Heimskringla - 22.10.1947, Blaðsíða 5

WINNIPlEG, 22. OKT. 1947
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
menn héma í landi vonarinnar, heimsækja Frakkland og Hol-|
landi tækifæranna, landi fram-1 land áður en hann situr giftingu
tíðarinnar.
Lieut. Philip Mountbatten og
Það er þakklætisvert að vita Ellzabetai' prinsessu í London;(
það að, þrátt fyrir það að vetur fer fram 20. nov.
eðgerðarleysisins, vetur aftur-;
haldsins, vetur hjátrúarinnar,1 Safeway-félagið hefir stefnt
vetur fávizkunnar, og vetur Stewart Harris aðalritstjóra
harðstjómarinnar væm langir mánaðarblaðsins Canadian Con-,
og kaldir, þá mun surnar frels-j sumers og krefst $75,000 skaða-
'lsins, isumar samvinnunnar, j kéta fyrir ummæli blaðsins
sumar framfaranna, sumar, um verzlanir sínar. Málinu er,
bræðrasambands einstaklinga og enn ekki lokið.
þjóða verða mikið lengra, og að * * *
lengi mun sól hamingjunnar,1 Bæjarráðið á Winnipeg sam-j
hátt á lofti, ljóma yfir mann- þykti s. 1. mánudag tillögu um;
kyni
ínu.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
að fara fram á það við sam-
bandsstjórnina í Ottawa, að færa
verð á nauðsynjavörum niður í
það sem þær voru, áður en verð-
eftirlit var afnumið.
* ★ *
Ástralía gerir ráð fyrir að
Sumir eru þeirrar skoðunar
að það mundi miklu góðu koma
til leiðar { heimsmálunum, að
þeir Stalin, stjórnari Rússlands geta látið Breta hafa 150 miljón
°g Truman forseti eigi fund með mæla af hveiti af þessa árs upp-
sér um þau. 1 New York hefir skeru. — Öll uppskeran nemur
nefnd verið valin til að koma 230 miljón mæluip.
þessu til leiðar. Er Vilhjálmur
‘FRÁ HÖFN ER KARLINN
KOMINN HEIM”
Stefánsson í nefndinni.
* * *
Verkamannasamtökin, sem
ganga undir nafninu American PáU S. Pálsson, rithöfundur,
Federation of Labor, töldu á skáld, leikari, ráðsmaður og eg
fundi s. 1. viku Rússa orsök á-
standsins í heimsmálunum. —
veit ekki hver ósköpin meira.
! hafði ákveðið að halda vestur á
Framkomu þeirra gagnvart ( Kyrrahafsströnd þann 20. f. m.,
Bandaríkjunum, væri og líkust ásamt konu sinni, til að setja þar
fund blaðamannafélagsins í Can-
ada, er halda sljyldi í Victoria
því, sem Rússar væru í stríði
við þau.
i* ★ ie
Á fimtudagsnótt s. 1. viku var
brotist inn í bæjarhöllina á
Gimli, — öryggisskápurinn
sprengdur upp og stolið 200 döl-
um. Af snildar handbragðinu á
°pnun öryggisskápsins þykir
Ijóst, að þjófurinn hafi verið sér-
frseðingur í starfi sínu.
* * *
Tekjur bænda á þessu ári í
Bandaríkjunum verða 18%
baerri en á s. 1. ári. Þær nema alls
34 biljón dölum, en að öllum
kostnaði frádregnum 18 biljón-
um.
* ★ *
Margir Rússar í Canada eru
að hugsa um að flytja til ætt-
jarðar sinnar, segir H. Okule-
widh, en hann er ritari rúss-
ueskra samtaka í þessu landi.
Hann er á ferð um landið að
beimsækja félög þeirra. Þó
uokkrir hefðu þegar farið til
Bússlands, væru ástæður þar
Butning. S. 1. ár hefði verið eitt
ekki sem beztar fyrir mikinn inn
hið versta uppskeru ár á s. 1. 50
arum og hvemig þjóðinni hefði
a s. 1. vetri verið bjargað frá
hungurdauða, væri meira en
hann skildi.
ir * *
Hon. John Bracken, leiðtogi
Progressive Conservative flokks-
lns> er sagt að sækja muni um
hosningu næst í Brandon. Sam-
bandsstjórnin sameinaði mikið
af Neepawa kjördæmi Braokens,
öðru kjördæmi. En í því sækir
annar flokksmaður hans. 1 Bran-
úon fóru kosningar svo síðast, að
hberali hlaut 6,870 atkv., Prog.
Con. 5,621, C.C.F. 5,294, Labor
Brog. 497. Bracken kvað vina-
margur í Brandon síðan hann
var forsætisráðherra þessa fylk-
is.
* * *
Það er aðeins ein borg í Eng-
landi, sem nefnd er Mandhester,
en í Bandaníkjunum eru 26 borg-
lr með þessu nafni, segir blaðið
S. Monitor. Á vegakorti af
Missouri, heimaríki Trumans
lorseta, er höfuðborgin Jeffer-
5011 City öðru megin við veginn,
en þorp sem heita Montreal,
Winnijjeg, Toronto og Yukon
hinu megin. Ekki langt þaðan
eru þorp, Sem heita Vichy, Tr-
verne, Coticelli og Rat. Menn
lrá eldri löndunum verða oft
hissa á því, hvað mikið er af
uöfnum í hinum nýj a heimi sem
þeim eru kunn.
* * *
McKenzie King forsætisráðh.
Canada ætlar að bregða sér til
Evrópu snemma í nóvember og
þann 24. sept., á því herrans ári
er kent er við að heita 1947 A.D. |
Er svo ekki að orðlengja þetta;
meira, “en á réttum tíma réttur-;
inn var settur”, sagði Káin, og I
eins var með Pál S. Pálsson. |
Hann kvaddi konu sína til ferð-!
ar með sér og bað hana nú
lengstra orða að vera tiibúna í;
réttan tíma, því “göfug skeiðin!
bíður” okkar. Á settum tíma
dregur Páll upp segl Hrafnistu-
manna og sigldi hraðbyri til
Kyrrahafsstranda.
Um Klettafjöllin er Páll fá-
orður, þótti honum þau há og
tignarleg. En hann sá Eiríks-
jökul og Baulutind er hann enn
var á unga aldri og hefir þau
ei síðan augum litið; eru þau enn
í huga hans þetta tvent: hæðstu
og tignarlegustu fjöll sem guð
hefir skapað í þessum heimi. j
Um fjöllin sem Davíð Stefánsson;
frá Fagraskógi lýsir í “Sálinni
hans Jóns míns”, og hans trygga
og trúfasta kona Jóns hröklaðist
um, er hún var að drasla sálj
mannsins síns til himnaríkis, er
Páli, jafnt og öðrum, ókunnugt
um.
Er til Vancouver kom var fót-
ur og fit uppi á hverju íslenzku
heimili þar í borginni. Og
streymdi hver, sem vetlingi gat
valdið, þó engin þyrfti vetlinga, j
niður á stassiíón að fagna hinum
háttvirtu gestum. Tóku svo við
boðaföll af heimboðum, heim-
sóknum, matarveizlum og kgffi-
drykkjum, með þeim fádæma
skelfingum af mat og bakkelsi
að borð riðuðu og sama varð
Páli á, ' er hann rogaðist með
byrði Sína í háttinn.
Eftir veizluhöldin tóku við
skemtisamkomur svo undir tók
í fjöllunum, og lítur helzt út
fyrir, að Páll hafi “krækt sér í
láð” á þeim mannfundum, því
fregnriti Lögbergs þar á strönd-
inni hælir honum stífan í síðasta
hlaði fyrir skemtan hans og!
famkomu. ;
Þegar samkomum var lokið^
var ferðinni heitið til Victoria á
Vancouver-eyjunni er liggur um
80 mílur undan meginlandinu,
þvií þar átti fundur blaðamanna
að haldast eins og fyr segir frá.
★
Hér hefst því splunku nýr(
kapítuli í ferðasögunni er Páll
S. Pálsson og kona hans stíga á
skip í Vancouver. Hafði stjóm-
in lagt til bryndreka mikinn til
ferðarinar, er hlaðinn var af her
mönnum og fall'byssum, auk Mf-
varðar, er fylgdi þeim hjónum
sem gráir kettir hvar sem þau
fóru. (Mér er sagt í bréfi að vest-
an, að þetta hafi osakast af
tvennu: að karlamir hafi verið
hræddir um, að kerlingarnar
mundu kidnappa Pál og kerling-
arnar hræddar um, að karlarnir
mundu kidnappa Ólínu). Ferð-
in gekk ágætlega með “lúðraþyt
og söng.”
Þegar til Victoria kom tók
við hver holskeflan af annari í
samkvæmum og fundarhöldum.
Komu þar saman mörg hundr-
uð blaðamenn víðsvegar úr Can-
ada og höfðu flestir margt að
segja; ræddu þeir áhugamál sín
af kappi miklu og Mfi, því þeir
em áhugamenn miklir í öllum
lands og þjóðamálum, eins og
allir vita er lesa ísl. blöðin hér
og heima, en eigi er kappið
minna eða áhuginn minni hjá
hérlendri þjóð. Samt fóru fund-
ir vel fram og reglulega, og eng-
inn hótaði að gefa hinum á hann,
málum var raðað niður, þau
rædd frá öllum hliðum, nefndir
settar og að síðustu samþyktir
gerðar bæði með og móti. Með
öðrum orðum: Menn höguðu sér
eins og siðuðum mönnum ber að
haga sér.
Frá Victoria lögðu hjónin leið
sína til Blaine og Seattle og
dvöldu þar í nokkra daga við
matarveizlur, heimboð og heim-
sóknir, auk þess að Páll tók þátt
í samkomum á báðum þessum
stöðum. Yfir höfuð má segja,
um þessar heimsóknir þeirra
hjóna á þessum slóðum, sem eg
sagði áðan um Vancouver, og
skal því eigi endurtakast hér. 1
fám orðum, gestrisnin ótæmandi,
vinsemdin og alúðin óþrjótandi
og umihyggjusemin og aðbúðin
sú ákjósanlegasta er hægt var
að hugsa sér, þetta á við alla þá
staði og heimili er hjónin heim-
sóttu í þessari ferð sinni um
Kyrrahafsströndina jafnt norðan
sem sunnan landamæra.
Að endingu vil eg taka það
ibessaleyfi, að skila kveðju
Iþeirra, já ástarkveðju þeirra, til
allra er þau mættu og heim-
sóttu með innilegu þakklæti fyr-
ir glaðar stundir og prýðilegar
viðtökur, og til hinna er þau
höfðu eigi tækifæri að kynnast,
en sem heiðruðu þau með nær-
veru sinni á samkomum þeim,
er þau voru viðstödd. Eg er viss
um, að eg tala fyrir munn þeirra
ibeggja, er eg segi: Guð blessi
ykkur öll og megi guð og gæfan
annast ykkur öll og ykkar fagra
bygðarlag um alla ókomna æfi.
★
Þetta er nú það helzta, sem eg
hef haft upp úr Páli og sel eg það
ekki dýrara en eg keypti, en hitt
er annað mál, hvernig eg segi
frá þessu, það eru mín orð. En
satt bezt að segja, var Páll svo
hrifinn af ferðinni og móttökun-
um þar, að hann getur eigi lofað
þær nóg, eða svo komst hann að
orði. Hann þyngdist 13Í/Í pund
og er því nú kominn yfir tvenn
stór hundraða pundin eins og
talið var í gamla daga á lands-
vísu.
Eg er, sem sagt, með þeim ó-
sköpum gerður, að þegar eg
heyri eða les um einhver undur,
hættir mér við, að segja frá því
með miínum orðum, og eykst það
þá stundum í meðferðinni, en
engum þó til baga, vona eg.
Þegar lengra líður, vex þetta og
dafnar í ímyndan minni, verður
alt af stærra og fegurra eða
hrikalegra eftir því sem tíminn
Mður, þar til það er orðið að —
ja, hvað skyldi eg Mkja þVí við
— jú, jafn stórt og fagurt Baulu-
tin'di í huga vinar miíns Páls S.
Pálssonar. Þetta eru ástfólgnir
lesendur beðnir að athuga við
ofanritaða frásögn. Fari eg með
eitthvað rangt, bið eg hjart-
fólgna aðstandendur velvirðing-
ar á skökku orðavali, en við
hina, sem ekkert þekkja til, þarf
eg ekki að friðmælast, því þeir
þekkja ekki mismuninn.
*
Mr. og Mrs. Páll S. Pálsson
komu óskemd, heim til Winni-
peg s. 1. miðvikudag. “Velkom-1
in heim!” sagði eg við Pál, um
leið og eg tók í hendi hans. j
“Heim!” tók hann upp eftir mér. |
“Eg hef altaf verið heima hjá
þessu blessaða fólki,” bætti hann
við. Sveinn Oddsson i
Elzt íslenzk hjón vestra
MANNLAUSAR
SPRENGJUFLUGVÉLAR
I næsta stríði geta þúsundir
sprengjuflugvéla, sem enginn
maður er í, látið þúsundir af
sprengjum falla á óvinastöðvar.!
þúsundir kílómetra frá heima-!
iandinu. Þetta er hægt með því
að nota fjarstýrisaðferðina Lor-
an, sem fundin var upp og notuð
í sáðustu heimsstyrjöld.
Dr. I. A. Pierce, Harvard, hélt
fyrir nokkru fyrirlestur fyrir út-
varpsverkfærðinga og skýrði
þar frá aðferð til að láta fljúg-
andi sprengjur steypast á skot-
mark í hvaða veðri sem væri,
sprengjur, sem kæmu frá hundr-
uðum staða og leiddar væru að
markinu með ósýnilegu neti ná-
kvæmra merkjasendinga.
Flugvélarnar eða flugskeytin
væri hægt að senda frá mörgum
stöðum á stóru landssvæði. Frá
tugum eða hundruðum flugvalla
mætti senda flugskeyti, sem
hefðu í upphafi aðeins eina á-
kveðna stefnu, en þegar þær
kæmu á áhrifasvæði Loran,
mundi hvert flugskeyti breyta
stefnu og taka að fylgja ákveð-
inni línu. Þetta væri því líkast
sem fjöldi regndropa félli í
geysistóra pípu og yrðu þar að
einum vatnsstraumi.
“Að sjálfsögðu mundi sMkur
straumur fljótlega gera að engu
hvert það mannvirki, sem hon-
um væri beint að”, sagði fyrir-
lesarinn. “Raunar mundu þeir,
sem stýra, breyta miðuninni í
sífellu, þannig að flugskeyta-
straumurinn mundi ganga fram
og aftur um svæðið, þar sem
skotmarkið væri, en jafnframt
yrði breytt um tíma fyrir
sprengjukastið, sem svaraði til
fjarlægðarinnar hverju sinni.” f
Flugsprengjunum yrði beint
fram og aftur yfir skotmarkið
eins og vatnsboga úr slökkvi-
slöngu eða kannske öllu heldur
eins og straumi af rafeindum á
fjarsýnisskífu. Stjórnina á flug-
sprengjunum gæti önnur deild
annast en sú, sem sendi þær
upphaflega á stað. Deildir þær,
sem senda flugskeytin á stað,
mundu aðeins sjá fyrir því að
halda straumnum við án þess að
hugsa hið minnsta um skotmark
ið sjálft. Stjórnendurnir mundu
sjá fyrir því. (Science Service)
—Víðsjá
Jón og Margrét Ólafsson
Jón Ólafsson og Margrét kona
hans sem búa í Selkirk, eru að
líkindum elztu íslenzku núlif-
andi hjón vestan hafs.
í gær (21. okt.) varð Mrs.
Ólafsson 85 ára. Maður hennar
er rúmu ári eldri, varð 96 ára 26.
apríl 1947. Var 95 ára afmælis
hans minst í Heimskringlu á síð-
ast liðnu ári. Hann er Vestur-
Skaftfellingur að ætt. w
Margrét, kona hans, gullaf-
mælislbarnið, eins og þeir segja á
Íslendingadeginum, sem hér um
ræðir, er Þorbjarnardóttir og
ættuð frá Vaðmúlastöðum í
Austur-Landeyjum í Rangár-
vallasýslu. Hún giftist Jóni 25.
maí 1882 og kom með honum
vestur um haf 1884. Settust þau
að í Árnes^bygðinni í Nýja-ls-
landi, en fluttust þaðan 1890 til
Selkirk og hafa búið þar síðan.
Jón hefir unnið þar hjá tveimur
félögum aðallega til skamcms
tíma: Robinsons sögunarmylnu
félaginu og Northern FÍ9h fé-
laginu.
Margrét hefir verið framúr-
skarandi búkona, Hjónin halda
hús enn, og gegnir hún hús-
freyjustörfunum ein, eða með
engra hjálp nema manns síns,
sem nokkuð einstætt mun vera,
fyrir konur á hennar aldri og
sem aldrei hefir heldur hlíft sér,
fremur en aðrar íslenzkar land-
námskonurnar hafa gert. Og
enn notar hún hverj a stund sem
afgangs er frá húsverkum til að
spinna og prjóna og dettur ekki
í hug að láta af vinnu, eða gera
verkfall.
Æfistarf þessara hjóna er orð-
ið lengra en flestra annara. Þau
hafa með því öðlast lífsreynslu,
er fáum auðnast að nema. En
það sem að baki hennar býr, er
þó það sem mest er vert um,
heilbrigð Mfsskoðun, fögur fram-
koma og ánægjulegt samMf með
samferðamönnunum, eins og
hjá þessum hjónum. Fyrir það
hafa þau notið ástúðar og virð-
ingar þeirra.
Þau hjónin eiga þrjá syni,
Guðmund, í Victoria Beach,
Man.; Oliver, í Prince Rupert,
B. C.; og Jóhann, í Selkirk, alla
gifta.
Vinirnir óska Margréti til
hamingju á 95 ára afmælinu og
vildu helzt sjá hjónin komast
yfir hundraðasta árið að minsta
kosti, ef þeim er það ekki á
móti skapi.
þeim, að láta mig vita það hið
allra fyrsta, svo eg getisent svar
heim og beðið um bækurnar
fyrir þá sem þær vilja.
Líklegt þykir mér, að ýmiss-
ir vilji fá þær frá þeim tíma,
sem þeir hættu að fá þær, eða frá
1940. Bið eg um að það sé tekið
fram, hvað marga árganga þeir
vilji fá frá liðnum árum.
Verðið er mér sagt, að sé
hærra en áður, sökum vaxandi
dýrtíðar á íslandi. Er það sem
hér segir í íslenzkum krónum:
1941 — kr. 10.00
1942 — kr. 18.00
1943-1946 — kr. 25.00
1947 — kr. 30.00.
Bjömssons Book Store
702 Sargent Ave., Winnipeg
“Mamma, viltu gefa mér ann-
an sykurmola,” sagði Helen
litla.
“En þú sem ert þegar búin að
fá þrjá,” sagði móðir hennar.
“Bara einn till,” hélt Helen
áfram.
“Jæja þá, en það verður að
vera sá 9Íðasti.”
“Þakka þér fyrir mamma mín
— en það verð eg að segja að þú
hefir ekkert viljaiþrek.”
Til kaupenda Heimskringlu og Lögbergs
Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum
vestan hafs, að verð æfiminninga, sem færu yfir 4 ein-
dálka þumlunga, yrði framvegis reiknað 20 cents á
þumlunginn og 50<í á eins dálks þumlung fyrir samskota
lista; þetta er að vísu ekki mikill tekjuauki, en þetta
getur dregið sig saman og komið að dálitlu liði.
THE VIKING PRESS LTD.
THE COLUMBIA PRESS LTD.
Hið nýja talsíma númer Dr.
S. J. Jóhannessonar er 87 493.
Tilkynning
Nýverið fékk eg bréf frá
Matthiasi Þórðarsyni, þess efnis,
að hann biður mig að taka að|
mér útsölu á bókum Hins ís-l
lenzka Bókmentafélags, hér
vestan hafs. Meðfylgjandi var
iisti yfir þá sem voru áskrifend-
ur til 1940, en síðan hafa bækurn
ar ekki verið sendar vestur sök- j
um ýmissra erfiðleika sem á
því voru meðan stríðið stóð yfir.
Tel eg víst, að þeir, sem áður
voru :skrifendur að Bókmenta-
iélags bókunum, langi til að fá
þær áfram, þegar þeir eiga nú
kost á því, bið eg þá, og aðra,
sem vilja gerast áskrifendur að
VERZLUNARSKOLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA