Heimskringla - 26.11.1947, Blaðsíða 6

6. SIÐA
REIMSERINGLA
WLNNLPEG, 26. NÓV. 1947
NÝJAR
LEIÐIR
Jódynur heyrðist skyndilega frá þeirri átt,
sem vegurinn beygðist. Jódynur margra hesta,
sem fóru á fleygi ferð.
“Bíddu!”
“Bíddu!”
Málrómur unga mannsins ekki síður en
hönd hans hélt Nabours í skefjum. Hann stóð í
djúpum þönkum og starði niður fyrir sig og
hlustaði á jódyninn er fjarlægðist. Hann heyrði
það á fótataki hestanna, að riddarar margir
voru þama á ferð, en ekki lausir hestar. Svo
gaf hann Jim Nabours bendingu, og báðir
hleyptu þeir niður veginn.
“Líttu á!” sagði Dan McMasters, er þeir
komu að bugðunni á veginum.
1 runna einum fundu þeir spor eftir sex
hesta, er höfðu troðið niður rjóður í runnanum.
Jafn æfð augu og þeirra, sáu þetta glögglega.
“Þeir hafa verið bundnir!” sagði Jim Na-
bours.
McMasters kinkaði kolli, er hann laut yfir
hinar brotnu hríslur, sem hestarnir höfðu ver-
ið bundnir við.
“t>eir hljóta víst að hafa verið að starfa í
nótt,” sagði hann við sjálfan sig. “Þeir hafa
ekki verið langt burtu héðan í morgun. Þökk
sé slöngunni.” Hann brosti hörkulega og spark-
aði í grein, sem lá á jörðinni, rétt eins og það
væri slöngu skrokkurinn. “Þú gerðir mér góð-
an greiða í þetta skiftið.”
5. Kapítuli.
Formaðurinn á Sólbakka stóð lengi með
hendurnar í vösunum og starði niður eftir veg-
inum, sem ókunni maðurinn hafði farið eftir.
Hann laut höfði eins og hann efaðist um eigin-
dómrgeind sína. Andlit hans varð ennþá svip-
þyngra vegna hrukkanna, sem komu á enni
hans. Loks sneri hann sér við og gekk til húss-
ins á milli réttanna. Blancocito hímdi þar enn-
þá í sólskininu. Húsmóðirin á Sólbakka ætlaði
að vera heima í dag. Jim barði að framdyrun-
um.
“Kom inn!”
Hann gekk inn. Taisía sat ennþá á legu-
bekknum búin öllum sínum skrúða. Hún lét
hendurnar liggja í kjöltunni; augu hennar voru
dökk og alvarleg. Efi og tortryggni virtist búa
í huga hennar. Hún hafði íhugað ástæður sínar
alvarlega. Alstaðar sá hún greinileg merki
niðurnliðslu og afturfara, já, sannrar neyðar.
Ekki varð því neitað, að það þurfti sterka hönd
til að taka í taumana. Ennfremur, svona ástand
fanst alstaðar í ríkinu, og hin sterkasta hönd, né
hið vitrasta höfuð, gat ekki ráðið bót á bölinu.
Þetta voru þjáninga tímar þessa stóra og
gleymda lands. Taisía Lockhart hefði átt að
vita, að neyð þjóðarinnar er ekkert nema neyð
einstaklingsins mörgum sinnum margfölduð.
Hún horfði þögul á hinn trúa þjón sinn.
“Jæja, Miss Taisia----”
“Já, Jim?”
Nabours hneig niður í stól og tvinnaði
fæturna um stólfæturna.
“Mig langaði til að spyrja hvað þú heldur
um þennan Gonzales mann. Hann er nú far-
inn.”
“Skaust þú skoti á eftir houm til að reyna
hamingju þína í skotfiminni?” spurði hún, og
reyndi að brosa.
“Nei, það var hann, sem skaut. Skrölt-
slanga út við hliðið. Hann skaut af henni haus-
inn. Eg verð að játa að það var laglega af sér
vikið.”
“Hann er góður reiðmaður.”
“Já, og góð skytta. 1 sannleika sagt, hefir
hann hlotið mikið álit jafn ungur maður og
hann er. Hann er víst yngsti sýslumaðurinn í
Texas. Hann hefir gengt því embætti aðeins í
sex mánuði, og á þeim tíma hefir mannfjöldinn
1 sýslunni minkað um þúsund manns. Hann
hefir ekki drepið svo marga. Alls ekki. En
hann hefir drepið fjóra eða fimm, og fórst það
eftirminnilega. Lögregluliðið var svo endur-
vakið og hefir valið hann fyrir höfuðsmann, og
þá voru það ýmsir, sem skildu bendinguna og
fluttu úr bygðinni. Það var líka mál til komið.
Þar niður frá og í Uvalde var sægur manna, sem
ekki áttu klauf eða ekru af landi, en tóku það
samt fúslega að sér, að selja fimm þúsund naut-
gripi, ef þeir fengu fárra vikna fyrirvara. Tím-
arnir eru slæmir, skal eg segja þér. Gripaverzl-
unin í þessu ríki er í aumu ástandi. Jæja, mað-
ur verður að vera góð skytta til að verða sýslu-
maður eða lögreglumaður.”
“Fjórir menn? Og hann drap þá?” Augu
hennar fyltust skelfingu.
“Það var skylda hans, Miss Taisía. Við
getum ekki lagt honum það til ámælis.”
“Hann leit ekki út fyrir að vera þesskonar
maður.”
“Jæja, gerði hann það ekki. Það fanst mér
samt. Er hann spenti um sig beltið voru tvær
skambyssur í því. Skeftið á þeirri, sem hægra
megin var sneri aftur, en á hinni, sem vinstra
megin var fram. Aldrei hefi eg séð nokkurn
mann snúa þannig byssum sínum. Ef hann get-
ur ekki drepið mann, þá er eg enginn mann-
þekkjari. Og ekki veit eg enn hvora byssuna
hann notaði, þegar hann drap slönguna. Hann
er mér ráðgáta. Augu hans voru ísköld. Ekki er
hann margmáll, og aldrei hlær hann. Hann
hefir eitthvað á huganum. Samt sem áður-----”
“Ef hann væri á minni hlið. En hvernig
get eg dæmt um hvorri hliðinni hann fylgir?”
“Fjórir menn! Já-----” rödd hennar brast.
“Mér fanst hann vera kuldalegur. Ekkert virt-
ist snerta hann.”
“En það gera flestir er þeir sjá þig, Miss
Taisía. Og þú sem bjóst þig svo fallega. Og
hann ókunnugur, er hafði ekki séð þig síðan þið
voruð börn, eða talað við hann síðan. Og hon-
um brá ekki í brún.”
“Miss Taisía, eg hefi oft spilað, en eg skil
ekki hvernig þessi maður spilar spilum sínum
á þann hátt, sem eg fæ ekki skilið. Hann er vin-
gjarnlegur, en hann er svo fjári leyndardóms-
fullur, að eg get ekki séð hvað hann er að fara.”
“Hvaða erindi átti hann hingað?”
“Að sjá þig, Miss Taisía! Allir koma til að
sjá þig. Gallinn er sá, að allir eru þeir gjald-
þrota, og eiga ekkert nema söðul og spora. En
McMasters fjölskyldan er ekki gjaldþrota. En
nú er eitt áreiðanlegt, Miss Taisía. Þetta getur
ekki haldið áfram lengur. Eg get ekki gefið
kvenmanni ráð. Alt sem eg þekki eru kýr og
hestar. En mér skilst, að fyrst þú ert foreldra-
laus, verði úr því fyr en síðar að ná þér í ein-
hvern mann. Þetta er mér ljóst, sem er bæði
faðir og móðir þín, að eg má til að koma þér í
hjónaband; á friðsamlegan hátt, ef það er hægt,
og með ofbeldi ef þess þarf með. Þetta dugar
alls ekki lengur.”
Spékopparnir sáust í hinum sóllbrendu
vöngum stúlkunnar. “Jæja þá, Jim?”
“En ekki þessum manni, hvað svo sem hann
gerir. Að minsta kosti ekki fyr, en eg veit
meira og skil hann betur. Eg skil ekkert í hon-
um. Hann ætti að vera góður vinur og ná-
granni, það er áreiðanlegt. En faðir hans, hann
Calvin McMasters, var andstæður þrælahald-
inu, en faði'r þinn fylgdi suðurríkjunum að mál-
um, þar sem hann ólst upp. Og þeir voíu vinir.
Eg mundi ekki kalla McMasters erki Jankiía,
en veit samt ekki hvar eg á að skipa honum.
Nú hvað sýnist þér um Del Williams? Þú veist
að hann bíður og vonar. Hann fór í stríðið af
því að þú vildir hann ekki. Hann hékk með
Kirby gamla Smith þangað til stríðinu lauk, og
vonaði, að þú mundir vilja sig. Að uppgjöfinni
lokinni kom hann heim með þeirri von, að fá
þig. Hann er góður og heiðarlegur drengur, sem
leikur ekki tveim skjöldum, og sparar fé sitt
þegar hann nær í eitthvað. Hann er duglegur
og þekkir vel inn á nautarækt.”
“Er það þá alt sem eg gel krafist?”
Rödd stúlkunnar var næstum biðjandi.
Satt var það að vísu, að hún átti heima í ný-
bygð. En hún hafði samt séð annan heim en
þennan. Og hérna voru bækur á hyllunum í
stofum hennar. Myndirnar af móður hennar og
föður sýndu, að þau að langfeðga tali voru kom-
in af höfðingjum. Þau höfðu lifað æfintýraláfi'.
Að þekkja kúarækt var alt, sem dóttir þeirra
gat búist við að maðurinn hennar þekti.
“Miss Taisía. Nautgripir er alt, sem við
höfum — og við höfum enga.”
“Eg veit það, Jim. Eg sagði þér í morgun,
að eg væri öreigi. Eg ætlaði að selja alt og
flytja burtu. Eg ætlaði að verða kenslukona
eða eitthvað því um líkt, einhverstaðar austur
frá. Jim, það er hræðilegt að vera fátækur.”
“Já, og enraþá verra þegar maður hefir
ekki altaf verið það, Miss Taisía.”
“En nú skulum við ekki verða það lengur.
Við skulum reka nautin okkar norður eftir.”
“Þú segir það. Já, það er nú hægar sagt en
gert.”
“Því getum við það ekki? Segðu mér það.
Hefi eg ekki duglega hjarðmenn? Á eg ekki
fimtíu þúsund nautgripi með markinu mínu?
Þú sagðir sextáu og fimm þúsund. Er ekki land-
ið fyrir norðan þakið grasi og nóg af vatni? —
Heyrðir þú ekki hann segja — hefir ekki hann
faðir minn sagt þér — að þar bíður nýr heimur,
þar sem varla finst maður, kýr eða hestur? —
Jim, þegar tímarnir eru slæmir er tíminn til að
græða peninga. Og þótt við séum félaus, höfum
við samt hugrekkið. Þetta getur verið tími ör-
væntingarinnar, eða tími athafnanna. Þannig
hefir það verið um allan heim. Þegar einn ör-
væntir sigrar hinn, hafi hann hurgekkið til
þess.
Þú talar eins og bók, sem eg las einu sinni.
Hún var full af athöfnum.”
Taisía stappaði niður fætinum.
“Við skulum safna saman hjörð og komast
af stað! Eg fer með ykkur. Við skulum fara
gersamlega á höfuðið — eða sigra!”
“Þú getur ekki farið með okkur, Miss
Taisía, engin stúlka getur það.”
“En eg skal!”
“Þú gerir formanninum þínum mjög örð-
ugt fyrir, Miss Taisía.”
“Jim, Jim, talaðu ekki svona! Heldur þú
að eg viti það ekki? Er mér þetta ekki örð-
ugt Mka? En ef gæfan verður með okkur, verð-
ur þetta léttara fyrir okkur öll.”
“Þú ert bara stúlka, Miss Taisía. Við skul-
um gifta okkur fyrst. Eg á ekki við að þú skulir
giftast mér. En því giftist þú ekki Del?”.
Stúlkan reis á fætur. í svip hennar mátti
lesa meðfæddan skörungsskap og einnig í hreyf-
ingunum.
“Láttu mig um það.”
Já, já,” svaraði Jim mæðulega. “En kanske
þú viljir láta mig um eitthvað líka?”
“Hvað?”
Gamli maðurinn reis á fætur og rétti fram
hendurnar. “Miss Taisía, þú verður að reka
mig! Eg er mesti lygarinn, sem til er í Texas!”
“Við hvað áttu, Jim?”
“Eg er það. Eg hefi logið að þér. Þú átt
næstum engin naut framar. Hjörðunum okkar
hefir verið stolið, þeim hefir verið rænt nú í
tvö ár — eg veit ekki hversu mikið er eftir. Þú
átt ekki sextíu og fimm þúsund kýr eða fimtíu
þúsund. Þú ert heppin ef þú getur fundið fjög-
ur þúsund. Við höfum allir logið að þér. Við
gátum ekki fengið það af okkur að segja þér
sannleikann. Allir menn þínir væru fúsir að
deyja fyrir þig. Gera hvað sem væri fyrir þig,
bara ekki að segja þér sannleikann. Til þess
skorti okkur hugrekki.”
Stúlkan hörfaði til baka. Hún fölnaði: “En
Jim, þetta vissi eg ekki.
“Nei, Miss Taisáa. Þjófaflokkur hefir herj-
að hér um slóðir, fyrir norðan og austan, alla
leið norður að Palo Pinto. Við vorum í burtu
meðan stríðið var, og eftir stríðið. Við erum
allir gjaldþrota hér í Texas. En í Austen eru
menn, sem hafa nóg fé. Við vitum ekkert með
vissu. Við getum ekkert sannað. Alt sem eg get
sagt er, að í Austen eru menn, sem eru langt
frá því að vera gjaldþrota.”
“Þú átt við þennan Jankí ríkisgjaldkera?”
“Eg segi ekki upphátt meiningu mína. En
hitt veit eg, að við eigum marga óvini. Og það
er vegna þess, að eg vil Sóibakka hið bezta, og
eg ræð þér til að gifta þig. Það mundi gera
margt léttara. Sjáðu til. Við gætum tekið að
ala upp hjarðir á ný. Við gætum komið hjörð-
unum upp aftur. Þeir mundu ekki vera svona
djarfir, ef karlmaður sæti við stýrið hér á Sól-
ibakka. En munaðarlaus stúlka er auðveld bráð
þvílíkum manni, sem Rudabough er og óþjóðar-
lýð hans.”
“Þú átt við Rudabough?”
“Já, eg á við hann. Við vitum ekki hvað
gerist í Austen og þar í kring. Þeir hafa stofn-
að með sér félag til að gereyða þessu ríki. Ekk-
ert getur aftrað þeim. Þeir virðast ætla, að
stríðinu sé ekki lokið; að við hérna í Texas,
höfum ekki gefist upp; að Lee sé enn þá fjand-
maður þeirra; að alt ríkið sé lögmætt hertang
utanaðkomandi manna. Þeir hafa mikil ráð
með höndum, en þau hafa ekki verið lögð í
Texas.”
“Og við erum bjargarlaus, Jim?”
“Hræðilega nálægt því Miss Taisía.”
“En við getum áreiðanlega smalað saman
tvö til þrjú þúsund nautgripum, einhverskonar
gripum, og rekið þá norður í vor. Látum þá
taka tómt húsið, Jim. Látum þá fá Sólbakka án
eins einasta hests! Látum þá 'taka auga hagana.
En eg sver það við guðs nafn að---” Hún sló
kreptum hnefanum ofan í lófan. Hugrekki
hennar tendraði eld í brjósti gamla mannsins.
Þetta var hugrekkið, sem hafði leitt forfeður
hennar út í óbygðina, til að nema nýtt land.
“Já, í guðsnafni! Taisía, barnið gott, ef við
Texas-búar getum reist við, skulum við rísa
gegn þessum mönnum og sigra þá!”
“Og við rekum hjarðimar norður, Jim?”
“Já! Þótt það þurfi hverja einustu skepnu,
sem við eigum, skulum við reka hjarðirnar
norður þetta ár, bara við finnum haga. Eg veit
ekkert um landið. Eg hefi aldrei rekið naut
svona langt, og enginn hefir heldur gert það. En
ef þú vilt láta okkur reyna eins vel og við get-
um, skulum við leggja af stað innan mánaðar!”
Hann tók með kræklóttu og slitnu höndunum
sínum um sóibrendu hendurnar hennar. Andlit
hans var alvarlegt og augu áhyggjufull. 1
gömlu, slitnu stígvélunum og slitnu rúðóttu
buxunum, var hann ekki neitt glæsimenni á að
sjá, en hann hafði auðsýnt trúmensku sína öll
þau ár, sem hann hafði þjónað föður stúlkunn-
ar.
“Þú munt virða það á betri veg, barn, ef
við gerum eins vel og við getum? Þú munt ekki
kvarta?”
“Þú veist það, Jim, að eg mun aldrei
kvarta. Og þú veist, að eg mun verða með ykk-
ur þangað til takmarkinu er náð.”
“Guð hjálpi þér Taisía! Og guð hjálpi
okkur öllum. Oft var sá tími er hlutverk mitt
var léttara en það er nú!”
6. Kapítuli.
“Eg þori að veðja hverju sem er, að þetta
er sú aumasta hjörð, sem sézt hefir í Texas!”
Rödd Jim Nabours var raunaleg er hann
sneri sér frá sléttunni þar sem hj arðmennimir
höfðu safnað saman flestum gripum Taisíu
Lockhart. Dögum saman höfðu mennirnir riðið
gegnum kjarrið, og eftir sléttunum, og rekið
gripina saman í hóp til að safna í hjörðina til
að reka norður. Og þetta var nú árangurinn.
“Hér um bil þriðjungur þess, sem hún bjóát
við að eiga, og sem hún enniþá heldur að hún
eigi,” bætti hann við. Hann mælti þannig við
vara-ráðsmann sinn, Del Williams, er þeir
höfðu stöðvað hjörðina.
Williams kinkaði kolli.
“Þetta hefir alt verið með ráði gert. Ein-
hver hefir rænt upplöndin. Við ættum að hafa
fimtíu smala í stað tíu — og ekki einn einasta
Mexikana — til að ríða um beitilöndin. Mig
grunar margt.”
Williams kinkaði kolli. Hann var hár og
fríður unglingur, alvarlegur eins og hermanni
sæmdi. Vegna þess að ekkert var betra til að
klæðast í, bar hann ennþá hin gráu hermanna-
föt suðurríkjanna. Þau voru slitin og stagbætt
eins og föt gamla formannsins.
“Þeir rændu þessa haga eftir að gamli
maðurinn var myrtur, og áður en við tókum
við stýrinu. Sólbakki var mannlaus í meira en
tvö ár! Sólbakki! Hin bezta nautajörð í Texas,
og eini staðurinn í Texas, sem ekki hefir alt oí
marga gripi. Þrevetrungar, tvævetrungar,
sláturgripir! Hvernig ættum við að velja? Við
vorum hepnir að finna þetta, þótt sumt af þeim
sé ekki með okkar marki svo það sé greinilegt.”
“Ó, þarna eru meira en fjögur þúsund
gripir,” sagði Williams, “fjögur þúsund, þrjú
hundruð og fjörutíu og tveir taldist okkur. En
þvílík ræksni!”
“Já, þarna eru gripir, sem eru alveg eins í
framan og Cartes gamli ofursti. Eg þori að
ábyrgjast, að þúsund af þeim er frá tímum
spönsku yfirráðanna. Þama eru kálfar, sem
eru tíu ára gamlir, og afgangurinn eftir því,
vorkálfar og fjögravetrungar, og enginn veit
'hvað. Þetta er skrítinn hópur að reka á undan
sér þúsund mílur.”
“Jæja,” sagði Williams, “við verðum að
segja henni að við höfum hrært öllu saman til
að þóknast allskonar kaupendum. Og það getur
hún áreiðanlega, ef einhver kaupandi finst, sem
ekki vill neitt nema fjögra ára gömul naut til
slátrunar.”
“Auðvitað,” svaraði Nabours. “Bara það
væri ekki svona örðugt að blekkja hana, og hún
væri ekki svona ákveðin.”
“Er nú nautarennan tilbúin?” spurði hann
og lyfti öðrum fætinum yfir söðulhornið. “Við
verðum að brennimerkja öll nautin með leiðar-
merkinu.”
“Drengirnir luku við báðar álmumar í
morgun,” svaraði Williams, “það mun ekki
þurfa langan tíma til að marka þá með önguls-
markinu. En eg skal ábyrgjast að í hópnum
eru gamlir uxar, sem verður eins örðugt að
marka og skjaldbökur, og kálfar, sem verður
að halda á meðan þeir eru merktir.”
Á lítilli sléttu, einar tvær rnílur frá gömlu
byggingunni, höfðu mennirnir reist nýjar réttir
og rennu, sem nota átti við mörkunina. Staur-
arnir voru trjábolir grafnir djúpt niður í jörðina
stangir voru bundnar á milli þeira með leður
þvengjum, þvi að naglar voru eigi til á þessum
slóðum. Báðir mennirnir litu með velþóknun
á fráganginn.
“Sýslumaðurinn þekkir vel inn á nautfjár-
rækt,” sagði Nabours. “En hvernig hann getur
tafið þannig tímann frá embættisstörfunum,
hefir hann ekki útskýrt fremur en margt annað
sér viðvíkjandi. En nautgripi þekkir hann.
Þarna kemur hann nú.”
Riddarinn kom í áttina til þeirra hinu meg-
in frá sléttunni. Hann líktist nú ekki mannin-
um, sem riðið hafði í gegn um hliðið á Sólbakka
fyrir tveimur vikum síðan. Hann var nú búinn
rúmgóðum vaðmálsfötum, sem venjulegir
nautasmalar klæddust, rúðóttar buxur, girtar
niður í reiðstígvélin. Hvorki hann né aðrir
Texas menn gengu í leður buxum, kæmust þeir
hjá því.
Á þeim dögum voru engir “kúrekar” eða
sérstakur búningur sem einkendi þá. Sjálft
nafnið var óþekt í þá daga í þessum hluta TexaS.
Mennirnir á Sólbakka voru flestir synir gripa-
bænda úr nágrenninu. Flestir þeirra voru hold-
grannir, skeggjaðir og fámæltir menn, oftast
nær klæddir ræflum. Þeir klæddust hverju,
sem þeir gátu náð í til að klæðast, og enginn
bar svipaða leppa, er voru eins, nema að þessU
leyti, að þeir voru allir ágætir reiðmenn, gátu
sungið vel, og voru góðir að handsama og njarka
gripi. Allir gátu þeir lifað á fæðu, sem hefði
orðið að bana mönnum, sem voru heilsutæpari
en þeir. Einn þessara manna h'efði Dan Mc-
Masters vel getað verið þar, sem hann kom ríð-
andi til þeirra formannanna, á einum af sínum
eigin hestum.