Heimskringla - 26.10.1938, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 26. OKTÓBER 1938
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
ÍSLANDS-FRÉTTIR
eftir Tímanum
Fyrir tveim árum síðan lét
Kaupfélag Eyfirðinga reisa vind-
myllu til raflýsingar á korn-
yrkjubúi sínu í Klauf í Eyja-
firði. í sumar hefir ný vind-
mylla verið reist í sama tilgangi
að Snæbjarnarstöðum í Fnjóska-
dal, hjá Jóni ólafssyni bónda
þar og Þorsteini syni hans. Sá
Samúel Kristbjarnarson rafvirki
um uppsetningu hennar, en járn-
turninn, sem hún er gerð úr,
var keyptur hjá kaupfélaginu og
kostaði ásamt vængjum og til-
heyrandi únbúnaði 180 krónur.
í sambandi við þessar vindmyll-
ur eru rafgeymar, sem fullnægt
geta ljósþörfinni, þegar logn-
dagar koma. Þessar vindmyllur
geta aðeins framleitt um 85 vött
og eru því ljósin fremur dauf.
Hinsvegar má hlaða útvarps-
rafhlöður þann hluta dagsins,
sem ekki er þörf fyrir raforkuna
til annars.—4. okt.
Um þessar mundir er verið
að vinna að ýmsum undirbún-
ingi að virkjun Laxár í Þingeyj-
arsýslu. Er verið að hefja bygg-
ingu skiftistöðvarhúss við Þing-
vallastræti, spölkorn ofan við
Akureyri. Staurar þeir, seni
komnir eru, verða fluttir út f
haust. Austur við Laxá á að
ljúka byggingu stöðvarhúss og
íbúðarhúss fyrir stöðvarstjór-
ann, en stíflan sjálf bíður næsta
sumars.—4. okt
íslenzku togararnir, sem
stunda ísfiskveiðar, hafa selt 16
farma í Þýzkalandi í þessum
mánuði og búist við að þeir selji
á morgun. Verðið hefir yfirleitt
verið mun lægra en í fyrra, sem
stafar af því að þýzka stjórnin
hefir fyrirskipað lægra há-
marksverð en þá gilti. í Eng-
landi hefir enginn íslenzkur tog-
ari selt ísfisk í þessum mánuði,
þar sem búist var við að verðið
yrði hagstæðara í Þýzkalandi.
—29. sfept.
* * *
Kartöfluuppskera er að þessu
sinni ærið misjöfff. Norðanlands
hefir hún víða brugðist tilfinn-
anlega af völdum langvarandi
vorkulda, og frostnátta nú síð-
sumars. Sunnanlands hafa garð-
ávextir sprottið dável og mun
vöxturinn vera þar í meðallagi,
og sumstaðar jafnvel meira, t. d.
á Eyrarbakka, og Akranesi. —
Yfirleitt mun lítið hafa borið á
kartöflusjúkdómum í sumar.
—24. sept.
* * *
f Hornafirði er kartöflurækt
rekin í langstærstum stíl til
sveita hér á landi. Kveður mest
að henni í tveim bygðarlögum,
Nesjum og Mýrum. Margir
bændur rækta þar um 100 tunn-
ur af kartöflum á ári og sumir
jafnvel ennþá meira. Fjögur
nýbýli eru þar vel á veg komin
og fleiri í undirbúningi og
treysta frumbýlingarnir -einna
mest á garðyrkjuna og er hún
þeirra drýgsta tekjulind. í sum-
ar var sprettan heldur neðan við
1NNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth.............................J. B. Halldórsson
Antler, Sask.........................K. J. Abrahamson
Árnes...............................Sumarliði J. Kárdal
Árborg................................ G. O. Einarsson
Baldur...............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville..............................Björn Þórðarson
Belmont.........'.........................G. J. Oleson
Bredenbury............................ H. O. Loptsson
Brown..............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge..........................H. A. Hinriksson
Cypress River............................Páll Anderson
Dafoe....................................S. S. Anderson
Ebor Station, Man...................K. J. Abrahamson
Elfros...............................J. H. Goodmundson
Eriksdale...............................ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask......................Rósm. Árnason
Foam Lake..............................H. G. Sigurðsson
Gimli.................................. K. Kjernested
Geysir..............................................Tím. Böðvarsson
Glenboro..................................G. J. Oleson
Hayland...............................Slg. B. Helgason
Hecla...............................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vídal
Húsavík.................................John Kernested
Innisfail......................................ófeigur Sigurðsson
Kandahar.................................S. S. Anderson
Keewatin...............................Sigm. Björnsson
Langruth..................................B. Eyjólfsson
Leslie..............................................Th. Guðmundsson
Lundar........................Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville......................... Ófeigur Sigurðsson
Mozart..................................S. S. Anderson
Oak Point..............................Mrs. L. S. Taylor
Oakview...............................................S. Sigfússon
Otto..............................................Björn Hördal
Piney....................................S. S. Anderson
Red Deer.......................................ófeigur Sigurðsson
Reykjavík..................................Árni Pálsson
Riverton.....*.......................Bjöm Hjörleifsson
Selkirk.........................................Magnús Hjörleifsson
Sinclair, Man.......................K. J. Abrahamson
Steep Rock..............r.:.................Fred Snædal
Stony Hill.................................Björn Hördal
Tantallon..........................................Guðm. ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Víðir..............................................Aug. Einarsson
Vancouver..............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis..................................Finnbogi Hjálmarsson
Winnipeg Beach......................................John Kernested
Wynyard.................................S. S. Anderson
f BANDARIKJUNUM:
Akra....................................Jón K. Einarsson
Bantry..................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash..................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnaon
Cavalier...............................Jón K. Einarsson
Edinburg....................................Jacob HaU
Garðar....................................
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Ehnarsson
Hensel..................................J. K. Einarsson
Ivanhoe.............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton............*........................S. Goodman
Minneota...........................Miss C. V. Dalmann
Mountain..............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif......john S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts.........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. j. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.................................Jón K. Einarsson
Upham...................................E. J. Breiðfjörö
Tfse Víklng Press
Winnipeg. Manitoba
meðallagi og ollu því vorkuldar
og næturfrost í septembermán-
uði, sem eyðilögðu kartöflugras-
1 ið og hömluðu áframhaldandi,
vexti.—24. sept.
Samband íslenzkra samvinnu-
félaga hefir tekið upp þá ný-
breytni að kaupa murtu af
bændum við Þingvallavatn og er
hún söltuð til útflutnings. Borg-
ar það tuttugu aura fyrir pundið
af murtunni. Murtuveiðin í
Þingvallavatni er fyrir skömmu
hafin og varir nokkuð fram eft-
ir haustinu. Fer lengd veiði-
tímans nokkuð eftir tíðarfarinu.
—1. okt
* * *
Hraðfrystihús var reist á
Flateyri við önundarfjörð síðast-
liðið sumar og er það eign hluta-
félags, sem allraargir íbúar
þorpsins hafa stofnað. Var
starfræksla frystihússins hafin
í júlímánuði og hefir hún gengið
vel. f sumar hefir verið frystur
þar ýmiskonar fiskur, koli, lúða,
þorskur, ýsa og dálítið af smá
skötu. f haust verður sennil.
fryst þar kjöt fyrir innanlands-
markað, einkum í þorpinu sjálfu.
—1. okt
* * *
Ræðismaður Dana og íslend-
inga í Monaco, George Jorck,
hefir gefið Landsbókasafninu
100 þúsund franka (12,700 kr.
íslenzkar) og verður fénu varið
til kaupa á vísindaritum og
handbókum. Skortir safnið ein-
mitt slíkar bækur og kemur
þessi raunsnarlega gjöf því að
góðum notum.—24. sept.
* * *
Nýlokið er talningu atkvæða í
Búnaðarsambandi Austurlands í
kosningum til Búnaðarþingsins.
Hlaut listi Framsóknarmanna
354 atkvæði, en 230 féllu á lista,
sem Sjálfstæðismenn og Bænda-
flokkurinn stóðu sameiginlega
að. Náðu kosningu af Fram-
sóknarlistanum þeir Björn Halls-
son bóndi að Stafafelli í Lóni.
Af hinum listanum náði Sveinn
Jónsson á Egilsstöðum kosningu.
—27. sept.
* * *
Endurvarpsstöðin á Eiðum
tekur til starfa í kvcld kl. 9. Er
orka hennar eitt kílówatt og
öldulengdin 488 metrar. Stöðv-
arstjóri á Eiðum verður Davíð
Árnason. Stöð þessi mun bæta
mjög örðuga aðstöðu Austlend-
inga til að notfæra sér útvarp.
—27. sept.

VERÐUR ÍSLENZKAN
FRAMTÍÐAR ALLSHERJ-
ARMÁL Á NORÐUR-
LÖNDUM?
Viðtal við
Knuth Knuthenborg greifa
Undanfarið hefir danskur að-
alsmaður, Knuth lénsgreifi eig-
andi hins mikla herraseturs
Knuthenborg á Lálandi, verið hér
á ferð, en er nú að snúa heim á
leið aftur. f Danmörku er
Knuth greifa veitt allmikil eftir-
tekt vegna þátttöku hans í
stjórnmálum, ekki sízt fyrir
það, að hann er mjög ákveðinn
í stefnu sinni, sem ekki á uppá
pallborðið hvorki hjá dönskum
valdhöfum né almenningi. Það
er ekki að furða, þótt greifinn
gefi sig að póltitík, því til þess á
hann ætt á báðar hendur. Það
eru pólitískt séð mjög ólíkar
ættarstoðir, sem undir hann
í-enna, þar sem forfeður hans í
föðurætt hafa við stjórnmál
fengist og langafi hans var utan-
ríkisráðherra Dana, er þeir
fengu hina fyrstu frjálsu stjórn-
arskrá sína, en móðurfaðir hans
var Louis Pio, sem 1871 reisti al-
þýðuflokkshreyfinguna dönsku
og var dæmdur í fangelsi fyrir
vikið, en varð síðar að flýja
land. Það gefur að skilja, að
epli, sem kann að falla nálægt
tveim s.líkum trjám, lendi nokk-
uð utan þjóðbrautar eins og hún
liggur í hvern svip. Greifinn
fæst þó við annað og meira en
stjórnmál. Hann er bóndi, og
enginn kotbóndi, því hann er
einn með stærstu landeigendum
í Danmörku. Sjálft höfuðbólið
Knuthenborg, með húsum, er
metið á meira en 3 miljón króna,
en undir það liggja margar aðr-
ar jarðir og hjáleigur. — Greif-
inn rekur búskap sinn sjálfur og
er talinn vera í fremri röð á því
sviði, enda er hann formaður í
búnaðarfélagi Lálands og Fal-
sturs, sem starfar með svipuð-
um hætti og búnaðarfélag vort.
Greifinn er milli þrítugs og fer-
tugs, stæðilegur á velli og ber-
sýnilega hreinn ^ríi, eins og
sumum kann að þykja nauðsyn-
legt, bláeygur og bjarthærður
og hægur og settur í fasi. Greif-
inn er hér nú í annað sinn, því
í fyrra kom hann hér með konu
og börn og bifreið, og ók sjálfur
með sig og sína um landið. Vísir
brá sér til og hitti greifann að
máli.
Þér komið hér í annað sinn.
Er það landið sem laðar yður?
Landið er mikilfenglegt og
hlýtur að hafa mikil áhrif á
aðkomumenn, ekki sízt á landa
mína, sem hvorki hafa vanist
fjöllum né jöklum, hverum né
eldfjöllum, straumhörðum fljót-
um né fossum. Eg efast ekki
um að landið geti átt mikla
framtíð sem ferðamannaland, og
munu hverimir reynast hafa
drjúgt aðdráttarafl.
— Hvernig þótti yður að ferð-
ast hér með bifreið yðar í fyrra
því þér eruð vitanlega betri
vegum vanir?
Það má vera að annarsstaðar
séu betri vegir, en það er blátt
áfram æfintýralega vel af sér
vikið að hafa komið upp nothæfu
bílvegakerfi um þetta víðáttu-
mikla land á jafn skömmum
tíma og íslendingar hafa gert. Á
því sviði hefir hér á landi í raun
réttri verið afrekað það, sem
annarsstaðar hefði farið í hálf
öld eða meira, og það má kalla
með öllu vandræðalaust að ferð-
ast um landið, enda var bifreið
mín jafngóð eftir ferðalagið eins
og áður.
— En hvað líst yður á okkur
sjálfa, á mörlandann?
Eg hefi kynst mörgum og
hefi kunnað vel við þá alla. Sér-
staklega hlýtur 'þó útlending að
reka í rogastans á þeirri gest-
risni, sem manni er auðsýnd als-
staðar á fslandi, því fátt er jafn
þægilegt og að manni sé vel tek-
ið. Það er einhver fornnorrænn
svipur yfir gestrisni fslendinga.
Þá rekur maður og þegar augun
í það, hvað fslendingar eru ein-
staklega andlega lifandi.
— Eftir þeim bókum ættu ís-
lendingar ekki að þurfa að kvíða
framtíðinni ?
Því er ekki að leyna, að það
sem mun reynast fslendingum
mestur Þrándur í Götu er hvað
þeir eru fáir annarsvegar og
landflæmið, sem þeir eiga, hins-
vegar víðáttumikið. Svo fáu
fólki mun seint takast að gera
hið mikla land sér undirgefið
með öllu. Eg er eins og þér vitið
'bóndi, og eg hefi því hlotið að
! taka eftir því, að hér er frjósöm
mold á ákaflega víðlendum svæð-
um, þar sem hægt er að hafa
| geysilega framleiðslu á land-
| búnaðarafurðum, sérstaklega í
þeim sveitum þar sem hægt er
að breyta sauðfjárbúskapnum í
kúabúskap. Þá virðist skóg-
ræktin geta átt framtíð, sem al-
menningur á f slandi enn ekki sér
að fullu. Það má vera, að það
sé eitt mest aðkallandi viðfangs-
efni fyrir ísland að halda áfram
viðleitninni til þess að koma
skógræktinni á fót hér aftur. —
Tilraunirnar í Hallormsstaða-
skógi virðast til dæmis lofa á-
kaflega góðu.
— Hér munuð þér geta úr
flokki talað, því er það ekki rétt
sem mig minnir, að undir Knuth-
enborg liggi miklir skógar og þar
með eikiskógar, sem kváðu vera
orðnir fátíðir í Danmörku?
Jú, það er rétt, skóglendið er
eitthvað 1200 ha. sem undir að-
- NAFNSPJÖLD -
—
Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skriístofusíml: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er að flnni 6 skrifstofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. Heimill: 46 Alloway Ave. Talsími: 33 154 G. S. THORVALDSON B.A., LL.B. LögfrceOingur 702 Coníederatlon Ufe Bld*. Talsíml 97 024

Otfici Phons Res. Phonx 87 293 -2 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MKDICAL ARTS BUILDINO Ornci Hours: 12 - 1 4 F.M. - 6 P.M. SND BT APPOINTMXNT W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON tSLBNZKIR LÖGFRÆÐINOAR á öðru gólfi 325 Main Street Talsimi: 97 621 Hafa einnig skrifstofur að Lundar og Glmli og eru þar að hitta, fyrsta miðvikudag 1 hverjum mánuðl.

Dr. S. J. Johannesion 218 Sherbura Street Talefml 30 877 VlBtalstimi kl. 3—5 e. h. M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugasjúkd&mar Lætur úti meðöl < vtðlögum VHtalstfmar kl. 2—4 «. k. 7—8 að kveldinu Sími 80 857 g6B Vlctor St.

J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental. Inturance and Financial Agente Siml: 94 221 600 PARI8 BLDQ.—Wlnnlpeg A. S. BARDAL selur likkistur og annast um útfar- ir. Allur útbúnaður sá bestL — Enníremur selur hann ailskonar minnisvarða og legsteina. 843 SHERBROOKE 8T. Phone: »6 607 WINNIPBO

Gunnar Erlendsson Planokennari Kenslustofa: 701 Victor St. Siml 89 635 THL WATCH SHOP Thorlakson Baldwin Diamonds and Wedding Rlngs Agents for Bulova Watches Marriage Licensea Issued 699 Sargent Ave.

Jacob F. Bjamason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 691 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annast allskonar flutninga fram og aftur um bælnn. Rovatzos Floral Shop *06 Notre Dame Ave. Phone 94 954 Freeh Cut Flowers Dally Plants ln Season We specialize in Wedding- 4 Concert Bouquets & Funer&l Designs lcelandlc spoken

albólið liggur, og nú á þessum
kreppuárum dansks landbúnað-
ar, er skógræktin fult eins af-
rakstursmikil eins og landbún-
aðurinn.
— Hvað var tilefnið til þess
að þér fóruð að koma aftur?
Mér fellur landið, og eg hefi í
hyggju að skrifa bók um ísland
þegar eg kem heim, en til þess
þurfti eg að reyna að kynnast
landinu betur. Eg vildi með
henni vekja áhuga í Danmörku
fyrir fslandi og reyna að koma 1
því til leiðar, að sem flestir Dan-
ir kæmu hingað sjálfir og kynt-
ust landi og þjóð. Nú, svo hefi
eg verið að læra íslenzku.
— Þó eg hafi sízt á móti því,
að erlendir menn læri tungu
vora, er það þó ekki fullmikið
erfiði miðað við það gagn, sem
erlendur maður getur af því
haft?
íslenzkar bókmentir fyr og
síðar finnast mér satt að segja
vera það merkilegar, að vel sé
leggjandi það á sig, að læra ís-
lenzku til þess að geta lesið þær
á frummálinu. En eg held að
það sé misskilningur hjá yður,
að slíkt nám geti ekki komið
Norðurlandabúum að hagrænu
hjaldi. Norðurlandamálin eru
hröðum skrefum að fjarlægjast
hvert annað, svo að það er ekki
nema tímaspursmál hvenær
Norðurlandamenn hætta að
skilja hvorir aðra. Af því leiðir
ekki, og má ekki leiða, að þjóð-
irnar vilji ekki ganga samsíða
eftir sem áður. En þá verður
nauðsynlegt að koma upp nokk-
urskonar ríkismáli fyrir öll lönd-
in, ekki svo að skilja að fólkið
fari að leggja niður sín móður-
mál, heldur að þetta mál verði
miðill milli allra þjóðanna. Það
lægi auðvitað beinast við að nota
sænsku, því hana tala flestir að
móðurmáli, en það mundi skapa
Svíþjóð slíkt aðstöðuhagræði
MARGARET DALMAN
TEÁCHER OF PIANO
054 BANNINO ST.
Phone: 26 420
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
212 Curry Bldg.
Offce 96 210 Res. 28 086
móts við hinar þjóðirnar, að það
getur ekki komið til greina. —
Hinsvegar væri íslenzkan tilval-
in. Það veitti auðvitað fslending-
um aðstöðuhagræði, en aldrei
svo að það gæti bagað neinn.
— Og ef þér svo vilduð segja
nokkur orð um samband fs-
lands og Danmerkur.
Mér virðist sambandið vera
góður grundvöllur undir sam-
vinnu með fullu gagnkvæmu
jafnrétti, og af því að við Norð-
urlandamenn éfalaust erum hver
upp á annan komnir bæði menn-
ingarlega og fjárhagslega, þá
vildi eg óska að upp af þeim
lagalega grundvelli, sem við
byggjum á megi spretta meiri
persónuleg kynning milli fslend-
inga og Dana en nú ríkir. Sér-
staklega gæti eg hugsað mér að
það mundi víkka sjóndeildar-
hringinn hjá æskulýðnum í báð-
um löndum, ef hann fengi færi
á því að kynnast hinu landinu,
helst með því að vinna þar eða
nema.
— Ætlið þér að heimsækja
landið aftur, herra greifi?
Já, eg vona að ekki verði þess
langt að bíða.
Þar með kvaddi Vísh? greif-
ann og óskaði honum góðrar
ferðar.—Vísir, 4. okt.