Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.01.1900, Blaðsíða 5

XIV, 3.-4.
Þjóðviljinn .
13
á lolmðar dyr, sjáum skámmt fram í tím-
ann, og alls ekkert út fyrir sjóndeildar-
hring þessa litla jarðhnötts, er vér
byggjum.
Hve leiðinlegt yrði eigi lifið, ef vér
vissum allt frá fyrstu, svo að ekkert
gæti komið oss á óvænt?
Ef vér vissum fyrir fram, hvernig
„dagurinn eptir dauðann“ myndi verða,
þá myndi dýrð hans í vorum augum
verða hálfu minni, og meira en það.
En, sem betur fer, getum vér alls
ekkert um þetta vitað.
Jafn vel andatrúarmennirnir geta það
ekki, því að andarnir segja, að það sé
þess eðlis, að ekki sé auðið, að skýra
frá því dauðiegum' verum.
Og þessu á jeg svo ofur hægt með
að trúa.
Hvað væri svo sem í það varið, ef
það væri svo lítiJfjörlegt, blátt áfram,
og likt þessu lifi, að vér gætum skilið það.
Nei, til allrar hamingju, þá getum
vér að eins skapað oss um þetta ein-
hverjar íinyndanir eða óglöggar draum-
sjónir.
En þegar sá dagur kemur, þá ber
margt alls óvænt fyrir oss alla.
Lifið hefur óþrjótanda upp á að bjóða.
----ooogooo-----
f
Ur bréfiim.
Um ritdóminn um Bókmenntafélags-
bækurnar eptir ónefndan höfund, er
undirskrifaði „Yaleu í „Þjóðv. ungau,
ritar merkur maður oss ný skeð: „Rit-
dómurinn í „Þjóðv. ungau um Bók-
menntafélagsbækurnar þ. á. (1899) líkar
mér ekki. — Þar eru „krítíseraðir“ smá-
munir, sem lítið þýða, og almenningur
veit ekki af, — enginn, nema sárfáir
stafsetningar-þrælar, — en ekki nefný á
nafn það, sem mest er í varið, að Is-
landsfréttirnar í Skirni eru einskis virði,
ófullkomnar og gauðrangar. — Það var
heldur orsök, til að setja út á það. —
Það þarf heldur ekki sérstaka sagnfræð-
inga, til að hafa gagn af fyrri ritgjörð-
inni í Safni til sögu íslands (4. hepti),
eins og ritdómarinn segir, ekkert, nema
að vera kunnugur Sturlungu; en þeir
eru má ske fáir mi orðið“.
Grreinin „Botnverpinga-atferliu, sem
prentuð var í 60 nr. „Þjóðv. ungau, fær
hvívetna beztu viðtökur, þar sem til
hefur spurzt, og þykir maklega húðfletta
apturhaldsliðið. — í einu bréfi, sem vér
höfum hér liggjandi fyrir framan oss,
er komizt svo að orði: „Það er grein,
sem ætti að vera lesin á hverju heimili
með athygli, og ætti að vera höggvin í
marmara við hverjar húsdyr, þar sem
„Þjóðólfur“, og önnur óþverrablöð fara
innu.
Út af ummælunum í fyrri bréfkafl-
anum, finnum vér ástæðu, til að taka
það fram, að eins og stafsetningin er í
sjálfu sér mjög þýðingarmikið atriði,
þegar um varðveizlu vorrar fógru og
forngöfugu tungu er að ræða, þannig er
það sérstaklega vítavert af Bókmennta-
félaginu, hinu eina vísindalega fræðifé-
lagi landsmanna, að láta sjást í ritum
sinum jafn hneixlanlega, og sjálfri sér
í alla staði ósamkvæma stafsetningu, eins
og cand. mag. Bjarni Jónsson frá Vogi
hefur að bjóða.
Það á líklega langt í land enn, að
allir rithöfundar hér á landi fylgi einni
og sömu stafsetningu, og er það sök sér,
ef fylgt er einhverri fastákveðinni reglu,
og þá annari reglu, en þeirri, að reyna
að afskræma málið, og rita allt sem
heimskulegast, ósamkvæmnast og vit-
lausast. — Slíkt má engum óátalið hald-
ast uppi, og allra sízt Bókmenntafé-
laginu.
Hvað íslandsfréttirnar í Skirni snertir,
þá erum vór höfundinum aptur á móti
fyllilega samdóma, en sjáum reyndar
ekki, að þær sóu miklum mun ómerki-
legri i þetta skipti, en þær hafa eÍDatt
verið.
Það hefur verið vaninn, að hlaupa
t. d. fram hjá öllum þeim atburðum að
kalla, er valdstjórninni voru að vanza,
af því að fróttirnar hafa jafnan verið
skrifaðar af mönnum, sem ekki hafa
mátt, eða viljað, styggja þá, sem við
völdin voru; og þar við hefur svo bætzt
meira eða minna hirðuleysi fregnritanna,
að hafa uppi á 'fróttunum sem áreiðan-
legustum, og má vera, að nokkru meira
kveði að því að þessu sinni, en að und-
an fórnu. Ritstj.
-----------------
Stephensenska. Hann er þó enn
ögn að hugsa fyrir ættingjunum sínum,
landshöfðinginn okkar.
Yér munum allir, hvernig holdsveikra-
12
vel; en að öðru leyti skýrði jeg honurn ekkert nánar
frá þessu.
Það er óþarft að skýra hér frá tilraunum mínum
nótt eptir nótt; en þess varð eg Var, að dag frá degi
tokst mér æ betur og betur að festa huga minn ein-
göngu við það, sem eg vildi.
Þrisvar sinnum sýndist mér jeg í þoku sjá sömu
skuggamyndina, en í öll skiptin kom yfir mig eitthvert
mat^eysi, eða jeg heyrði þá einhvern skarkala, sem aptr-
aði því, ag j6g feDgi neytt krapta minna einmitt það
augnablihið^ sem eg mest þurfti þeirra við.
Hér til mikillar ánægju fann jeg, að jeg tók nú
að gerast mjög leikinn í því, að festa hug minn þegar
eingöngu við hvað, sem jeg vildi, og gerði jeg því hin-
ar ýtrustu tilraunir til þess, að fá að sjá þenna kynlega
gest, og notaði til þoss eins konar segulmagnkynjaðar
handhreifingar, svo sem eg ætti við sýnilegan líkama.
Svo var það eitt skiptið, þegar klukkan sló eitt,
að öll skilningarvit mín voru næmari, en nokkuru sinni
Ur, Og held jeg, að jeg hafi aldrei haft jafn mikinn
^ilja-styrkleika til að bera, sem þá.
Jeg dró andann djúpt og reglulega.
Hvernig á þessum tilfinningum mínum stóð, gat
.log að vísu eigi gjört mér grein fyrir; en jeg var afar-
giaður og hrifinn.
Æisingin og áreynzlan, sem fyr hafði þjáð mig, var
nu orfið, 0g mér fannst, sem þægilegan hita leggði um
alla limu mína.
Og er eg hélt áfram, að gera þessar segulkynjuðu
handa-hreifingar, er fyr gat eg um, var mér, sem mér
hnndist, sem eitthvað afl drægi á móti.
5
nokkurt erindi hingað upp um þenna tíma nætur, og
kom mér því til hugar, að verið gæti ræningi, sem biði
má ske enn fyrir utan dyrnar.
Jeg var vopnlaus, og engrar hjálpar að vænta, því
að bjöllustrengurinn i herbergi mínu lá til þess hluta
hallarinnar, sem enginn bjó í, og hafði jeg ekki enn
fengið þetta fært í lag.
Jeg spratt því hvatlega upp, gekk að hurðinni, og
tvílæsti henni, og hleraði svo við hurðina nokkurar mín-
útur, til þess að vita, hvort eg ekki heyrði, að gengið
væri burt aptur; en þar var steinshljóð.
Loks fleygði eg mér þá í fötunum upp í rúmið,
og sofnaði brátt.
Daginn eptir sár-skammaðist eg mín svo fyrir
hræðsluna, sem hafði gripið mig, komst að þeirri niður-
stöðu, að jeg væri taugaveiklaður, og einsetti mér því,
að hreifa mig meira á daginn.
Jeg spurði brytann, Lemke gamla, hvort hann
hefði gengið upp stigann síðla nætur.
Lemke, sem var maður gamall, ©r í mörg ár
hafði verið i þjónustu frænda míns sáluga, svaraði mór
í all-kynlega vandræðalegum tón:
„Nei, náðugi herra, enginn af vinnufólkinu hefur
farið hór upp“.
Mig fór að ráma hálf-óglöggt í einhverjar drauga-
sögur, sem jeg hafði heyrt.
Skyldi þá vera reimt hér í höllinni Thurnau,
og skyldi jeg hafa fengið vofurnar að erfðum með
höllinni?
Ekki vildi eg samt neitt fara að grennslast eptir
þvi, til þess að gera ekki vinnufólkið hrætt, eða vekja