Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1890, Blaðsíða 5

Nr. 4—5
|>JÓÐVILJINN.
17
landssjóðs e i g i n e i g n, sem véluð hefir j
verið í hendur útlends markaðar, og lands-
'sjóðul' er látinn kaupa aptur út úr véla-
kvinui fyrir fullt fikvæðisverð í gulli. J>ö
að pað sé nú eins einfalt dæmi, eins og
pað er, að 2 og 2 eru 4, að landssjöður
tapar á pes.su kaupi 100 pO. í gulli, pá
isval'a eyrhausarnir: „Nei. og púsund sinn-
xim uci!* eins og peir ímyndi sér, að ekk'i
þurft annað, en að öskra nógu liatt, pá |
ínuni sannleikurinn verða bráðkvaddur!
í>eir segja mvuduglega, að sjóður Islands
aukist, í ofan nefndu tilfelli, um 2000
kr. — e i n m i 11 p a ð s e in h a n n á
a ð g j ö r a o g h 1 ý t u r á v a 111 a ð
g j ö r a , e f í n n b o r g u n í h a n n f e r
a ð 1 ö g u m, svo að p o í m óræka sanu- ;
leíka játa peir þó óvart; — og geta ekki
troðíð pví inn í eyrhauskúpu sínn, að plus j
2000 í seðluin móti minus 2000 í gulli er
œqual 0 á pappírnum, og að plus 2000 í
lögeyri landssjóðs vantar upp á til pess,
að honuin liafi bætzt sá löglegi tekju-auki,
sein þeír sjáltir játa, að hann eigi að fá,
og segja — en ljúgandi — að hann fái!
Með pessu möti er nú hægt að telja
saman gulltjón íslands á póstávísunum
BÍðan 1886. Séðlaupphæðin sem landfó-
geti (eða landshöfðingi ?) liefir tekið við úr
pósthúsínu segir til pess. Klíkan hefir
játað í „Heimskringlu“ 8. maí p. á. að í
árslok 1888 hafi póstávísana skuldin sam-
an talin verið orðin að minnsta kosti
900 000 kr,
og geri maður að árið 1889
hafi verið ávisað eins miklu
bg 1888, eða rúmum 340 000
kr. og að þrír fjórðu þar af
hafi verið í seðluin, pá yrði pað g55 000 -=-
Svo að við síðustu áramót
ætti hreint gulltjón íslands
fiíðan bankinn var stofpaður
að hafa verið komið upp i_______________
eitthvað un) , . , . . , 1 155 000 —
Með öðrum orðum f pær
300 000 kr., eða svo, í seðluin sem á gangi
lmfa verið síðan 1886 |wfa verið stráfelhb
ar fjóruin sinnum. þetta jpá nú ekk) hoyr- j
ast í Keykjavík, pví að finanzpostnlarnir j
Björn Jónsson og Páll Briem prédika pað, j
að i pástávísanamáli pessp sé ekkert skuld
lioipa e p t i r s t ö ð v a r hejiuar í ársUik
hvprl!
$h livað liefði nú nlðurstaðan orðið ef |
lani|shöfðingi 28, maí, 1886 hefði gætt
fiátylUn sinnar, og fyrirboðið möiuuuu að
Jeggja |nu í ríkispústsjóð' í Jtoykjavík ajuU
virði póstávísana á útlönd í öðrum eyri en
ríkismynt? það, að ísland hefði aldrei
komizt í eyris skuld við ríkissjóð fyrir. póst-
ávísanir til útlanda. þetta gefur öllum
að skilja, er um augnablik líta með meðal-
greind á málið. Póstávisana andvírðið,
myntin, hefðí verið í r i k i s s j ó ð i, frá
pví að póstmoistai’í tók við pvi, :ið eins
g o v m t hjá landssjóði, pangað til aðnl-
fjárhirzla j’íkisins vitjaði pess. það hefði
náttúrlega verið fyrir utan fjárlög lands
og landsreiknínga, og ekki haft hin mijjnstu
áhrif á fjárhag landssjóðs. þá hefðu erjg-
ar gulibyrgðir tænjzt eins og nú gjöiást úr
landssjóði yfir í útlendan peningamarkað
með vélaðri söiu á lögeyri landssjóðs, þá
iiefði land átt pá niiljön gulls óhreyfða
tíl eigin parfa sinna, sem seðil-pöstávisana-
fyrirkomulagið nú liefir sópað úr pví yfir
í peninganjarkað Ðanmerkur á að eíns
hálfu fjórða ári.
Nú segír reyndar „tsafold“ 19. okt. f.
á,: — „bankinn og seðlar hans og óinn-
leysanleg’eiki þeirra stendur ekkí í neinu
hinu minnsta sambandi við þessí skulda-
skipti“, og petta áréttar ritstjórinn 22.
marz þ. á. í bíríBfnum tón, er hann seg-
ir: — „Ekki var bankinn kominn 1882 og
pá var samt skuldin við ríkissjóð 50 pús.
kr. Ekki var liann kominn á stofn 1885
og þá var skuldin samt komin upp í 140
pús, kr.“, Skoðunj nú áréttið fyrst. jþessi
sami höfundur segír í „Isafold“ 9, jhli p,
á, að árið 1882 hafl landssjóður haft
118 600 kr, afgang af tekjuijj fram yfir
útgjöld og árið 1885 22 000 kr,! Fram-
burður ritstjórans pví 22, marz auðsælega
tilhæfulaus. þá er nú setningin frá 19.
okt. f. á. Berum hana nú saman við út-
drátt pann úr rejkningsbók i’áðgjafa íslands
yfir viðskipti landssjóðs og rikíssjóðs árið
1888, sem birt var fyrir liörjd ráðvendnis-
majmsijjs og finanz-séníisijjs Páls Briem í
„þjóðólfi(í 9. ijjal, p, á, það ár segir ráð-
gjaftjjjj að ríkissjöður hafl út borgað fyrir
ís}enzkar póstávisajjir yfir 340 000 kr, Ef
þrir fjórðu af pessari upphæð voru seðla-
ávisajjir pá nemur pað 255 000 kr., og pað
vita állii’, að pessa skuld verður landssjóð-
ur að endurgreiða ríkissjóði í gulli. Og
pó heldur ritstjóri „lsafoldar“ pví bíræfinn
íram, að s e ð 1 a r n i r, sem þessi ávisana-
upphæð hvijir á, standi „ekki í neiiju liinu
minnsta sambandi vjð pessi skuldaskipti“!
það er hvorttveggja, að íslendingar eru
enn.ómájga börn i finanzmálum, enda lætur
„ísafold11 pá gjalda pess grimmilega,
Ritstjóri „ísafoldar“ talar inannalega og
montaralega um pað í blaði sínu 22. marz,
að pað purfi svo sem ekki að óttast, að
seðilávísana skuldin við ríkissjöð vaxi, ef
bara land verji tekjum sínum til pess, að
borga h a n a, hvað sem öðru líður. Mann-
inum er ekki enn búið að lærast pað, hvað
skuld er. Hann hyggur, að skuld sé
aldrei nema eptirstöðvar skuldar við árs-
lok hver, eða lætur sem hann viti pað ekki,
og vantar pað pó ekki, að „Lögberg“ og
„Heimskringla" hafi sagt honum full Ijós-
jega til svndanna í pojin pujjkti. En pað
er pað einkennilega við ritstjóra penna í
finanzmálinu, að lmnn heldur að pað mál
sé eitt af peim, sem hver megi liafa uin
pá pvorúðarmeiningu sem honum póknast.
I Hann er nefnilega ekki kominn svo langt
á leið með stöfunina í finanznjálum að vita,
að uijj úrlausn gefins fiijahzdæmis, eins og
pess, sein mi er á dagskrá ísjands, er eins
ómögujegt að jijtfa tvær meijiingar eins og
um pað, að „tvejr og tveir eru fjórir“.
Yfir petta er hann svo manna- og montara-
lega hafijjn. að ljann fæst ekki tij að taka
sönsunt pó reynt sé að troða peim í hann
með rothöggum, þó nú Björn ekki skilji
pað, pá skijja pað landsmenn haus samt,
að, skykji nú verandi póstávísana fyrir-
komulagí halda áfram, pö ekki sé lengur
til tekið en tiu ár til, og væri gogn seðl-
um gefnar út ávísanir fyrir pó ekki væri
nema 250 000 kr, á ári, pá safnaði lands-
sjóður sér, á peim fáu árum, skuld upp
á hálfa priðju miljón í gulli við rikissjóð
=- p v í s k u l d e r a 111 s e m nj a ð u r
skyldast tjlað borga, hvenœr
s e m s ú borgunverður — og pað
pá skukl, er væri honum h r e i n t o g
beint tap í gulli, því optar setn
ritstjóri „IsafoldarH reynir að neita pessu,
pess hraklegar er pað sjálfsagður hlutur,
að hann fari, og allir peir, er nteð honunt
verja ltinn fársfulla úrskurð landshöfðingja
frá 28, maí, 1886, pví hann er uppspretta
allra Islands verstu finatjsmeina i pessari
tið.
Ritstjóri „ísafoldarM talar af miklu óviti
og af samvjzkulausu kærulevsi í blaði sínu
22. marz, þ. á., er liann heldur, að pað
sé alveg liið sarna, hvort landssjóður leysi
ijjn, oj kaupi af ríkissjóði, seðla síhn, ó-
innleysanlega að lögutn, eða að peir sé
gjörðjr initleysanlegir í bankann. það er
i nú eitt með öðru illu, sem af landshöfð-
j ingja bréfinu góða 28, maí, 1886 stafar,
uð eigandi landssjóðs, pjóðin, er svipt poim