Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 16.03.1901, Blaðsíða 2

42
Þjóðviljinn.
XY, 11.—12.
Hann lók peðunum sínum 1899 ná-
kvæmlega, sem ’97.
Niðurstaðan varð því, sem áður, að
málið var fellt.
Yið kosDÍngarnar ný afstöðnu voru
og lallar hans úti, og embættis- og pen-
ingavaldinu sem ósleitilegast beitt, til að
blekkja og hræða kjósendur.
Það er þvi auðsætt, að sama spilið
verður nú leikið upp aptur á þinginu í
sumar.
Og hvernig svo sem flokkaskipting-
unni er nú sagt varið í orði, þá er það
að voru áliti tæpast neinum vafa undir
orpið, að þegar landshöfðingjavaldið, með
peningavald bankans og Vídalíns að bak-
jarli, leggur sig fram, þá fellur rnálið
enn á Dý á þinginu í sumar.
Landshöfðingi veit þetta fyrir fram,
og má því vera óhræddur.
En auðvitað talar hann á þinginu,
sem stjórnbótaflokkurinn vill heyra, —
fyrir ráðherrann!
Um þessa sönnu afstöðu málsins get-
ur hvorki núverandi, né fyrverandi ráð-
herrum ókunnugt verið.
Svo eiginleg er leikara-íþróttin eigi
landshöfðingja vorum.
Það virðist því óefað, að hefði ráð-
herrum Islands, er stjórnarskrárbreyting-
unni hafa tjáð sig fylgjandi, verið það
nokkuð alvörumál, að fá breytingunum
framgengt, og leiða þjóðina út úr ógöng-
unum, þá hefði þeim þröskuldinum löngu
verið vikið úr vegi, sem einn stendur
fyrir.
Iiandshöfðingi hefði þá, með
öðrum orðum, löngu fengið
bendingu um það, að beiðast
lausnar, og fengið hana náðar-
samlega veitta, og — stjórnarbótin
væri þegar fengin.
Það, að landshöfðinginn er látinn
sitja, og fær að leika sitt allkunna
laumuspil í stjórnarskrármálinu, hafandi
í verkinu ráðherrann að háði og narri*,
það virðist því óneitanlega benda til
þess, að ráðherranum standi i raun og
veru svo hjartanlega á sama, á hverju
veltur.
Það sýnir öllu betur, að Island er í
raun og veru ráðherralaust, þrátt fyrir ráð-
gjafabrotið danska.
Má að vísu vera, að nokkru valdi
um, hve óstöðugir ráðherrarnir hafa verið
í sessi í Danmörku síðustu árin, vegna
politiska ástandsins, sem þar er, og sést
það þá hór enn, sem fyr, hve afar-baga-
legt það er oss íslendingum, að hafa
ekki sérstakan ráðherra.
En hvernig sem því er varið, þá
verður því ekki neitað, að áhuga- og að-
gjörðar-leysi danska ráðherrans hefúr
komið hart og bagalega niður á þjóð
vorri þessi síðustu árin, og ráðherra- og
*) Eitthvað í þessa átt var það óneitanlega,
er hann fékk ráðherrann, til að útnefna þá
stjórnbótavinina(n Júlíut amtmann og dr. Jóvas-
sm, i Stað þeirra Hjaltalín’s og L. E. Sveinbjörm-
sonar, sem landshöfðingi hafði beitt gegn
stjórnhótinni 1897. Ritstj.
forustu-leysið verið oss öllu tilfinnanlegra,
en nokkuru sinni áður. —
Sem aðra leið, er leitt gæti út úr ó-
göngunum, mætti líka benda á útnefn-
ingu sórstaks íslenzks ráðherra, er væri
til staðar í Reykjavík um þingtímann að
sumri.
Landshöfðingi Magnús Stephensen
væri þá þegar politisk fallin stærð, og
gæti ekki beitt sér gegn málinu, nó unn-
ið því neinn teljandi skaða, er kunnug-
ur maður væri kominn i ráðherrasessinn.
Ymsir dilka hans vendust þá sam-
stundis undan, og allt gengi, sern í sögu.
En slík röggsemi, að fá sórstakan is-
lenzkan ráðherra skipaðan nú fyrir þing,
útheimtir alvöru, áhuga, — vilja.
Það fer í bága við stjórnar-aðgjörðar-
leysið ráðherrabrotsins, sem orðið er að
rótgrónum vana.
Ekkert er því sennilegra, en að ís-
lendingar sitji enn um hríð í sömu ó-
göngunum.
ValdfýsnÍD og eigingirain sigra í
heiminum tíðum.
1 efri málstofu frakkneska þingsins var ný
skeð rætt um aukin tjáríramlög úr rikissjóði,
herskipastólnum til eflingar, og fórust Mercier
hershöfðingja þá orð i þá átt, að Frakkar ættu
að vera við því húnir, et' í ófrið slægi við Breta,
að geta þá skotið herliði á land á Bretlandi.
Brezki herskipastóllinn væri að visu hálfu
meiri, en herskipastóll Frakka, en þegar þess
væri gætt, að Bretar ættu afar-mikinn verzlun-
arflota í öllum álfum heims, og víðáttumikla
strandlengju beima fyrir, er verja þyrfti, þá
væri alls ekki óhugsandi, að Frökkum gæti tek-
izt, að skjóta þar herliði á land, og heimsækja
refinn i holu sinni.
Arið 1899 var tala lögreglu- og saka-mála á
Skotlandi 176,524, en árið fyrir að eins 165,903.
Stafar þessi mikla aukning lögreglumála af
vaxandi drykkjuskap þar i iandi, og þykir
ýmsum hetri mönnum þjóðarinnar nóg um.
Georg prinz, landstjóri á Krítey, var í vetur
á í'erð til ýmsra stórhöfðingja áifunnar, í þeim
erindagjörðum, að sagt er, að reyna að fh sam-
þykki þeirra til þess, að lýsa eyjuna óháða
Tyrkjum.
Svarið kvað þó alls staðar hafa orðið á sömu
leið, að stórveldin gætu ekki samþykkt neina
hreytingu á stjórnarafstöðu eyjarinnar að svo
stöddu.
Friðrik II Prússakonungur (1740—1786), er
nefndur er „hinn mikli", hafði óheit mikla á
alis konar dýraveiðum, er stórhöfðingjar tiðk-
uðu mjög í þá tíð, sem enn í dag.
Kvaðst hann álíta, að slátrurunum hæri
æðri sess í borgaralegu félagi, með því að dýra-
drápið væri atvinna þeirra, þar sem binir færu
á dýraveiðar sér til skemmtunar.
1 hoðskap sínum til þingsins i öndverðum
desembermánuði síðastl., lagði Mac Kinley for-
seti það til, að herskipastóll Bandamanna yrði
aukinn að mun, og að landher væri jafnan 100
þús. á t'riðartímum.
Það er því mjög hætt við, að hernaðarfarg-
anið, sem Bandamenn hafa að miklu leyti verið
iausir við, leggist bráðum sem þung mara á þá,
ekki síður en Evrópuþjóðirnar.
Yíða i Austurríki, og þá ekki síðnr i nyrztu
héruðunum á ítaliu, eru komin á fót fjölda-
mörg skothús, sem til þess eru ætluð, að þaðan
sé gjörð skothríð í lopt upp, er haglél er i
vændum.
Við skothriðina skapast dálítill hvirfilvind-
ur, er tvístrar haglélinu, svo að regn verður
úr, og þykir sannreynt, að afstýra megi á þenna
hátt, að haglél spilli uppskeru.
Á Langharðalandi (Lomhardíinu) voru síð-
astl. sumar reist um 2000 skothýsi í þessu
skyni.
Prestur kærður.
Óviöfelldin aöferð.
Út af ummæluin yðar, herra ritstjóri,
um mig i grein, sem hefur að fyrirsögn:
„Prestur kærður, óviðfelldin aðferð“, í
síðasta tölublaði blaðs þess, er þér gefið
út hér á ísafirði, óska eg, að þér takið
i næsta blað yðar þessa leiðréttingu:
Það er alveg ástæðulaus sú tilgáta
yðar, að eg muni hafa átt einhvern leyni-
legan þátt í hinni umræddu kæru verzl-
unarstjóra S. Pálssonar á Hesteyri yfir
sira Páli Sívertsen á Stað. — Eg hef
aldrei með einu orði hvatt S. Pálsson til
þess, að kæra sira Pál, og eg vissi ekk-
ert um kæruna, fyr en biskup sendi mér
hana. Kæran var stýluð til biskups, en
ekki til mín, og eg áleit, og álit enn, að
eg ekki hafi haft heimild til þess, að
gjöra neitt við kæruna annað, en það,
sem fyrir mig var lagt, sem var, að
segja álit mitt um hana. —
Ekki á heldur við mikiar ástæður að
styðjast, sú tilgáta yðar, að umsögn min
um kæruDa hafi fremur gengið kæranda
í vil, en síra Páli. — Sira Páll sá sjálf-
ur umsögn mína, þegar hann kom hingað
til ísafjarðar i vetur, og sagði, að hún
væri rétt og sönn i öllurn greinum.
Það er satt, að eg, í bréfi mínu til
síra Páls, hvatti hann til þess, að segja
af sér, og gjörði eg það af þvi, að eg
áleit það æskilegt heilsu hans vegna, og
gat mér ekki til hugar komið, að honum
yrði svo mjög hverft við það, þar sem
hann hefur mörg undanfarin ár, svo þrá-
faldlega lýst þvi yfir bréflega og munn-
lega, bæði við mig og aðra, að hann
ætlaði hið allra fyrsta að segja af sér,
og hefur hann eflaust fyllilega haft það
i huga i vetur, þvi að mér hefur verið
sagt, að hann hafi beðið um, og fengið
læknisvottorð til sönnunar þvi, að hann,
sökum vanheilsu, eigi væri fær um að
gegna lengur embætti sinu.
Þá er bænhúsið i Furufirði. Mig
minnir, að þetta sé i annað skiptið, sem
þér haldið því fram i blaði yðar, að eg
hafi vanrækt að vigja það. — Þetta er
ekki rétt. Eg hef sótt um leyfi til þess
að vigja það, en mér var synjað um það,
með þvi að nægan undirbúning vantaði,
svo sem það, að réttindi þess eigi voru
ákveðin, og ekki heldur fengin næg
trygging fyrir því, að því yrði framveg-
is haldið við i sómasamlegu „standi“. —
En eg get glatt yður með því, að það
mál er nú komið svo laDgt, að eg vona,
að það verði vigt snemma á næstkom-
andi sumri.
ísafirði 12. marz 1901.
Þorvaldur Jónsson.