Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.12.1900, Blaðsíða 6

190
ÞjÓÐVILJINN.
XIV, 47.-48.
Allir sjbmenn œttu að tryggja líf sitt,
til þess að vita sínum nánustu betur borgið
í efnalegu tilliti, og geta goldið hverjum
sitt, ef þeirra missir við.
Yrði þetta almenn rgla, myndi efna-
hagur almennings í sjávarsvmtum breytaú
stbrum til batnaðar, eptir nókkurn árafjölda.
Ehhi er samt til neins, að leggja út í
það, að ajla sér lífsábyrgðar, nema höfð
sé hirðusemi á því, að greiða jafnan ið-
gjóldin á réttum tíma.
Bókf regn.
Islenzk stafsetningarorðbbk. Björn
Jbnsson hefur samið að tilhlutuu blaða-
manuafólagsins. Rvík 1900. 64 bls. 8v-°.
Bók þessi er ætluð til leiðbeiningar
þeim, er aðhyllzt hafa stafsetningu blaða-
mannafélagsins, sem þegar hefur rutt sér
all-mikið til rúms meðal lærðra manna,
þrátt fyrir megna mótspyrnu rektors
Björns M. Olsen og H. Kr. Friðrikssonar,
fyrverandi islenzkukennara í latínuskól-
anum.
Vér höfum enn eigi haft tök á því,
að kynna oss bók þessa til fullnustu, og
verður hennar þvi ef til vill getið ná-
kvæmar hér í blaðinu síðar.
M annalát., 6. nóv. síðastl.
andaðist Olafur bóndi Sigurðsson að Fjarð-
arseli í Norður-Múlasýslu, 72 ára að aldri,
alkunnur dugnaðar- og atorku-maður. —
Hafði hann búið á eignarjörð sinni Fjarð-
arseli í 22 ár, kvæntur Ouðnyju Tbmas-
dbttur, er nú lifir hann, í hárri elli. Þau
hjón áttu að eins tvo sonu, Guðmund og
Vtgfús, er báðir bafa látizt á þessu ári.
I Skagafjarðarsýslu er nýlega látinn
Gunnar Olafsson i Asi í Hegranesi, son-
ur Ólafs dbrm. Sigurðssonar, en bróðir
Björns augnalæknis. — Hann var talinn
efnilegur maður.
----------------
Háðungar-varðar. 1 borginni Genua á Ítalíu
standa enn nokkurir steinar, eða varðar, sem
reistir haí'a verið einstökum mönnum til háð-
ungar.
A einum þessara varða er t. d. letrað:
„Til svívirðilegrar endurminningar um
Júlíus Caesar Vacchero, þorpara mesta, sem á
náðar-árin, 1628 nálshöggvinn var, til mak-
legrar refsingar fyrir samsæri geg.: lýðveld-
inu, auk þess er eigur hans voru upptækar
gjörðar, synir hans iýstir útlagar, og hús hans
við jörðu jafnað“.
Á öðrum steini er letrað:
„Árið 1660 er steinn þessi reistur til ævar-
andi smánar fyrir John Paul Balbi, versta
mann, svívirðilegan morðingja, falsara og fals-
myntara, alkunnan þjóf, og íllræmda skatta-
hlóðsugu, er lýstur hefur verið landráðamað-
ur, fyrir samsæri gegn lýðveldinu, auk þess
er eigur hans hafa verið gjörðar upptækar,
Bynir hans dæmdir í útlegð, og hann sjálfur
til gálgans.
Um Balbi þenna vita menn það, að hann ætlaði
að svikja Genua-horg í hendur Frökkum á aög-
um Mazarin’s, er mestu réð á Frakklandi á
rikisstjórnarárum Önnu drottningar (1641—’53).
En Balbi komst undan, og sparaði höðlinum
ómakið.
Lítil athugasemd. Ekki er
það alls kostar rétt, sem „Isafold‘£ hefur
verið skýrt frá, að Reykjavíkurkaupmað-
urinn (Copeland & Berrie), sem fisk
keypti hér við Djúp, að nokkru leyti
gegn peningaborgun, siðastl. sumar, hafi
boðið 60 kr. fyrir málfisks skippundið,
og kaupmenn hér á staðnum boðið þá
sama verð.
Það var síður en svo, að þeir Copeland
& Berrie sprengdu upp fiskinn liér vestra,
eða sýndu nokkra viðleitni til þess, því
að þeirra boð í fiskinn var: 55 kr. fyrir
málfisk, 40 kr. fyrir smáfisk, og 30 kr.
fyrir ísu.
Nokkuru síðar kváðu svo kaupmenn
hér upp sitt verð: 60 kr., 45 kr. og 35
kr., og kornst þá umboðsmaður þeirra
Copeland’s & Berrie’s víst í töluverðan
vanda, en varð að fylgjast með ísafjarð-
arverðinu, til þess að fara ekki slyppur
og snauður. Að minnsta kosti lét hann
þá ýmsa hér vestra á sér heyra, að hann
vildi helzt ekki taka fisk með þessu
verði hjá öðrum, en þeim, er fengið hefðu
salt eða aðrar vörur hjá þeim félögum.
Hafi þeir félagarnir Copelund & Berrie
haft heimild frá umbjóðanda sinum á
172
„Hver þremillinn“, mælti etazráðið gramur, „hvi
þurfti nú endilega að trufla okkur? En jeg vil svei mér
ekki hafa hann hingað inn, til að ónáða okkur.
Hleyptu honum inn í borðstofuna, Inger! þar get
jeg talað við hann.
Og þú, doktor! Bíddu mín hérna nokkra stund
Jeg kem strax aptur, og skaltu þá fá svar, sem þér hæfir
því máttu trúa“.
Að svo mæltu þaut etazráðið út.
Þegar etazráðið var farið, var eg einn eptir í stof-
unni, og gekk þar um gólf fram og aptur.
Jeg varð að gera eitthvað, til að stytta mér stundir
og fór þá að lita á landabréfin, sem héngu þar í her-
berginu, og síðan að hnýsast i bókasafnið, sem var
bæði mikið og skrautlegt.
Etazráð Thöger Hansen hefur alltaf verið mesti
bókavinur, og á því mikið af bókum, sem hann hefur
keypt við og við.
Meðal bóka hans eru og ýmsar sjaldgæfar bækur,
sem bann er mjög rogginn af, og óspar á, að sýna þeim,
sern bókum unna.
Mér datt i hug að svipast eptir, hvort bann hefði
eignazt nokkrar nýjar bækur, siðan eg leit seinast í
bókaskápinn.
Það er unun fyrir bókavini, að líta á bókaskápana
etazráðsins, viuar míns.
Já, það er unun, að sjá fagurlega og vel innbundn-
ar bækur, í snyrtflegum röðum, standa beÍDar og hreif-
ingarlausar, eins og fylkta hermenn í einkennisbúningum.
Jeg strauk hendinni mjúkt og hlýlega eptir nokkr-
um skrautlegustu bindunum.
177
„Lestu sjálfur, Thöger“.
Etazráðið hélt skjalinu upp að ljósinu, og fór að lesa.
A meðan hann var að lesa, tók andlit hans tíðum
litaskiptum, og aptur og aptur mælti hann hálf-stamandi
við sjálfan sig: „Guð minn, guð minn, hvað er þetta.
Getur þetta verið? Hvaðan kemur þetta?“
Jeg skýrði honum nú frá því, að jeg hefði tekið
gömlu skræðuna úr bókaskápnum, til þess a3 stytta mér
stundir við það, að blaða ögn i henni, meðan etazráðið
væri úti, að jeg hefði þá misst bókina á gólfið, og hvern-
ig það hefði atvikazt, að erfðaskráin fannst.
Etazráðið reyndi nú auðsjáanlega að taka á allri
stillingu sinni, fékk sér stól, tyllti sér niður við hlið
mér, og mælti:
„Heyrðu Fritz, við skulum rannsaka skjal þetta báð-
ir i sameiningu, og reyna, að komast fyrir sannleikann-
Sé skjal þetta, sem sýnist; sé þetta i raun og veru
erfðaskrá Franz Hansens, þá hefur ætt mína í dag hent
rneiri ógæfa, en þig, eða nokkurn annan, grunar“.
„Segðu heldur meiri g»fa, Thöger“, anzaði eg, „þvi
að gæfa er það vissulega, að komast að sannleikanum,
hve beiskur sem hann kann að vera, og að geta bætt úr
þvi, sem rnaður kann að hafa brotið gegn öðrum“.
„Skyldu mína vil eg ávallt gjöra“, svaraði vinur
minn alvarlega, „og skylda mín i þessu efni er nú fýrst
og fremst í þvi fólgin, að afla mér fullrar vissu um það,
hvernig í öllu þessu liggur, hve þungbært sem mér kann
að vera það“.
„En liltu á“, mælti hann svo enn fremur, „hvað
er það, sem er ritað hérna aptan á skjalið?“
í