Heimskringla - 20.01.1943, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 20. JAN. 1943
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
ar er tók málinu vel, og ábreið-!
an send af stað daginn eftir. i
Eins glöð eins og hún varð
Þessum óvænta heiðri, var ekki
laust við að Metta fyndi til
skilnaðar sársauka þegar hinn
stóri pakki var borin út; og
hún var fálát fyrst á eftir.
“Þú saknar nú ábreiðunnar
Metta mín,” sagði húsfreyja
vingjarnlega.
“Hún var tekin frá mér svo
snögglega,” svaraði Metta,
“mér fanst eg ekki hafa haft
næði til að skoða hana al-
mennilega sjálf.” Engin mælti
orð, en nokkrum dögum seinna
spurði húsbóndinn hana hve
snemma hún gæti farið á fæt-
ur.
“Hversvegna spyrðu að
bvi?” sagði Metta.
“Ó, vegna þess, að ef þú get-
ur verið tilbúin klukkan fjögur
j fyrramálið, ætlar einn ná-
granninn að keyra þig á sýn-
ingiuna,” mælti bróðir hennar.
“Hann ætlar sér þangað, og
bauðst til að keyra þig líka
heim aftur um kvöldið.”
Það var eins og henni hefði
verið boðin keyrsla til Para-
disar. “Er þér virkilega al-
vara?” hrópaði hún og fölnaði
af geðshræringu. Bróðir henn-
ar hló dátítið óeðlilega. Nú í
fyrstu sá hann hve tilbreyting-
arlitla og gleðisnauða æfi,
Þessi aldraða systir hans hafði
í raun og veru átt. “Ó, það er
svo sem ekkert sérstakt við að
koma á syninguna,” sagði hann
“en taktu þíg nú til.”
Mettu frænku kom ekki dúr
á auga alla nóttina. Hún titr-
aði af eftirvæntingu. Að hugsa
sér að hún, sem aldrei hafði
ferðast lengra en sex mílur að
heiman, ætlaði nú að keyra 30
mílur í einu. Að hún, sem
aldrei á æfi sinni hafði komið
neitt, nema á einstöku sam-
komu í litlu sóknar-kirkjunni,
átti nú að fá að sjá stóra iðn-
aðarsýningu! Það var eins og
ferðalag kring um hnöttin!
Nú hafði hún loksins kvatt
alt heimilisfólkið og var komin
af stað. Allir höfðu kallað á
eftir henni. Ekki átti hún að
missa af gripasýningunni, ekki
af hannyrðunum, ekki af nið-
ursoðna matnum, ekki af veð-
reiðunum. En hún var í nokk-
urs konar leiðslu og vissi varla
hvað við hana var sagt.
Þegar hún kom heim aftur
um kvöldið var hún svo þreytt
og fölleit að bróðir hennac
varð að hjálpa henni inn; en á
andliti hennar skein bros
sannrar gleði. Nú þyrptust all-
ir að með spurningar, en hús-
freyja tók á móti henni og lét
hana hvíla sig -dálítið og borða.
Síðan setti hún hana i mjúkan
stól.
“Jæja, Métta mín,” mælti
húsfreyja loksins, “segðu okk-
ur nú hvernig alt gekk.”
Metta frænka andvarpaði.
“Það var svo fullkomið og in-
dælt, eiginlega miklu fallegra
þegar maður sá það svona alt
í einu.”
“Hvað var svona fallegt?”
spurði Hildur.
“Nú, munstrið,” svaraði
Metta. “Og þeir höfðu hengt
hana sér í stóran glerskáp, og
sprett upp einu horninu svo að
fíni frágangurinn á ranghverf-
unni gæti sést.”
“Hengt hvað?” spurði Hild-
Ur.
“Nú ábreiðuna auðvitað,”
sagði Metta. “Og það voru
uiargar fleiri til sýnis, en ölJum
kom saman um að mín væri
iang fallegust.”
“Hvernig leist þér á grip-
ina?” spurði bróðir hennar.
“Eg sá ekki gripina,” svar-
fiði systir hans feimnislega. “En
litlu afklippurnar af rauðu
fneyjunni þinni Maria, komu
svo fallega út,” sagði hún við
eina frænku sina. “Ein konan
sagðist næstum geta fundið
ilmin af silkirósunum.”
“Var nokkuð af hestunum
héðan í veðreiðunum?” spurði
nú einn drengurinn.
“Eg sá ekki veðreiðarnar.”
“En hvernig var maturinn?’
spurði Hildur.
“Eg sá ekki matinn,” svarað.
Metta rólega. “Eg fór nefnilege
beint þangað sem ábreiðan var
og svo gat eg ekki fengið mig
til að skilja við hana. Mig
langaði svo til að sjá hana
reglulega vel; og bera hana
saman við hinar ábreiðurnar.
Svo fór fólkið að þyrpast inn.
Það var svo gaman að heyra
|aðdáun þeirra. Og alt í einu
kom forstöðumaður sýningar-
innar inn, opnaði glerhurðina,
og nældi "fyrstu verðlaun" al-
veg á miðja ábreiðuna.”
Frændfólkið hrópaði upp yfir
sig af gleði, og allir þutu að
íhenni með lukkuóskir, en Hild-
ur hélt áfram að spyrja: “Sástu
þá ekkert annað?”
“Nei,” svhraði Metta gamla,
“bara ábreiðuna, þvi nokkuð
annað?”
Og nú sá hún aftur í anda
þessa undursamlegu hugsjón
sem myndast hafði í hennar
eigin brjósti, og sem orðið
hafði að veruleik í hennar eig-
in höndum, skreytta æðstu
verðlaunum. Og ennþá ómaði
almannalofið í eyrum hennar.
Hana langaði svo til að gera
þessa draumsjón skiljanlega
fyrir frændfólkinu. En orðin
voru ekki til. Auðivitað voru
mörg fögiur orðatiltæki í sálma-
bókinni en fyrst og fremst
gengi það nú næst guðlasti að
taka til þeirra í þessu sam-
bandi, og svo voru þau heldur
ekki nægilega kröftug. Að
okum sagði hún bara: “Eg á
engin orð yfir það, en eg get
^fullvissað ykkur um eitt, rúm-
ábreiðan tók sig reglulega vel
út!”
Hún sat það sem eftir var
jkvöldsins og horfði dreymandi
i eldslogann. Á hinu gamla
jþreytta andliti ljómaði ánægju-
.hros listamannsins, sem eftir
æfilangan draum hefir náð full-
komnun. Soffía Wathne
íslenzkaði
NIMITZ OG GHORMLEY
Mennirnir, sem stjórnuðu árás-
unum á Salomonseyjar.
BJÖRGUNARBATAR ER BJARGAÐ HAFA
MÖRGUM FLUGMÖNNUM
Hér er sýnt hvar verið er að smíða björgunarbáta er
notaðir eru í sambandi við loftherinn. Þeir hafa bjargað
mörgum flugmönnum frá druknun er þeir hafa verið
neyddir til að stinga sér í sjó niður í viðureign sinni við
óvinina.
an munn, sem hann opnar
sjaldan til annars en að tala
um málefni flotans. Hann var
þó vinsæll gestur í ýmsum
samkvæmum stjórnmála-
manna og foringja í Washing-
ton fyrir stríðið.
En klæðskerar hans hafa
altaf lent í mestu vandræðum
með hann, þvi að honum geng-
ur illa að láta sér lynda hina
þröngu, hvitu flotaeinkennis-
Pearl Harbor árásarinnar og
árangi frá þeirri höfn, sem er
aðalbækistöð Bandaríkjaflot-
ans i Kyrrahafi, er Nimitz, sem
gengur undir gælunafninu
“Bómullarhausinn” i flotanum,
af þvi að hár hans er svo hvítt.
Hann nýtur virðingar allra
manna sinna, þótt hann hafi
orð á sér fyrir að vera mjög
strangur. Honum hrjóta sjald-
an gamanyrði af vörum, og
búninga, sem eru á hverju strái það er með erfiðismunum, ef
Það voru synir tveggja smá-
borga, sem veittu forystu árás-
inni á Salomonseyjar, sem vel
getur markað tímamót í strið-
inu á Kyrrahafi.
Chester William Nimitz
fæddist i miðju Texas-fylki, i
Frederickberg, sem enn í dag
hefir ekki fleiri íbúa en 2500.
Næstur honum að völdum var
Robert Lee Ghormley, fæddur
í Idaho.
Enn er Ghormley kendur við
Moskvu í Idaho, þótt hann hafi
ekki árum saman komið i þessa
litlu borg, sem liggur rétt við
landamæri Canada, og í búa
um 500 manns. .
Báðir hafa orð á sér fyrir að
vera fáorðir, Nimitz af því að
honum er illa við málæði,
Ghormley af því að hann telur,
að fá orð hafi minsta ábyrgð.
“Einmitt með málæði berast
leyndarmálin út, eins og þið
vitið,” sagði hann við blaða-
menn.
Báðir eru athafnamenn mikl-
ir og vanir sjóvolki.
•
Ghormley er tveimur árum
eldri en yfirmaður hans, fædd^
ist 1883. Hann var í átján ár
á tundurspillum, beitiskipum
og orustuskipum.
Hann var flagg-lautinant
hershöfðingjans í Nicaragua-
viðureigninni 1912 og vann sér
heiðursmerki i heimsstyrjöld-
inni síðustu fyrir vasklega
framgöngu við flutning Ame-
rikuhers til Frakklands.
Hann er útitekinn i andliti,
hefir blá, djarfleg augu og stór-
vestanhafs. Hann vill hafa þá
víða og skeytir þvi engu, þótt
þeir fari illa og verði pokalegir.
Hann var einn af þeim fyrstu
sem Nimitz benti Roosevelt á,
þegar hann var sendur í
skyndi til Pearl Harbor eftir
árásina 7. des.
En fáum mánuðum áður
hafði Ghormley fengið Stark
flotaforingja í hendur embætti
sitt sem flotaeftirlitsmaður í
London.
Og það var ekki fyr en í maí
sem hann kom til Nýja Sjá-
lands til þess að koma upp
aðalstöðvum sínum og var þá
yfirmaður sjó-, loft- og land-
hers í' Suður-Kyrrahafi. En
MacArthur hershöfðingi hafði
aðalbækistöðvar sínar í Ást-
ralíu og hafði yfirráð í Suð-
vestur-Kyrrahafi.
•
Roosevelt vék sér altaf und-
an því, að gera grein fyrir
verkaskiftingu þessara tveggja
manna, þegar blaðámenn
spurðu hann um hana.
Það er auðskilið. Þessir
tveir menn vinna nú saman að
öllum meiri háttar aðgerðum
gegn Japönum, enda þótt það
hafi verið hernaðarleyndarmál
fram að þessu.
Alt frá því að Ghormley
steig fæti á land í Nýja Sjá-
landi, hefir hann unnið að því
að gera áætlanir til þess að
ráðast á Japana. Hann er
nauðakunnugur þessum höfum,
þvi að í fyrri herþjónustu sinni
var hann langan tíma við að
gera herstjórnaráætlanir á
Kyrrahafi.
Satt er það, að nú er veiga-
miklu atriði kipt burtu úr þeim
áætlunum hans, því að hann
gerði mikið úr þýðingu Singa-
pore fyrir bandamenn. En ætla
má, að margra ára starf hans
við flotaæfingar og formensku
hernaðar áætlanaóeildarinnar
hafi kent honum fleiri ráð, og
nú mun hann fara eftir þeim.
•
Maðurinn, sem lagði blessun
sína á fyrirætlanir Ghormleys
og bíður nú eftir eftirköstum
sér og námi sínu eins og flestir
smáborgarasynir. Hann ók
slátraravagni og keypti sér
stærðfræðibækur fyrir kaupið,
og þær varð hann að fá til að
geta stundað sjóliðsforingja-
námið.
•
Það kom fljótt í ljós, að hann
var hæfileikamaður. — Hann
varð fullnuma kafbátsmaður,
enda þótt hann þjáðist mjög af
sjóveiki fyrstu árin.
Nimitz er nú einn þeirra fáu
flotaforingja í ameríska flot-
anum, sem fljúga. — Fyrir
skömmu siðan flaug hann frá
Honolulu til að vera á ráð-
stefnu, og slapp nauðuglega
lifs af, því að flugvél hans
brotnaði í lendingu.
Hann hlaut nokkur meiðsli,
en skömmu síðar var hann
kominn á sinn stað og hélt
fram sínu máli, sagðist þurfa
að fá fleiri fulgvélaskip.
Nimitz kann vel að meta vel
unnin verk og klappar mönn-
um sínum á öxlina þegar þeir
vinna vel. Lengsta ræðan,
sem hann hefir haldið var eftir
Midway-orustuna, sem hann
undirbjó. Þá fengu allir hrós-
yrði.
Rétt er að geta þess, að þeg-
ar hann talaði við blaðamann
í júni, og tók á móti þeim í
kafbát, spurðu þeir hann
hverju hann spáði um Kyrra-
hafsorustuna og úrslit hennar.
Hann svaraði með aðeins einu
orði: “Hoomanawanui”.
Það er Hawai-mál og þýðir:
“Látið timann skera úr því.”
—Alþbl.
PANTIÐ GARÐSÆÐIÐ SNEMMA
ALVARLEGUR SKORTUR ER Á
ÝMSUM TEGUNDUM
GERFI KAFFI
FYRIR
U PUNDIÐ
Stór Magdeburg sikkúra
Ágœt salad planta og
ein hin bezta sem fund-
ist hefir til notkunar í
kaffi stað. Hin stóra rót,
brend og möluð gerir
bragðgóðan og sað-
saman drykk sem kaffi
væri. Ræktaðu þetta
gerfikaffi; með því hef-
irðu góðan drykk og
sparar þér peninga. —
Fullar upplýsingar
v e i 11 a r áhrærandi
brenslu og tilbúning
drykksins. — Pk. 15?,
póstgjald 3?, únza 80?
„ * póstgjald greitt.
FHI—Vor stora utsœðisbók fyrir 1943
Betri en nokkru sinni fyr.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
DÁNARFREGN
það kemur fyrir.
Eina spaugið, sem eftir hon
um er haft, er skýring á þvi,
hvers vegna orustuskip eru
kvenkend á ensku. “Það er af
því, hve þau eru frek á máln-
ingu og púður,” segir Nimitz.
Hann talar altaf með sila-
keppshætti Texasbúa. Hann
hefir haldið sér við á stöðug-
um tennis-iðkunum.
Hann vildi þegar í æsku
verða hermaður. Svo fékk
hann mjög skyndilega aðgang
að flotaforingjaskólanum og
þessvegna er hann nú orðinn
hershöfðingi.
Hann lauk þessu námi og fór
að því loknu til Annapolis, og
þar með gerðist hann sjómað-
ur eins og forfeður hans höfðu
verið, þótt það hafi lagst niður
um eina kynslóð. Afi hans,
sem hafði fóstrað hann ungan,
varð því mjög ánægður með
þetta.
Nimitz varð að vinna fyrir
Magnús Jóhannson Borgford,
fyrrum bóndi við Elfros, Sask.,
andaðist á heimili sínu á Gimli
þ. 13. des. s. 1. eftir langvarandi
vanheilsu. Hann var 71 árs
gamall, fæddur að Heiðnesi i
Borgarfjarðarsýslu 16. apríl
1871. Faðir hans var Jóhann
Jóhannson frá Hörgárdal í
Dalasýslu, en móðir hans Mál-
fríður Jónsdóttir var frá Leir-
árgörðum.
Frá íslandi komu þau árið
1875 og dvöldu sex ár að Huldu-
árhvammi í Árnesbygðinni i
Nýja íslandi, en fluttu siðan til
Winnipeg. Þar giftist Magnús
23. okt. 1890, og gekk að eiga
Maríu Oddnýju Ingibjörgu
Thomsen; hún er systir þeirra
Lawrenz Thomsen í Winnipeg
og Christjönu O. L. Chiswell
frá Gimli. Eftir 15 ára sambúð
í Winnipeg fluttu þau Magnús
og María til Elfros-bygðar í
Saskatchewan, og voru með
frumbyggjum þess landnáms.
Árið 1937 hættu þau við iand-
búnað og fluttu til Gimli til
þess að lifa þar sólsetursár æf-
mnar. FLmm börn þeirra lifa
föður sinn, og eru þau: Mrs.
María Finnbogason, Mrs. Car-
lotta Jensen og Friðrik Borg-
ford, sem búa í Elfros; Mrs.
Olive Eyjólfson, Leslie, Sask.;
og Octavía, ógift, til heimilis
hjá móður sinni á Gimli. Fóst-
ursystir Magnúsar er Mrs.
Anna Lárusdáttir Kristjánsson
í Elfros.
Magnús J. Borgford var dug-
andi og áhugasamur starfs-
maður, og góðum hæfileikurrf
gæddur. Hann var einn af
stofnendum stúkunnar Skuld,
I.O.G.T. í Winnipeg. 1 safnað-
arstarfi var hann leiðtogi, eins
og einnig í ýmsum velferða-
imálum bygðar sinnar. Síðustu
árin var hann skrifari Gimli
lúterska safnaðar, og sinti þvi
starfi með mestu trúmensku
þrátt fyrir lamandi áhrif sjúk-
dómsþjáninga. Jarðarför Mag-
núsar sál. fór fram þ. 15. des.
s. 1. frá heimilinu. Séra Bjarni
A. Bjarnason flutti kveðjumál.
B. A. B.
Bœkur til sölu á Heimskriuglu
Endurminningar, 1. og n.
hefti, alls 608 blaðsíður, eftir
Friðrik Guðmundsson. Verð
upphaflega $2.50, báðar bæk-
urnar; nú $1.00.
Hetjusögur Norðurlanda, um
200 blaðsíður að stærð, eftir
Jacob A. Riis. Islenzkað hefir
Dr. Rögnvaldur Pétursson. —
Verö 35c.
Farþegi (við vagnstjórann,
þegar lestin hafði staðnæmst á
smástöð): — Haldið þér, að
mér sé óhætt að fara út og fá
mér snaps?
Vagnstjórinn: Já, herra.
Farþeginn: Hvernig getið þér
yitað, að lestin leggi ekki á stað
á meðan?
Vagnstjórinn: Eg ætla að
koma með yður.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU
BORGIÐ HEIMSKRINGLU
ENN ER VERIÐ AÐ HREINSA TIL I COLOGNE
Mynd þessi var tekin nálega fjórum mánuðum eftir ásókn þá, er brezka flugliðið gerði
á Köln, með 1,000 sprengjuflugvélum á einum degi og í einum hvelli. Á myndinni sjást
flutningsbátar er eru að sækja farm af alskonar rusli að hafnarkvíum hinnar frægu
þýzku borgar, er hrunið hafði úr hafnargörðum og byggingum við sprengingar Breta.