Alþýðublaðið - 14.06.1960, Síða 16

FYRSTU almennu kosn-
ingarnar í Belgísku Kongó
gengu furðu friðsamlega fyr
ir sig og miklu færri voru
drepnir í sambandj við þær
en við var búizt, allt frá
því, að Belgíumenn ákváðu
að veita landinu sjálfstæði
30. júní næstk. Víða kom þó
til átaka, einkum í hinum
afskekktari héruðum, en
minna en vænta mátti.
En vera má, lað hið versta
sé eftir, og engum kunnug-
um dettur í hug að Kongó-
menn verði róleg þjóð, er
jieir hafa fengið sjálfstæði.
Kongó er með nokkrum
hætti lykillinn að Afríku
eins og sjá má, þegar fitið er
á landabréf. Joseph Conrad
kallaði Kongó „hjarta myrk
ursins“ og hið mikla Kongó
fljót slagæð þess. Það nær
yfir 2000 000 ferkílómetna
svæði, frá hinu múham-
meðska Súdan til Norður-
Ródesíu_
Kongó er samt fyrst og
fremst brú milli hinnar
Svörtu Afríku, (flest ríkin
norðan við það eru sjálfstæð)
og þeirra svæða, sem enn
hafa ekki hlotið sjálfstæði.
Takist vel til í Kongó verð-
ur það til að styrkja frelsis
hreyfingar nærliggjandi
landa, Mið-Afríkusamband-
ið, Atigola, Keny(a og S.-
Afríku.
Hinir hvítu íbúar Kongó
efast um að hinir nýju
stjórnendur landsiná geti
veitt þeim næga vernd. —
Hvítir menn í Kongó eru 113
þúsund á móti 13 milljónum
svartra. Samkvæmt hinni
nýju stjórnarskrá ^andsins
hafa hinir hvítu engin sér-
stök réttindi eða njóta
nokkurrar verndar. Hvítu
mennirnir hafa ákveðið að
vera áfram í landinu og sjá
hverju fram vindur, en hafa
sent konur og börn burtu í
öryggisskyni.
Meðal ýmissa nágranna
Kongó eru margir, sem gjarn
an vilja að illa fari í þessu
víðlenda ríki. Slíkt mundi
líka styðja þá skoðun Ver-
woerd og Welenskys, að
stjórn og eftirlit hvítra
manna sé nauðsynlegt í Af-
ríku. Þessir menn vona, að
í Kongó koma aftur til kyn-
flokkastyrjalda og annars
barbarisma og sanna þar
með kenninguna um óhæfni
svertingja til að ráða mál-
um sínum.
f 51 ár hafa Belgíumenn
stjórnað Kongó. En stjórn
þeirra hefur verið langt um
betri en víða annars staðar
í Afríku. Að vísu hefur ríkt
harðstjórn í Kongó, en hún
bar talsverðan árangur.
Belgíumenn efldu mjög
atvinnu- og efnahagslíf lands
ins og reistu hinar miklu iðn
aðarstöðvar í Katanga, þar
Sem unnin er kopar úr jörðu
auk úraníum og annarra
efna. Þeir byggðu einnig
tvær fegurstu borgir Afríku,
Leopoldville með 350 þús.
íbúa og Elisabethville um
200 þús. íbúa. Þeir lögðu og
vegi um landið þvei’t og
endilangt, þjálfuðu þúsundir
blökkumanna í ýmis konar
iðnaðarstörfum og skrifstofu
vinnu. Og auk þess hafa
hundruð þúsunda barna
blökkumanna hlotið mennt-
engir, sem tekið gátu við
völdunum.
Umskiptin komu svo
skyndilega, að Belgíumenn
höfðu ekki ráðrúm til þess
að þjálfa hina nýju stjórn-
endur eins og Bretar og
Frakkar hafa gert í sínum
nýlendum. Undanfarna tólf
mánuði hefur verið algert
tómarúm í pólitísku lífi Kon-
41. árg. — Þriðjudagur 14. júní 1960 — 131. tbl.
un í barnaskólunt á vegum
kaþólsku kirkjunnar. En þar
sem ekki tókst að einangra
íbúana frá pólitískum straum
samtíðarinnar, varð spreng-
ing áður en Belgíumenn voru
viðbúnir. Þeir urðu að láta
undan þegar í stað.
Stjórn Belgíumanna olli
því, að engar pólitískar
stofnanir eru í landinu, eng-
ir þjálfaðir stjórnmálamenn,
sem tekið geta við af ný-
lendustjórninni, sem sagt
gó. En á meðan hallast sí-
fellt á ógæfuhlið í efnaliags
lífinu.
Afleiðingar þessa ástands
hafa orðið þær, |að valdið
hefur færst á hendur ætt-
bálkanna í æ ríkara mæli.
Og hvorki meira né minna
en 110 stjórnmlálaflokkar
hafa risið upp og berjast um
hylli fjöldans.
Það starf, sem nú ríður
mesf á lað framkvæma er,
að fækka þessum stríðandi
flokkum og mynda fjóra eða
fimm þjóðlega flokka til þess
að vera kjölfestu liins unga
ríkis. Starf hinna nýju leið-
toga Kongó er engan veginn
auðvelt. í hinu víðlenda ríki
eru 70 stærri ættflokkar, —
margir hverjir mjög óskyldir
innbyrðis, bæði að máli og
menningu.
Enda þótt svo virðist sem
litlar líkur séu á, ða þetta
starf heppnist, þá eru belg-
iskir stjórnmálamenn furðu
bjartsýnir, og ekki síður leið
togar Kongómanna. En þeir
gera ekki lítið úr erfiðleik-
unum, sem fram undan eru.
Mesta hættan er fólgin í því
að algerlega skortir eitt stig
í þróuninni frá nýlendu-
kerfi til sjálfstæðis, — þjóð
legt afl undir sterkri for-
ustu manns, sem allir ætt-
flokkarnir treysta. Belgíu-
menn auðvelduðu sjálfum
sér stjórnina á Kongó með
því að efla ættflokkakerfið
en nú kemur það einmitt
í veg fyrir sameinaða þjóð í
landinu.
Framhald á 14. síðu.