Heimskringla - 19.05.1948, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 19. MAf 1948
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
8 ára telpa, sem kynnir Island
í dálkum heimsblaðanna
Eftir Karl Strand
♦ •
Þórunn Jóhannsdóttir
f dálkum Lundúnablaðanna,
þar sem aðalumræðuefnið er
togstreita stórveldanna, Marsh-
alláætlunin, kjarnorkan og horf-
urnar á þriðju heimsstyrjöld, er
fslands sjaldan getið. Við eig-
um hvorki herlið, kjarnorku-
sprengjur er ryðja skoðunum
braut meðal annarra þjóða. Til-
gangurinn með þessum, línum er
heldur ekki sá að harma það. En
um yfirstandandi helgi hefir fs-
land smeygt sér inn í furðu
uiarga blaðadálka innanum þung-
lamalegar stjórnmálafregnir —
stórþjóðanna. Þetta hefir hvorki
gerst með hervaldi né kjarna-
orku. Örsökin er lítil stúlka nor-
ræn á svip, handsmá og hýreigð.
Hún er lesendum blaðsins vel
kunn og heitir Þórunn Jóhanns-
dóttir.
Leikur meö Lundúna Symfoniu-
hljómsveitinni
Þórunn litla, sem nú er átta
ára og átta mánaða gömul lék
einleik á píanó á tvennum hljóm-
leikum í London, nú í vikulokin.
Aðrir voru á föstudaginn 12 þ.m.
þar sem hún lék Miniature Con-
serto í G-dúr eftir Alec Rowley
með London Junior Orchestra
Undir stjórn Ernest Reed. Hljóm
leikarnir fóru fram í aðalsal
Royal Academy of Music, en við
þá stofnun stundar Þórunn nú
nám hjá ungfrú Ethel Kennedy.
Seinni hljómleikarnir voru
haldnir fyrir börn á laugardag-
inn 13 þ. m. í Central Hall, West-
núnster. Þar hlotnaðist Þórunni
ktlu sá heiður að leika sama
konsert með London Syphony
Orchestra einnig undir stjórn
Ernest Reed. Þeir sem þekkja
London Symphony Orchestra
vita best hversu háar kröfur það
gerir til einleikara sinna, enda
niundi margur píanóleikari með
fjölda námsára að baki hafa orð-
ið stoltur af þessari viðurkenn-
ingu.
f bæði skiftin lék Þórun litla
fyrir fullu húsi við eins góðar
undirtektir áheyrenda eins og
framast verður á kosið. í bæði
skiftin var hún kölluð fram hvað
eftir annað og hyllt með dynj-
andi lófataki. Henni bárust blóm
°g gjafir, sem hún meðtók með
harnslegri gleði en þakkaði fyr-
lr með alvöru þroskaðrar lista-
honu. Hinsvegar mun henni
naumast hafa verið kunnugt um
hversu mjög löndum hennar í á-
heyrendahópnum hlýnaði um
hjartarætur og jafnvel vöknaði
augu — en þeir voru ekki ein-
lr um það.
Hér er ekki ætlunin að rita um
hljómlist Þórunnar litlu frá
fræðilegu sjónarmiði. Það hefir
þegar verið gert og mun verða
Sert enn meir er tímar líða af
þeim sem það kunna. Hér skal
Sessinum, og í öllu þínu starfi í
framtíðinni.
Með kærti kveðju til kunningj-
aUna um gleðilegt sumar!
Þinn einlægur kunningi,
Þóröur Kr. Kristjánsson
þess aðeins getið að í Central
Hall hlýddu margir af þekktustu
hljómlistargagnrýnendum Lund-
únablaðanna ásamt nokkrum am
erískum gagnrýnendum á hana
og létu aðdáun sína í ljós á eftir
bæði í ræðu og riti. Eftir hljóm-
leikana spjallaði hún frjáls-
mannelga og óþvingað við blaða-
menn ljósmyndara og rithanda-
safnara og vann hjarta hvers
manns.
Lítil ljóshærð telpa —
og píanósnillingur
Þegar Þórunn litla Jóhanns-
dóttir kemur inn á söngleika
sviðið er hún lítil stúlka ljós-
hærð, sem tæpast nær með koll-
inum upp fyrir píanóið. Hún
hneigir sig fyrir áheyrendunum
og lítur til hljómlistastjórans
með barnslegu trausti. En við
fyrsta viðbragð tónhamarins
breytist hún skyndileg í þrosk-
aða listakonu. Engin bending
hljómsvéitarstjórans fer fram-
hjá henni. Grannir barnsfingur
hennar búa yfir ótrúlegum krafti.
Meðan á leiknum stendur dregur
barnið sig í hlé en listakonan rík-’
ir. Á eftir situr hún á gólfinu í
listamannaherberginu eða á hné
einhvers blaðamannsins og
spjallar við hann eins og hver
önnur átta ára dóttir. E. t. v.
bendir þessi hæfileiki hennar til
snöggra umskifta eigi síst til
þess sem vænta má af henni í
framtíðinni.
íslenzk þjóð er smá og fátæk
á mælikvarða stórþjóða. Hún
mun seint hasla sér völl á alþjóða
vettvangi með kjarnorku eða auð-
magni enda skiftar skoðanir um
ágæti því líkra aðferða. Þeim sem
erlendis dvelja verður hinsveg-
ar tíðum ljóst hversu íslenzk fit-
list liðinna alda greiðir þeim oft
götu í hópi merkra erlendra
manna. Enn sem fyr er v'egurinn|
opin fyrir íslenzka þ jóð til
frama, vegur listanna, sem opinn
er smáþjóð sem stórþjójð.
Þórunn litla Jóhannsdóttir er
einn möguleiki þjóðarinnar á
þessum vegi.
Þarf aö stunda framhaldsnám
•Fyrir nokkrum árum kom fram
lítill drengur í Nýja Sjálandi
sem athygli vakti fyrir afburða
fiðluleik. Nýsjálendingar, sem
eru ung og upprennandi þjóð,
töldu sig ekki hafa efni á því að j
kasta gáfum hans á glæ en sjálf-(
ur var hann fátækur og átti eng-
an kost menntunar af eigin ram-!
leik. Stjórn Nýja Sjálands ákvað
því að taka drenginn að sér og|
senda hann til England til fullr-
ar námsdvalar undir handleiðslu
færgustu tónlistamanna Breta.
Þessi piltur, sem heitir Allan
Lovéday er nú upprennandi
fiðlusnillingur hér í London.
Nýja Sjáland mun ekki iðrast
gerða sinna í þessum efnum.
Þórunn \itla Jóhannsdóttir,
sem nú leikur á píanó í London1
fær blóm og gjafir á hljómleik-1
um sínum, en hún fær ekki að j
vinna sér inn fé í Englandi enn
um nokkurra ára skeið vegna
landslaga. Við sem þekkjum
hana bæði utan sönghallarinnar
og innan trúum því að hún eigi
eftir að kynna nafn íslands í
dálkum heimsblaðanna á meiri
og betri hátt en gert verður
nokkru sinni með 'kjarnorku-
sprengjum eða hervaldi. En til
þess þarf hún að eiga kost á fram
haldsnámi. Verður stjórn fs-
lands eins framsýn og stjórn —
Nýja Sjálands? Eða eigum við á
komandi árum að láta okkur
nægja að lesa nafn Allans Love-
day í blöðunum en eftirláta
kjarnorkufréttunum það dálka-
rúm sem bíður eftir Þórunni litlu
Jóhannsdóttir og fslandi?
—Mbl. 25 marz
During and after surgical operations, childrer\ are given every
p>osstble care to ensure complete recovery. Expenses of the
hospital amount to $650 daily, yet 30% of patients recewe
free treatment.—John Orieman photos.
These are the Facts About the Present Hospital
Serves all Western Canada; only 135 beds;
3,468 sick children admitted last year for
40,167 days’ hospital care; 1,585 surgical
operations (more than 4 a day); 11,907 out-
patient treatments and examinations. 1,202
admissions from outside Winnipeg. In the
Rh research laboratory alone, 100 blood tests
daily on samples from all over Manitoba,
plus countless other tests. All this activity
in quarters that are overcrowded and in-
adequate.
Suffcr Ciftlc Cl)ilclr‘cti...
When children are sick with deadly diseases like polio, menin-
gitis and pneumonia, they need speciaiized knowledge and
care to make them well and strong again. That's the reason
for the Children's Hospital in Winnipeg—to provide an insti-
tution equipped for the highly complicated diagnosis and
treatment of children's diseases. It is the only such hospital
west of Toronto.
Patients Treated From All Over Western Canada
Opened in 1911, the hospital now has only 135 beds.
Caring for children referred by doctors from all the
Prairie Provinces, the building overcrowded and old:
it -fcannot adequately meet the demands upon it. In
cases of emergency like the recent polio epidemic,
even the halls must be used as wards for desperately
sick children.
$1,500,000 Required — YOUR Donation Is Badly Needed
The demands upon the hospital surpassed its facilities as long
ago as 1930. The depression and the war put off needed
expansion. The result: extreme overcrowding; insufficient
space fot patients, research, laboratory tests, teaching, and
out-patient work. Meals, laundry and service facilities for
moving patients are provided under extreme difficulties. Ask
your local doctor about the need for a well-equipped, expertly-
staffed Children's Hospital. YOUR donation is badly needed—
NOW! The money needed must be raised by popular sub-
scription.
Send Donations lo: Children's Hospital Building
Fund, Bank of Nova Scotia
Building, Winnipeg.

Frumlegri híbýlaprýði æskileg
á Islandi
Viðtal viö Kristínu Guömunds dóttir, fyrsta ísl. híbýla-
fræðinginn
Skömmu fyrir áramót kom
heim frá Bandaríkjunum fyrsti
íslenzki híbýlafræðingurinn, —
ungfrú Kristín Guðmundsdóttir.
Dvaldi hún þar í 4 ár við nám í
híbýlaprýði, aðallega við North
Western University í Chichago,
en þaðan lauk hún burtfararprófi
Hún sótti einnig námskeið í þeim
fræðum við Kaliforníu-háskól-
ann og New York School of Int-
erior Decoration, en við þann
skóla flytja margir af þekktustu
híbýlafræðingum IBandaríkjanna
fyrirlestra að staðaldri.
Híbýlaprýöin ævagömul
— Hvað er híbýlaprýði — og
hvað er það, að vera híbýlafræð-
ingur ?
— List híbýlaprýðinnar er æva
gömul. Hún varð til, þegar stein-
aldarmaðurinn tólf að rista og
mála myndir á veggina í helli
sínum. Það er næstum hægt að
segja, að þrá mannsins eftir því,
að öðlast þægindi og fegurð í hí-
býlum sínum sé meðfædd, og hí-
býlaprýðin sé því óbeint í heim-
inn borin með manninum sjálf-
um. Af híbýlaprýði fyrri kyn-
slóða má fá gleggsta hugmynd
um þroska og lifnaðarhætti
þeirra.
Hagkvæmni og fegurö
— Híbýlaprýðin á að vera í því
fólgin að samræma hagkvæmi og
fegurð. Menn verða að leggja
umhyggju og hugsun, jafnvel
ást og álúð í híbýlaprýði sína, til
þess að fullkominn árangur náist.
Hvar sem er í heiminum, hafa
híbýli verið innréttuð og prýdd
í samræmi við tíðarandann og
tækni hvers tímabils. Vegna
hinna miklu framfara á sviði
samgangna, vísinda og verzlun-
ar, er stíll vorratíma alþjóðlegri
og óstaðbundnari en stílgerðir
fyrri tíma.
Leiöbeinir almenningi
— Híbýlafræðingurinn er þá
maður — eða kona — sem leið-
beinir fólki, þegar það þarf að
fá sér eitthvað nýtt í búið, hvort
sem það er húsgögn, gluggatjöld
eða annað, eða þegar það er að
stofna heimili, kaupa nýtt hús
o. s. frv. Erlendis þykir sjálfsagt
að fá slíkar leiðbeiningar. Það
er misskilningur, sem eg hefi
orðið vör við hér, að það sé að-
eins á færi auðkýfinga að leita til
slíkra sérfræðinga. Það er ekki
síður fólk, sem hefir úr litlu að
spila, sem fær ráð hjá þeim. Ef
fólk hefir aðeins ráð á að fá sér
fáa muni til heimilisins þykir
því borga sig að leita ráða hjá
híbýlafræðingi til þess að örugg-
ara sé, að hduturinn sé vel og
smekklega valinn og fari vel við
það, sem er til fyrir af húsgögn-
um á heimilinu. — í Bandaríkj-
unum hefir svo til hver einasta
húsgagnaverzlun híbýlafræðingi
í þjónustu sinni, til þess að laið-
beina viðskiftavinunum.
Húsakynni eiga aö bera
svip íbúans
— Hver eru mikilvægústu atr-
iði híbýlaprýðinnar?
— Það er nú ekki auðvelt að
svara því í sluttu máli, en eg get
reynt að stikla á því stærsta.
Fyrsta atriðið, sem taka þarf
tillit til, er að samræma smekk,
stíl og tísku. Annar þátturinn er
að velja og koma húsgögnunum
þannig fyrir, að þau séu ■sem
best fær um að gegna sínu hlut-
verki. Þriðja atriðið er þægindi.
Heimili án þæginda getur aldrei
orðið vistlegt. F'jórða atriðið er
að húsakynnin beri svip íbúans.
Ókunnugur maður, sem ke'mur
inn í herbergi í fyrsta sinn, á áð
geta skapað sér nokkra skoðun
um þann, sem þar býr. Nokkur
æskileg einkenni, sem finna má
í vel prýddum herberjum eru:
virðuleiki stílfesta, rósemi, fág-
un, glaðværð, yndisþokki og
hispursleysi. Einkenni, sem fyrir
alla muni ber að forðast, eru
stærilæti, tilgerð, fágunarleysi
og prjál.
Fallegir hlutir á áberandi
stöðum
— Þá eiga fallegir hlutir hvort
sem það eru málverk, veggteppi
eða húsgögn, altaf að vera á á-
berandi stað við vegginn í her-
berginu. Samstæður, sem standa
á ójöfnum tölum eru æskvlogri
en þær, sem standa á jöfnum
tölum_ Þrír hlutir mynda betri
samstæðu en tveir eða fjórir.
Samræmi verður að hafa á milli
hárra og l:gra húsmuna. Dyr og
gluggar með síðum tjöldum geta
komið í staðinn fyrir há hús-
gögn í samstæðu. Loks þer að
forðast stöðugar endurtekningar.
Tilbreytni innan vissra takmarka
er nauðsynleg.'
Litaval mikilvægi
— Litaval er sá þáttur híbýla-
prýðinnar, sem er ekki hvað síst
mikilvægur. Fögur litasamsetn-
ing gleður augað og ræður mestu
um hversu vistleg Ihúsakynnin
eru. Það er ekki hægt að gefa
neinar algildar reglur um litaval.
fhuga þarf vandlega legu her-
bergisins við sólu, t. d. eiga að
vera bjartari litir í herbergjum,
sem snúa í norður og austur. Þá
þarf líka að haga litum eftir not-
kun herbergisins. Ýmsir litir hafa
róandi áhrif og aðrir örfandi, og
er þá sjálfsagt að hafa þá síðar
nefndu í herbergjum, sem nota á
til vinnu.
Litir valdir eftir málverki
—Besta aðferðin til þess að
ná samræmi í litavali er að
byggja þá útfrá einhverjum fal-
legum hlutum t. d. gólfteppi,
veggtePPÍ og veggfóðri. Mjög
mikil tilbreytni er í að taka mál-
verk og velja liti í herbergið eft-|
ir litum þess.
Gluggatjaldaefni á 250 kr.
— Hafa ekki gluggatjöldin
einnig mikið að segja?
— Jú, íþau eru raunar það
fyrsta sem maður tekur eftir,
þegar maður kemur inn í her-
bergi. Því óbrotnari, sem þau
eru, þeim mun fallegri er heild
arsvipur herbergisins. Það er
ekki aðalatriði að gluggatjalda-
efnið sé dýrt, en æskilegt er að
þau séu efnismikil og nái niður
að gólfi, þar sem hægt að fá fell-
eg gluggatjöld úr kjóla efnum,
léreftum og mörgum ódýrum
efnum. Reykvískum húsmæðrum
hættir til að tæma pyngju bónd-
ans í hvert skifti sem þær fá sér
ný gluggatjöld. Dæmi eru til
þess að gluggatjaldaefni hafa
verið seld hér á 250 krónur met-
erinn, og ekki bar á neinn skort-
ur væri á kaupendum.
Glerkýr engum til sóma
— Það má 1 þessu sambandi
minnast á ýmsa smáhluti, sem
hafðir eru til skrauts í herbergj
um. Þeir gera margt í senn, setja
svip á herbergið, auka áhrif lita-
samsetningarinnar, eru til upp-
fyllingar og endurspegla skap-
gerð, áhugamál, dómgreind og
mentun eigandans. Bækur, mál-
verk og lifandi blóm t. d. vott *
um dómgreind eigandans en lé-
legar gibseftirlíkingar af hús-
aýrum og dansmeyjum eru eng-
um til sóma.
Borgar sig að kaupa íslenzk
húsgögn
—v Hvað segirðu um íslenzku
húsgögnin?
— Sem stendur er því miður
lítið úrval af þeim. Innflutnings
höft hafa staðið íslenzkri fram-
leiðslu fyrir þrifum. Þeim
gjaldeyri, sem varið hefur verið
til kaupa á lélegum erlendum
húsgögnum, hefði verið betur
varið til kaupa á hráefnum til
íslenzkrar húsgagnaframleiðslu.
íslenzkir húsgagnasmiðir standa
áreiðanlega ekki að baki. erlend-
um stéttarbræðrum sínum, og
þótt íslenzk vinna sé dýrari en
erlend, mun borga sig betur, þeg-
ar til lengdar lætur, að kaupa
vönduð íslenzk húsgögn en er-
lend, sem stundum vilja detta
í sundur eftir nokkura mánuði.
Ef flutt eru'inn erlend húsgögn
og áklæði, þarf að fara eftir vali
sérfróðra manna til þess að
tryggja það, að varningurinn sé
fyrsta flokks.
Méiri fjölbreytni
— Hvað finst þér aðallega á-
bótavant í híbýlaprýði okkar hér
heima?
— Það vantar fjölbreytni —
menn eru ekki nógu frumlegir
— apa of mikið hver eftir öðrum,
og þá oft á tímum það, sem ó-
smekklegt er. Það er hættulegt
að apa eftir það, sem menn hafa
séð annarsstaðar og halda að sé
fínt, því að það, sem á vel við á
einú heimili, getur farið illa á
öðru. Þá hrúga margir alt of
miklu af húsmunum, skrautmun-
um og málverkjum í híbýli sín.
En skraut og íburður á því aðeins
rétt á sér að það skerði á engan
hátt hagkvæma notkun húsa-
kynna og innanstokksmuna. —
Heimili á að vera þægileg vist-
arvera en alls ekki að minna á
sýningarglugga í skrautkera- eða
húsgagnaverzlim, eins og oft vill
verða. Húsgögnum er líka oft
kjána lega fyrirkomið — það má
um fram allt ekki hindra að hægt
Frh. á 7. bls.