Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.02.1907, Page 2

Þjóðviljinn.
XXI., 7.-8.
2fi
Hann var opt ráðherra, og í eitt skipti
forsætisráðherra Itala. — — —
Rússland. Skáldsagnahöíundurinn Leo
Tolstoi lí'gðist hættulega veikur seint í
janúar þ. á.
Hryðjuverkurn heldur enn áfram.
I Odessa hafa byltÍDgamenn stráð rit á-
skornnum tii borgarbúa þess efnis, að
sprengja skip þau, sern á böfninui eru í
lopt upp, og hafa hermenn því rerið sett-
ir, til að gæta kafoarinnar.
29. jaDÚar var Gudíma, yfirmaður f'aDg-
elsuDna, myrtur á götu í Pétursborg.
í borginni Lodz neitaði klerkur að
iýsa blessun yfir líkum tveggja verkmanna,
er bana höfðu biðið á götu-upphlaupi, og
gramdist jafnaðarmönnum það svo mjög,
að þeir brutu rúður í kirkjunni. og tók
söfnuðurinn þá, að skjóta á þáúrskamm-
LiV'Suro, og biðu 13 mpnn bana, en 8 urðu
sárir.
Seint. í janúar var lögregluembættis-
maður drepinn á götu í Péturshorg, og
sama daginn, litlu síðar, voru tveir lög-
regluþjónar særðir. — Seinni hluta sama
dags var Sinkewitz, kapteinn, drepÍDn af
tveim stjórnleysingjum, og unnu lögreglu-
þj"nar samstundis á þeim, og urðu þá
einnig tveir menn sárir, er fram hjá gengu.
Enn fremur drápu lögregluþjónar tvo
stjórnleysingja í Pétursborg sarodægurs,
og eptir miðnætti voru þrír stjórnleys-
ingjar hengdir, samkvæmt dómi.
Fyrir fám rnármðum fengu 100 lög-
regluþjónar i Pótursborg lausn frá störf-
urn, og aðrir voru skipaðir í þeirra stað,
er sjálfir höfðu hoðið síg fram, eða þá
sumir j:;eirra; en nú þykir leika grunur á,
að eitthvaö af byltingamönnum hafi á
þenoan hátt laumað sér inn í lögregLu-
sveitina, og hagnýtt falspassa í þvi skyoi.
-- Einn þessara, manna, er uppvís var
orðinn, áfti að t,aka fastan, en Ironum tókst
þá að kornast undan í tæka tíð. — —
Búlgaría. I Sofíu, höfuðborg Bulgara,
hafa orðið all-mikil stúdenta-uppþot, svo
að háskólanum hefir verið lokað um hríð.
-- Ymsir járnbrautarmenn, er hætt höfðu
vinnu, skárust í leikinn með stúdentum.
— Um þrjátíumenn særðust, og nokkur
hundruð stúdenta, og járnbrautarmanna,
voru teknir fastir. — — —
Persaland. Persneska þingÍDU, ogréða-
neyti keisarans, semur eigi sem bezt. —
Þingið krefst þess, að ráðherrarnir mæti
á þingi, svari þar fyrirspurnum, er að
landstjórnarmálum lúta, og beri stjóru-
lagalega ábyrgð gagnvart þinginn. Frá
þessum kröfum þingsins «kýrði þingfor-
setinn stórvezírnum 29. janúar þ. á., og
gat þess jafn framt, að þingið hefði í einu
hljóði ályktað, að hætta störfum, unz mál
þetta sé útkljáð.
Þingið hefir eirmig tjáð stjórninni, að
það geti eigi ábyrgzt, hvað í kunni að
skerast, ef kröfum þingsins sé eigi sinnt.
— Avörpurn til þjóðarinnar hefii1 og /er-
ið stráð út, þar sem hverjum er hótað
dauða, er ;isi öndverður gegn gjórðurn
þingsins.
•Eiíih 'stf1 sbnufii hins látriá1 Itéis:afa,',Öf
I
Salur ed Doideh nefnist, kvað haía liðs-
saÍDað suður í landi, og vilja brjótast til
valda. — — —
Jarðskjálftar miklir urðu í janúar á
eyjunni Jamaiea í Vestur-Indíum, og gjör-
eyddist að kalla borgin Kingston, höfuð-
borg oyjarinnar. — Borgin hrundi á 36
sekúndum, svo að eigi stóðu eptir, nema
tvö hús af hundraði hverju. — Eptirjarð-
skjálftann voru 600 lík dregin fram úr
rústuDum, og gizkað á, að jafn margir
hafi farizt í eldi, sem kom upp, er húsin
brundu. — A sjúkrahæli voru 500 fluttir,
er meiðsli höfðu hlotið. —Tvö gufuskip,
er ætluðu ti! Kingston, strönduðu þar í
grenndinni, með því að sjávarbotninn
hafði brej;zt. — VistuskorLur er mikill,
og ibiiarnir hafa orðið að liafust við uud-
ir beru lopti.
Talið er, að jarðskjálfti þessi hafi komið
af því, að gamalt, eldfjall, skammt frá
botginni, tók að gjósa.
þingrofs-krafan.
Vér höfum áður fært, ýms rok að því
í bia.ði vorn, hve brýn nauðsyn það er,
| að alþingi sé rofið, og nýjar þingkosning-
\ ar látnar fara frarn, áður en næsta alþingi
| tekur til starfa, svo að kjósendum lands-
I ins getíst kostur á, að hafa áhrif á skip-
un hinnar fyrirhuguðu rnillilandanefndar,
er fjallar utn sambandsmál Islands og
Danmerkur.
Vér teljum eigi vafa á þvi, að allur
þorri kjósauda iandsius muni fallast á til-
lögur þær, sem haldið er fram í „blaða-
manna-ávarpinu“, og álíturn það því mjög
ílla farið, ef þjóðinni gefst eigi kostur
á, að lýsa skoðan sinni á þaun hátt, sem
á að vera henni tryggÍDg þess, að farið
só að víIjh hennar, er til samniriganna
kemur.
Nú hafa og dönsku blöðin -Vort Landu,
„Socialdeinokraten11, „Kjöbenhavn'1, og ef
til vill fleiri döosk blöð, tekið í sama
strenginn, sem blöð andstæðinga stjórri-
arinnar hér á landi, að brýn nauðsyn sé
á þingrofi, enda mjög eðlilegt, að Dönum
skiljist, að óþægileg snurða geti koroið á
saroningana, ef aðrir, en þeir þingrnenn,
er nefndarmennina kjósa, eiga að greiða
fullnaðar-atkvæði um málið.
Þeim er farið að skiljast það — að
minnsta k09ti sumum dönsku stjórnmála-
mönnunum —, að fjölda rnanna hér á
landi er þingrofið áhugarnái, og þykjast
því sjá fyrir, að ver geti farið, ef óskum
irianna er eigi sinnt í þessu efni.
Vér böfnm að vísu enn eigi heyrt
! neitt, er bendi i þá átt.ina, að stjórnin
j ætli sér, að rjúfa þingið, en það er ekki
j ólíklegt, að hreifing sú, er á raál þetta er
\ kornin í Danrnörku, kunni að ýta undir
j hana, enda myndi stjórnarflokknum það
j hollast, að ganga eigi í berhögg við ósk-
j ir manna í þessu efni.
Athugasemdir
við minningarrit Benedikts Gröndals
eptir
Evkairos.
Benedikt Gröndal hefir, hlotið litta
viðurkenningn og þökk fyrir störf sín
hingað til. Eiga þó landar hans honum
miklar þakkir skildar, ekki eiriungis fyrir
skáldskap hans, lista iðkanir og visinda-
leg störf, heldur rnargt fleira. Enginn
hefir ósleitilegar varið gullaldarrit vor
fyrir útlendum og innlendum ránsmönn-
um, en hann; hefir hann jafnan gengið
j öruggur á hólm við óaldarseggi þessa, og
j hrakið rök þeirra af rnikilli snilld og lær-
j dómi. Landar hans munu því aimennt
j hafa fagnað minningarritinu og kunna
l Sigurði Kristjánssyni eflaust þakkir fyr-
j ir það. Ritið hefst á æfisögu Gröndals
| eptir Jón sagnfræðing; er hún slétt og
! lipurt rir.uð. sem hongm or lagið; þó bregð-
I ur þar fyrir lýtum. Á b's 33 lcveður
b*ni) svo að orði um Gröndal: „Hann
hefir aldrei bundið bagga sína sötíiu bönd-
um og samferði>mt'nn‘‘. Jóni var vor-
kunnarlaust, að hafa orð þessi rétt. Þair
eru tekin úr eptirmælurn síra Sæmundar
Hólm, og eru þarinig hjá Bjarna: flAð'
liann ei batt bagga siria sörnu hnútum
urn og samferðamennL Þannig eru þau
að rnun snjallari.
Því næst ritar niag. Gnðtnundur Finn-
bogason um skáldskap Gröndals. Hefir
lýsing Guðmundar hlot.ið all-harðan dóm
hjá Jóni ritstj. Ölafs«yui, er telur hana.
i!la ritaða og ekki greina rétt frá því, er
einkenni óðsnilld Gröndals. Meiri fjar-
stæðu hefir naumast nokkru sinni verið
varpað fram. Lýsing Guðmundar er meist-
aralega rituð, hefir hann ci sýnt Ijósara
í annað sinn, hve frábær hann er að rit-
snilld. Guðmundur ritar forkunnar fag-
urt niál, veitir mjög létt að setja fram
skoðun síria og skilur skáldskap með af-
burðum. Lýsing Guðmundar sýnir, að
hann hefir þaullesið ljóðmæli Gr.; hann
hefir gjört sér far um, að skilja hugsnu
skáldsius út í yztu æsar, enda tekizt það-
svo vel, að hann getur gjört alltljóstog
skiljanlogt lesaranum, er áður þótti myrkt
og þungskilið. Guðmundur hefir borið
þor til að snara sér á skáldfákinn að baki
Gröndal, er hann sendi honum í bálopt
og þaut yfir láð og lög og leit hinar
mörgu undrasjónir í heirni hugmyndanna.
Allir sem lesa ljóðmæli Gr., ætlu jafn
frarnt að lesa ritdóm Guðmundar, og
mundu þau þá að mun auðveldari við-
fangs. Jón Ólafsson ætti að sýna frarn
á með rökum, ef hann á annað borð get-
ur, í hverju ritdómi Guðmundar sé áfátt.
Að öðrum kosti á hann það á hættu, að
ókunnugir álíti, að hann beri ekki skyj'
á hvernig ritdómar eigi að vera, og hafi
ekki vit á skáldskap. Á hinn bóginn
kemur engum, sem þekkir Jón, til hugar,
að hann riti þetta af fókænsku, því hon-
um hefii aldrei verið vits varnað; miklu
fremur munu þeir hyggja,- að hér gægist