Heimskringla - 25.01.1939, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 25. JANÚAR 1939
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
BJARNI HALLGRÍMSSON
Þann 17. október s. 1. andaðist
á spítala í Aberdeen, Wash.,
Bjarni Hallgrímsson eftir nokk-
uð langvarandi heilsubilun.
Bjarni heit. var 80 ára, fædd-
ur 24. janúar 1858. Faðir hans
var Hallgrímur Erlendsson, sem
lengi bjó í Meðalheimi á Ásum í
Húnavatnssýslu; móðir hans var
Margrét Magnúsdóttir, hálfsyst-
ir Guðmundar Magnússonar
læknis í Reykjavík. Hann ólst
upp hjá foreldrum sínum í Með-
alheimi.
Bjarni giftist Sigurlaugu
Björnsdóttur. Eignuðust þau
einn son, Björn að heiti. Þau
bjuggu á Hjaltabakka og í Með-
alheimi og á Blönduós í Húna-
vatnssýslu. Áður en Bjarni flutt-
ist frá íslandi misti hann Sigur-
laugu konu sína.
Til Ameríku flutti hann með
Björn son sinn árið 1902 og sett-
ist að í Winnipeg. Árið 1904
giftist hann seinni konu sinni,
Sigríði, þá nýkominni frá ís-
landi, sem nú lifir mann sinn á-
samt þremur börnum þeirra,
tveimur dætrum, Sigurlaugu, nú
Mrs. 0. Pherson og Vigdísi, nú
Mrs. Malik, og einum son, Al-
bert. Þau bjuggu í Winnipeg
þar til 1907 að þau fluttu vestur
að Kyrrahafi til borgarinnar Se-
attle í Wasington ríki. Þar
dvöldu þau um eins árs skeið, en
fóru svo til Point Roberts í sama
ríki og settust þar að. Áttu þau
þar heima í tuttugu og tvö ár.
1930 fluttu þau suður til Elma,
Wash. Var heimili þeirra þar og
í grendinni upp frá því, og þar
býr nú Sigríður ekkja Bjarna
heit. með Albert syni þeirra. —
Björn, son sinn frá fyrra hjóna-
bandi, misti Bjarni fyrir all-
mörgum árum; druknaði hann í
Lake Washington.
Bjarni heit. var drengur hinn
bezti. Verkmaður var hann á-
gætur, dugandi og trúr. Lund-
betri mann var vart að finna,
glaður og hýr ávalt. Hraust-
menni var hann að burðum. —
Hreinn og heill í öllum viðskift-
um.
Hans er saknað af öllum sam-
ferðamönnum hans, sem kyntust
honum. Þeir hugsa til hans
með þakklæti fyrir góða við-
kynningu og ánægjulega sam-
fylgd.
Gamall vinur.
fslendingar!
Þér sem eruð bókamenn og
bókavinir! Munið eftir því, að
þér aukið þægindi yðar, og
prýðið alt í kring um yður, með
því, að láta binda og gylla bækur
yðar. Þá þurfið þér ekki annað,
en að renna augunum yfir kjöl-
inn á bókunum, til þess að finna
bókina, sem þér þurfið á að
halda. Sendið því bækur yðar,
sem fyrst, í band eða viðgerð,
til Davíðs Björnssonar að
“Heimskringlu”. — Stafirnir
þryktir í gull eða silfur á kjöl-
inn, eftir því sem óskað er. —
Miklu efni úr að velja í mörgum
litum. Verkið vel af hendi leyst.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu

JÓL í FLÓRENS
Eftir Ríkarð Jónsson
Eftir allsögulegt ferðalag frá
Munchen, náðum við ferðafélag-
arnir, Ingólfur Gíslason, læknir
í Borgarnesi, Davíð Stefánsson
skáld og eg, til Flórens á ftalíu,
laust fyrir jólin 1920. Slapp eg
með leynd inn í hina merkilegu
Florensborg, því að passa mínum
og nokkrum peningum var stolið
af mér sofandi í járnbrautar-
vagni milli Boulogna og Florens.
Á þeirri leið bar það meðal
annars til tíðinda, að við félag-
arnir tókum að okkur að passa
barn fyrir veika stúlku, sem við
kölluðum “Alparósina”, sem var
á leið til Florens, eins og við, en
á járnbrautarstöðinni í Bou-
logna, sem er ógurlega vandröt-
uð teinaflækja, hvarf stúlkan
með öllu, þegar skift var um lest.
Sátum við nú uppi með barnið
svangt, veikt og hágrátandi,
marga klukkutíma, unz hin unga
móðir þess braust, af sér gengin
af harmi, fram úr hinni þéttu
mannþyrpingu jólalestarinnar,,
og urðu allir aðilar alls (hugar
fegnir. — Annars er sagan af
þessu barnfóstri okkar miklu
lengri. En þessi pistill átti að
vera um jól 1 Florens, og verð eg
því að sleppa sögunni um Alpa-
rósina og barnið hennar, í þetta
sinn.
í þann tíð var ferðabréfaskoð-
un mikil og nákvæm, hvar sem
við komum. Nú var eg passa-
laus, svo sem áður er sagt, og
slapp eg inn í Florensborg með
þeim hætti, að eg fór inn um það
hlið, sem þeir gengu um, er úr
borginni fóru: Lét eg mig
hverfa þar í mannfjöldanum, þó
vitanlega beint á móti straumi,
og mjakaðist þannig hálföfugur
út af járnbrautarstöðinni og inn
í borgina. Mátti þar um segja,
eins og skáldið kvað: “Sit eg nú
með séra-brand og sigli móti
vindi”.
Félagar mínir fóru vitanlega
um hið rétta hlið og sýndu passa
sína af mikilli kurteisi.
Við tókum okkur dvalarstað
hjá dönskum systrum, Jörgen-
sen að nafni, og höfðu þær mat-
sölu og gistihús í Florens, aðal-
lega fyrir norðurlanda ferða-
menn. Þær voru báðar ógiftar
og virðulegar meyjar, og komn-
ar á þann aldur, að upgfrúar-
titillinn myndi hatfa verið nokk-
uð hjáleitur. Gistihúsið virtust
þær reka með dugnaði og mynd-
arskap; höfðu þær stórt hús á
leigu á fögrum stað við Arno-
fljótið. Dvöldum við þar um
mánaðartíma.
Heimilislífið á “Pencione
Scandinave”, — svo hét gisti-
staðurinn, — var hið skemtileg-
asta, enda nýir og nýir farfuglar,
sem staðnæmdust þar lengri eða
skemri tíma, á leið til borgar-
innar eilífu, Róm. Mest voru
það myndlistamenn, skáld, söng-
menn og aðrar fróðleiksfúsar og
fegurðarþyrstar sálir, er stað-
næmdust á þessu farfuglaheim-
kynni.
Florens reyndist mér að vera
mest aðlaðandi og yndislegust
allra þeirra borga, er eg sá á
ítalíu. Ber ýmislegt til þess;
fagurt borgarstæði, fagrar, eld-
gamlar byggingar, og listigarð-
ar, og söfnin, sem eru hreinasti
“draumur” og fegurðaropinber-
un. '
Nú er frá því að segja, að þær
Jörgensens-systur voru í kunn-
ingsskap við aðalsfrú eina þar í
borginni, og hafði hún þá venju,
að gera þeim systrum heimboð
mikið um jólaleytið, með tilheyr-
andi grímudans og annari
skemtun og rausn. Við vorum
svo hepnir, að vera í Florens ein-
mitt um það leyti sem jólafagn-
aður þessi skyldi standa, og
hlökkuðu allir til að koma á há-
ítalska jólaskemtun. Ekki man
eg hversu margir fóru úr “Pen-
cione Scandinave”, líklega um
það bil 3 tugir manna, og álíka
margt var fyrir af ítölsku kunn-
ingjafólki frúarinnar, — þess
verður að geta, að maður henn-
ar var á ferðalagi.
Skemtunin fór fram eftir
föstum reglum ár frá ári. Sér-
staklega voru fyrstu liðirnir
fast skorðaðir. Ekki var þar
kaffiborð né kökur, heldur var
byrjað með því að hressa sál
gestanna í þar til gerðum heim-
ilisbar, — það er að segja veit-
ingastofu, §em hver gat gengið
inn í og beðið um hvaða vín sem
hann vildi. Þó var sú öryggis-
ráðstöfun viðhöfð, að karlmaður
fékk ekki afgreiðslu við vínborð-
ið, nema hann hefði dömu með
sér. Grímudansinn hófst mjög
skjótt, og vorum við Norður-
landabúarnir allspentir, að sjá
hinar ítölsku meyjar kasta
grímunni, og álíka hefir skandi-
navisku stúlkunni sjálfsagt verið
innanbrjósts gagnvart ítölsku
piltunum. Því flest er það fólk
fegurra ásýndum en við hér
norðan Alpafjalla, jafnleitt,!
sléttleitt og skiftir fagurlega lit-1
um. En aðsópsmeiri og hreim-|
þyngri fanst mér Norðurlanda-
búarnir, þó ófríðári séu.
Eftir að grímu var kastað, var i
enn dansað lítið eitt. Þá varl
tjaldi svift frá stóru jólatré í!
öðrum enda salsins. Þar draup
smjör af hverri grein. Á hinu
fagurskreytta jólatré, svignuðu
greinarnar undan ávöxtum, smá-
um vínflöskum og jólapokum
með smurðu brauði, einnig sátu
gervifuglar á greinum þess, hér
og þar, item snædrif og skraut-
kúlur. Sameiginlegt borðhald
var þar ekkert, öðruvísi en það,
að hver sat eða stóð, eftir vild,
og stífði brauðið og ávextina úr
hnefa, og dreypti á sig af litlum
flöskum, sem fylgdu með hverj-
um brauðpoka. Þær voru á
stærð við ljósperu, og líkar að
lögun, fullar af ágætu konjaki,
og var fléttað eða riðið fínum
bastmöskvum utan um þær upp
til miðs. Þar í var hankinn
festur. Slíkar flöskur, stærri
og smærri, kalla ítalir “Bottilia”
sbr. bottla, — eins og sagt er
hér. Á undan eða eftir borðun-
inni var sá liður á dagsránni, að
veizlugestirnir áttu að syngja
þjóðsöngva sína, og þar að aul
minst tvo aðra söngva, hver fyr-
ir sitt land.
Við íslendingarnir vorum fá-
liaðastir, aðeins tveir, því að
skáldið var ekki í veizlunni. Við
skiluðum samt okkar þjóðsöngv-
um með tiltölulegum heiðri.
Dansleikurinn gekk nú sinn
gang. Hið eldþrungna augnaráð
ítölsku meyjanna kom okkur
skandinövum ekki neitt illa og
því síður blóðheit armlög þeirra
í dansinum. Við og við bauð
maður þeirri, er maður dansaði
við í það og það sinn, með sér
fram í veitingaherbergið, til að
hressa sálina. Mig minnir, að
þar væri líka veitt kaffi nero, —
nefnilega svart kaffi, lútsterkt
og sykurlaust. Það er pressa/'
eða þrautsíjað, gegnum þar til
gerða vél, í einn og einn bolla í
einu, og er einskonar þjóðdrykk-
ur ítala.
Klukkan var orðin eitt, alt var
í þeirri fínustu stemningu eða
“úð”, sem sumir kalla, hver gerði
öðrum stundina sem yndisleg-
asta með ýmiskonar upphlaupum
og tilbreytni, og kunnu ftalarnir
vel skil á að skemta sér og öðr-
um. Einnig voru meðal Skandi-
navanna ýmislegir sprettfiskar
og kynstramenn og kunni einn
það, er annan skorti.
En þá var það, sem “hvellur-
inn” kom. Hvaða hevllur? Ja,
það er nefnilega það, — hvaða
hvellur? Það var eiginlega alls
enginn hvellur, en það sló óhug á
fólkið, eins og það hefði heyrt
einhvern voðalegan hvell.
Greifinnan var kona allfögur
ásýndum, bjartleit mjög og hár-
ið eins og gluggakisturnar henn-
ar Mjallhvítar. Hún var ekki
ýkja-há, fremur en aðrir ítalir,
en bar sig mjög tigulega. Bún-
ingurinn var hinn fegursti í
samkvæminu, og lét hún mjög
mikið til sín taka, og var, eða
vildi vera, sólin meðal stjarn-
anna. Aldur hennar gat verið
alt frá 35—50 ára, — svo óút-
reiknanleg var hún.
Þeim boðskap var hvíslað
meðal herranna, strax í byrjun,
að greifinnunni myndi líka bet-
ur, að sitja ekki yfir í dansinum,
nema hún sjálf óskaði að hvíla
sig, og var sérstakur herra —
(Oberslautenant) settur til að
hafa gát á þessu. Það man eg
og, að við íslendingarnir vorum
báðir búnir að dansa við hana
einn eða fleiri dansa, þegar hér
var komið sögunni, enda var það
engin neyð, því að hún var auð-
finnanlega þaulvön dansi.
Hvellurinn, sem áður er um
getið, var öllu heldur hvísl eða
hvískur, sem gekk frá manni til
manns um allan salinn, þess efn-
is, að greifafrúin hefði snögglega
veikst, öll skemtun yrði að hætta
í lifandi bráð, því hún þyldi eng-
an hávaða eða læti í húsinu.
Allir, sem einhvern tíma hafa
komist í slíka “úð”, munu geta
skilið, hvílík fádæma hrelling
þessi boðskapur var, því flestum
mun hafa fundist hið mesta vera
eftir; menn höfðu nefnilega von-
ast eftir að skemta sér alla nótt-
ina.
Sænska stúlgu, allhressilega,
hafði greifinnann sér við hönd;
var hún (fröken-pige eða) skart-
jómfrú frúarinnar. Svíalín þessi,
sem var mjög handgengin frúnni
og vinkona hennar, þekti víst æði
vel skapferli greifinnunnar. Hún
hvíslaði því nú að sínum sessu-
naut og svo hver að öðrum, að
veiki frúarinnar væri víst ekki
hættuleg, heldur myndi herrun-
um hafa láðst að dansa nægjan-
lega mikið við hana, eða veita
henni aðra tilhlýðilega athygli,
en gleymt sér um of við sínar
eigin dömur. Veiki hennar væri
nefnilega hrein og bein uppgerð
o g bókstafleg hefnarstræka
gagnvart lýðnum í heild.
Nú voru góð ráð dýr. Alla
setti hljóða. Ekki nema það þó,
að eiga að hætta klukkan eitt í
slíku skapi.
Nú var það Svíalínð sem lagði
á ráðin. Skyldu nú allir takast
í hendur og dansa syngjandi upp
hallarþrepin, inn í svefnherbergi
greifinnunnar, slá hring um hina
gyltu himinsæng hennar og
syngja söngva þá, sem henni
mættu þóknast sem best. Hinir
viðbragðssnöggu og snarhuga
ftalir voru ekki lengi að hlíta
þessu ráði; hér var alt að vinna,
en engu að tapa.
Ráðagerðin var framkvæmd
umsvifalaust. Svefnherbergið
fanst mér öllu lííkara skrautsal
með hvítmálaðri og gyltri og
tvíbreiðri himinsæng frammi á
gólfi. Sængurhimininn var ljós-
fjólublár, en umgerðin hvít og
gvlt eins og hjónarúmið; alsett-
ur var hann gyltum snúrum,
dúskum og öðrum spottum. —
S.ængurlínin mjallhvít. Hér lá
nú gyðjan, hvít og svört, fögur
og ’ óttaleg og tók kveðjum gest-
anna með kaldri hæversku.
ítala’’nir gengu að vonum
fram fyrir skjöldu með útvöldum
gleðisöng hvellum röddum, og
hringdansi kringum rúmið. Það
var ekki að sjá, að gyðjan léti
sér mikið bregða við þetta djarf-
mannlega upphlaup. Að vísu
dró hún munnvikin lítið eitt upp
á við í ströngu tilgerðu kurteis-
isbrosi; einnig bærði hún
höfuðið lítið eitt á koddanum, en
augun störðu á lýðinn með ís-
köldu og fyrirlitlegu Mussolini-
bliki, og stút á munni.
Gestunum brá, ítalina setti
hljóða. Hálsarnir þornuðu og
þeim fataðist að byrja á næsta
lagi. Það þar þungt um andar-
dráttinn, því vitanlega hafði
gyðjan alt valdið í sinni hendi.
Þá var það, eins og Gunnar Páls-
son svo fagurlega syngur: —
“Þjóðin ystu voga”, í persónu
Ingólfs læknis, sem tók til sinna
ráða. Við héldumst í hendur í
hringnum. Víkur hann sér nú
að mér allhvatlega, og segir: “Þú
ert svo helvíti upplagður í kvöld.
Syngdu nú eitt af þínum beztu
lögum yfir stelpunni. Þú hlýtur
að vinna drekann, — og láttu nú
einu sinni sjá að þú getir sung-
ið.”
Rétt áður en eg fór heiman af
íslandi, var eg búinn að læra
af Sæmundi söng, nú pólití, fag-
urt lag eftir ísólf Pálsson, við
kvæði eftir Jón Pálsson frá Hlíð,
og var mér hvorttveggja þá
mjög munntamt.
Varla hafði Inólfur slept sínu
afgerandi orði fyr en eg byrjaði:
“Gráttu ei, mamma, góða nótt,
gott er hér að sofa og dreyma.
Englar syngja sætt og rótt
sönginn, er eg lærði heima.
Sé eg bak við sólarrönd
sumardýrð og morgunroðann,
yst við þinnar æfi strönd,
óma heyri eg friðarboðann.”
Þetta hafði þau áhrif, að allur
skarinn klappaði sem tryldur
væri, en gyðjan, sem vitanlega
ekki skildi eitt einasta orð af
söng mínum, reis upp og benti
mér til sín af mikilli ákefð. Þaut
eg til hennar í snarkasti. Greip
hún hönd mína hina hægri og
þrýsti kossi á handarbakið. —
Síðan rétti hún fram sína hvítu
hönd og gerði eg henni sömu
skil.
“Kanta lei pjú, kanta lei pjú”
(syngið þér meira, syngið þér
meira), hrópaði gyðjan. Hóf eg
þá enn upp stemmuna og söng
hinn eilífa ítalska ástarsöng,
“Sole Mio” (sólin mín), hvers
efni er á þessa leið: Ó, hversu
fögur er sól himinsins, hversu
yndislega brennur hún og skín.
Eg þekki þá aðra sól, sem heitar
brennur og fegur skín, sú sól ert
þú.
Þetta var hér ,um bil það eina
ljóð, sem eg kunni þá utan að á
ítöslku.
Helti eg nú þessum magnaða
ástarsöng yfir gyðjuna, með
þeirri innilegustu blíðu og þeim
ástríðufylsta kærleiksskapofsa,
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgBlr: Heory Ave. Eaet
Sími 95 551—95 552
Skrlfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
sem eg átti til. Hinir gestirnir
gerðu einnig það, sem þeir gátu
til að trylla gyðjuna og mögnuðu
þeir nú lófaklappið sem mest
þeir máttu, en gyðjan ærðist
svo að hún rauk fram úr rúminu
og snaraði mér í stífudans fram-
an við himinsængina. Þaut hún
að því búnu upp í aftur, og
kysti á fingurna í allar áttir, og
hrópaði: “Arrividersi” og “ar-
rividerla” (við sjáumst aftur, við
sjáumst aftur). Nú söng allur
skarinn og dansaði elnn hring
og hvarf síðan öll halarófan nið-
ur í sal.
Eftir skamma stund birtist
gyðjan þar niðri og var aðal-
hrókur fagnaðarins það sem eftir
var næturinnar. Virtust veik-
indi hennar hvorki langvinn né
hættuleg.
Þér fínst nú ef til vill, lesandi
góður, að eg hafi smurt nokkuð
þykku lofi á “þjóðina ystu
voga”, nefnilega okkur Ingólf,
en hjá því varð ekki komist; það
var hún, sem réði úrslitum í
þessu vandamáli.
Ríkarður Jónsson
—Vísir.
Bréf
Stephans G. Stephanssonar,
fýrsta bindi, er nú komið vest-
ur. Er bókin til sölu hjá Mag-
núsi Peterssyni bóksala, 313
Horace St., Norwood, Man., og
hjá dr. R. Péturssyni á skrif-
stofu Heimskringlu. Verðið er
$1.75. Ágætari og verðmætari
bók er ekki hægt að hugsa sér,
en þessa. Skrifið sem fyrst eft-
ir henni.
IF IYIS COULD TALK
. .THEY WOULD ASK FOR
BETTER LIGHT

If your eyes tire quickly,
poor lighting may be the
cause. For safety’s sake,
choose Edison Mazda Lamps.
They stay brighter longer.
Ask about new low prkes.
MADE IN CANADA
FOR BETTER LIGHT — BETTER SIGHT — USE
/O
EDISONMAZÐA
Horthern
COMPANY
Ehctric
LIMITED
B. Petursson Hardware Co.
Cor. Wellington and Simcoe
Phone 86 755