Heimskringla - 09.11.1938, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 9. NÓV. 1938
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
PISTILL FRÁ
ALPAFJÖLLUM
Eftir Guðmund Einarsson
frá Miðdal
f grenjandi stórhríð sitjum
við hér í fjallakofa, sem bygður
er á bergsnös í 2400 metra hæð.
Eg nota tækifærið til að skrifa
fyrir Vísi “Pistil úr fjöllunum”,
samkvæmt gefnu loforði. En
annars hefir ferðalagið verið
mjög tilbreytingasamt; fyrst
hátíðahöld Norræna félagsins í
Lubeck og fagrir vordagar við
sólhvítan sand Eystrasaltsins,
ferðalög 'um Austur-Prússland
og Pommern, þá þriggj a vikna
vinna við postulínsrannsóknir í
Berlín o. s frv.
Fyrst í júlí—ágúst byrjaði
fjallaprílið fyrir alvöru. Við
byrjuðum í Berner-Oberland í
Sviss. Þar var besti skíðasnjór,
og allir, sem hafa þenn (ó)vana,
að klífa fjöll, voru þá í mesta
“spenningi”, því við Sigerskála
var alt í hernaðarástandi. Og
bartáttan stóð um norðurhlið
Eigertoppsins, sem er nærri lóð-
réttur hamraveggur, um 2300
metrar á hæð.
Þarna var mikið í húfi, því
þetta var síðasti og erfiðasti
tindurinn í Alpafjöllum, sem nú
átti að vinna.
Eg býst við að fréttir af þessu
“stríði” hafi borist heim, en hitt
er óvíst, hvort viðureignin hefir
verið túlkuð rétt, því þetta var
hreinasta sjálfsmorðstilraun.
Á síðari árum hafa 14 fjalla-
menn látið lífið í viðureign við
hinn 2300 metra háa hamra-
vegg, sem er sökum legu sinnar
og hæðar (raunveruleg hæð
fjallsins er 3940 m.) allur ís-
klambraður. ís- og grjóthrun
er þarna margfalt meira en í
sjálfu Matter-horni.
Svissnesku fjallmennirnir
sögðu okkur hræðilegar sögur
um viðureign hinna 14, sem fall-
ið höfðu í viðureigninni við þetta
síðasta virki hinna óvinnandi
tinda Alpanna.
Af hinum 14 er hröpuðu var
enginn Svisslendingur, því þeir
þektu best, hvaða skelfingar-
raunir þeir urðu að þola, er vog-
uðu sér að klífa Eiger að norðan
(að sunnan er það vandalítið.)
Aðallega voru það Þjóðverjar,
Englendingar og ítalir, sem
reyridu fjallgönguna, — og
skömmu áður en við komum til
Grindelwald höfðu 2 ftalir hrap-
að ca. 1200 metra hæð niður á
Eigerjökul. En hræðilegust var
ganga tveggja Þjóðverja í fyrra,
sem voru meðal frægustu fjalla-
garpa Alpanna. Þeir komust,
eftir tveggja daga kiifur í ca.
1700 m. hæð (í hamrinum), en
urðu að snúa við sökum illviðra
og kulda, en þá hafði jökulhrun
gert bakaleiðina ófæra, svo í
þriðjungs hæð stóðu fjallagarp-
arnir nú hálfkalnir og matar-
lausir. Allar tilraunir til að
ná þeim úr ógöngunum urðu á-
rangurslausar, og þó sagði Sviss-
lendingurinn, sem komst lengst
til þeirra, að eigi hefði munað
nema 5—7 metrum, á milli sín
og Hinterstoisers, sem þá hékk
í fjallalínunni hálfdauður, með
ísklumpa hangandi í klæðum
sínum. Félagi hans var þá fros-
inn í hel og stóð hann við berg-
stall litlu ofar, teinréttur, eins og
sagt er um Blástakka Karl XII.,
í hrakningum við Kjöl, og þann-
ig stóð kappi þessi ennþá í vor
óþiðnaður, er flugmaður rendi
hjá stallinum, til að aðgæta
möguleika til að bjarga líkunum.
Svipaðar voru sögurnar um
alla 14, sem féllu í viðureigninni
við Eger.
Þegar sex menn lögðu nú til
uppgöngu á ný, undir heldur
vondum kringumstæðum, þá
voru “sensations”-blöð megin-
landsins á þönum, eins og
Schmeling ætti að berjast við
blámann. Yfir höfuð: Það var
varla vært í Berner-Oberland;
Þeir, sem voru ríkastir og hér
^um bil sprungnir, létu fljúga með
sig frá Interlaken upp að hömr-
unum, þar sem hinar 6 hetjur
háðu baráttu um l(íf sitt og
frægð. Þetta kostaði 100
franka, og þótti ódýrt!
í þrjá daga (og tvær nætur)
stóð þessi mesta “ganga” Alp-
anna, og þá höfðu tveir gefist
upp og komist þó heilu og höldnu
til baka. Síðustu 300 metrarnir
voru erfiðastir, enda var þá
þrumurigning og hamarinn eitt
vatnsflóð. ísskriður féllu sem
þéttast og lömuðu einn manninn
í hendinni. Þennan síðasta dag
höfðu þeir félagar aðeins eina
súkkulaðitöflu og bolla af volgu
tevatni til matar. Auk þess
voru þeir allir skemdir af kali,
því að jafnaði fengu þeir 6 stiga
frost. Síðarmeir sagði einn fé-
laganna að við hátíðarhöldin, er
; þeim félögum var fagnað sem
sigurvegurum, þá hafi gangan í
'gegn um hinn hrópandi mann-
jfjölda verið erfiðari en sjálfur
hamarinn, því einmitt þá var líf
| að færast í kalna fæturna, — og
vita aðeins þeir, er reynt hafa,
hvaða þrekvirki er að ganga þá
uppréttur, með sæmilega karl-
mannleg| andlit.
Þótt n,ú séu allir tindar Alpa-
fjalla gengnir, frá öllum hliðum,
þá skemtum við okkur ágætlega
enda er meira um vert að klifra
sem flesta þeirra, þótt aðeins sé
frá einni hlið og sjáldan þeirri
erfiðustu.
En við — eða þó heldur Dr.
Leutelt — höfum meðfram
jöklamælingar með höndum. —
Þetta kom sér vel fyrir mig, þar
sem gj aldeyrinn er knappur í
löndum frelsisins.
Þótt nú sé 40—50cm. nýfallin
mjöll við Taassach-hús, þá höf-
um við ekki þurft að kvarta í
lágúst, því allan mánuðinn hefir
verið óslitin blíða; um miðjan
I daginn þetta 25—38 gr. í skugg-
1 anum, og við erum alveg hættir
að telja okkum með hvítum
mönnum.
“Rudi” félagi minn er orðinn
mjög áhyggjufullur, vegna þess
hve jöklarnir í Tirol minka. —
Já, í gær mældum við Mittelberg
Ijökulinn og hann hafði frá í
'fyrra stytst um 210 metra. Þá
urðu hrukkurnar á enni hans
svo djúpar og ásjónan þung sem
blý. Við höfðum klifrað þarna
upp í hamrana og Rudi benti mér
niður í dalinn, — sem er langt
upp í hlíðar þöktum jökulruðn-
i ingi — og hann sagði:
“Þótt við höfum ennþá næga
jökla til að fást við, þá var nú
[ þessi þarna niður í dalnum 1850”
iog hann benti á ca. 2 km. fjar-
ílægar jökulöldur, um 100 metra
i háar, sem nú voru að rembast
við að verða grænar, og kýrnar
frá efsta selinu voru á beit í dal-
botninum.
j í 3000 metra hæð er mjög ró-
legt og í 400 metra hæð mætir
maður “ísaxarfólki” og einstaka
“kofalús”, en það er það fólk
' kallað, sem.er mjög þaulsætið í
1 sæluhúsunum. Svo eru hinir,
! sem aðallega leggja leið sína um
fjallaskörðin, kallaðir “skarða-
j skarkarar”, — en þetta er besta
[fólk alt saman, enda þótt það
noti oft ísöxina þar sem engin
■ er þörfin.
Stundum höfum við gengið
dögum saman án þess að sjá
mannegkju, en þá eru það stein-
'geiturnar og JVlúrmeldýrin, sem
gægjast fyrir urðarhornin. Og
alveg varð eg “grjóthissa”, er
við sáum um daginn geitahóp á
hamrastöllum í 2800 metra hæð!
Nátturlega urðum við að offra
saltbauknum okkar til að gleðja
geitarskammirnar, því það er nú
þeirra sælgæti. Og svo vildu
þessi dýr — sem ragir eru kendir
við að ósekju — sleikja hendur
okkar af eintómri kæti yfir að fá
þessa saltlús. Eg hreint viknaði
yfir þessum geitadygðum, því
þetta er svo sjaldgæft í lífinu.
Hér í Ötztaler-Ölpum eru lang-
ir dalir þaktir birkirunnum og
gulvíði. Jarðlagið er líkt og
heima, og blómin mestmegnis
The Little Man Speaks
Listen, here are the things I want in life,
A job, a little home, a pretty wife.
I want to hear a little, laughing child,
Whose merry games are just a wee bit wild,
And when he’s hurt a little, off and on,
He’ll bravely smile at me, ’till pain is gone.
I’d like to bank a little of my pay,
And have a little for a rainy day,
In case, somehow, some little things go wrong,
Then, play a little, sing a little song.
Some other things, dear God, I humbly pray,
From Your abundant love, You’ll grant each day,
A pipe, a dog, a book, a friend to trust,
And neighbors who are good and kind and just.
And, God, I pray for joy and peace in life,
I pray to see an end to hate and strife.
T. P.
þau sömu, og hér vex viltur Ven-
usvagn í þéttum runnum.
Einiberin og bláberin eru nú
fullþroskuð hér, ofar öllum öðr-
um gróðri. — Tírólarbúar hafa
næstum helgi í einiberjum og
lyngi. Gamall fylgdarmaður,
sem hefir stundað þá atvinnu í
40 ár, sagði mér, að hann hefði
þann sið, “að tyggja 12 einiber á
hverjum degi”—til þess að forð-
ast kvilla, og hann bætti við: “Ef
hæfileikum hún býr, enda ekki bær, Eg greikkaði sporið, en
hægt að kjósa á betri stuðning, Bleikur kærði sig ekki um að
ert þann sem Árni Kristjánsson ganga úr skugga um þetta, því
veitti henni við pianóið. hann varð alt í einu staður, frýs-
Húsið var vel skipað og fögn- aði og spyrnti við fótum, er eg
uðu áheyrendur hinum unga togaði í tauminn. Eg slepti því
fiðluleikara hið besta. E. Th. taumnum og gekk nær. Jú,
-Mbl. 2. okt.
DALAKOTIÐ
Eftir P. V. G. Kolka
Hesturinn minn var
haltur. Ferðin sóttist seint, því
heiðin var ill yfirferðar, ýmist
eggjagrjót eða forarflár, og eg
var fyrir löngu viltur af réttri
leið. Þokan átti sinn þátt í því.
Hún lagðist að mér á allar hlið-
ar, loddi í fötum mínum og hár-
heim, — því tilhugsunin um að
fjallaskálar vorir — að undan-
skildum K.R.-skálanum — eru vaðið í
bygðir í dölunum, í staðinn fyrir hestinn
að þeir eiga að standa á fjöllum,
til þess að þeir, sem leggja kapp
og vinnu í bygginguna, geti not-
ið áhrifanna af því að dvelja á
fjallsegg undir öðrum kringum-
stæðum en þeim, er skapast í
iþetta var bær, — einkennilegur
og fornfálegur bær, með lág-
kúrulegum veggjum og litlu bæj-
ardyraþili. Hór var ekkert hlað,
því grasið greri alveg heim að
bæjardyrunum, sem voru breið-
orðinn ar og lágar, varla meira en upp
í geirvörtu. Hurðin var hnigin
að stöfum, en í stað þröskulds
var stór, aflangur steinn.
Eg barði þrjú þung högg á
þilið, en enginn kom til dyra og
enginn umgangur eða hundgá
heyrðist inni fyrir. Eg ýtti því
á hurðina og sá inn í svartar og
Það var eins
unum á hestinum og blés hrá-
svölum úða í andlitið á mér. Mér dimmar bæjardyr.
var orðið ónotalegt, því eg hafði
fæturna við að draga
upp úr síðustu forar-
keldunni. Það var ekkert skemti-
leg tilhugsun, að liggja úti, jafn-
vel þótt um vornótt væri, og eg
lét því hestinn lötra áfram, í
von um að finna einhverja slóð,
sem hægt væri að fylgja til
stórgripur veikist og lögð er eini
hrísla undir torfu í básinn, þá fyrri skoðun: Skála
má marka hvort dýrinu er lífs byggja á Bláfjöllum, í Hengla-
auðið á því, hvort hríslan rotnar, f jöllum og í Kistufellsláginni
því eini visnar aðeins hjá dauð- (Esja).
vona dýri.” — Einnig sagði hann ! Að heiman frétti eg að skíða-
frá því, að fyrrum hafi verið fólkið “hlajkkii til vetrai(iifs”.
góðviðri um hádaginn. Eg vona ' mannabygða.
að enginn firtist af þessu, en | Alt í einu rofaði svoHtið til og
framtíðin mun leiða í ljós mína|eg sá, að eg var kominn fram á
þarf að heiðarbrún. Framundan var
dalur, fullur af grárri þoku upp
á fjallseggjar, en þröngur sneið-
ingur, lítið troðinn, og að mestu
grasi gróinn, lá niður fyrir brún-
ina og hvarf ofan í botnlaust
notað í mjólkurfötur og
(sama orð og í Tírólsku)
trog Svona á það að vera. — Liðinn | þokuhafið fyrir neðan. Eg fór
lítill er sá tími, er skáldin voru að af baki og teymdi Bleik niður
sneiðinginn, haltrandi og þung-
Nú á æska landsins von á góð- an * eftirdragi. Vonin um að
finna mannabústaði og fá þar
þur föt og spenvolga nýmjólk,
eggjaði mig áfram. Eftir lang-
stafur úr eiriitré, og einir var amstrast yfir vetrinum
soðinn í húsum ef landsóttir
gengu. um skíðakennara næsta vetur,
í sambandi við þessa einidýrk- þar sem annar tveggja Selos-
un setti eg gömlu brennivíns- bræðra kemur til Rvíkur, — en
berserkina okkar, sem héldu þeir eru frægastir skíðamenn an °£ er^iðan gang komumst við
heilsu og kröftum, þrátt fyrir hér um slóðir og raunverulega l°ksins niður á jafnsléttu og þar
óhófsdrykkju. — Þeir notuðu brautryðjendur í hinni nýrri,hvari? gai;an aftur. Eg tók því
margir einiber í drykkinn og sveiflu-tækni. f huganum gleðst hað rað’ að ^23a læknum, sem
tugðu þau í stað tóbaks. eg við, að annar þessara viður- ^otuslóðin hafði legið niður með.
Annars er margt hraustmenna kendu meistara muni nú á næsta var það vonlaust, að þetta
hér í háfjöllunum. —Veiðimað- vetri koma hinni dugmiklu æsku hynni að vera bæjarlækur frá
urinn í Kaunerdal, sem einnig^vorri á “skrið” við Kolviðarhól, [ einhverJU^ býli niðri í dalnum,
er um sextugt, ber oft ofan úr
'verið að skarka í Flengingar- ingu og skeifu undir hestinn.
brekkum, kunnáttulítil. Og eigi
væri það síður þýðingarmikið, að
Við Bleikur vorum alt í éinu
komnir á grænan bala. Það gat
háfjöllum fullorðna steingeit,
sem gengið hefir verið frá á
veiðimanna hátt, — en það er
Að innýflin eru tekin úr
skrokknum, en dvergfurugreinar
settar í stað þeirra. En fullorð-
inn hafur er um 80 pund að
þyngd. — En þó taldi húsbónd- ___________mm________^________
inn í Bransweiger-húsinu sig valdið þessum hugleiðingum, en5 ^að var einhver Þúst þarna
hafa hraustari burðarmann. — eg vil bæta því við, að íslend- [ framuncian, sem sem gat verið
meistarinn’ Birgir Ruud fengist veriú tún, þótt engin girðing
til að sýna listir sínar á hinni væri umhverfis það, en það var
nýju stökkbraut við skíðaskál-|ha sengt og illa hirt tún, og
ann í Hveradölum. | engu líkara en það hefði verið
Án efa hefir hinn fyrsti snjór i a^urðar^aus^ arum saman. Og
og þær önduðu á móti mér auðn
og dauða. Þetta var auðsjáan-
lega auður og yfirgefinn bær.
Hér höfðu áður búið manneskj-
ur, sem áttu sína sögu, — ef^til
vill raunasögu. Hvað hafði gerst
innan þessara veggja og hver
var orsökin til þess, að þetta
býli hafði lagst í eyði? Lá á
bak við það einhver leyndardóm-
ur, — leyndardómur, sem fjöllin
í kring höfðu falið fyrir um-
heiminum, fjöllin og þokan, —
leyndardómur, sem tíminn hafði
týnt?
Eg reyndi að hrista af mér
þessar hugleiðingar, því annað-
hvort var að halda áfram og
leita bæja neðar í dalnum, eða
láta fyrirberast í þessum eyði-
bæ, þar sem óþektar manneskjur
höfðu einu sinni lifað og dáið, —
dáið — dáið. Hver veit nema
veggirnir andi fi;á sér endur-
minningum um þá, sem eru dán-
ir, góðverk þeirra og glæpi, —
ekki hvað sízt glæpi?
Það var komin úðarigning,
þétt og látlaus rigning, ennþá
grárri og ennþá ömurlegri en
þokan. Það reið baggamuninn.
Eg spretti af Bleik og festi beisl-
inu um hálsinn á honum. Það
var engin hætta á að hann
stryki, eins haltur, þreyttur og
latur og hann var orðinn.
Eg gekk aftur til bæjarins og
steig af dyrahellunni niður hátt
þrep inn í bæjardyragöngin. —
Loftið þar var þungt og sagga-
samt, með einkennilegum mold-
arþef. Eða var það nálykt? —
Þeirri hugsun skaut alt í einu
Frh. á 7. bls.
ingar þurfa líka að læra að klífa [
fjöll. Hafa tvejr hinna dugleg-
ustu heitið til þess fulltingi sínu.
Með bestu fjallamannakveðju.
Tassach-skála, 24. 8. 1938.
—Vísir.
PEARL PÁLMASON
Húsið eða skálinn stendur í 2400
metra hæð og verður að bera
eldivið og matvæli upp á bakinu.
110 pund lagði einn burðarmanna
á bakið og var þó um tæpt ein-
stígi upp að ganga snarbratt.
Hliðstætt dæmi vissi eg að
heiman, er “Einsi stóri” frá
Mjóanesi lagði velvegin 80 pund
á bakið yfir Mosfellsheiði í hné- Þessi ungi vestur-íslenzki fiðl-
snjó í svartasta skammdeginu. ari, sem belt hljómleik hér í vor
Sá mikli maður réri líka 50 ver- vjg ágætan orðstír, sannfærði
tíðir “suður með sjó” og reisti á- menn nu enn á ný um það> að
valt einn mastur á teinæringi, hún er listakopa, sem á sér fram-
þótt ylgja væri. Þessir karlar tíð fyrir höndum. Við erum
eru tYel sambærileg(ir við þá annars vanir því hér — og höf-
Meckmaier og félaga hans, sem um ef til vill ástæður til — að
gengu hamra Eigertinda, og Hta heldur niður á tónlistariðk-
hreystiverk þau, er unnin eru í anir Vestur-fslendinga, en ef
daglega lífinu, missa ekki svip- þeir eiga marga listamenn eða
inn þótt íþróttaafrek hins nýja listamannaefni á borð við Pearl !
tima séu nokkuð öfgakend. —| Pálmason, verður sú skoðun að
Eitt vil eg þó segja þeim, sem breytast.
berjast hér við hamrana, til af- j það er ekki nema bæði eðli_ j
sökunar: Að þeir hafa engu fyr- iegt og lofsvert, að ungir, fram-
ir að tína nema lífinu, — en gjarnir listamenn færist mikið í
hitt*er víst, að betri félaga en fang, og þessvegna var gaman
þetta fólk er eigi hægt að fá, — að því að heyra Pearl Pálmason
og er það alt nokkuð. leika Chaconne Bach’s,, enda þótt
Ennþá hamast hríðin hér yfir það sé verkefni, sem liggur að
hinum saxyddu tindum. — Tas- nokkru leyti fyrir ofan hennar
sach-jökulinn er nokkuð rosa- þroskastiga. En hún sýndi engu
legur að sjá í hríðinni, þar sem að síður í því, hve ágæt tök hún
hann steypist fram af hamra- hefir á fiðlunni, og það gefur
veggjum við húshliðina, og loforð um að fegurðin og hin
stundum grillir í öxl Wildspitze,' yfirvegandi ró í verki Bach’s
sem er 3740 m. hár. Það er tign- sem nú varð sumstaðar að víkja |
arlegt umhverfi og við gleðjum ^fyrir ofsa æskunnar, birtist síð-
okkur við þá tilhugsun, að geta ar í skærara ljósi.
leigt skíði á morgun og þotið
Annað aðalverkið á skránni
niður í dalbotn, um 1400 metra var sónata Cesar Frank’s, þar
hæðarmismun. !sýndi Miss Pálmason til fulln-
Þar með reikar hugurinn aftur ustu, yfir hve miklum lýriskum
"A CASE ON HAND IS
A CASE IN DEMAND"

Phone
96 361
A Consisent Quality Beer
Since 1877 — You’ll De-
light in the Lip-Smack-
ing Goodness of
DREWRYS
STANDARD LACER
0LD ST0CK ALE
0LD CABIN ALE
Thls advertiament is not inserted bv the Govemment Llquor Control Comrrasslon The
Commission is not responstble for statements made as to quality of products advertised.