein-
uðum, geta þeir ráðið yfir allri
Evrópu.”
Ástæða páfans fyrir því að
kasta ónotum að Hitler er hann
heimsótti ftalíu nýlega, hefir nú
verið birt. Áður en Hitler tókst
ferðina á hendur, skrifaði páf-
inn honum og æskti að hann
heimsækti sig og að þeir reyndu
að jafna trúmála-árgeining sinn.
Páfi krafðist þess af Hitler, að
hann lýsti yfir að hann sýndi
hér eftir meira umburðarlyndi
í trúmálum. Og heimsóknin varð
auðvitað að vera í samræmi við
reglur þær, er heimsókn í vati-
kanið (páfahöllina) eru samfara.
Hitler þóttu kostirnir harðir og
neitaði heimboðinu. Blöð stjórn-
arinnar á ftalíu, settu ofan í við
páfa fyrir hvernig hann skrifaði
um komu Hitlers, og sem áður
hefir verið minst á í Hkr. En
páfi eða blað hans hefir verið
bituryrtara en nokkru sinni fyr
í garð Hitlers síðan.
Erfingjum soldáns
dæmt mikið fé
Flytur Þjóðabandalagið
frá Sviss?
Eins og kunnugt- er hefir
Þjóðabandalagið haldið fundi
sína í Genf í Sviss. Bær þessi
stendur við Rón, þar sem hún
fellur úr Genevu-vatni og er
staðurinn frægur fyrir fegurð.
Viðskifti hafa borginni; fallið
wörg í skaut með komu þjóða-
f ulltrúanna og annara gesta, sem
beir hafa þangað dregið. En þó
er nú svo komið, að Sviss er
orðið á báðum áttum um að
leyfa að fundirnir séu lengur
haldnir í Genf. Ástæðan mun
vera sú, að margar þjóðir, sem
ekki- heyra nú Þjóðabandalaginu
til, líta það hornauga og Sviss
tapar viðskiftum þeirra af
bessu (t. d. Þýzkalandi og Aust-
urríki).
En hvar verður þá bækistöð
Þjóðabandalagsins? Stjórnin i
Monaco-fylkinu á Suður-Frakk-
iandi kvað hg.fa boðið félaginu
góða kosti, jafnvel að reisa höll
yfir það; yrði það að líkindum
1 sumarbústaðnum Riviera við
Miðjarðarhafið. Er sagt að full-
trúarnir komi þar tíðum við,
bæði á leiðinni til Genf og bregði
sér þangað meðan staðið er þar
Vjð. Monaco er kunnast auk
hessa fyrir spilavítið, Monte
Carlo.
Borgin Haag á Hollandi hefir
einnig komið til mála, en stjórn-
in hefir gefið í skyn, að Holland
týsi, sem Sviss, að vera óháð.
Á Riftingartúr
Umhverfis jörðina
Til New York komu s. 1. laug-
ardag Ludwig Ferdinand, prins
frá Þýzkanlandi, með brúði sína,
yri, stórhertogainnu. Þau voru
yrir skömmu gift í Doorn á Hol-
^pdi, á heimili Vilhjálms fyrv.
yzkalands-keisara, og eru nú á
erðalagi umhverfis jörðina. —
udwig prins er 31 árs, sonur
yrv. krónprins Þýzkalands og
pví sonarsonur Vilhjálms fyrv.
eisara. Stakk afi Ludwigs pen-
ingunum í vasa hans til þessar-
ar terðar. Kyri, 29 ára að aldri,
er af ætt Romanoffanna (House
°f Romanoff); faðir hennar
Edda Mussolini
{
! Eftir því sem blaðinu “New
j York Times” segist frá, eru ekki
meira en 8 mánuðir síðan að
Benito Mussolini sagði að það
! versta sem fyrir fasismann hefði
komið, væri það að nokkur Hitler
hefði verið til. Hann hafði þá
ekki meira álit á Hitler en þetta.
En hvað kom fyrir, sem hnýtti
þá þeim vináttuböndum sem
síðar varð raun á ?
Dómstóllinn í Jaffa, í Pale-
stínu, hefir nýlega kveðið upp
dóm sem mikla éftirtekt vekur.
Eins og að líkum lætur, átti Ab-
dul Hamid Tyrkja-soldán furðu
miklar eignir í Palestínu, er hann
var rekinn frá völdum. Gerði
hann kröfu til þessara eigna og
hefir nú barátta verið háð um
það mál'fyrir dómstólunum í
Palestínu í 17 ár, án nokkurs
árangurs. f maímánuði var loks
dómur kveðinn upp í málinu. Er
erfingjum soldánsins (því sjálf-
ur er hann dauður) nú dæmd 50
miljón sterlingspund í skaða-
bætur. Eignir Tyrkjasoldáns
voru í Palestínu, Sýrlandi og
Transjordania.
Erfingi soldánsins, er næst
elsti sonur hans, Abðul Kadir,
Það var fyrir einu ári, að kona |Prins- Hann hefst nú við í Buda
utanríkisráðgjafa ítalíu, brá sér | Pes^ 1 Ungverjalandi og lifir þar
til Þýzkalands. Hún vakti þar mJögóbrotnu lífi meðkonu sinnj
mikla athygli sakir gáfna og
tígulegrar framkomu. í hærra
Hertoginn af Windsor
hyggur á Indlandsferð
Um þessi mánaðarmót flytja
Windsor-hjónin frá Versölum til
Cap d’Antibes við Miðjarðarhaf-
ið. Er sagt að þau hafi í hyggju
að heimsækja Indland. Öll þau
bréf er þeim hafa þaðan borist,
hafa verið mjög vinsamleg, en
það hafa ekki öll bréf verið, sem
þeim hafa boijist frá öðdum
löndum innan Bretaveldis.
Blaðið “Daily Express” á Eng-
landi telur víst, að hinir “háu”
muni ekki leyfa þeim þessa ferð;
segir það rétt eftir öðru.
Mary Pickford, sem nýlega
heimsótti Windsor-hjónin, segir
að Hertoginn sé fullur aðdáunar
fyrir konu sinni og yrði á hana
í samtali svo aðrir heyri iðuleg-
ast, sem “Hennar hátign” (Her
Royal Highness). Og hertoga-
frúin ségir Mary Pickford að sé
eins ungleg og sælleg og hún
hafi nokkru sinni áður verið.
samkvæmislífi Berlínar varð hún
þegar ein bjartasta stjarnan.
Og dansfélagar hennar voru
Tölur ljúga ekki
Svo segja menn. En geri þær
það ekki, eru atvinnuhorfur
í Bandaríkjunum æði alvarlegar,
eftir því að dæma, sem hagfræð-
ingi nokkrum, sem er á móti
stjórn Roosevelts, segist frá. —
Tölurnar sem hann sannar mál
sitt með eru sem hér greinir:
fbúatala í Bandaríkjunum er
124,000,000.
Kröfur til ellistyrks eiga 30,-
000,000.
Að þeim frádregnum eru þá
ekki eftir til vinnu nema
94,000,000.
í stjórnarþjónustu í landinu,
fylkjum og bæjum eru 20,-
000,000.
Þá eru eftir til vinnu 74,000,000.
Undir lögaldri til vinnu eru
60,000,000
Þá eru verkamenn ekki nema
14,000,000.
, ,Nú eru atvinnulausir 13,999,998.
og einu barni. Orskurði dóm-| Þ4 cru ekki eftir ncma 2 vinn.
sto sms , Jaífa, hefir verið áfrý-'andi menn j landinn En j,að eru
Langlífi
Karl nokkur í Nýja-Sjálandi
hélt nýlega 108 afmæli sitt.
Hann heitir Patrik Hamilton;
ættaður er hann frá frlandi, en
kom til Nýja Sj’álands fyrir 69
"um. Hann býr í húsi því er
hann kom upp skömmu eftir
komu sína til landsins 1869. —
Stærir Nýja-Sjáland sig af því,
að eiga þar elzta manninn
öllu Bretaveldi.
En menn verða víðar lang-
lífir en í Nýja-Sjálandi. Sam-
kvæmt manntali í Canada 1931,
voru 163 menn yfir 100 ára
gamlir. Hlutfaflslega voru þeir
langflestir í Nova Scotia, sem
eftirfarandi tölur sýna: Á Prins
Edwards eyju áttu 7 af þeim
heima. f Nova Scotia 26, Nýju
Brunswick 7, Quebec 22, jOntario
50, Manitoba 15, Saskatchewan
12, Alberta 10, British Columbia
14.
að til hæstaréttarins í Palestínu.
Vinni prinsinn málð þar, verður
brezka stjórnin í Palestínu, að
Rudolf Hess, ein aðal-máttarstoð SreiQa. honum og fleiri skyld-
Hitlers og aðrir hans líkar. Þeg-
mennum skaðabæturnar, er
ar
^ '-'fe imim iixva,x. rcg- '
Edda kom aftur heim til nema nálega öllum stjórnartekj-
ftalíu, var hún full áhuga fyrir
því, að ítalía og Þýzkaland mynd-
uðu samband sín á millum. Og
ferð Mussolini til Þýzkalands á
unum í landinu á einu ári.
Turgeon bráðum sendiherra
, ...... , Á sambandsþinginu í Ottawa
siðast liðnu hausti, var algerlega ^ar King forsætisráðherra spurð-
að raðum hennar hafin. |ur að því s. L viku> hvort satt
Maður hennar, Ciano Musso-.væri sem kvisast hefði um það
lini, greifi, var ekki nærri einsjað W. F. A. Turgeon dómara
ispentur fyrir vináttu við Væri ætluð sendiherrastaðan á
Þýzkaland og kona hans. Hon-
um þótti æði tvíráðið að eiga
of mikið saman við Hitler að
sælda. En hann lét ekkert tæki-
færi sér úr greipum ganga, að
Frakklandi. King gaf lítið út
á það. En Bennett kvað Turgeon
illa til verksins fallinn; hann
hefði engin lögmannsstörf unnið
s. 1. 2 ár, en hefði verið á laun-
vingast við Bretland. Og þegar um hja sambandsstjórninni fyrir
Chamberlain, forssétisráðherra,
lét á sér skiljast, að hann væri
fús til að eiga frekari samvinnu
við ítalíu, stóð ekki á Ciano Mus-
solini að greiða henni veginn. Á
sama tíma og Edda Mussolinr
vann að því að tryggja hag ftalíu
með sambandi við Mið-Evrópu,
vann maður hennar að samvinnu
við Bretland, eða í gagnstæða átt
við konu sína. Hann áleit trygg-
ingu fyrir friði á Miðjarðarhaf-
inu vera það, sem ítalíu varðaði
mestu.
Benito Mussolini kvað mikið
tillit taka til pólitískra skoðana
Eddu Ciano. Hún hefir og á
seinni árum, sem Ijóst er af því,
sem hér að framan er sagt, átt
að vinna starf, sem algerlega var
pólitískt. Sá er sendiherrastöð-
una á Frakklandi hefir haft síð-
an 1909, heitir Philipe Roy, en
er nú orðinn sjötugur að aldri.
Hreyfði King því, að leysa hann
af hólmi með $5,000 eftirlaun-
um. Andmæltu **Bennett og
Woodsworth því kröftuglega, að
setja sendfiherra á effirlaun;
kváðu það nýtt; þeir væru und-
anþegnir öllum sköttum og ættu
því ekki neina kröfu til eftir-
launa. Benti Bennett á að staða
þessi væri tiltölulega ný og það
væri ílt fordæmi að eftirlauna
sendiherrana. Var King krufin
til sagna um hver laun sendi-
herrans hefðu verið og kvað
drjúgan þátt í að móta stefnu hann þau $12,000 á ári. Auk
fasista. f stjórnmálum kveður
■ meira að henni pn nokkurri ann-
ari konu á ítalíu.
þess væri honum greiddur
framfærslu eyrir er næmi $13,-
000 á ári.
Roosevelt forseti og eg, segir
hagfræðingurinn.
Og svo er ekki nóg með það.
Nú er forsetnin farinn í sigling-
ar að skemta sér; og eg er einn-
ig orðinn þreyttur og verð bráð-
um að taka mér hvíld.
Saskatchewan
kosningarnar
Útnefningue r nú lokið í Sask-
atchewan. Eru 53 þingmanns-
efni í vali af hálfú liberala, 48
af hálfu Social Credit sinna, 31
C.C.F. sinni, 26 íhaldsmenn og
13 óháðir og verkamanna sinn-
ar.
145 Picadilly til leigu
Eitt af nafnfrægustu heimil-
um í London, er húsið að 145
Picadilly. Það var áður heimili
núverandi konungs Georgs VI.
Hús þetta er nú falt til íbúðar
hverjum sem greiða vill $1,000
mánaðarleigu eftir það. Hefir
eftirspurnin ekki virst mikil síð-
an það var auglýst. f húsinu eru
9 gestastofur (reception rooms),
20 svefnherbergi, 7 baðherbergi,
12 eldhús og annað eftir því, Að
hita það og lýsa að vetrinum
kostar $430 mánaðarlega. Auk
þess er kostnaður við vinnuhjúa-
hald, er nemur talsverðu því
milli 20 og 30 manns þjóna þar
að jafnaði.
Barnsfæðingum
fækkar í Canada
í Canada hefir barnsfæðingum
farið mjög fækkandi s. 1. 17 ár.
Árið 1921 voru þær 29.4 á hverja
1000 manns. Árið 1936, sem er
síðasta árið, sem fullnaðar
skýrslur hefir birtar, voru fæð-
ingar aðeins 20 af hverjum
1,000 manns.
Sjálfsmorð
Síðan Hitler lagði Austurríki
undir Þýzkaland er sagt að 450
Gyðingar hafi framið sjálfsmorð
í Austurríki.
Búnaðar-afurðir í Canada
Á árinu 1937 nam verð allrar
búnaðarvöru í Canada $1,051,-
698,00. (rúmlega einni biljón).
Er það sem næst 28 miljón doll-
urum minna en árið 1936. Mun-
urinn er að miklu leyti uppskeru-
Við guðsþjónustuna í Sam-
bandskirkjunni í Winnipeg s. 1.
sunnudag, flutti skáldkonan,
frú Guðrún F. Johnson ræðufia.
Er oss sagt að það sé í fyrsta
sinni, sem íslenzk kona flytur
stólræðu.
Efni ræðunnar laut að hugs-
analífi manna og frelsi. Hlaut
hún einróma lof hjá þeim, sem
á hana hlýddu, enda var ræðan
hin fegursta, með glöggum
merkjum skáldlegrar snildar
og víðsýni. Fyrir tilmæli Hkr.
er hún birt í þessu blaði.
Við áminsta guðsþjónustu
stjórnaði frú Halldóra Jakobs-
son messu-athöfninni, og fórst
það prýðilega.
Og þá ber að þakka söng-
Jokknum ágætan söng áminst
kvöld. Það' má yfirleitt segja
um söng flokksins, að hann sé
hressandi fram yfir það sem ger-
ist oft um söng í kirkjum, og
mmm á norrænt Iíf og fjör. ___
Þessa var í ríkum mæli vart á-
mmst kvöld.
- * , . . , , urinn er ao miKiu íeyu uppsaeru-
Það sem mesta eftirtekt', ,. , 0 . . , - „ .
. ... brestmum í Saskatchewan-fylki
vekur í kosningunum og fjörgar
bardagann, er innrás Social
Credit-flokksins í fylkinu. Enda
þótt stjórnar-flokkurinn, liber-
alar, séu mjög rótgrónir í fylk-
inu, hafa menn er að vestan
hafa komið ekki sagt hann eins
ugglausan nú og oft áður og
veldur því hinn nýi flokkur þar,
Social Credit sinnar.
Kosningar í Eire (frlandi)
Eamon de Valera forsætisráð-
herra í Eire lýsti því yfir s. 1.
laugardag, að þingkosningar
færu fram 17. júní n. k.
Stjórnin hefir haft minnihluta
þingmanna með sér, en þykir
það hefta viðreisnarstarf það,
sem hún hefir ráðgert að takast
á hendur. Henni þykir því nú,
eftir nýhlotinn sigur í frelsis-
baráttuni, mjög hentugur tími til
að hafa kosningar og freista
gæfunnar um að ná nægu þing-
fyigi.
að kenna, en einnig samt minni
framleiðslu á ávöxtum, garðmat,
hænsnum, eggjum, sykur og
hunangi, en árið áður. Á árinu
(1937) jókst aftur framleiðsla
mjólkur, ullar og tóbaks; búpen-
ingi, kúm og sauðfé, fjölgaði.
Sambandsþingið hefir veitt
$50,000 til lækninga á kynsjúk-
dómum í Canada.
FJÆR OG NÆR
Dr. og Mrs. J. A. Bíldfell komu
til borgar fyrir helgina eftir sex
vikna ferðalag. Fóru að heiman,
frá Wynyard, Sask., suður um
Bandaríki til Mexico og dvöldu
þar á ýmsum stöðum í þrjár vik-
ur. Frá landamerkja ánni Rio
Grande (Mikla fljóti) fóru þau
1,000 mílur til suðurs, upp um
fjöll 14,000 feta há, þar sem út-
sýnið er stórkostlegt, og niður í
dali furðulega frjósama. f Mex-
co City, sem er stór og fögur
)°rg, 7—8000 fet yfir sjó, hitti
ækmrinn enskan leiðangur sem
starfar að rannsóknum landsins,
einkum sögu þess og fornmenj-
um og nam af þeim marga fræði
og lítt kunna almenningi um
stórvirka menningu og fáránlega
trúarsiði þeirrar þjóðar sem búið
hefir í landinu um 4,000 ár. Dr.
Bíldfell hefir verið víðar en aðr-
ir ungir menn á hans reki, þar
a meðal norður við fshaf, í einni
af nyrztu bygðum Canada. —
Læknishjónin fóru héðan heim-
leiðis á mánudaginn, höfðu þá
farið meir en 7,000 mílna vega-
lengd í bifreið sinni á 40 dögum.
* * m
Árni Eggertson fasteignasali
hefir verið á sjúkrahúsi 9 daga
til lækningar við innvortis
kvilla. Hann er nú kominn heim
og er hinn hressasti; virðist
hafa fengið fulla bót meina
sinna.
* * *
Dr. Rögnvaldur Pétursson,
sem verið hefir um þriggja
vikna tíma í New York að starfa
að undirbúningi íslenzku sýning-
ardeildarinnar, kom til bæjar-
ins í morgun.
* * *
Látinn þ. 28. maí að Kirkjubæ
í Breiðuvík, við Hnausa, Man.,
Baldvin Jónsson, landnámsmað-
ur- Suður-Þingeyingur að ætt,
merkismaður og Ijúfur félagi,
mun hans verða minst nánar
síðar.
* * *
Séra Philip M. Pétursson kom
til bæjarins sunnan frá Boston í
gærmorgun. Hefir hann verið
syðra í tvær vikur og sat ársþing
Únítarafélagsins.
* * *
Árborg, 26. maí
Kæri ritstj. Hkr.:
Viltu gera svo vel og birta eft-
irfarandi nöfn þeirra er hafa gef-
ið til Sumarheimilis barna að
Hnausa.
Sigurður Magnússon,
Piney, Man., ..........$5.00
Mrs. S. Magnússon,
Piney, Man............. 5.00
f blómasjóð til minningu um
Mrs. Ingibjörgu Goodmundson,
nýlega látna í Winnipeg:
Þjóðræknisdeildin “íYón” $3.00
Kærar þakkir.
Fyrir hönd nefndarinnar,
Emma von Renesse