Heimskringla - 16.01.1946, Qupperneq 2

2. SÍÐA
HEIMSKHINGLA
WINNIPEG, 16. JANÚAR 1946
FER RÚGVERÐIÐ
UPP í $2.30?
Eg bið ekki nokkurn mann að
trúa því að rúgur fari upp í $2.30
mælirinn, og því síður ætlast eg
til að nokkur fari að hætta fé
Sínu í kauphallarbrask, og
treysta því að rúgurinn nái þessu
marki, með tíð og tíma, en eg vil
geta þess að mig dreymdi s. 1.
eumar einn af kunningjum mín-
um, sem segir við mig: “Nú fór
rúgurinn upp í tvo dali og þrjá-
tíu eents”. — Það leit út fyrir í
draumnum að þetta væri kornið
fram, en á þessum tíma, sem
draummaðurinn birtist mér, var
rúgverðið eitthvað fyrir neðan
dollar og fimtíu cents, en í
draumnum virtist mér þetta eðli-
legt og datt ekki í hug að rengja
draumgjafann.
Ástæðan fyrir því, að mig
dreymir oft fyrir hækkun eða
verðfalli á kornvöru, mun ef til
vill vera sú, að seinni part vetr-
ar 1929 þegar eg kom til Winni-
peg norðan af vatninu, þá ráð-
lagði einn af kunningjum mín
um mér að kaupa kornvöru í
Kauphöllinni, hann segir: —
“Kornvara er altaf að stíga í
verði, legðu inn svo sem hundrað
dali, þú getur margfaldað þá með
tíð og tíma.” — Já, eg geri þetta,
þótt eg vissi ekki hvað eg væri
að gera, svo líða nokkrir dagar,
og ekkert gerist sögulegt. Svo
fer mig að dreyma. Mig dreymir
meðal annars að eg þykist sjá
fullan heiltunnu poka af rúgi, og
það er öskrað í eyrað á mér á
ensku: “Rye, rye” (rúgur, rúg-
ur), en eg kunni þá ekki að ráða
drauminn, rúgsekkurinn var
fullur, og þetta þýddi að korn-
vara gæti ekki farið hærra, a. m.
k. í bili, enda leið ékki á löngu
að kornvara féll mikið í verði
um tíma og þessir hundrað dalir
urðu Kauphöllinni að bráð, og
datt mér þá í hug vísa Galdra-
Þorvaldar á Sauðanesi (við Eyja-
fjörð), sem hann orti eftir að
hafa mist báta sína og sauði í sjó-
inn, en kona hans grét yfir óför-
unum:
“Mas er að hafa Mammons grát,
þótt miðlist nokkuð af auði.
Altaf má fá annan bát
og ala upp nýja sauði.”
Það hefði verið gott fyrir
kauphallar braskarana í New
York þegar hrunið kom haustið
Safnbréf vort inniheldur 15 eða fleiri
teg'undir af húsblóma fræi sem sér-
staklega er valið til þess að veita sem
mesta fiölbreytni þeirra tegunda er
spretta vel inni. Vér pretum ekki geriö
skrá yfir það eða ábyrgst vissar og
ákveðnar tegundir því innihaldinu er
breytt af og til. En þetta er miklll
peningasparnaður fyrir þá sem óska
eftir indælum húsblómum.
Bréfin 15c; 2 bréf 25c, póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1946
Enn sú fullkomnasta. 80
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
1929, að hugsa eitthvað likt og
Galdra-Þorvaldur, í stað þess að
trúa á “nýja báta og nýja sauði”,
— þegar alt var tapað, — tóku
sumir þeirra sitt eigið líf, ýmist
með því að kasta sér út um kaup-
hallargluggana úr háa lofti, eða á
einhvern annan hátt.
“Eitthvað þeim til líknar legst,
sem ljúfur guð vill bjarga.”
stendur í Jóhönnu-raunum, og
ekki myndi það saka, að hafa
þennan vísupart yfir á stund
neyðarinnar.
Nú víkur sögunni aftur að
draumum mínum um kornvör-
una vorið 1929. Það var nokkru
eftir að eg fékk “skellinn” að
mig dreymir Guðlaug heitinn
sýslumann okkar Eyfirðinga, eg
sá hann greinilega og hann segir
með þrumandi rödd (eins og hon-
um var lagið): “Það mun ein-
hver iðrast eftir því í sumar, að
hafa ekki keypt október-hveiti”.
Eg sagði nokkrum kunnnigjum,
sem stundum voru lítilsháttar í
komvörubraski — frá draumn-
um, en engum þeirra datt í hug
að leggja trúnað á hann, þar sem
kornvöruverð fór þá um þær
mundir lækkandi, en svo fóru
leikar að kornvara fór í afar hátt
verð þegar leið fram á sumarið,
og október-mánaðar hveitið hæst
af öllu. En svo er það um haust-
ið (1929), að mig fer að dreyma
á annan veg. Þá er eg alt í einu
kominn hátt upp í Hámundar-
staðafjall (við Eyjafjörð), þá sé
eg að alt er á niðurleið, grjótið
hrynur niður úr fjallstindun-
um, lækirnir fossa niur fjallið
með ennþá meira vatnsmagni og
hraða en mér þótti eðlilegt. Það
var eitthvað óvnejulegt á seiði á
þessum fornu slóðum, þar sem
eg var smali sumar eftir sumar
á bernsku árunum, og þegar eg
vakna dettur mér strax í hug að
draumurinn muni vera fyrirboði
verðhruns. Eg vissi að sumir
málkunnnigja minna höfðu
keypt hveiti á kauphöllinni, og
segi þeim frá draumnum og vara
þá við hættunni, sem eg þóttist
viss um að væri í vændum, en
þeir báðu mig blessaðan að vera
ekki að trúa á þetta draumarugl,
þeir ætluðu að græða á hveiti-
hækkuninni og fara svo heim til
gamla landsins í skemtiferð á
þjóðhátíðina 1930. En svo fóru
leikar eins og kunnugt er, að
bæði kornvara og kauphallar-
verðbréf hrundu niður eins og
grjótið í smalaf jallinu mínu
heima, og f jöldi manna var reitt-
ur inn að skyrtunni, eða allir
þeir sem veðjuðu “á skakkan
hest”. — Nú fer eg fljótt yfir
sögu. Það var fyrripart ágúst-
mánaðar 1939, að mig dreymir
kunningja sem segir: “Nú fer
hveiti bráðum að verða kaup”.
Eg var þá norður á Winnipeg-
vatni og var alls ekekrt að hugsa
um verðlag á kornvöru, en vissi
þó eftir því, sem blöðin fluttu,
að verðið var lágt vegna ágætrar
uppskeru, og ekki myndi það
hafa þótt viturlegt að kaupa þá
kornvöru á þeim tíma þegar hún
var að hrúgast á markaðinn, en
svo skall stríðið á eftir rúmar
tvær vikur, þá varð eg að viður-
No. 16—VETERANS’ LAND ACT (continued)
Honourably discharged persons who have been engaged on
Active Service in a Naval, Military or Air Force of Canada, or of
any of His Majestys Forces, who were ordinarily resident in
Canada crt time of enlistment, and
(a) they served in a theatre of actual war;
(b) or they served in Canada for a year or more;
(c) or no matter where they served they are in receipt of
pension for disabilities as a result of such service.
(d) British subjects, ordinarily resident in Canada crt the
beginning of the war, ín receipt of pensions for disabili-
ties incurred since the beginning of the war while serv-
ing on board ship;
(e) Auxiliary Services SUPERVISORS (Canadian Legion
War services, National Council of the Y.M.C.A., K. of C
Canadian Army Huts, Salvation Army Canadian War
Services) and members of the Corps of (Civilian) Can-
adian Fire Fighters, who served outside of the Western
Hemisphere and are in receipt of pensions for disabilities
incurred as a result of such service.
This space contributed by
THE DREWRYS LIMITED
MD139
kenna að draummaður minn
vissi hvað hann hafði verið að
segja. Þegar eg heyrði það í
útvarpsfréttum norður á Winni-
p£g-vatni, að hveiitverðið gaus
upp dag eftir dag á kauphöllinni
í Winnipeg í rúma viku, verð-
hækkun mun hafa numið sem
næst 80%.
Nú fer eg enn fljótt yfir sögu.
— Það var seinni part apríl mán-
aðar 1944. — Eg var þá að Ter-
race, B. C., að mig dreymdi
kunningja, sem segir mér að nú
fari rúgurinn að “brotna”, en
fékk þó um leið hugboð um að
hann myndi rétta vel við aftur,
og ekki leið heldur á löngu að
rúgurinn féll mikið í verði, en í
júní-mánuði sama ár, dreymir
mig annan kunningja, sem ráð-
leggur mér að kaupa, hann segir:
“Það getur vel verið að rúgurinn
fari upp í dollar og fimtíu cents”,
en eg sá þá í blöðunum að verðið
var þá nálægt $1.06. Svo líður
og bíður og eg les í dagblöðun-
um að verðið er dálítið breyti-
legt, ýmist upp eða niður, þang-
að til eftir miðjan september að
verðið fer stígandi, og vorið eft-
ir (1945) rætist draumurinn,
verðið var um tíma í kringum
dollar og fimtíu cents.
Það var einn góðan veðurdag
hér í Vancouver um miðjan febr.
1945, að eg hitti úti á stræti mál-
kunningja, sem er Englending-
ur, hann víkur sér að mér og seg-
ir: “Veistu hvað, nú er rúgurinn
korninn upp í $1.30, eg er að
hugsa um að selja “short”, af
því að mér finst verðið vera orðið
nokkuð hátt”. En þá svara eg og
segi: “Það vill nú svo vel til að
mig dreymdi rétt nýlega kunn-
ingja, sem sagði við mig: “That
is the only way to be short in the
spring”. — Eg sagði honum að
mér þætti einkennilegt að þessi
draumur skyldi hafa verið á
ensku, því að vanalegast væri
talað við mig á móðurmálinu,
þegar mig dreymdi eitthvað. —
“Jæja,” segir hann,* “það getur
vel verið að þetta reynist rétt,
eg ætla að bíða og sjá hvað set-
ur.”
Draumurinn reyndist réttur,
það var ekki fyr en seint um vor-
ið 11945) að dálítið verðfall átti
sér stað um tíma.
Svo var það aðfaranótt hins
11. apríl 1945, að mig dreymdi
að eg leit upp til himins og sá
tunglið, eg horfði á það dálitla
stund, en svo sé eg að það hirapar
alla leið niður í sjó, og við það
vakna eg. — Eg segi við sjálfan
mig: “Hverskonar hrun ætli að
nú sé í vændum?”
Svo fór eg til vinnu minnar
um morguninn og ekkert sögu-
legt gerðist þann dag, en daginn
eftir (hinn 12. apríl), nokkru eft-
ir hádegi kemur einn af sam-
verkamönnum mínum hlaupandi
til mín og segir á ensku: “Veistu
það að Roosevelt forseti er dá-
inn?” “Nei,” segi eg, “en þetta
er líklega ráðning á draumnum,
sem mig dreymdi í fyrrinótt, eg
þóttist sjá tunglið hrapa og
sökkva í hafið, eg skoða þetta
sem tókn þess að mannkynið hafi
mist mikinn og góðan leiðtoga,
sem margur myndi óska eftir að
hægt væri að heimta úr helju.”
— Eg las mér til mikillar undr-
unar daginn eftir í blaðafréttum
ummæli Trumans vara-forseta,
þar sem hann segir:
“Þegar eg heyrði andlátsfregn
Roosevelts forseta, fanst mér að
bæði tunglið og stjörnurnar
i hrapa yfir mig.” — Eg get um
þennan draum hér vegna þess eg
áleit fyrst í stað að hann væri
fyrirboði verðhruns, en svo átt-
aði eg mig fljótt á því að svo
myndi ekki vera, því enn fór mig
að dreyma á þá leið, að verðlag á
kornvöru myndi með tímanum
fara allmikið hækkandi, og eg
setti drauminn um fall tunglsins
í sambandi við hið skyndilega
fráfall forsetans, mér virtist
draumsýnin endurspeglast ein-
mitt á sömu stund, sem eg heyrði
getið um andlátsfregnina. —
Eg sendi Lögbergi snemma á
s. 1. sumri smágrein þar sem eg
gat þess m. a. að eg áliti að rúg-
urinn myndi enn fara hækkandi,
(hveitið er bundið hámarksverði
eins og kunnugt er), en sú grein
birtist aldrei í blaðinu; draumur-
inn var á þá leið, að mér þótti að
einhverjir væru að tala um rúg-
inn, eg var alt í einu staddur í
stiga, eg leit upp á við og sá að
þrepin í stiganum voru svo mörg,
að tölu var ekki á komið, og sú
hugsun fór eins og örskot í gegn-
um mig að leiðin væri enn upp
á við, enda reyndist þetta alveg
rétt. Eg hitti um þessar mundir
svo kunningja hér í Vancouver,
sem færðu það í tal við mig, að
nú væri rúgverðið orðið svo hátt,
(það var þá nærri $1.50), það
hlyti að vera gróðavegur að selja
“short”. — Það myndi falla í
verði með tímanum, en eg sagði
þeim þá frá draumnum, og lét
þess getið að eg væri sterktrúað-
ur á það, að hann myndi rætast,
enda kom það á dagnin, því að
nokkru fyrir miðjan nóvember
mánaðar fór rúg-mælirinn upp í
rúma tvo dali, þótt nokkuð lægra
sé nú þegar þetta er ritað (17.
des.).
En nú er eftir að vita hvort
þetta reynist rétt, sem draum-
maður minn sagði mér, að verðið
verði 2 dalir og þrjátíu cents,
það mun mörgum þykja ótrúlegt,
en enginn getur reiknað út þessa
svonefndu “gambling”, eg birti
ekki þennan draum til þess að
hafa áhrif á nokkurn þann, sem
kann að vera riðinn við eitthvert
kornvörubrask, — eg býst við að
hver og einn noti sína eigin dóm-
greind, — heldur er tilgangur
minn sá, að lesendur blaðsins
geti skorið úr því, hvort draum-
urinn eigi eftir að verða að veru-
leika — fyr eða síðar. — Það
liggur við, að eg sé kominn á þá
skoðun, að alvizkan eða þessar
vitsmuna-^verur, sem opinbtra
mér draumana, ætlist til að eg
færi mér þá í nyt til fjármuna-
legs hagnaðar, — og það virðist
ekki óhugsandi, að þeir færi mér
einhvern tíma hagnað í skaut.
Stefán B. Kristjánsson
—12 E. 4th, Vancouver, B. C.,
17. desember, 1945.
MENJAR FINNAST
FRA FYRSTU ÁRUM
KRISTNINNAR
1 Gyðingalandi hefir verið
gerður mjög mikilvægur forn-
leifafundur, sem varpa mun ljósi
á krossfestingu Krists.
I nýjum enskum blöðum, sem
hingað hafa borist, er sagt all-
ítarlega frá þessu. Saga þessa
fornileifafundur er í stuttu máli
þessi:
Þegar byrjað var fyrir nokk-
uru að grafa fyrir grunni húss,
sem reisa á við veginn milli;
Jerúsalem og Betlehem, komuj
menn niður á hellismunna, en|
inni í honum fundust steinkistur:
sem voru með ýmiskonar áletr- j
unum.
Fornfræðingi einum, próf. El-
eazar Sukenik, var gert aðvart,
en hann er deildarstjóri forn-
fræðideildar Hebrea-háskólans í
Palestínu. Hefir hann kynt sér
fornar grafhvelfingar Gyðinga.
Það kom fljótt í ljós við at-
hugun kistanna, að á þeim voru
áletranir á aramisku, hebresku
og grísku. Sukenik hefir enn
reynst ófáanlegur til að skýra frá
því, hvað þrana er letrað, en!
hann segir, að setningarnar séi
allar stuttar og virðast allar láta í
ljós trega skrifendanna yfir
dauða Krists.
Blaðamenn hafa farið í tuga-
tali á fund Sukeniks og hefir
hann leyft að hafa eftir sér, að
áletranirnar geti ekki verið eldri
en 15—20 alda, en vel geti verið,
að þær hafi verið gerðar sama
árið Sem Kristur var krossfestur.
Hann telur ‘að taka muni um 3
mánuði að vinna til fulls úr á-
letrununum.
Nafnið “Jesús” sézt greinilega
á nokkrum kistulokum, en það
er, segir í brezka blaðinu “Daily
Express”, grísk afbökun á Gyð-
inganafninu Joshua.
Rannsóknir Sukeniks hafa til
þessa kostað sem svarar 240 kr.
Honum hafa verið send óteljandi
skeyti, þar sem honum er boðið
stórfé, ef hann vilji selja frásögn
af fundinum og myndir með
einkarétti, en hefir haínað öll-
um slíkum boðum.
Talið er fullvíst, að menjar
þessar sé hinar elztu, sem fund-
ist hafa frá tímum kristninnar.
—Vísr, 8. nov. 1945.
FALSKAR RADDIR
Ekki alls fyrir löngu birtust í
málgagni þessu tvær langar rit-
gerðir um mannfélagsmálin
þannig innrættar að þær hefðu
vissulega átt að takast til bæna.
Önnur er eftir Jónas Jónsson frá
Hriflu, sem einu sinni var álit-
inn hálf-hættulegur mannvinur
og framsóknarandi, en hin er
um Social Credit og C. C. F., eft-
ir Sellu Johnson í Canada.
En með því að hvað sem eg
segði af þunga um þannig mál
og manneskjur yrði að sjálfsögðu
ritbannað, verð eg að sætta mig
við það eitt að benda auðmjúk-
lega á allra saurrænustu og fá-
viturlegustu atriðin, þeim fjöld-
anum til enduríhugunar sem svo
iðulega glæpist á ísmeygilegum
og óskamfeilnum fortölum.
Fyrir nokkrum árum síðan
birtist í jóla númeri beggja blað-
anna hér löng grein af skaðleg-
um hugsunarvillum eftir Ágúst
H. Bjarnason, sem eg gerði ofur-
litla tilraun til að leiðrétta, á-
samt öðru. En svar mitt var
ekki þegið; og afsökunin, löngu
seinna birt, var sú, að svar í blaði
hér hefði ekki átt við af því að
grein Ágústs hefði upphaflega
birst í tímariti á Islandi. Þeirri
skýringu gat eg aldrei samsinst;
því ef frumgreinin átti nokkurt
erindi til lesenda hér, átti svarið
það vissulega líka. Þar að auki
berst Heimskringla einnig til Is-
lands og stendur þar opin hverj-
um, sem hafa vill. Og þar eð
grein Jónasar er sömuleiðis tekin
upp úr blaði heima og endurbirtl
hér, gilda sömu rökin gagnvart
henni.
Notagildi áróðurs og allra aug-
lýsinga liggur ekki í því að segja
sem sannast og réttast frá hlut-
um og stefnum, sem til sals eru,
heldur í því einu að endurtaka
umsögnina nógu oftlega. Engin
lýgi er svo svæsin að hún ekki
geti snúist upp í ímyndaðan
sannleika eftir nægilega lang-
samlega ítr'ekun. Samanber sóg-
una um strútfuglinn og sandinn.
Það vita sápufélögin öll, sem
hamast í útvarpinu daga og næt-
ur; og það veit líka Jónas. Hann
veit að sagan um ofbeldiseðli
kommúnistastefnunnar er þegar
viðtekin af öllum fjöldanum,
vegna óslitins áróðurs, þótt hún
sé hin eina friðarstefna, sem til
er, og þótt aldrei hafi spurst til
þess að kommúnistar hafi eflt til
ofbeldis.
Aðal ákæran á Kxist var sú,
að hann væri uppreistar- og of-
beldismaður, og nægði það til að
æsa lýðinn til ofbeldis gegn hon-
um á meðan þess var þörf. Nú
nefnir sama stéttin hann “friðar-
höfðingjann mesta”, síðan kenn-
ingum hans varð snúið með
kúnst upp í nýjan áróður, véla-
verzlun hennar í hag.
Jónas kennir kommúnistum
um dýrtíðina á Islandi, sem hann
segir að geti ráðið f járhag lands-
manna að fullu. Hvaða lands-
manna? Og þó segir hann afrek
þeirra vera aðeins nokkur verk-
föll og útgáfustarfsemi í bylting-
aranda. Þrælastéttin á auðvitað
ekkert með að vera að auglýsa
afstöðu sína gagnvart herrunum,
' eða að vera að fást um sinn skerf
af verðbólgunn. Fyrir því er víst
enginn lagastafur í dómarabók-
unum. Hún á að fara að dæmi
samvinnu-félaganna, sem reka
sína “bróðurlegu” samkepni við
hinn tvíburann í kapitalisman-
um, er Jónas þó viðurkennir
bæði eldri og reyndari í barátt-
unni. Og hvar mætti spyrja, er
þá þetta mikla málfrelsi, sem
hann saknar svo sárlega á Rúss-
landi?
Jónas ásakar Rússa að fullu-
um tildrög og útbrot stríðsins,
sem nú hefir að miklu leyti út-
blætt, en gerir lítið úr hernaðar-
afrekum þeirra þegar til átak-
anna kom. Hann fullyrðir að ef
England og Bandaríkin hefðu
setið hjá væri nú alt frelsi og öll
mannréttindi þurkuð burt úr
heiminum, og þar á meðal á ís-
landi. Svo bætir hann því við,
til krydds, að stjórnarStefna
Rússa græði ekki á samanburði
við nazismann ef málið sé skoðað
ofan í kjölinn. Ekki vantar
skýrleikann og stimpilinn á af-
stöðuna!
Það kunna að vera skiftar
skoðanir um hermensku Rússa,
þó fáir hafi brígslað þeim um
löðurmensku síðan þeir sluppu
nokkurn veginn heilir á húfi úr
klóm Finna; en allir vita að síð-
an kommúnistar tóku þar við
stjóm hafa þeir einir staðið fyrir
öllum friðartilraunum sem gerð-
ar hafa verið. Fyrst beittu þeir
sér fyrir algerri afvopnun; og
þegar það tókst ekki (og var bók-
staflega hlegið af hólmi) gerðu
þeir ítrekaðar tilraunir til sam-
vinnu við allar aðrar friðsamar
þjóðir, til tryggingar gegn stríði.
En engin samtök fengust. 1 stað
þess keptust flestar eftirlætis
þjóðir Jónasar um að treysta og
byggja upp , þau lönd og þær
klíkur, sem opinberlega höfðu
yfirgang og stríð á stefnuskrá
sinni. Margir leiðtogar þjóðanna
hafa nú þegar játað á sig, og áfelt
hvor annan fyrir þann ósóma;
og núna fyrir skemstu báru
nokkrir höfuðpaurar nazismans
það fyrir‘réttinum í Nurenberg,
að Hitler hefði aldrei vogað út í
VERZLUNARSKÓLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA