Heimskringla - 03.04.1940, Blaðsíða 1

The Modern Housewife Knows
QuaUty That ls Why She Selects
“CANADA
BREAl)”
‘‘The Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Wedding Cakes Made to Order
PHONE 39 017
ALWAYS ASK FOB—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet as a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
LIV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 3. APRÍL 1940
NÚMER27.
HELZTU FRÉTTIR
Eiríks saga járnhryggs
1 júní eða júlí?
Blaðið Winnipeg Free Press
er þeirrar skoðunar, að Bracken-
stjórnin efni til kosninga á
þessu ári. Og það gengur svo
langt, að geta þess til, að þær
verði í júní- eða júlímánuði.
Hinn aldni formaður blaðsins
Dr. Dafoe, er svo heima hjá 3ér
í stjórnarhöllinni, að hann ætti
að vita hvað klukkan þar slær.
Úrslit sambandskosninganna
freista óefað Brackens. Flokkur
hans var í minnihluta eftir síð-
ustu kosningar og mangaði
bá til við og giftist þjóðeyr-
isflokkinum til þess að halda
völdum. Eru það ein hin kám-
ugustu pólitísk hrossakaup, sem
hér hafa átt sér stað. Og þar
sem þjóðeyrissinnar fóru hina
verstu útreið í sambandskosn-
ingunum síðustu, (þeir töpuðu
fjórir tryggingarfé sínu), er
ttiinni styrks að vænta úr þeirri
átt hér eftir. Það er ekki svo
að skij’ja, að nauðsynlegt sé
fyrir fylkisstjómina, að hafa
kosningar fyr en árið 1941, en
hún má sjáanlega engu tækifæri
sleppa, sem upp í hendurnar
kemur.
Styrkleikur flokkanna á Mani-
toba-þinginu, er sem hár segir:
stjórnarflokksm. 23; íhalds-
uienn 15; C. C. F. 6; þjóðeyrisfl.
óháðir 4; kommúnisti 1 og
«>tt óskipað sæti.
Á þinginu hefir Hon. W. D.
^ajor, dómsmálaráðherra, bor-
upp tillögu um breytingar á
kosningalögunum, aðallega við-
komandi atkvæðagreiðslu her-
^uanna í Evrópu. Þykir það stað-
testa fregnina um að kosningum
eigi ekki að fresta til næsta árs.
Nazistar segja Bandaríkin
^afa róið undir stríð
Blöð Nazista-stjórnarinnar í
Derlín brugðu Bandaríkjunum
um það, að hafa róið undir að
stríðið hófst og að þau beri sem
aðrir ábyrgð á því.
Llöðin styðja mál sitt með
bvL að í skjölum utanríkismála-
áeildar stjórnarinnar í Póllandi,
hafi fundist bréf, frá sendiherr-
um Frakka og Bandaríkjanna i
■^óllandi, er beri vitni um þetta.
Sendiherra Frakka, William
Bullitt og Joseph P. Kennedy,
sendiherra Bandaríkjanna, er
brugðið um það, að hafa gert
a^t sem í þeirra valdi stóð til að
k°ma í veg fyrir friðsamlega
®amninga milli Þýzkalands og
"óllands.
Dullitt, segir Hamburger
vemdenblatt, eitt áhrifamesta
j ia® nazista, að hafi hvatt Pól-
ar*d til að gerast sambandsland
,1 rakklands og Bretlands, og
Uann hefði ennfremur fengið
eUnedy til að sækja málið í
hglandi við Chamberlain
stjórnina.
Dlað þetta dregur athygli að
’ aÖ kosningar séu fyrir dyr-
, ^ Bandaríkjunum og frétt
essr muni Rooseýelt ekkert
^eðiefni.
s ?*ar stökk nú kötturinn upp úr
^ hnum. Nazistum er illa við
þ ^hríkismálastefnu Roosevelts.
Ver a htur því út fyrir að geta
m kosningasprengja og ekk-
fihnað.
tro ^ • nazrstar segjast hafa
ski”iP^. ^ hendinni. Sextán
Sa °. Seu í höndum þeirra er
hafj11 ^e^a- Dg það sem birt
sé o1?.rið €r5a sa£t um hau skjöl,
ekkj
líluihaldi
uema svipur hjá sjón, af
þeirra.
Báðir sendiherrarnir þver-
■neita, að nokkur skjöl hafi í fór-
i um Póllands verið, er snerti
stríðið. Um það hafi þeir engin
bréfaskifti átt við stjórn Pól-
lands.
Sendiherra Bandaríkjanna er
brugðið um það í blöðum naz-
ista ,að hafa verið í makki við
stjórn sína um þetta. En Mr.
Hull, ríkisritari, þverneitar að
svo sé og leggur engan trúnað á
sögu nazista.
Bretar efast um að nazistar
hafi nokkuð fyrir sér í þessu,
þar til þeir sjái heimildirnar og
geti rannsakað þær.
King stokkar spilin
Áður en Ottawa-þingið kemur
saman, þykir líklegt, að ein-
hverjar breytingar verði á ráðu-
neyti King-stjórnarinnar. Fyrir
það fyrsta verður sett upp ein
ný stjórnardeild. Á hún að sjá
um útvegun á öllu er til hersins
heyrir. Er ætlað, að yfir hana
verði settur Hon. C. D. Howe,
sem nú er ráðherra flutninga-
mála. Að öðru leyti er verið að
íhuga að koma upp sérstakri
flugmála-deild. Að skifta her-
máladeildinni í þrjár deildir hef-
ir og komið til mála svo nýju
deildirnar geta orðið þrjár eða
fjórar. En jafnvel þó það yrði
gert, er hitt talið mögulegt, að
einn verði yfirmaður allra
þeirra, með sérstökum ráðherra
eða aðstoðarráðherra í hverri
deild.
Þá er talað um að fjölga að-
stoðar þingskrifurum úr tveim-
ur í fjóra. Munu stærstu stjórn-
ardeildirnar eiga að hafa sinn
eigin ritara þar.
Margt er fleira gott í vonum
fyrir góða fylgismenn, en frá því
verður ekki til hlítar skýrt að
svo stöddu.
Reiðir sig á Rússland
f ræðu sem Chiang Kai-Shek
hélt s. 1. mánudag í Chunkiang,
kvað hann þjóð sína ennþá reiða
sig á aðstoð frá Sovét Rúss-
landi. Hann sagði stefnu stjórn-
ar sinnar óbreytta og aðstoðin
sem Chunkiang-stórninni væri
veitt af erlendum þjóðum, færi
vaxandi. Viðskifti vesturlands-
ins, sem enn er ósigrað, eru
gerð við aðrar þjóðir en Japani.
Kínverjar eiga heldur ekki nema
að því leyti sem óumflýjanlegt
er viðskifti við Japani í þeim
héruðum, sem þeir ráða yfir.
Manntjón af rigningum
og vatnavöxtum í
Bandaríkjunum
í vikulokin síðustu leysti
snjóa með rigningu í Bandaríkj-
unum. Hlutust af því manntjón
og miklir skaðar. f sex eystri
ríkjunum, er sagt að skaðar
nemi miljónum dala í eignum og
að minsta kosti 14 manns hafi
týnt lífi.
Mest kveður enn sem komið er
að þessu í iðnaðar-héraðinu með-
fram Susquehanna-ánni suður af
Wilkes Barre, Pa. Biluðu þar
stíflugarðar og flæddi áin yfir
mikið svæði; um 10,000 manns,
varð í svip heimilislaust.
Frá Nýja-Englands héruðun-
um og vestur í miðríkin með-
fram Ohio-ánni, er einnig sagt
að nokkrir hafi orðið heimilis-
lausir, að uppskera hafi tapast
og iðnrekstur tepst.
Eftir tveggja daga rigningu
og vatnavexti í New York,
Pennsylvaníu, Vestur-Virginíu
Hann var talinn upp að enni
Yfirburða krafta menni
Gat ef vildi, á hraustum herðum
Hafið Grettis tök.
Þriggja maki þótti að striti
Þar sem lítið reið á viti,
Var í svaðil-sendiferðum
Sagður kempa stök.
Þegar dugði annar enginn
Einu sinni var hann fenginn
Milli sveita á baki að bera
Byrði er þótti væn.
Albúinn til afreks verka
Át og kvaddi hetjan sterka,
Lagði á stað, en lét þó vera
Að lesa ferðabæn.
Klofdjúp fönn ei krappann tafði
Komið fyr í slíkt hann hafði,
Harðfisksvætt á herðum breiðum
Haganlega sat.
Eitt var þó sem olli kvíða
Er á daginn tók að líða,
Yrði hríðar höft á leiðum
Hafði hann engan mat.
Skyggja tók og skall á hríðin
Skárri var það bannsett tíðin,
Enga vörðu unt að finna
Ekkert skjól að fá.
Æstist hríð með árás hverri
og Califomíu, er nú hættan mest
talin meðfram Ohio-ánni við
Wheeling, W. Va., og Stauben-
ville, O. Vatnið í Ohio-ánni reis
þar 38 fet um helgina og bullaði
út yfir árbakka víða.
í efri héruðum New York rik-
is, var mjög mikill vöxtur í ám
um helgina, enda var þar mikill
snjór fyrir, er leysti með tals-
vert mikilli rigningu. En nú
hefir vöxtur ánna þar sjatnað
nokkuð.
í Norður-Californíu, flæddi
Sacramento-áin yfir bakkana á
þrem stöðum og skemdi um
40,000 ekrur af akuryrkjulandi.
Einangraði auk þess bæinn
Butte City. Uppskerutap varð
þarna taslvert og samgöngur
teptar.
Samkoma nemenda
Laugardagsskólans
Næstkomandi laugardag halda
kennarar á laugardagsskólanum
samkomu með nemendum sínum
í Fyrstu lútersku kirkju. Á
skemtiskránni eru aðallega börn-
in, sem íslenzkunám hafa stund-
að á skólanum. Alt fer þar fram
á íslenzku. Er samkoman að
því leyti nýstárleg, því samkom-
ur yngri íslendinga eru sjaldn-
ast eða aldrei alíslenzkar. Ætti
það að vera þjóðræknum löndum
hér sérstakt fagnaðarefni. Sam-
koman verðskuldar því, frá því
sjónarmiði skoðað, að vera vel
sótt.
En hún gerir það og vegna
þúsund annara ástæða. Laugar-
dagsskólastarfið er langmerki-
legasta þjóðræknisstarfið, sem
hér er með höndum haft. En þó
skömm sé frá að segja, hefir al-
menningur sint því miklu lakar
en ætla mætti. Of fá börn
sækja skólann, sem hér er haldið
uppi þeim og foreldrum þeirra
að kostnaðarlausu. Það er jag-
ast og staglast á því, að Þjóð-
ræknisfélagið geri ekki neitt.
En svo er þessu áríðandi starfi
þess ekki sint, eingöngu vegna
áhugaleysis íslenzkra foreldra.
Þegar einu sinni er búið að koma
börnunum til að sækja skólann,
hefir það sýnt sig, að löngun
þeirra og áhugi fyrir að læra is-
lenzku, hefir ekki skort.
Fjöldi íslenzkzra barna veit
hér nokkur deili á móðurmáli
Eyfirðingar mundu ei verri;
Það var í æsku afa minna
Alt var meira þá.
Nú var ekkert um að gera
Ætti hann líf til hús að bera
Grafa hlaut hann skrokk í skafli
Skjólgóð hlíf er fönn.
Gróf í skyndi gryfju stóra
Gott mun flestum þykja að tóra,
Naga tók af öllu afli
Illvíg hungur tönn.
Eftir viku úr skafli skreið hann,
Skjögraði heim með bagga leið-
an,
Hann kvaðst nærri hungurmorða
Heimtaði sauðaföll.
Bóndi mælti: “Fækkar föllum
Frádræg reynist Góan öllum
En það er í hungri hægt að borða
Harðfisk mikla tröll.”
Aldrei verð eg Eiríks maki,
Ekki er járn í mínu baki,
Þekki eg sízt í þrautum sárum
Það sem hollast er—
Að mér sækir alla daga
Eiríks sterka járnhryggs saga
Sem að fyr á yngri árum
Einhver sagði mér.
Kristján Pálsson
sínu fyrir það að þau hafa sótt
þennan skóla. Og það er það
sem kept er að. Án skólans,
hefðu fá þeirra kunnað orð í
íslenzku.
Um árangur skólastarfsins sr
því ekki að villast. Þeir sem
efast um það, ættu sérstaklega
að sækja þessa samkomu. Það
hefir stundum verið sagt, að
samkoman beri ekkert vitni um
þetta. En hvers vegna koma þá
ekki börn, sem ekki hafa skólann
sótt fram og flytja íslenzkt mál
betur en börnin, sem þar stunda
nám ? Nei, hér er ekki til neins
að vera með firrur. íslenzku
kennarar skólans eru hver um
sig færir um sitt verk. Og ís-
lenzk börn eru heldur ekki þeir
sauðir, að ekki sé hægt að kenna
þeim íslenzku sem hvað annað.
Og að láta þau nú í lok skólatím-
ans sjá, að íslenzku-nám þeirra
sé okkur kært, með því að koma
og hlýða á þau, er það minsta,
sem hægt er að gera fyrir þetta
málefni. Munið að samkoman
er laugardagskvöldið 6. apríl.
FJÆR OG NÆR
S. Thorvaldson, M.B.E., frá
Riverton, kom til bæjarins s. 1.
mánudag vestan frá Calgary, úr
skemtiferð, en til hennar var
honum boðið af Imperial Oil fé-
laginu í Canada. Heyrðum vér
af ársfundi félagsins er haldinn
var snemma á þessu ári, að Mr.
Thorvaldson hefði til þessara
verðlauna unnið með mikilli sölu
á vörum félagsins. Hann var
vestra í fjóra daga og heimsótti
bróður sinn, dr. Thorberg Thor-
valdson í Saskatoon á heimleið-
inni.
* * *
Leikurinn, Piltur og Stúlka,
er séra Eyjólfur J. Melan bjó
út til að sýna upp úr samnefndri
sögu, hefir verið leikinn í River-
ton, Árborg og á Gimli undan-
farna daga. Hefir aðsókn verið
geysi-mikil og hafa Bárður og
Guðmundur haldið áhorfendum
í góðu skapi. Er nú í ráði að
sýna leikinn á Lundar og skal í
því efni bent á auglýsingu á
öðrum stað í blaðinu. Ennfrem-
ur er gsrt ráð fyrir að sýna hann
í Winnipeg, þriðjudaginn 16.
apríl kl. 8 e. h. Leikurinn nýt-
ur mikilla vinsælda að sögn
þeirra norðan úr Ný-íslandi, er
hann hafa séð.
* * *
Fundi Kvenfélags Sambands-
safnaðar verður frestað frá 9.
til 12. apríl, vegna leiksins, sem
á að fara að sýna. Fundurinn
verður haldinn aé heimili Mrs.
Björgvin Stefánsson, 740 Bann-j
ing St.
* * m
Tvær ungar, íslenzkar, efni-
legar námsmeyjar, þær ólöf
Árnason, dóttir Mr. og Mrs. W.
J. Árnason, Gimli, og Thelma
Stefánsson, dóttir Mr. og Mrs.
Guðna Stefánsson, Lundar, hafa 1
nýlega hlotið verðlaun fyrir
framúrskarandi námsframmi-
stöðu við Home Makers Course
við fylkisbúnaðarskólann. Tutt-
ugu 'og fimm nemendum víðsveg- i
ar um fylkið var veitt námsskeið ;
í þessari nýju kensludeild, er |
stofnuð var fyrir sex mánuðum
af sambands- og fylkisstjóm- ‘
inni. Mrs. Walter J. Líndal
hafði umsjón með námsskeiðinu
af hálfu sambandsstjórnar. —
Sigrar íslenzku stúlknanna)
eru þessir: Miss Árna-I
son hlaut $25 verðlaun Hudsons 1
Bay félagsins, fyrir þekkingu á,
gildi fæðu, en Miss Stefánsson
fær $25 verðlaun veitt af Winni- '
peg Electric félaginu, fyrir
þekkingu á hússtjórn og barna-
uppeldi. Ennfremur veittist,
Miss Stefánsson gullmedalía fyr-'
ir að vera efst í sínum bekk,
sem veitt var af Bobin Hood
Mills.
* * *
Leikurinn “Piltur og Stúlka”,
verður leikinn í samkomusal
Sambandskirkjunnar í Winnipeg
þriðjudaginn, 16. apríl, kl. 8 e. h.
Þessi leikur hefir þegar verið
leikinn á þremur stöðum og
mætt miklum vinsældum. Þar
hafa menn hitt aftur Bárð hinn
sparsama og eftirmynd hans og
fósturson Guðmund, Gróu, sem
fræg hefir orðið fyrir sögur sín-
ar og Ingveldi, sem vill verða
forlög barna sinna. T>arna hafa
menn hitt fyrir gamla kunn-
ingja frá dögum æskunnar. Per-
sónur skapaðar af ímyndunar-
afli vors ágætasta söguskálds.
Látið ekki hjá líða, að hitta
þær einu sinni ennþá. Sumir
leikenda falla svo vel inn í per-
sónur sögunnar, að höfundur
hennar hefði haft gaman af að
sjá þær sjálfur.
* * *
Gifting
S. 1. fimtudag 28. marz, voru
Gestur Paulson og Edna Kies-
man gefin saman í hjónaband,
af séra Philip M. Pétursson að
heimili hans í Winnipeg. Brúð-
gumin er sonur Gests Paulson
bónda á Mikley og Önnu heit-
innar Sigurgeirsson konu hans,
en brúðurin er af hérlendum
ættum og er frá Moosehorn,
Manitoba. Bróðii4 brúðgumans,
Skúli Paulson, aðstoðaði hann
en brúðarmey var Miss Luella
Anderson. *
* • •
Young Icelanders’
Social a Success
Even more successful than ex-
pected, the Young Icelanders’
Social Evening of Monday, April
1, proved a riot of fun for a
large gathering of more than a
hundred.
Following an unusually brief
business meeting, the evening
was devoted to dancing, both
old-time and modern. Polkas and
Schottisches, Finger Polka, Rye
Waltz, Minuet, were among
dances for which Mrs. S. B.
Stefansson played. — Modern
music was provided by a Wur-
litzer.
Noise-makers, bursting bal-
loons and excellent refresh-
ments created a festive atmos-
phere which* many said they
would like to see repeated.
* * *
Til minnis
“Ofurefli” leikurinn saminn
eftir sögu Einars H. Kvarans er
bæði skemtilegur og tilþrifamik-
ilL Leikfélag Sambandssafnað-
ar sýnir hann dagana 8, 9 og 10
apríl. Leikurinn byrjar stund-
víslega kl. 8, svo ráðlegt er að
koma snemma. Fimtán manns
eru í leiknum og leiksvið prýði-
lega gert.
* * *
Séra Eyjólfur J. Melan frá
Riverton og Einar Benjamíns-
son frá Geysir komu til bæjar-
ins snöggva ferð í gær.
* * *
Notice
The Grand Lodge of Manitoba
and N. W. I. O. G. T., will hold
its annual session, in the I. O.
G. T. Hall, Sargent and McGee
Winnipeg, on Mon. and Tues.
April 15th and 16th, comm. at
8 p.m. Mon. April 15th 1940.
WINNIPEG-FRÉTTIR
Konunglega nefndin, sem
skipuð var til þess að rannsaka
lögreglurekstur þessa bæjar,
tekur til starfa n. k. föstudag
kl. 10.30 að morgni. Nefndin
hefir haft einn eða tvo undir-
búningsfundi, en frestað rann-
sókninni að öðru leyti.
* * *
John Queen borgarstjóri
skýrði frá því s. 1. mánudag, að
bærinn hefði greitt $4,567,000
af skuldum sem í gjalddaga féllu
1. apríl. Bærinn greip til vara-
sjóðs síns til þess að gera þetta.
Yfir 2þ^ miljón af skuldunum
voru í London á Englandi.
TIL MINNA ISLENZKU
VINA OG STUÐNINGS-
MANNA 1 SELKIRK-
KJÖRDÆMI
Eg þakka innilega öllum vin-
um mínum fyrir stuðning við
mig í síðustu kosningum. Eg
met mikils þá traustsyfirlýsingu
er kjósendur Selkirk-kjördæmis
vottuðu mér, með því að endur-
kjósa mig á þing með slíkum
meirihluta, og eg er þakklátur
vinum mínum og stuðnings-
mönnum í öllum deildum kjör-
dæmisins fyrir sameinuð átök
þeirra mín vegna.
Sérstaklega er eg þakklátur
mínum íslenzku vinum og stuðn-
ingsmönnum fyrir traust það er
þeir bera til mín. Sérhvert ís-
lenzkt bygðarlag í kjördæminu
öllu, að einu undanskildu, veitti
mér stórkostlegan meirihluta
og studdi mig af ráði og dáð.
Mér er skylt að þakka báðum
íslenzku blöðunum fyrir stuðn-
ing þeirra í kosningáhríðinni, og
eg er sannfærður um, að all-
verulegur hluti þess atkvæða-
magns er eg hlaut var að þakka
hinum vingjarnlegu greinum og
ritstjórnargreinum er þau birtu.
Eg hefi ávalt reynt að breyta
þannig að framkoma mín yrði
þjóðflokki mínum til sóma, og
eg finn þessvegna til sérstakrar
ánægju vegna þess trausts sem
þjóðbræður mínir hafa auðsýnt
mér. Eg mun gera mér alt far
um í framtíðini að verðskulda
það traust sem íslenzkir kjós-
endur hafa borið til mín.
Virðingarfylst,
J. T. Thorson