Heimskringla - 24.03.1948, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 24. MARZ 1948
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
HALASTJÖRNURNAR
Frh. frá 3. bls.
sem þreyttu nærhæfis sömu
braut. Hinar fjórar voru sýni-
lega 1668, 1843, 1880, og 1887;
þrjár þeirra voru mjög mark-
verðar. Annað var það, að höfuð
stjömu þessarar tók afarmikl-
T-'.m umbreytingum lauist eftir
sólgöngu hennar. Stjömufræð-
ingurinn C. A. Young lýsir
stjörnunni á þessa leið: “Þegar
halastjarnan sást fyrst neðar-
lega á austurlofti rétt undir dög-
un, var hún nokkurn veginn eðli
ieg útlits. Kjarninn virtist að
vera alveg hnöttóttur, og höfuð-
>ð sýndist að vera sveipað
mörgum auðsælegum sammiðja
blæjum; dökk, þokukend rák á
bakvið kjarnann sást og greini-
lega. Að fám dögum liðnum fór
kjaminn að lengjast og varð að
lokum ekki annað en björt rák,
fimtíu þúsund mílur á lengd; í
rákinni mynduðust svo átta sam
drættir eða hnútar, er líktust
stjörnum. Stærstur og bjartast-
Ur þessara hnúta var sá þriðji
að framan, og var um fimm þús.,
mílur í þvermál. Perlufesti þessi
hélt stöðugt áfram að lengjast
allan þann tíma sem stjaman
sást, þar til að síðustu að lengd
hennar var orðin meir en hundr-
að þúsund mílur”..
Sökum tilsvarandi . afstöðu
jarðar og halastjömunnar, þó
halinn væri um tvö hundmð
miljón mílur á lengd, varð bog-
ámal hans aldrei meir en þrjá-
tíu og fimm gráður.
Áður en kjaminn klofnaði,
réiknaðist umferðartíminn að
vera frá átta hundruð til þús-
und ár. En eftir að kjarninn
sundraðist reiknaðist svo til, að
umferðartími þeirra fjögra
kjama, er frumkjarinn klofnaði
í myndi verða um 664,769,875 og
959 ár. Er því að vænta fjögra
minni stærðar halastjarna árin
2546, 2757, og 2841, í stað
þeirrar stóru, er vakti svo mikla
athygli 1882.
Að almenningur ekki sá þessa
merkverðu halastjömu er ef-
laust því að kenna, að hún var
svo nærri sólu og sást einungis
rétt fyrir og um sólaruppkomu,
en þegar sól var kominn á loft,
sást vitanlega ekkert umhverfis
hana án sólglers. Þegar stjarnan
gekk fyrir sólu var hún svo
björt, að hún sást með berum
augum þar til hún var alveg
komin að sólröndinni. En meðan
á sólgöngunni stóð, sást ekki
votta fyrir kjarnanum, hvað þá
höfði eða hala; var því kjaminn
algjörlega gagnsær. 1 þrjá daga
mátti sjá stjörnunna með berum
augum eftir að sól var komin
hátt á loft.
Tuttugasta og sjöunda jan-
úar 1910, var suðaustan vindur
og þykkviðri um daginn. Um
kvöldið var vindstaðan af útsuð-
ri og rofaði dálítið til í vestri. Á
milli klukkan sex og sjö um
kvöldið, sá eg ógleymanlega
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
A ÍSLANDI
Reykjavík______________Bjöm Guðmundsson, Mávahlíð 37
ICANADA
Amaranth, Man____________________Mrs. Marg. Kjartansson
Árnes, Man_____________Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man........................... G. O. Einarsson
Baldur, Man.................................O. Anderson
Belmont, Man...............................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask__Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask__________________Halldór B. Johnson
Cypres'S River, Man_________________—Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask______________O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask__________________...Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man..........................Ólafur Kallsson
Fishing Lake, Sask___________Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Flin Flon, Man___________________________________Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask_____________Rósm. Ámason, Leslie, Sask.
Gimli, Man...............................K. Kjernested
Geysir, Man____________________________G. B. Jóhannson
Gienboro, Man..............................G. J. Oleson
Hayland, Man........................—_Sig. B. Helgason
Hecla, Man..........................Júíhann K. Johnson
Hnausa, Man.............................Gestur S. Vídal
Innisfail, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask__________O. O. Magnússon, V/ynyard, Sask.
Keewatin, Ont.........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man...........................Böðvar Jónsson
Leslie, Sask..........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man................................D. J. Lándal.
Markerville, Alta_____Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíkiason
Mozart, Sask............................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man_________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man ..............................S. Sigfússon
Otto, Man______________________D. J. Líndal, Lundar, Man.
Piney, Man.................................S. V. Eyford
Red Deer, Alta..................-....ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man.........................Einar A. Johnson
Reykjavík, Man..........................Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man..........................Hallur Hallson
Steep Rock, Man...............^...........Fred Snædal
Stony Hill, Man_______________-D. J. Líndal, Lundar, Man.
Swan River, Man_____________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask-----------------.......Árni S. Árnason
Thomhill, Man___________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man__________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C________Mrs. Anna Harvey, 4370 Quebec St.
Wapah, Man______________Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man.............................S. Oliver
Wynyard, Sask...........................O. O. Magnússon
í BANDARIKJUNUM
Akra, N. D______________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak____________E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash___Mrs. Jolhn W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash........................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D__________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D__________ C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D____________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn_________Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak................................S, Goodman
Minneota, Minn......................'..Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif.........John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
I’oint Roberts, Wash.......................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash-------J. J. Middal, 6522 Dibbie Ave., N.W.
Upham, N. Dak-----------------------------E. J. Breiðf jörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba
sjón. 1 hávestri, dálítið fyrir of-
an sjóndeildarhringinn, sá eg
ljómandi fagra halastjömu. Hal-
inn var mjög langur og breiður
að ofan íbjúgur til suðurs. Þó
hún væri ekki út af eins björt
og ofangreind stjarna, var hún
að sumu leyti fegurri og tilkomu
meiri. Þar sem Halley’s stjarnan
var væntanleg, taldi eg víst, að
það væri hún, sem þarna skein.
En önnur Varð nú raunin á. Hún
var glæný og fyrsta halastjarna
JUMBO KÁLHÖFUÐ
ársins, og var því nefnd stjarnan i stærsta kálhöfðategund sem til er,
1910A. En fögnuður minn stóð; veeur_30 UM0 pund.^óviðjafMnleg
ekki lengi, því innan hálfrar
klukkustundar var loftið orðið
kafþykkt aftur. Af því að hér
var um svo skamma stund að
gera, Voru aðeins þrjár persón-
ur á tanganum sem sáu þessa
iögru sjón. Undir eins og eg sá
stjörnuna. kallaði eg á konu
mína og systir, svo þær gætu
líka notið þessarar ánægju. —
'Fjórum dögum síðar var heið-
skírt veður, og sást því stjaman
ágætlega vel; hún var hér um
bil í sama stað á himninum, en
Professional and Business
~ Directory===
Office Phone
94 762
Res. Phone
72 409
legt að sjá þessa risa vaxa. Árið sem
leið seldum vér meira af Jumbo kál
höfðum en öllum öðrum káltegund-
um. Pakkinn 10C, únza 80C póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 19431
Stœrri en nokkru sinni fyr 39
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
Þó sagan geti un tvær hala-
stjörnur, sem sáust 166 og 165
fyrir Krist, eru skýrslumar svo
ófullkomnar, að ekkert ákveðið
verður af þeim ráðið. Árið 11
fyrir Krist, geta Kínverjar hala-
stjörnu, er þeir athuguðu í níu
ekki út af eins skær. Þriðja ogi vikur. Lauslegar áætlanir, bygð-
f jórða febrúar sást hún einnig ar a þessum skýrslum, hafa sýnt,
vel, en var þá mikið hærra áj ag frumpartar þessarar stjörnu-!
lofti. Þann sjöunda sá eg hana brauta eru það svipaðar brautar- j
frumpörtum Halley’s stjörnunn-
ar, að ekki getur verið um aðra
í fimta og síðasta sinn; var hún
þá orðin mjög dauf og sást ó-
glögt með berum augum. Þegar halastjörnu að ræða.
eg sá stjörnuna í fyrsta sinn, var j A sólnándarför sinni árið 1910
halinn þrjátíu gráður á lengd. , var Halley’s stjaman heldur til-i
Að þessi halastjama kom einS| komuiítil að sjá, sökum afstöðuj
fyrirvaralaust og sú fyrri, var^ þangag ^il eftir sólgöngu henn-j
og af sömu ástæðum. Hún kom ^ ar jg apríl, er skeði hér um næt-1
aftan að sólu, og sást því ekki; uj-gkeið, og sást því ekki. Var því
sökum þess, að hún var í of gergur át leiðangur héðan til
of
mikilli birtu. Hún sást ekki fyr
en tveim dögum fyrir sólnánd
hennar. Þegar hún var í sólnánd
sást hún ekki. En næsta dag
þann 18. klukkan ellefu árdegis,
sást hún vel, og var þá kominn
þrjár gráður austur fyrir sól, og
var þá mikið bjartari enVenus,
er sást þá einnig með berum aug
um, þrjátíu gráður frá sólrönd-
inni. Hefði eg vitað um stjöm,-
una þá, og að hún hefði deginum
áður verið í sólnánd, hefði eg
getað séð hana í allri sinni feg-
urð, því þá var heiðskírt hér, og
ágætissólgler við hendina.
Merkust allra halastjarna er
stjarnan, sem kend er við
stjörnufræðinginn Halley. Áhrif
hennar á sviði stjörnufræðinnar
hafa verið yfirgnæfandi mikil.
Ahrif þessi stafa ekki einungis
frá því, að hún sannaðist fyrst
allra halastjarna, að eiga spor-
baugsbraut og væri því væntan-
Hawaii eyjanna til þess að at-
huga sólgöngu stjörnunnar. Dag
inn eftir (þann nítjanda) var
hún í sólnánd. Frá þeirri stundu
og fram á sumar, var hún björt
og oft tilkomumikil sjón. Þar
sem eg vissi nú, hvenær að henn j
ar var að vænta hér, og hvar á j
himninum, hafði eg vakandi
auga á vesturloftinu eftir sext-
ánda maí, þegar heiðskírt var.
Tuttugasta maí, sá eg einkenni-
lega stjömu á vesturlofti dálítið
fyrir sunnan sólseturstað og —
skamt fyrir ofan sjóndeildar-
hringinn. En ekki var eg viss
því mistur óskýrði loftið rétt fyr-
ir ofan hafsbrún, hvort þetta
væri hin margþreyða stjarna;
en í draumum mínum um nótt-
ina þóttist eg þess viss. Næsta
kvöld var ókjósanlega heiðskírt,
enda sá eg þá gjörla sömu
stjörnuna, og þóttist nú viss, að|
t hún væri Halley’s stjarnan, þó:
ieg aftur, heldur og það, að sagaj haijnn sæjst ekki, sökum tungls-‘|
hennar hefir verið nákvæmlega
rakin og tengd við viðburði, er
skeðu löngu fyrir KristA
Eins og eg hefi áður vikið á
var álitið að brautir halastjarna
væru því sem næst beinar. En
Newton sannaði, að samkvæmt
þyngdar lögmálinu gæti líkami
gengið umhverfis sólu, er stödd
væri í brennipunkti bugðunnar,
birtunnar, því hún átti ekki;
heima í þeim stjömuhópi, semj
umhverfis hana voru; hún sýnd-j
ist mjög stór og miðjan björt-!
ust. Að kvöldi næsta dags, þann1
21. sá eg votta fyrir halanum.!
Hún fór nú stöðugt hækkandi á
lofti. Þann 23., þegar klukkanj
var fimtán mínútur gengin í tíu,
var almyrkvi á tungli. Klukkan
ekki einungis í sporbaugum, — tíu sást stjaman bezt, því þá var
heldur og ennig d fleygboga og
breiðboga brautum. Með sterkri
trú á sannleiksgildi þessarar
setningu, reiknaði Halley, vinur
og samtíðarmaður Newtons,
brautir tuttugu og fjögra hala-
tekið vel að dimma af nóttu og
enn almyrkvi á tungli. Halinn
var fimtíu gráður á lengd. Þann
30. var stjarnan enn skír og
halinn fult eins langur og tungl-
myrkva kvöldið, en þó vart eins
stjama, er leiddi til þess, að bjartur. Stjarnan var nú, klukk-
hann sagði fyrir um komu hala- an tíu um kvöldið, rúmar tutt-
s.tjörnunnar, sem við hann er ugu gráður fyrir ofan hafsbrún.
kend. Þegar spádómur hansjAnnan júní klukkan um ellefu,
rættist, lagðist traustur vísinda j var orgjg nokkurn veginn al-
legur grundvöllur, undir þáj dimt, og gat eg því en deilt
grein stjömufræðinnar, sem aðj stjörnunna, er færðist jafnt og
halastjörnum lýtur. j stöðugt suður á við. Þann 6. sá
Þau afturkomu ár, sem víst er eg hana í síðasta sinn, var hún
um, eru þessi: F.K. 240; 87; 11.
E.K. 66; 141; 218; 295; 373; 451,
530, 607-8; 684; 760, 837, 912,
989, 1066, 1145, 1223, 1301,
1378, 1456, 1531, 1607, 1682,
1759, 1835 og 1910. A. C. D.
Crommelin, sem reiknaði út
komu Halley’s stjörnunnar 1910
mgð mikilli nákvæmni, segir
að halastjarnan, sem sást árið
467 fyrir krist, gæti hafa verið
Halley’s stjarnan, en heimild-
imar eru ekki nógu fullkomnar
til þess að sanna það með vissu.
Eina ártalið sem vantar í röðina sýnir.
eftir 240 fyrir Krist, er árið 163.
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consultations by
Appointment
Dr. S. J. Jóhannesson
STE. 7 VINBORG APTS.
594 Agnes St.
Talsími 87 493
Viðtalstími kl. 3—5 e.h.
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental. Insurance and Financial
Agents
Sími 97 538
308 AVENUE Bldg. — Winnipeg
þá orðin mjög ljósdauf og hal-
inn um það horfinn.
Á1 sambandi við þetta, langar
mig að geta þess, að mér hefir
oft flogið í hug, hvort Kristur
hefði ekki fæðzt 11 árum fyr en
talið er, því þá var Halley’s
stjarnan sýnileg í níu vikur. —
Á úlföldum hefði mátt ferðast
margar rastir á svo löngum
tíma. Sumum sagnfræðingum
hefir, talist svo til, að Kristur
hafi verið fæddur að minsta
kosti fjórum árum fyr, en talið
Árni S. Mýrdal
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Diamond and Wedding Rings
Agent for Bulova Watches
Marriage Licenses Issued
699 SARGENT AVE.
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS Ltd.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALL PAPER AND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
The BUSINESS CLINIC
Specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LÁRUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
O. K. HANSSON
Plumbing & Heating
CO. LTD.
For Your Comfort and
Convendence,
We can supply an Oil Burner
for Your Home
Phone 72 051 163 Sherbrook St.
Frá vini
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri íbúðum
og húsmuni af öllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Sími 25 888
C. A. Johnson, Mgr
WINDATT COAL
CO. LIMITED
Established 1898
506 PARIS BLDG.
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
506 Somerset Bldg.
Office 97 932 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Porfage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smdth St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
506 Confederation Life Bldg.
TELEPHONE 94 686
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave. Ph. 27 989
Fresh Cut Flowers Daily.
Plants in Season
We specialize in Wedding and
Concert Bouquets and Funeral
Designs
Icelandic Spoken
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um
útfarir. Allur útbúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
843 SHERBROOKE ST.
Phone 27 324 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
Halldór Sigurðsson
Contractor & Builder
1158 Dorchester Ave.
Sími 404 945
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
Kensington Bldg.
275 Portage Ave. Winnipeg
PHONE 93 942
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
*
Phone 94 908

JOfíNSONS
(ÓÓkSTÖREI
TIEBh
LESIÐ HEIMSKRINGLU
702 Sargent Ave„ Winnipeg, Man.