Alþýðublaðið - 21.06.1960, Qupperneq 4

\
;s
\
V
V
S
\
V
s
V
V
i
V
§
í
I
V
V
,v
s
§
%
s
s
s
s
s
s
s
!
\
:
l
VÆNTANLEGA
fyígja síldveiðiunum
miklar vökur nú í sum
ar, eins og endranær og
eiga síldveiðar í því efni
ýmislegl sammerkt með
stríðum. Oilum er ljóst
að menn geta ekki enda
Iaust vakað, en það er
stundum næsta ótrúlegt
hve hægt er að komast
af með lítinn svefn um
Iengri tíma, eins og
frægt er af sögum frá
veiðum og stríðum.
Margar sögufrægar per
sónur hafa þurft Iítið
að sofa og hlotið nokk-
urt frægðarorð af því
einu. Minni frægð hef-
ur fylgt þeim mönnum,
sem á íslenzkum skút-
um og togurum lögðu
nótt með degi unz fæt-
urnir sviku fyrr en
svefninn gat sigrað þá.
OG enn verður vakað fyr-
ir Norðurlandi og vi,ð síld-
arvinnsluna og komi mikil
aflahrota má búast við að
vakan verði löng og ströng.
Það er því raunar ekki á-
stæða til að geta hér merki-
legs leiðbeiningarrits, sem
nefnist Svefn án lyfja, ef
ekki kæmi það til, að þar er
getið mikilla og frægra vöku
garpa, og einnig skýrt frá
eðlilegum svefnvenjum eða
svefnháttum manna. Svefn
án lyfja er eftir -Erik Olaf
-Hansen og er að sínu leyti
samskonar bók og Grannur
án sultar, sem kom út í vet-
ur. Kristín Ólafsdóttir lækn-
ir hefur þýtt báðar þessar
bækur, en Iðunn gefið út.
Margir eiga við svefnleysi
að stríða, sem þeir reyna að
vinna bug á með lyfjum. Er-
ik Olaf-Hansen er hollráður
maður og óefað geta margir
svefnleysingjar fundið lausn
við vandamáli sínu í þessari
bók. Hún er skemmtilega
skrifuð eins og eftirfarandi
kafli um svefnvenjur frægra
manna sýnir, sem sumir
hverjir hafa í engu verið eft-
irbátar síldveiðiskipstjóra
um vökustyrk.
crrírstttíift éatíWÍM
Napóleon svaf aðeins 4—5
klukkustundir á sólarhring
á stórveldistímum sínum.
Verður þó ekki annað sagt
en hann hafi unnið andleg og
lí-kamleg stórvirki, sem eng-
ar hliðstæður eiga sér í heim
inum, að vísu af annarri teg-
und en Pétur og Páll eiga
við að etja. Eftir fyrsta ósig-
ur sinn í orustunni við Asp-
ern. sem er lítið sveitaþorp
í nánd við Vínarborg, en þar
tókst Karli erkihertoga, hinn
21. maí 1809, fyrstum manna
að hagga lítið eitt sigursæld
hans, féll franski keisarinn
í fastasvefn og rumskaði
ekki fyrr en eftir 36 klukku-
stundir. Á meðan orustan
við Waterloo geisaði, en þar
beið Napóleon einnig ósigur,
sofnaði hann á hestbaki. Það
var um hann líkt og marga
aðra. Þegar vel gengur, eru
menn óþreytandi, en mæti
þeir andstreymi þyngir þeim
í skapi, þeir verða hnuggnir
og reyna oft að leita á náðir
svefnsins.
Ýmsir litu svo á, að ekki
gæti verið með felldu, hve
léttsvæfur Napóleon var,
hann hlyti að hafa æxli í
heilanum. Síðar á ævinni,
eftir að hann var fluttur til
St. Helenu, sótti svefn hans
í eðlilegt horf. Úr því þurfti
hann að sofa 8—9 klukku-
stundir á sólarhring.
Það er alkunna, að fjár-
hættuspilarar geta haldið
sér vakandi við spilaborðið
dag og nótt, á meðan æsing-
urinn er f hámarki og eng-
inn veit, hvort heldur bíður
þeirra fjárhagslegt hrun eða
stórgróði. Þá er einnig vitað,
að menn, sem starfa að and-
legum málum, kaupsýslu-
menn og ýmsir aðrir, sitja
yfir vinnu sinni 15—16
klukkustundir í einni lotu, í
stað þess að venjulegur
starfsmaður er búinn að fá
nóg eftir 8 klukkustunda
vinnu. En þess ber að gæta,
að kaupsýslumaðurinn hefur
fjölda áhugaefna viðvíkj-
NAPOLEON
CHURCHILL
andi starfinu, sem undir-
menn hans hafa ekki. Hann
er að framkvæma eigin hug-
sjónir sínar og skapa eigið
verk, og hans er tækifærið
að afla sér f jár og frama. -
'Vafalaust er það hrifning
og eldlegur áhugi á viðfangs
efni því, sem verið er að
reyna að leysa, sem rekur
bæði Napóleon og hina
smærri spámenn áfram án
þess að unna sér hvíldar. Ef
ung stúlka er á dansleik og
vekur aðdáun allra, líður
langur tími, þangað til hún
fer að þreytast. Þetta kemur
vel heim við hinar nýju
kenningar um svefninn, að
það séu hin stöðugu hrif ut-
anfrá, sem haldi okkur vak-
andi, en dragi úr þeim, taki
okkur óðar að syfja.
Sofum við í raun og veru
óþarflega mikið? Edison,
sem sjálfur lét sér nægja 4
tíma svefn á sólarhring, hélt
því fram, að menn sóuðu
tímanum óhóflega með öll-
um. þessum svefni og senni-
lega færði svefnþörf og svefn
drungi alþýðu manna hana í
stöðugt sljóleikaástand. Fyrr
á tímum sváfu menn meir en
nú, og því er spáð, að fram-
vegis muni svefnþörf þeirra
fara minnkandi. Átta verk-
fræðingar, sem ljúka skyldu
ákveðnu starfi, unnu 5 vik-
ur í skorpu og sváfu aðeins
3—4 klukkustundir á sólar-
hring. Ekki varð séð, að þeir
biðu tjón á heilsu sinni, og
ástæðuna til, að þeir þrauk-
uðu svona lengi, má ef, til
vill finna í því, að þeim hafi
þótt nokkur íþrótt að ljúka
verkinu á mettíma. Við dag-
leg störf geta slík vinnu-
brögð aldrei orðið regla. Á
hinn bóginn geta þessi dæmi
sýnt, að fjöldi manna sefur
óþarflega mikið.
Tæpast getum við öll orð-
ið eins og Edison. Sá and-
ríki hugvitsmaður fór jafn-
an á fætur klukkan 3 að
nóttu og sat enn við vinnu
sína- þegar klukkan nálgað-
ist miðnætti. Þó að hann
væri alltaf að vinna, virtist
hann aldrei eiga annríkt.
Hann fór sér að engu óðs-
lega. virtist ekki keppast við
og öll taugaveiklun var hon-
um framandi. Verið getur,
að honum hafi tekizt vegna
hins rólega vinnuhraða síns
að veita sér nokkurra mín-
útna hvíld annað kastið.
Auk þessa hefur hinn ó-
venjulegi áhugi hans rekið
hann áfram. Hið sama verð-
. ur sennilega uppi á teningn-
um hjá öðrum frægðarmönn
um, sem kunnir eru að því
að hafa unnað sér aðeins 4—
5 tíma hvíldar á sólarhring.
Má þar til nefna Humbolt,
Mirabeau, enska skurðlækn-
inn Hunter, Friðrik mikla,
Schiller, Alexander mikla,
Lincoln, Darwin og Herbert
Spencer.
Öll sanngirni mælir með
því að geta þess, að fjöldi
framámanna hefur einnig
kunnað vel við sig í bólinu.
Churchill hefur ævinlega
fengið sér hádegislúr, og
jafnvel á meðan stríðið geis-
aði, háttaði hann á hádegi
ofan í rúm og dró fyrir
glugga, áður en hann lagði
sig til svefns. Sumar fræg-
ustu ræður sínar samdi hann
í rúminu, en las blöð á með-
an og reykti vindla. Oft voru
þýðirigarmiklar ráðstefnur
haldnar í svefnherbergí for-
LINCOLN
sætisráðherrans. Milton rit-
aði mestan hluta Paradísar-
missis í rúmi sínu, og Bern-
hard Shaw vann við sæng-
urpúlt með sínu lagi. Frið-
þjófur Nansen svaf á heim-
skautsferð sinni um 20 tíma
á sólarhring.
Þessi dæmi, sem nú Hafa
verið tilfærð úr sögunni,
hafa fráleitt mikið sönnun-
argildi. Þau lýsa að vísu
margs konar tilbrigðum í
eðli mannsins, sem raunar
eru alþekkt, og einnig því, að
menn geta þolað ótrúlegt á-
lag stuttan tíma. En engar
algildar reglur um meðal-
menn er unnt að leiða af
þessu, og svipað má segja
um rannsóknir þær á svefn-
förum manna, sem geim-
fræðingar hafa fengizt við
á síðari árum. Sennilega
fara fæst okkar fljúgandi til
tunglsins, en verið getur, að
rannsóknir þær viðvíkjandi
svefni, sem framkvæmdar
hafa verið til undirbúnings
slíkri ferð, geti haft þýðingu
fyrir okkur öll.
Það hefur komið í ljós, að
menn geta auðveldlega tam-
ið sér allt aðra hæfti en þeir
eiga að venjast. Menn vinna
á daginn og sofa á nóttunni,
af því að það samræmist
kröfum þjóðfélagsins. Hin
daglega breyting á líkams-
hita mannsins — sem fylgir
vöku og svefni á sér ekki
stað í nýfæddu barni. Þessa
hrynjandi ávinnur hver ein-
staklingur sér strax á fyrsta
ári, er hann venst gangi lífs-
ins, síðan styrkist hann sí og
æ við þær föstu reglur um
hvíld og starf, sem tilvera
okkar er háð.
V.
%
\
\
V
v
V
V
V
V
V
S
S
s.
;
V
V
V
;
c
s.
s.
V
V
V
V
s,
c
V
s
s.
s,
V
i
V
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
21. júní 1960 —
Alþýðublaðið