Heimskringla - 25.08.1948, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 25. ÁGÚST 1948
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
AF FLJÓTSDALSHÉRAÐI
Það er orðið langt síðan eg
sendi ykkur línur, landar mínir
vestan hafs. Ef eg man rétt var
það um síðustu áramót. Mun þá
rétt að rifja upp veðurfarið síðan
því jafnan ræður það mestu um
hagi okkar bændanna.
Frá jólum til janúarloka var
óslitin ótíð, og oft stórhríðar —
einkum austlægar. Kyngdi þá
víða niður miklum snjó einkum
inn til dala, en sumstaðar var svo
blautt, að svaðraði af ásum. Þó
notaðist það lítið fyr en kom
fram í febrúar. Þá tók að kyrr-
ast veðráttan, og hélzt meinhæg
tíð eftir það fram úr. Snjórinn
tók að sjatna með hækkandi sól,
og jörð kom brátt upp nokkur um
allt Hérað. Útmánuðir voru því
mjög góðir. Um sumarmál var
jörð farin að gróa ofurlítið, hún
kom alveg klakalaus undan gadd-
inum, sem lagðist á hana marþíða
snemma í nóvember. Um 10. maí
var víðast hætt að gefa sauðfé
og hafði þá aðeins verið gefið
síldarmjöl undanfarið.
Um Hvítasunnu voru nokkrir
góðir dagar, og var þá kallað svo
að, sauðgróður væri kominn, og
hugðu menn gott til vorsins eftir
það. Þetta fór þó á annan veg. Nú
tóku við nístandi kuldar með
norðan og norðaustan næðingum.
Aldrei sá til sólar, en úrfelli voru
lítil. Þó gránaði jörð oft um næt-'
ur. Þetta tíðarfar hélst að heita \
má óslitið fram yfir 20 júní, þá
tók að hlýna í veðri. Gróðri hefir
fleygj fram þessa síðustu daga,
en heita mátti að hann stæði al-
gerlega í stað 5 — 6 vikur áður.
Þrátt fyrir þessa langdregnu ó-
hemju kulda gekk sauðburður á-
gætlega, og fjárhöld urðu mjög
góð. Kom það sér vel, að nú er
betur fóðrað en áður var títt.
Víðast voru ærnar ekki hýstar
um sauðburðinn, og frostið og
snjófölið um nætur beit ekkert á
nýfæddu lömbin. Þau fengu brátt
hlýjan kjarngóðan sopa úr
nægtubúri mömmu sinnar, og þá
var þeim borgið.
Minning ungmennis
“Eg ann fáu eins og því, að
kynnast ungu fólki. Fyrst vegna
þess, að í návist við það gleymi
eg öllum hugsunum um það, að
eg sé að eldast. 1 annan stað
helzt kynning við unga lengst, ef
alt fer með feldu. Því næst háls-
ar góðir, eru hinir yngri ríkari
af dygðum og næmri tilfinningu,
en við sem eldri erum og geta í
því efni verið okkur vegaljós.”
Þannig komst brezki spekjng-
urinn og rithöfundurinn, dr.
Johnson, að orði um æskuna. Að
svipaðar minningar hafi komið í
hug skyldmenna þeirra, er bezt
þektu ungmennið, sem hér verð-
ur ofurlítið minst á við lát þess,
er ekki að efa. Það er eðlilegt að
minnast hinna eldri, sem mikið
æfistarf liggur eftir að hinstum
skilnaði. En það er einnig sakn-
aðarefni, er efnilegir æskumenn
hníga í val, áður en þeir hafa náð
fullum þroska og hafa notið sín
til fulls. Mannfélagið getur þar
oft átt á bak að sjá þeim, er lík-
legur var til að vinna því þarft
verk, og fleirum því verið sökn-
uður að láti hans, en einungis
hans nánustu.
Æskumaðurinn látni, sem hér
er átt við, hét Einar Rafnkell
Sigurður Johnson. Hann var
fæddur 28. apríl 1933, í Víðir-
bygðinni í Nýja-fslandi, þar sem
foerldrar hans búa, en þeir eru
Hallur Johnson bóndi þar, ætt-
aður frá Bygðarholti í Lóni í
Austur-Skaftafellssýslu og kona
hans, Vilhelmína, dóttir Þórarins
Kristjánssonar og Guðrúnu konu
hans, Einarsdóttur, frá Árnanesi
í Hornafirði. Frá námi og öllu
því, sem Einar litli unni, að
starfi til og það var margt, því
honum virtist leika hvert verk í
hendi, eigi síður en nám, var hann
slitinn af sjúkdómi, er reyndist
alvarlegri en nokkurn grunaði,
árið 1946 og dró til bana 5. des.
Einar Johnson
1947, á sjúkrahúsi á Gimli. Æsku-
fjörið þraut mitt í stríðinu og
blómið var sölnað, sem unað og
yndi var þegar farið að veita öll-
um, er það höfðu litið og sann-
færðir voru um að miklum þroska
mundi ná og verða mannfélagi
sínu til mikils góðs.
Einar hafði ekki einungis náð
þeirri hagvirkni í ýmsum störf-
um, sem óvanaleg eru í fari
manna á hans aldri, heldur hafði
hann lært ótrúlega margt al-
mennu barnanámi tilheyrandi og
ýmislegt alveg tilsagnarlaust,
eins og að lesa og skrifa íslenzku,
eins og fullorðinn maður.
Systkini Einars eru f jórar syst-
ur og einn bróðir: Edward,
heima; Mrs. Florence Einarson,
Gimli; Mrs. Elín Howe, Árnes;
Mrs. Lilly Thórðarson, Árborg,
og Bertha, ógift og heima.
Með mikilli samhygð frá vin-
um foreldra hins látna við hinn
sára sonamissi og systkina hans,
látum vér fylgja þessari stutt-
orðu minningu kveðjuorð í ljóð-
um, ort af B. J. Hornfjörð undir
nafni foreldranna;
Foreldra Kveöja
til sonar síns
EINAR RAFNKELL SIGURÐUR
Dáinn 5. des. 1947 — Jarðsettur 9. s. m.
Auða rúmið,
er við litum
einmana nú,
eftir stendur.
Sveinninn okkar,
sem þar hvíldi,
herfang dauðans
hann er orðinn. —
Lag: Atburð sé eg anda mínum nær.
Sonur kær! Þitt líf ei langt hér var,
leið er enduð þinnar hérvistar.
Okkar hjörtu sorgin nístir sár,
sjáum visið blóm í gegnum tár.
Vissulega við því byggjum á,
við þig aftur fáum þar að sjá,
sem að lífsins ljósið ætíð skín,
landsins fagra sólin aldrei dvín.
Von og trúin veitir okkur styrk,
vegaleið þó döpur sé og myrk.
Minning þín, er eignin okkar best,
er sú mynd í huga vorum fest.
f
Þitt er endað þjáninganna mein,
það er gott að vera kominn heim,
þar sem ekkert þvingar jarðneskt böl,
þar er sælt um eilífð hafa dvöl!
B. J. Hornfjörð
Víðast mun hafa komið með
langmestu móti tvílembt í vor,
veldur því óvenju mikið gjafa-
lag fyrir fengitíð, þar sem ærnar
fóru á gjöf 11. nóvember. Hart
var á því, að rosknar ær sgm
snemma báru hrykkju til að
mjólka nægilega tveimur lömb-
um út alla kuldana, þar sem gróð-
urinn fremur þvarr. Hinsvegar
vegnaði öllum einlembingum vel.
Grasspretta og heyskapar-
horfur eru ekki vænlegar eins og
stendur. Veldur þar mestu um
hvað jörðin er orðin afskaplega
þur. Hlýindin síðustu daga hafa
lítið orkað á harðlendu túnin, og
það sýnist eiga langt í land að
byrja slátt á þeim. Hinsvegar
spretta nú vel hin raklendari tún,
einkum ef þau hafa ekki orðið
fyrir ágangi í vor. Sveinn bóndi
Jónsson á Egilsstöðum, er sá
eini sem eg veit hafa byrjað slátt
hér um slóðir. Að líkindum líður
ein vika enn þangað til almennt
verður byrjað. Garðarnir eru ekki
efnilegir nú, hversu sem úr ræt-
ist með þá.
Það má með tíðindum telja að
nýlega heimsótti Fljótsdalshérað
stór hópur bænda og húsfreyja
úr Kjalarnesþingi eða frá Búnað-
arsambandi Kjalnesinga. Þetta
munu hafa verið um 120 manns.
Margt var þar myndarlegra
manna og kvenna en betur
leyst þó mörgum á konurna,r.
Þessar hópferðir bænda milli
landsfjórðunga eru nú mikil
tíska og taka búnaðarsamböndin
á hverjum stað einkum á móti
gestunum, sjá þeim fyrir gisti-
stöðum og reyna að skemmta
þeim eftir föngum. Þessi hópur
fór fyrst upp í Fljótsdal, en síð-
an gisti hann á þrem stöðum.
Egilsstöðum, Ketilsstöðum oð
Eiðum.
Daginn eftir fór hópurinn að
Hallormsstað, því þar er nú orð-
ið býsna fagurt um að lítast, eftir
rúmlega 40 ára friðun, og ræktun
jafnvel burtrjáa.
Á Hallormsstað tók Búnaðar-
félag Skríðdælu og Fram-Valla
móti gestunum, en í Fljótsdal tók
Gunnar bóndi og skáld móti þeim
á heimili sínu Skríðuklaustri.
Þegar hópurinn kom frá Hall-
ormsstað hafði Búnaðarsamband-
ið veizlu búna fyrir hann í Egils-
staðaskógi. Þar hafa Sjálfsstæð-
ismenn sett upp svo stóra her-
mannaskála, sem mikið fékkst af
Þegar setuliðið fór. Þar gat allur
hópurinn setið til borðs í einum
sal auk allmargra bænda úr Hér-
aði, sem boðið var að gleðjast
þarna með stéttarbræðrum sínum
að sunnan.
Sveinn bóndi á Egilsstöðum
setti hófið og stjórnaði því af
mikilli prýði. Fyrst var frambor-
inn mjólk og smurt brauð, en síð-
an kaffi ásamt hæfilegum “Guða-
veigum” sem jafnan lífga sálaryl,
létta skapið, og losa ótrúlega vel
um málbeinið. Ræðurnar byrjuðu
líka brátt að streyma af vörum
manna sumar stuttar og snjallar
en aðrar helst til langar og dauf-
ar eins og gengur.
Óhætt má segja það, að Þórar-
inn Þórarinsson skólastjóri á
Eiðum (hann er sonur séra Þór-
arins á Valþjófsstað) átti styttstu
og bestu ræðuna. Hann kvað
Kjalnesinga og Austfirðinga
hafa átt viðskifti fyr. Fyrir rúm-
um 1000 árum hefðu 4 bændur á
ÆFIMINNING
—— Guðmundur S. Austfjörð
1879 — 1947
Kjalarnesi sent orð austfirðrsk-
um bónda að koma til liðs við sig,
og hjálpa sér til að stofna alls-
herjarríki á Islandi. Þetta hefði
þeim tekist, og nú bæri okkur að
vinna saman að viðhaldi og þró-
un hins nýendurreista ríkis, —
Annars ætla eg mér ekki þá dul
að rekja ræðurnar. Milli þeirra
voru sungin ættjarðarljóð og
gleðisöngvar. Auk þess skemmti
séra Marinó Kristinsson á Val-
þjófastað með einsöng, sem gest-
unum þótti mikið til koma.
Steingrímur búnaðarmálastjóri
var víst fararstjóri flokksins, og
kvaðst hafa það leiðinlega hlut-
verk að reka fólkið í rúmin, þeg-
ar skemmtan og gleðskapur stæði
í mestum blóma. Næsta dag
skyldi farið af stað kl. 7 árd, og
því mætti ekki fara seinna í hátt-
inn en kl. 12. Þetta urðu menn að
sætta sig við, þótt margir ættu
þá eftir að láta ljós sitt skína
Hófið mun hafa staðið um 4 kl.
Eitt skáld sögðust Sunnlend-
ingar hafa í förinni. Það var
Hjálmar á Hofi á Kjalarnesi.
Ekki man eg hvers son hann er,
en heyrt hafði eg hans getið, og
séð eftir hann vísur góðar. Eg
kann líka eina vísu um hann, og
ætla að láta hana fljóta hér með
þótt andvitað sé það algerlega
leyfislaust. Vísan er svona:
Hjálmar leysir hispurslaust úr
hverjum vanda
lemur bæði ljóð og landa
lagvirkur til munns og handa
Eg náði í Hjálmar, og spurði
eftir hvern vísan væri. Eftir Sig-
urð F. Spegilsskáld sagði hann.
Hann er prýðilega gefinn, en
drykkfeldur nokkuð. Eg svaraði
víssunni svona:
Léttist Sigga ljósa rún þá skenkt
er skálin
þótt löngun syrti lífs í álinn,
leikur á nætur Braga sálin
Eg vona að Hjálmar á Hofi sjái
ekki Heimskringlu, en ef svo fer,
að hann fréttir um þetta tiltæki
mitt að birta hér bögurnar, þá
bið eg hann auðmjúklega vel-
virðingar á því.
Enn h^fir ekki orðið af því að
Austfirðingar hafi farið bænda-
för í aðra fjórðunga landsins, þó
er langt síðan þetta komst á dag-
skrá hjá Sambandinu hér. Það
er svo um margt að okkur láta
betur ráðagerðir en framkvæmdir
einkum ef þær eru félagseðlis.
Við erum líka taldir eftirbátur
annarra fjórðunga um margt, og
hefðum vissulega gott af að
heimsækja þá, svo við getum
sjálfir séð hvað hæft er í þessu.
Eg vil svo að endingu geta þess
að nú er um það bil ár síðan mán-
aðarblað hóf göngu sína á Seyð-
isfirði, en þar hefir ekkert mál-
gagn komið út alllengi. Er það
mikil afturför frá því sem var
um aldamót, þegar þar komu út
tvö blöð Austri og Bjarki. Þetta
nýja mánaðarrit heitir Gerpir.
Eg vil benda Austfirðingum
Vestra á það, að þar geta þeir
best fylgst með því sem er að
gerast hér eystra, og séð þar
fjölda mynda. Afgreiðslumaður
blaðsins er Emil Jónasson sím-
ritari. Hann er sonur Jóns Eir-
íkssonar skólastjóra frá Eiðum.
Gunnlaugur bróðir hans er rit-
stjóri blaðsins.
Nú er dagur að kvöldi kominn,
og best að hafa sig í bólið.
4. júlí 1948
Gísli Helgason
E. s. Síðan eg fór að senda þessa
ómerkilegu pistla mína í Hkr.,
hefi eg fengið þó nokkur vinsam-
leg bréf að vestan. Mér er það
ánægjuefni, en verð í mörgum
tilfellum að láta nægja sem svar
til þeirra það, sem Heimskringla
birtir. Bestu þakkir fyrir bréfin.
Lifið heilir
G. H.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskrinjflu
Borglð Heimskringlu
Það hefur dregist alt of lengi
að geta í íslenzku blöðunum um
lát Guðmundar Sigurðsonar
Austfjörð. Hann lést snögglega
27 ágúst 1947, af hjartaslagi er
hann var á ferð í bíl nálægt bæn-
um Cavalier í Norður Dakota.
Guðmundur var fæddur 2. marz
árið 1879 að Ekkjufellsseli í
Fellum í Norðurmúlasýslu á fs-
landi. Hann var sonur Sigríðar
Björnsdóttur frá Hofi í Fellum
og seinni manns hennar Sigurðar
Guðmundsonar frá Hafrafelli í
sömu sveit.
Guðmundur fluttist til Amer-
íku með foreldrum sínum árið
1887 og settust þau að í Akra-
bygð í Norður Dakota og voru
þau þar það sem eftir var æfinnar
og eru nú bæði dáin fyrir all
mörgum árum síðan.
Mundi ,eins og hann var oftast
nefndur, naut lítillar skólagöngu
í æsku. Hann fór snemma að
vinna fyrir sér eins og gerðist á
þeim árum og var duglegur að
öllu sem hann gekk. Hann stund-
aði almenna bænda vinnu og bjó
allan sinn búskap í sinni heima-
bygð nálægt Akra. Hin síðari ár
stundaði Guðmundur aðalega
sandtöku á landareign sinni,
seldi oft mörg vagnhlöss á dag og
var það ervið vinna fyrir mann
sem hafði kent áðurminst sjúk-
dóms, hjartveiki. I
Árið 1902 giftist Guðmundur
Þórstínu Sigríði, dóttur Eggerts
og Rannveigar Gunnlaugson, er
námu land skamt fyrir vestan
Akra pósthús árið 1880 og bjuggu
þar það sem eftir var æfinnar.1
Eggert lést árið 1914 en Rann-
veig 1934. Þau Guðmundur og
Þórstína eignuðust tíu mannvæn-
leg börn sem öll eru á lífi nema
ein dóttir. Þau eru hér talin eftir
aldri: Áleif, Mrs. Andrews og
Eggert, Cavalier N.D.; Sigríður,
Mrs. W. Yeiter, Fort Wayne,
Indianna; Magnús á Akra; Vil-
borg látin 1940, ógift, 26 ára að
aldri; Soffía, Mrs. B. Whimp-
heimer, Cavalier, N. D.; Ingi-
Bókamenn
Gerist áskrifendur að bókum
Menningarsjóðs og Þjóðvinafé-
lagsins, það eru ódýrustu bæk-
urnar á markaðnum og mjög góð-
ar, fræðandi og skemtilegar. —
björg, Mrs. J. McDonald, Wal-
hala, N. D.; Vilhjálmur að Moun-
tain N. D.; Christene, Mrs. J.
Sproole, Grand Forks, N. D.;
Sigurður í Crystal N. D. Svo eru
21 barna börn og 7 barna barna-
börn, sem nú syrgja föður og afa
ásamt ekkjunni.
Fjögur hálf systkini átti Guð-
mundur og er einn hálf bróðir á
lífi, Halldór Austfjörð, Mozart,
Sask, hin systkinin vóru Guð-
finna, er lést snemma á árum hér
í Ameríku, gift Halldóri Hall-
dórssyni; B jörn, kaupmaður,
Austfjörð að Hensel, N. D., og
Árni Anderson, klæðskeri sem
flestir nefndu Tailor. Hann bjó
í Winnipeg. Báðir þessir bræður
vóru vel þektir meðal íslendinga
og eru nú báðir dánir fyrir
nokkrum árum síðan.
Guðmundur var jarðsungin 31.
ágúst 1947 af séra E. Fafnis frá
heimililnu og Vídalíns kirkju,
þeim söfnuði sem hinn látni til-
heyrði og var lagður til hinstu
hvíldar í Vídalíns grafreit þar
sem foreldrar, dóttir og önnur
skyldmenni hvíla.
Jarðarförin var afar fjölmenn
og falleg og mikil blóm. Einnig
gáfu margir minningargjafir til
ymsra stofnana sem alt lýsir
mikilli velvild til hins látna vin-
ar og til eftirlifandi ekkju og
barna.
Þeir, sem báru líkið til grafar,
voru: Páll Nelson; S. Hodson; B.
Hjálmarsson; J. Jónasson; A.
Morrison og T. Jarden. (Heiðurs
líkmenn er báru blómin. ‘
Honorary Pallbearers:
Lee Thorvaldson; Walter Nel-
son John Axdal; Ali Bernhoft;
John Olson; Einar Abrahamson.
Ekkjan og börnin þakka af
hjarta alla velvild þeim sýnda
við þetta snögga fráfall. Þau
minnast föður og eiginmanns
með söknuði og blessa minningu
hans.
Lóa Gunnlaugson, magkona.
Jóna A. Johnson frændkona.
Fimm og sex bækur á ári, fyrir
aðeins $5.00 til $6.00.
Sendið tilkynning um áskrift,
sem fyrst, svo hægt sé að panta
bækurnar að heiman, sem fyrst.
Björnsson’s Book Store
702 Sargent Ave., Winnipeg
Manitoba Birds
RUBY THROATED HUMMINGBIRD
Archilochus Colubris
! Very minute birds, 3.75 inches or less in length, with long
spineshaped bill and brilliant metallic colours.
Distinctions:—The male with its brilliant metallic bronzy-
green back is easily identified. Females and juveniles are
more alike, green above with white throat slightly streaked
with greyish or a few sparse spots of brilliant ruby.
Field Marks: —Small size, and buzzing, insect-li^e flight,
with green back and gleaming ruby throat in male. The
only hummingbird found in the Prairie Provinces, except-
ing in Western Alberta.
Nesting:—In a beautiful structure, covered with bits of
lichen cemented togeth\r with cobweb, saddled on tlre top
of a branch.
Distribution:—Easterly North America. In Canada, west
to Alberta and probably to the foothills.
Hummingbirds fly forwards, backwards, sideways or re-
main perfectly stationary in the air with equal ease—a bird
flying like an insect yet in structure strictly birdlike. The
wings vibrate with a rapidity that can be measured only
by the tuning-fork method used with insects. The wings
are long, narrow, and non-flexible, and the keel of the
sternum is immensely deepened to give support to the
great muscles that move them.
Economic Status:—As some of the smallest insect pests
are the most destructive, we can realize the economic
importance of the hummingbird may be greater than
suspected. Beside nectar, its food seems to be composed
of small flies, gnats, minute bees, wasps and other flower-
j haunting and pollen-eating forms.
! v
j This space contributed by
Shca's Winnipeg Brewery Ltd.
MD 214