Heimskringla - 05.10.1949, Page 1

070
3 New loaves by
CANADA
BREAD
1. Tender Crust
2. 16 oz. White Sandwich
3. Honey Crushed Brown
Ask your Grocer for them
LXIV. ÁRGANGUR
LANDSBÓKASAFN

WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN 5. OKTÓBER 1949
3 New loaves by
CANADA
BREAD
1. Tender Crust
2. 16 oz. White Sandwich
S. Honey Crushed Brown
Ask your Grocer for them
NÚMER 1.
Kosningar í Manitoba 10. nóvember
D. L. Campbell, forsætisráð-
herra Manitoba, tilkynti s. 1.
fimtudag, að fylkiskosningar
færu fram 10. nóvember, í þriðju
viku vetrar.
Það mátti ýmsra hluta vegna
við kosningum hér búast. Hér
hafa ekki kosningar farið fram
síðan 1945. Að fresta þeim var
ekki lengur hægt, en til 1950.
Það er oftast nær, að stjórnir
bíða ekki seinasta ársins. í ann-
an stað, er nýr forsætisráðherra,
sem ekki hefir verið kosinn af
fylkisbúum. Mr. Campbell nú-
verandi stjórnarformaður tók við,
er S. S. Garson, fyrverandi for-
sætisráðherra hér, var kvaddur til
að taka við dómsmálaráðherra-
stöðu í Ottawa.
Eitt sem frestaði og fylkis-
kosningu hér voru sambands-
kosningarnar á s. 1. sumri.
Á fundi liberala, sem haldinn
var hér s. 1. viku, var Mr. Camp-
fylkinu.
Á þeim fundi var og samþykt,
að stjórn þessa fylkis sækti nú á
sama grundvelli og fyr, nefni-
lega, sem samvinnustjórn.
Kosningar þessar voru nauð
synlegar margra hluta vegna þó
síðla séu haldnar. Af falli pen-
inga hér, verða fjármálin að
ýmsu leyti erfiðari. Með nokkur
stórfeld mannvirki á ferðinni
eins og útfærslu orkureksturs, er
og betra, að stjórn fái gengið að
með góðu samþykki almennings
°g fylgis, heldur en að ráðast í
það í lok fjörtímabilsins sem
stjórnin situr, kjósendum að
fornspurðu.
Stjórnin stendur vel að vígi
með að vinna þessar kosningar
með 3 eða 4 þingflokka sín meg-
in, eða 37, af öllum þingmönnum
með 16 á móti sér. Aðal andstæð-
ingaflokkurinn, eru C.C.F. 8 að
tölu; hinir eru óháðir eða hálf-
i aldaima
bell kosinn foringi þess flokks í volgir eins og gengur og gerist.
Riða hallir hugsjóna á grunni,
hrakin orð af spámannanna munni.
Þegar bygt er, þá er ráðinn smiður.
Það þarf ekki smið að rífa niður.
Bjarmalönd úr hillingunum hníga,
hátindar í fjarlægð niður síga;
andvörp byrgð frá brjósti jarðar stíga.
Fjallsins tign er feykt í gleymskuhafið
í flatneskjuna hásýnið er grafið.
Manninn dreymdi merka og fagra drauma
mislit föt hans tímaskiftin sauma.
Fellur móða úr farveg eldrí strauma.
Oft er hann af atvikunum borinn
að hann stígur niður í fyrri sporin
hafi ’ann lifað haustdægur og vorin.
Fornar hallir Urðar ennþá standa
enn þó berjist Verðandi til landa.
Skuldarheimur hulinn mannsins anda.
Jón Jónatansson
FRÉTTIR FRÁ tSLANDI
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Flestar tegundir kaffi hækk-
uðu í verði s. 1. mánudag um 5
cents hjá verzlurum.
Félagssamtök í Bandaríkjun-
Bergman-Moffat heitir nýtt( um, sem hús smíða á verkstæðum
útvarpsfélag, sem í Winnipeg er og krækja svo eða hespa alla-
að setja sig á laggir. Orka þess vega saman héldu ársfund sinn í
er 5000 watts og heyrist á 1080 gær í Winnipeg, með þeim sem
er þeir væru að gera ráð fyrir
hungri og kreppu vestan hafs.
Hann kvaðst engin merki þess
hafa séð hér vestra.
hér reka samskonar starf. Sagði
forseti félagsins sem var að sunn-
an, að með þessari aðferð væri
hægt að reisa betri og ódýrari
hús og skjótara eða handa fleir-
með
nokkrum
★
öðrum
kilocycles. Skrifstofan er að 432
Main St. Félagið byrjar senn að
útvarpa.
★ . /
í Winnipeg fára fram bæjar-
stjórnarkosningar 26. október.
Atkvæðisfoærir kváðu vera
163,527. Er það nærri eitt þúsund
færri en á kjörskrá voru á s. 1. ári.
í Suður-Winnipeg (Ward 1)
eru 58,676 kjósendur, Mið-Win-
nipeg (Ward 2) 55,423, í Norður-
Winnipeg 49,428.
Atkvæðagreiðsla fer fram á
349 stöðum. .
*
Sambandsstjórnin hefir gefið
bil kynna, að þegar æðsti dóm- ÍSLENDINGUR VIN'NUR
um, en
hætti.
Rússar hafa sent stjórnum Bret-
lands, Bandaríkjanna og Frakk-
lands skeyti þess efnis, að þeir
viðurkenni enganveginn að stofn
un nýrrar stjórnar í Vestur-
Þýzkalandi, komi viðreisn Þýzka-
lands nokkuð við. Þetta sé ger-
ræðisbragð þessara þjóða á móti
Rússlandi.
stóll landsins sé innlendur, en
það mál er nú fyrir leyndarráði
■^teta, verði tvennum dómurum
bætt við í hæsta rétti; þeir eru
uú 7 en verða 9.
Kaup dómara á einnig að
hækka. T. D. yfirdómara Rt.
^on. T. Rinfret úr $20,000 í
$25,000. Og hinna átta úr $16,000
í $20,000.
Stuart Garson dómsmálaráð-
^erra tilkynti þetta'á þingi s. 1.
laugardag.
*
í Ottawa hefir nýr maður verið
skipaður til að hafa eftirlit með
hosningum í Canada. Heitir hann
Nelson Castonguay og er 35 ára.
Faðir hans, er haft hafði sýslu
t>essa 22 ár, sagði henni nýlega
lausri.
★
Pulltrúi ítalíu, Svorza greifi, á
þingi sameinuðu þjóðanna, lýsti
því yfjj- 4 Lake Success-fundi í
Sær ,að ftalía gerði engar kröfur
til Afríku-nýlenda sinna, Lybíu
°g Eritrea. Hann vildi nú helzt
sjá þeim veitt sjálfstæði sitt. í
Somaliland vild hann samt halda.
Nýlendur þessar hafa verið undir
eftirliti Breta síðan stríðinu létti.
★
Et. Hon. Ernest Bevin kom til
Ottawa s. 1. sunnudag, í fjögra
^aga heimsókn, sem hann hafði
áður lofað, en ekki getað efnt.
Hann var á fundi sameinuðu
þjóðanna í New York. Honum
SÉR FRÆGÐ ERLENDIS
Albert Guðmundsson, 25 ára,
knattspyrnumaður úr Reykjavík,
gerir landi sínu og þjóð mikinn
sóma erlendis. Hann fór til Eng-
lands til að framast í verzlunar-
málum en tók þar þátt í íþrótta-
æfingum og hafði svo góða hæfi-
leika í knattspyrnu að hann varð
strax nokkuð kunnur fyrir ó-
venjulega yfirburði. Barst af
honum saga til Frakklands og
fluttist hann þangað, sem at-
vinnumaður í þessari íþrótt. Það-
an fór hann til ítalíu og á nú
heima í Milano. Er hann lang-
frægasti knattspyrnumaður þar
í landi og mjög dáður af unnend-
um þessarrar íþróttar um öll
rómönsk lönd. Oft horfa 40—60
þúsundir manna í stórborgunum
á þessa kappleiki og fylgjast
menn með afburðamönnum á
þessu sviði, líkt og hinum frægu
kvikmyndastjörnum í Hollywood
Gerir Albert Guðmundsson ísl.,
sóma í Suðurlöndum líkt og
Greta Garbo sínu landi. Alfoert
er vel vaxinn og fríður maður,
góðmannlegur og drengilegur.
Leikur hann jafnan eins og sann-
ur riddari, en það er ekki auðvelt
því að kapp er mikið og beitt
ruddaskap, einkum í Suðurlönd-
um. En stjarna Alberts hefur
farið síhækkandi því að hann
sameinar andstæðurnar betur en
nokkur annar af keppinautum
Kirkja vígð í Möðrudal
Á sunnudaginn kemur mun
biskup íslands vígja nýja kirkju
eða kapellu, sem reist hefir ver-
ið í Möðrudal á Hólsfjöllum. Er
það Jón Stefánsson bóndi þar,
sem reist hefir kirkju þessa af
eigin ramleik. f henni er altari
úr gamalli kirkju í Möðrudal og
Jón hefir sjálfur málað altaris-
töfluna, en hann er drátthagur
vel.
* tr *
Hitaveituvatnið fjórfaldast
í Mosfellsdal
Borunum Hitaveitu Reykja-
víkur í Mosfellsdal miðar ágæt-
lega áfram, að því er hitaveitu-
stjóri tjáði Vísi í gær.
Unnið er með tveim borum,
lokið við að bora 5 holur en borað
í holum nr. 6 og 7. Alls
og Miss María Jónasson samast.,
Mrs. Sigríður Benediktsdóttir,
Farmer Thonto, Mrs. Svava
Athalstan, Minneapolis, Miss
Ragnheiður Sigfúsdóttir, Carol-
ina, Mrs. King frá Seattle, Mr.
Skúli Björnsson, Los Angeles,
Mrs. Margrét Björnson, s.st., Sr.
Halldór Johnson, Winnipeg, Mr.
Erasmus Eliasson, Los Angeles.
Yfir borðum fluttu ræður, hr.
Sigurgeir Sigurðsson biskup,
Pétur Sigurðsson erindreki og
Ragnar H. Ragnars söngstjóri.
En af hálfu Vestur-íslending-
anna, töluðu þau Sr. Halldór
Johnson og Mrs. Solveig Sveins-
son. Ragnar Stefánsson skemmti
með söng, með aðstoð Fritz
Weisshappel. Að lokum var stig-
inn dans. —Þjóðv.
Milljón stáliðjumanna hætta vinnu
Fréttir frá Bandaríkjunum s.l.
laugardag, hermdu að 500,000
stáliðjumanna, frá hafi til hafs,
hefðu hætt vinnu.
Tveim vikum áður höfðu jafn-
margir kolanámumenn gert verk-
fall, svo um ein miljón verka-
manna er nú iðjulaus.
Philip Murray, forseti United
Steelworkers, gaf merkið um að
hætta vinnu. 53 stálverksmiðjum
og 50 járnnámafélög lokuðu dyr-
um sínum í 23 fylkjum.
Verkfall þetta hefir verið
lengi á döfinni. Truman forseti
hefir þrisvar stöðvað það; hefir
það tafið 76 daga fyrir því. f
fjórða skiftið kvaðst hann ekki
meira geta gert og vilji þeirra
yrði fram að koma.
Murray ítrekaði þá kröfur
verkamanna við stáliðnaðarfélög.
Það sem þær náðu meðal annars
til þá, var 12% centa kauphækk-
un á klukkustund.
Benjamin F. Fairless, forseti
United Steel Corp., vildi ekki
þýðast kröfu þessa, Murray
hafði áður neitað kauphækkunar-
tilboði frá honum.
Svo verkfallið var hafið.
Það hafa ekki nein ofbeldis-
verk verið framinn í sambandi
við verkfallið.
Á vettvang starfsins hafa engir
komið nema verkamennirnir í
sunnudagafötum sínum, sem
vitni bar skjótt um að þeir kæmu
ekki til vinnu sinnar, heldur til
að hafa gætur á hverju fram fór.
Þeir voru hinir almennlegustu
og leyfðu hverjum inn að fara,
sem einhverra nauðsynja hafði
þar að gæta.
Annað sem meira er gert úr í
sambandi við þetta verkfall og
sem talið er orsök þess fremur
en kauphækkunin, er að verka-
menn krefjast vátryggingar og
eftirlauna.
f kolanámu verkfallinu, sem
staðið hefir yfir í tvær vikur, er
sagt að John Lewis hafi skipað
mönnum í harðkolanámum aftur
til vinnu. Af því hefir ekkert
orðið enn.
Kaup verkamanna í stáliðnaði
er $66 á viku (40 klukkutíma
vika). Tap þeirra hverj^ vik-
una sem verkfallið stendur yfir,
nemur $3,300,000.
Stálforði er ekki haldið að
endist nema frá 3 til 6 vikur.
Árið 1946, er stáliðjumenn
gerðu verkfall, er stóð yfir 29
daga, tók stjórnin reksturinn í
sínar hendur. Það er ekki ólík-
legt, að hið sama geti enn komið
fyrir.
nu
vatnsrennslið nú um 132 lítrar á|
sekúndu, og hefir um það 'bil
fjórfaldast frá því, að fest voru
kaup á hitaveitusvæðinu þarna í
Mosfellsdal árið 1946.
Borholurnar eru í landi Æsu-
staða, NorðurReykja og Reykja-
hlíðar. Síðar verður borað í landi
Laugabóls, en framkvæmdir eru verður farið með það
var tekið í Ottawa sem alda vini hans. Hann vinnur sigur á sigur
ekki sízt af King, fyrv. forsætis-
ráðherra.
Bevin kvað Rússa reikna skakt.
ofan, en leikur með þeim hætti
að list hans er enn fágætari en
sigrarnir. —Landvöm 22. ág.
enn ekki hafnar þar.
Sjálfstætt fólk á sænsku
og tékknesku
Skáldsaga Halldórs Kiljans
Laxness, Sjálfstætt fólk, er ný-
lega komin út á sænsku í þýð-
ingu Önnu Z. Osterman, Bóka-
útgáfa samvinnufélaganna gefur
bókina út, en eins og kunnugt er,
gaf hún út íslandsklukkuna í
vetur í þýðingu Peters Hall-
bergs. Hlaut sú bók fádæma góð-
ar undirtektir gagnrýnenda og
er fyrsta útgáfa hennar alveg
Enska stórblaðið “Daily Mail”
er kaupir víkingaskipið.
Enska stórblaðið “Daily Mail”
hefir kept danska víkingaskipið
Huginn. Mun það síðar í sam-
vinnu við brezka Slysavarnafélag
ið sýna skipið víðs vegar um
Bretland. Fyrst á það að sigla
með ströndum fram og koma í
hinar helztu hafnir, en síðan
gegnum
Mið-England á sérstökum vagni,
sem smíðaður verður í því skyni.
í sambandi við þessar sýningar
fer fram fjársöfnun til bygging-
ar nýrra björgunarstöðva í Eng-
landi.
Þegar þessu er lokið verður
farið með skipið til Broadstairs
og Ramgate, hafnarbæja á aust-
urströnd Kent, þar sem norrænir
víkingar námu .nesnám á Eng-
landi fyrir 1500 árum. Sennilega
verður skipinu lagt við hina
fornu eyju Thanet, sem nú er
raunar landföst. Þar komu vík-
uppseld og verið að prenta aðra ingarnir gömlu fyrst að landi.
útgáfu.
Þá kom Sjálfstætt fólk nýlega
út í Tekkóslóvakíu og hefur þeg-
ar selzt þar í 45,000 eintökum.
—Þjóðv.
* * •
Vestur-íslendingum
haldið samsæti
Félag Vestur-fslendinga hafði
boð, síðastl. fimmtudagskvöld í
Oddfellowhúsinu, fyrir gesti hér
í bænum. Um 80 mánns sátu þetta
hóf auk hinna erlendu gesta.
Formaður félagsins Hálfdán
Eiríksson kynnti boðsgestina og
bauð þá velkomna. Eru hér nöfn
þeirra:
Mrs. Regína Jóhanna Eiríks-
son, Minneapolis; Mrs. Sólveig
Stefánsson, Baltimore, Mary-
land; Mrs. Halldóra Ólafía Thor-
steinson, Winnipeg; Mrs. Sól-
veig Sveinsson, Chicago; Mrs
Kristjana Jónasosn frá Ashern
Munu hinir tveir bæir sem nefnd-
or hafa verði, taka að sér vörzlu
skipsins og umhirðu. —Tíminn
Þakklætishátíð
Eins og á undanförnum árum
þá efnir Kvenfélag Sambands-
safnaðar í Winnipeg, til sam-
komu, þakkargerðardaginn þann
10. þ. m. Hefst samkoman kl. 8.30
á mánudagskvöldið í kirkjunni.
Eins og ávalt þá er góð skemti-
skrá ,en sérstaklega má minnast
á frú Guðrúnu Hallson frá Vog-
ar, P. O., sem flytur ræðu. Hefir
hún ekki komið fram hér á sam-
komu áður og mun mörgum fróð-
leikur að hlusta á hana. Öllum
viðstöddum er boðið til veitinga í
fundarsal kirkjunnar á eftir, og
er þá vanalega skemtleg stund
til að takast í hendur og mæta
kunningjum. Munið stund og
stað, 8.30 mánudagskvöld í Sam-
PÍLAGRÍMSFÖR AÐ
REYKJALUNDI
Það vill jafnan loða við okkur
mennina, að eiga erfitt með að
setja okkur hver inn í annars
kjör. “Það, sem þér viljið, að aðr-
ir menn gjöri yður, það skuluð
þér og þeim gjöra”, er hin gullna
regla kristinna trúarbragða. En
til þess að fylgja henni þurfum
við að geta sett okkur í annars
spor, því að hvernig ættum við
annars að geta gert öðrum mönn-
um það, sem við vildum láta gera
okkur sjálfum undir sömu eða
svipuðum kringumstæðum? —
Þarna er vandinn mestur. Mik-
ið af misskilningi stétta á milli
stafar ekki af neinu öðru en skort
á þessum hæfleika, og mest af
vanrækslu þjóðarinnar gagnvart
aðkallandi vandamálum á sér
hinar sömu rætur. Það má nefna
tvö dæmi af handahófi.
Um allt landið úir og grúir af
drykkjusjúku fólki, sem litið
sem ekkert er fyrir gert, af því
að flestar ákvarðanir á að sækja
til manna, sem sjálfir koma aldrei
nærri þessu ástandi, og skilja
ekki vitund í hinu rauverulega
vandamáli. Menn rétta upp sín-
ar hvítu hendur við athvæða-
greiðslu á Alþingi, rabba um ó-
sómann og setja upp vandlæt-
ingarsvip í kaffigildum, en hafa
ekki hugmynd um þær sýnir, sem
bregður fyrir á starfsvettvangi
lögreglunnar, læknanna, hjúkr-
unarkvenna og presta.
Til er stór hópur lítilla barna
í þessu landi, sem eru fæddir
aumingjar, og hvergi eiga at-
hvarf. Komið hefir fyrir, að sjálft
barnaverndarráð landsins hefir
neyðst til að senda slíkt barn
heim á heimili sitt aftur, að rann-
sókn lokinni, og hafði þó heimil-
ið engin skilyrði til þess að geta
annast barnið. En um annan stað
var ekki að ræða.
bera á móti því, að hefði bygg-
ingarefnið verið hagnýtt betur,
og ekki borið óþarflega mikið í
einkaíbúðir auðmannanné, hefði
vel verið hægt að byggja sæmi-
legar vistarverur fyrir drykkju-
sjúklinga og fávita fyrir afgang-
inn. Það voru bara svo miklu
fleiri sem skildu þarfir og þrár
hinna ríku, og hinna heilbrigðu,
— þeir, sem gátu notið lífsins.
Ofdrykkjumennirnir og fávit-
arnir voru ekki þannig settir, að
þeir gætu sjálfir barist fyrir sín-
um hagsmunamálum. Þeir urðu
að bíða, þangað til vanrækslu-
syndir þjóðfélagsins voru orðn-
ar svo himinhrópandi, og stað-
reyndirnar öskruðu svo hásum
rómi, að hver sofandi samvizka
hlaut að rumska. En berklasjúkl-
Frh. á 4. bls.
AWARDED DEGREE
C. A. Hallson
The Institue of Chartered Life
Underwriters of Canada has re-
cently conferred the degree of
Chartered Life Underwriter —
(C.L.U.) on Mr. Carl Hallson of
this city. The three year course
of study is conducted under the
supervision of the University of
Hægt og hægt mun nú miða í! Toronto. Mr. Hallson is a repre-
áttina til framkvæmda í þessuml^entative of The Great-West Life
efnum, en ef vér berum það sam-- Asurance Company of Canada.
an við meðferð byggingarefnis
almennt í höfuðborg landsins eft-
ir stríðið, þá er ómögulegt að
Mr. Hallson is born in Winnipeg
being a son of Mr. B. J. Hallson
and the late Asta Hallson; he is
active in social and community
bandskirkjunni, Banning og Sar- work and, is a past president of
gent. 1 the Icelandic Canadian Club.