Heimskringla - 03.04.1940, Side 7

WINNIPEG. 3. APRÍL 1940
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
HARÐFISKS-ÆFINTÝRI
Canada! — Já, það er nú land
sem öllum líkar vel.
Þar er fólkið svo frjálst og glatt,
fyndið, skemtið.—Það segi eg
satt
að hér mun fiskurinn sprikla
sporði,
og spássera á hvers manns borði,
og kunngera sína kosti alla
af krafti um heima alla.
Og því skal eg trúa ykkur
fyrir, að síðan hann kom vestur
um haf, hefir dvöl hans hér ver-
ið viðriðin ótal yndisleg og jafn-
vel ótrúleg æfintýri. Og ef eg
ætti að fara að segja ykkur frá
þeim öllum þá mundi mér ekki
endast til þess árið. Harðfisk-
urinn hefir, — þó ekki sé langt
síðan hann kom til þessa lands
— ferðast nálega þvert og endi-
langt um alla Ameríku. Að vísu
hefir hann aðeins tylt sér niður
með löngu millibili, — ennþá ~
en alstaðar verið velkominn og
margbeðinn um að koma aftur.
Það þykir ef til vill ótrúlegt,
en svo virðist það samt vera, að
sumir kvillar hafi hrokkið úr
vegi fyrir honum og hörfað frá
heimilum þeim, þar sem hann
er daglegur gestur, og mikið
notaður. Ýmsa hefi eg líka
heyrt hafa orð á þessu og hafa
þeir hinir sömu komist að þeirri
alsönnu niðurstöðu, að enginn
ætti án hans að vera, sé honum
ant um heilsu sína og glæsilegan
framgang í lífinu.
Og vissulega er ánægjulegt að
vita til þess að fiskurinn skuli
eiga yfir þeim krafti að ráða,
sem orkar slíku og styður að
sameiginlegri heill fjöldans. Og
eftir því, sem þið kynnist honum
betur og hagnýtið ykkur kostÍ!
j hans, munuð þið sannfærast um
að hann er ykkur alveg ómiss-j
| andi í baráttunni fyrir heill ykk- j
| ar og heilsu. Og hin glæsilega
aukning á eftirspurn harðfisks-;
1 ins, sannar, að hin unga og gáf- j
aða canadiska þjóð, kann að
færa sér í nyt þau öfl sem til j
umbóta og þroska miða.
En til þess nú, að gefa ykkur
ofurlitla hugmynd um þau kitl-
andi fjörbrot, glettur og gaman,
sem eiga sér stað þar sem harð-
fiskur er við hendina, og eiga
vitanlega rót sína að rekja til
áhrifa frá honum, þá skal eg
segja ykkur frá aðeins tveim
smáæfintýrum af tugum þús-
unda, sem hann hefir lent í og
að ýmsu leyti verið við riðinn.
Frúin: Að hugsa sér, að við
skulum vera að borða harðfisk
frá íslandi úti í Ameríku.
Gömul kona: Já, þú segir satt,
góða! En hitt er þó furðulegra
að eg, auminginn tannlaus, skuli
geta notið hans. Eg man svo
langt, að þegar eg var heima,
ung stúlka, var harðfiskurinn
svo harður að það var bæði
erfiði og tímatöf að tyggja
hann, svo vel að mamji yrði gott
af honum. En nú er hann svo
mjúkur, sætur og bragðgóður,
að hann bráðnar næstum því í
munni manns eins og himna-
brauð. Þvílíkur munur.
Hulda, (heimasæta): Umbúð-
irnar eru líka svo prýðilega úr
garði gerðar.
Frúin: Þykir þér ekki íslenzki
harðfiskurinn góður, Hulda
mín?
Hulda: Jú, mamma. Eg elska
’ann!
Jonni, (kemur inn í þessu og skemtileg greih um Valdimar
heyrir ástar yfirlýsing Huldu). heitinn Pálsson og ljóðagerð
Hulda! ó, Hulda! Eg er sá1 hans, en hann var einn af þeim,
hamingjusamasti maður í heiin-jsem lítill gaumur var gefinn og
inum. Eg —- eg — eg elska þig' fátt hefir birst eftir. Enda haíði
- NAFNSPJÖLD -
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
( CANADA:
Amaranth............................J. B. Halldórsson
Antler, Sask.........................K. J. Abrahamson
Árnes......./.......................Sumarliði J. Kárdal
Árborg................................G. O. Einarsson
Baldur...............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville.........................................Björn Þórðarson
Belmont..................................G. J. Oleson
Bredenbury.............................H. O. Loptsson
Brown.....-.......................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge-------------------------H. A. Hinriksson
Cypress River......................... Páll Anderson
Dafoe...................................S. S. Anderson
Ebor Station, Man..................»..K. J. Abrahamson
EJfros...............................J. H. Goodmundson
Eriksdale..............................ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask......................Rósm. Árnason
Foam Lake..............................H. G. Sigurðsson
Gimli................................... K. Kjernested
Geysir.............................................Tím. Böðvarsson
Glenboro..................................G. J. Oleson
Hayland................................Slg. B. Helgason
Hecla...............................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vídal
Húsavík................................John Kernested
Innisfail.....................................Ófeigur Sigurðsson
Kandahar................................S. S. Anderson
Keewatin..........................................Sigm. Björnsson
Langruth.............................................B. EyjóHsson
Leslie............................................Th. Guðmundsson
Lundar........................Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville......................... Ófeigur Sigurðsson
Mozart.................................S. S. Anderson
Oak Point.............................Mrs. L. S. Taylor
Gtto..............................................Björn Hördal
Þiney.................................. S. S. Anderson
Red Deer......................................Ófeigur Sigurðsson
Reykjavík..........................................Árni Pálsson
Riverton........................................Björn Hjörleifsson
Selkirk, Man...........Mrs. David Johnson, 216 Queen St.
Sinclair, Man......................K. J. Abrahamson
Steep Rock........................................Fred Snædal
Stony Hill........................................Björn Hördal
Tantallon.........................................Guðm. ólafsson
Thornhill...........................Thorst. J. Gíslason
Víðir.............................................-Aug. Einarsson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis.....................Finnbogi Hjálmarsson
Winnipeg Beach..........................John Kernested
Wynyard................................S. S. Anderson
, ( BANDARÍKJUNUM:
Rantry..................................E. J. Breiðfjörð
Rellingham, Wash..................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier and Walsh Co................-Th. Thorfinnsson
Grafton..............................Mrs. E. Eastman
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann
Hos Angeles, Calif....
Milton.....................................S. Goodman
Minneota...........................Miss C. V. Dalmann
Mountain.............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Roint Roberts.........................Ingvar Goodman
Beattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W
Gpham..................................E. J. Breiðfjörð
líka, Hulda!
Hulda (kafrjóð og feimin):
Ó, Jonni! Eg — eg átti ekki
við að — að —. Ó, Jonni! Þu
ert alveg hópless. —
Þau giftu sig eftir viku.
Og þarna sjáið þið. Það var
harðfiskurinn sem kom þessum
ungu flónum til þess að skilja
hvort annað.
í öðru sinni var það, að kona
tók með sér einn pakka af harð-
fisk er hún fór upp í spítala til
að sjá mann sinn, sem þar var
búinn að liggja lengi. Hún vissi
að honum þótti fiskurinn góður,
og sannfærð var hún um að haim
mundi ekki skaða sjúklinginn.
Og hvað haldið þið að hafi skeð?
Maðurinn hennar, sem búinn var
að liggja svo mánuðum skifti í
spítala, var fluttur heim eftir
nokkra daga á bezta batavegi.
Þannig eru áhrifin sem frá
hrðfiskinum stafa. Það er því
ekki að ástæðulausu að hann er
í afhaldi hjá öllum, sem hafa
reynt kosti hans.
En nú skal eg vekja athygli
ykkar á einu. — Vorið er komið!
og sumarið er í nánd. Fólkið
hristir af sér vetrar viðjurnar
og semur sig að lífi gróandans
og hitans. Þá er tíminn fyrir
ykkur að muna eftir harðfiskin-
um, því engin fæða er hentugri
né betri að hafa með sér á
“picnic”. Pakkinn, lítill fyrir-
ferðar og þægilegur í meðför-
um, og aldrei betri tími en þá að
gera sér hann að góðu og njóta
ánægjunnar af að borða hann.
Munið því eftir harðfiskinum
allra hluta vegna, bæði fyrir
það að hann er heilnæmur, góm-
Fyrir nokkru síðan sendi eg
Heimskringlu ofurlitla grein
með þessari sömu yfirskrift, og
varð það til þess að tvær eldri
ritgerðir voru sendar mér, á-
samt henni, til baka. Er það í
The Vlking Presi Umiteð
Winnipeg, Manitoba
hann ávalt lítið um sig og lét sér
nægja að lýsa viðhorfinu og ein-
kennum þess eins og þau eru í
raun og veru. Hann gat ekki
fengið sig til að fægja hið fág-
aða og bæta skjalli á skjall sér
til vinsæidar. Hann var spek-
ingur á sínu sviði, sem hvorki
yfirskyn né spariföt fengu dreg-
ið á tálar. Því var hann oft svo
berorður að hræsnin hörfaði við
og fær því mest af ljóðum hans
óefað að liggja í myrkrinu langt
fram í tímann.
Sýnishorn þau, er séra Jakob
hefir valið í grein sína, eru öll
viðeigandi; en þess vegna minn-
ist eg á þetta mál að eg sakna
einmitt þeirrar vísunnar, er mér
þótti strax hnitnust af öllu því,
sem Valdimar heitinn hafði lof-
að mér að heyra. Varð hún
mér minnisstæðust, og er því að
mínu áliti ómissandi þar, sem
verið er að gefa yfirlit yfir
skáldverk Valdimars. Hún
hljóðar svo:
“Mér gengur ekki greitt
Að greina hvað er mitt;
Því enginn á hér neitt,
Og allir hafa sitt.”
Ekki býst eg við að dóm-
greind manna, sem svo oft eru
að kvarta um leirburð, sé svo
bág, að kveðskapur Valdimars
hafi nokkurn tíma orðið til þess
að vekja þann hugsunarhátt. En
óefað hefir mörgum láðst að
meta það fáa, sem birt var, að
verðugu. Fæstir kunna að dæma
um verðmætin af eigin ramleik
og hópdæma því hið óþekta,
öðrum fordómurum til sammæl-
is. Það vissi Valdimar og
LEIRBURÐUR
sætur, bætiefna ríkur og þægi- skyrtist því ávalt við að kasta
legur í meðförum hvert sem far- perlum sínum á glæ. En sú
ið er, og hvar sem þið eruð
stödd. grafast fyrir um alt, sem frá
Harðfiskur hans hendi kom — þegar ein-
hver af hinum viðurkendu tekur
fyrir sig að unna honum sann-
mælis.
Öll stórskáld heimsins hefðu
getað sagt sömu söguna. Þau
voru öll leirskáld þangað til ein-
hverjir af hinum þegar viður-
kendu, oft seint og síðarmeir,
létu þau njóta nafna sinna. Enda
eiga stórskáldin, að undantekn-
fyrsta sinni sem íslenzkt blað
hefir sýnt mér þá virðingu að j um þeim íslenzku, aðeins örfá af
endursenda handrit, sem hafnað beztu kvæðum aldanna, og hafa
hefir verið upptöku, og vil egjþví að sjálfsögðu komið meiri
þakka þá kurteisi eins og vera leirburði á virkilegt framfæri en
Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skrtfstofusíml: 23 674 8tundar sérstaklega lungnaslúk- dóma. Er að finnl á akrifstofu kl. 10—l: f. h. og 2—6 e. h. Helmlll: 46 Alloway Ave. Talsimi: 33 15S Thorvaldson & Eggertson Lögfræðingar 705 Confederation Life Bldg. Talsími 97 024

Orric* Pbonb Rks. Phon* 67 293 T2 409 Dr. L. A. Sigurdson 10» MEDICAL ART8 BUIUDING Orric* Hotnts: 12-1 4 r.M. - 8 p.m. »ND BT APPOINTMENT M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugasjúkdómar Lætur útl meðöl I vlðlögum Vlítalstímar kl. 2—4 « a. 7—8 ati kveldinu Síml 80 867 666 Victor 8t.

Dr. S. J. Johannesvon 806 BBOADWAV Talsimi 30 877 V10tal8tími kl 8—0 e h A. S. BARDAL selur Ilkklstur og annaat um útfar- ir. Aliur útbúnaður sá besti. — Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legstelrva. 843 SHERBROOKE 8T. Phone: 86 607 WINNIPEO

J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Fínancial Agents Sími: 26 821 308 AVENUE BLDG.—Wtnnipeg Rovatzos Floral Shop 206 Notre Dame Ave. Phone 94 054 Fresh Cut Flowers Dally Plants in Season We specialize in Wedding & Concert Bouquets & Funeral Designs Icelandlc spoken

Jacob F. Bjamason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 691 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annast allskonar flutninga fram og aftur um bæiirn. MARGARET DALMAN TBACHER OF PIANO 664 BANNINO ST. Phone: 26 420

DR. A. V. JOHNSON DENTIST 506 Somerset Bldg. Office 88 124 Res. 27 702 410 Medical Arts Bldg. Dr. K. J. AUSTMANN Stundar eingöngu Augna, eyma, nefs og kverka sjúkdóma 10 tU 12 f.h.—3 til 5 e.h. Skrifstofusími 80 887 Heimasími 48 551
kvæðið “Heimleiðis” bjóst eg við að þess yrði getið af ein- hverjum, því að mínu áliti stendur það jafnfætis því bezta, sem sagt hefir veið í því efni fyr og síðar. Og hin kvæðin bæði eru litlu lakari, að smíði í það minsta. THL WATCH SHOP Thorlakson Baldwin Diamonds and Wedding Rlngs Agents for Bulova Watchea Marriage Licenses Issued 699 Sargent Ave.
ber.
Einhverra ástæðna vegna hef-
nokkur önnur stétt heimsins. —
Milton, Macaulay, Goldsmith,
ir hin áminsta grein þótt óboð-!Gray, Wilde, Fitzgerald, Poe,
leg, og var hún þó eins efnisrýr j Holmes, Bryant, Markham og
og fáskrúðug og mér var unt að Emerson eiga eitt kvæði hver,
gera hana úr garði. Kom neitun-
in mér því að óvörum, en máske
nokkuð réttilega í koll, því efni
greniarinrar gekk út á það, að
verja ljóðatilraunir þær, er blóð-
in flytja við og við, en kvarta i
þess stað um leirburðinn í ó-
bundnu máli, sem lesendur
verða svo iðulega að sitja undir.
Sé svo komið að ritstjóranum
hafi fundist yfirskriftin rétt-
nefni á innihaldið, og hafnáð
greininni af þeim átsæðum, vex
heiður hans í mínu áliti að því
skapi — með þeim varnagla þó,
að sú dómgreind sé ekki tileink-
uð mér einum.
Rétt eftir að handrit mitt kom
til baka birtist grein í líkum
anda eftir annan mann. En þar
sem hann er að hæla sérstökum
nafnkendum ljóðsmið, próf.
Skúla Johnson — sem mér hafði
láðst að minnast á — en ekki
þektum og óþektum ofurhugum
yfirleitt, fellur það máske í ann-
an flokk og hlýtur náð, sem þar
af leiðir. Mér hættir svo oft
við að gleyma að bæta á þar
sem nóg er fyrir, og jafnvel
kemur fyrir að eg andmæli því,
sem hinir viðurkendu segja. Um-
talsefnið sjálft kemur mcr
stundum til að gleyma nafnbót-
unum og afstöðunni.
í þjóðræknisriti þessa árs er
er listaverk má kalla og nokkur
man. Burns, Tennyson, Kipl-
ing, Longfellow, Wilcox, Car-
man og Pauline Johnson eiga fá-
ein, hvort um sig, er þola gagn-
rýni máls og listar. Byron set
eg á bekk með hinum betri
skáldum fslendinga.
Hinsvegar mætti einnig benda
á, að margir hafa orðið heims-
frægir höfundar án þess að eiga
eitt einasta listaverk í fórum
sínum. Dugir í því sambandi að 1H
minnast á stærsta dæmið, sem |Q
er Shakespeare. Að sönnu voru
verk 'hans merkileg að vissu
leyti, en alls ekki á því sviði,
sem hann er mest dáður fyrir.
Enginn maður hefir misboðið
list og velsæmi meira en hann,
og álízt þó goðgá næst að óvirða
hans versta hnoð.
úr því að eg fór að tala um
leirburð má eg ekki hætta svo
að eg ekki minnist á Jónas Páls-
son. Á síðast liðnu ári voru
þrjú kvæði eftir hann í Heims-
kringlu, og er það, mér vitan-
lega, í fyrsta sinni, sem hann
hefir látið birta ljóð eftir sig
hér í landi. Áður hafði hann
borið nokkurn leir á mig og
aðra í óbundnu máli með tölu-
verðri hagkvæmni, en um ljóða-
gáfu hans var mér alveg ókunn-
En enginn, svo eg viti, hefir
minst þessara ljóða, að svo
komnu. Liggur því næst að
halda, að þau hafi farið framhjá
fjöldanum án sérstaks athyglis,
og sumir máske varast að lesa
þau af óttanum fyrir hinum
margumtalaða leirburði.
Með því, sem að framan er
sagt, er eg ekki að reyna að
bera á móti því, að ærið nóg af
leirburði sé að finna í blöðun-
um. En eg held því fram að
hann sé langminstur að vöxtun-
um í bundnu máli; og mér finst
þess virði að hlaupa í gegn um
allmikið rusl til þess að finna
kvæði eins og “Heimleiðis” af og
til. Og eins og eg hefi bent á
eru þau næstum eins oft að
finna hjá alveg óþektum og lítt-
rtum höfundum. Eg man ofur
vel hve lengi Káinn var lítils-
metinn og hve mikinn “leir-
burð” Stephán G. varð að birta
áður en hann varð að skáld-
skap.
—P. B.
hann vill og jafnvel telja Shake-
speare með leirskáldum, þó um
karl þann sé nýtt að tala svo.
Ritstj. Hkr.
Séra Carl J. Olson messar á
eftirfylgjandi stöðum næsta
sunnudag, 7. apríl:
Leslie, kl. 11 f. h. (M.S.T.):
Sunnudagaskóli stofnsettur.
Foam Lake kl. 3 e. h.
Leslie, kl. 7 e. h. (M.S.T.)
Allir boðnir og velkomnir.
Eftirfarandi smásaga er sögð
í Þýzkalandi, en mun fara heldur
lágt af eðlilegum ástæðum:
f nafni fyrsta forseta þýzka
lýðveldisins, Eberts, voru 5 bók-
stafir. Hann var forseti í 5 ár.
Eftirmaður hans var Hinden-
burg. í nafni hans eru 10 bók-
stafir og í 10 ár var hann for-
seti.
6 bókstafir eru í nafni núver-
andi forseta Þýzkalands, Hitlers.
Aths.: Höfundur fer ekki rétt
með það, að greinin sem honum
var endursend, hafi verið ein-
göngu um leirskáld og verið
hafnað af því. Hún var nokkur
ádeila á grein er birt var í Hkr.
úr blaði heiman af fslandi, skrif-
uð af háskólakennara þar og
fjallaði um menning og siðgæði.
Heimskringlu virtist að þetta
efni ætti að sendast blaðinu á
fslandi sem greinin var tekin úr,
svo hægt væri að svara því fyr
en eftir nokkra mánuði. Um
Allir sem vilja eignast póst-
kort af landnema lendingunni
að Gimli 1875, geta pantað þau
hjá Davíð Björnsson, 853 Sar-
gent Ave., (Heimskringla) og
sent hvort sem þeir vilja heldur
frímerki eða peninga. Hvert
póstkort kostar lOc og er tekið
af málverki eftir Friðrik Sveins-
son listmálara, en hann var einn
í þessum hóp, sem lenti við
Gimli 21. október 1875.
ugt. Eftir að hafa séð fyrsta ! skáldin má hann segja hvað sem
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölhrcvttasta
íslenzka vikublaðið