Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 13.10.1908, Blaðsíða 1

Verti drgangsins (minnst j
60 arlnr) 3 lcr. 50 aur.;!
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Atneríin doll.: 1.50.
Bsrgisl fyrir júnlmán-
atiarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
---^PxjTXTjaASTI 0» ANNAB ÁBÖANGUB. =|. .
SK».|= EIGANDI: SKÚLI TH0K0DDSEN.
Uppsögn skrifleg, ógild
nema Jcomið se til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
j mánaðar, og kaupandi
I samhliða uppsögninni
horgi slculd sína fyrir
blatiið.
M 45.-46.
Beykjavík. 13. OKT.
Kosfliiiprfirslit.
Nú er í’rétt um úrslit kosninganna i
öllum kjördæmum landsins, og skal bér
getið þeirra, er eigi voru komnar fregnir
a,f, þá er síðasta tbl. .Þjóðv.u kom út:
1 Vestur-Skaptafeilssýslu
hlaut kosningu Gunnar Ólaísson
verzlunarstjóri í Vík með í< atli.,
Jön Einarsson dbrm. i Hemrufékk 65 atk.
í Austur-Skaptaíellssýslu
var Síoi’loiiin' Jónsson hrepp-
st.jóri í Hólum kosinn með atk.,
Guðlaugur Guchmmdsson sýslumaður fékk
41 atk.
1 N orður-Múlasýsiu
voru kosoir: Jón .lónsson bóndi
á Hvanná með 1^1 atli. og -Tóliarm-
ess .Tóhannesson 9ýslumaður með
í “ í P atli., Guttormur Vigjússon um-
boðsmaður í Geitagerði fókk 168 atk. og
Eirikur Einarsson bóndi á Eiríksstöðum
166 atk.
1 Eyjaíjarðarsýslu
hlutu kosníngu: ílaimes IVaístein
ráðherra með 341 atlc. og Stefán
Steíánsson bóndi í Fagraskógi með
307 nt.li., Kristján Benjamínsson bóndi
á Tjörnum fékk 106 atk.
í Barðastrandarsýslu
var Björn Jonsson ritstióri kos-
inn með ~J'7y4 atlc., Guðmundur Björns-
son sýslumaður fékk 70 atk.
1 Dalasýslu
hlaut kosningu Bjarni Jónsson
frá Vogi með 18H atk., Jón Jensson
yfirdómari fékk 52 atk.
1 Snæíellsnessýslu
hlaut kosningu Siírnrðnr* Cí-xxrin-
ar-ssíson prófastur í Stykkishólmi með
376 atk., Lárus H. Bjarnason for-
stöðuiriaður lagaskólans fékk 192 (itk
Atkvæðafjöldi Péturs JÓDssonar á Gaut-
löndum, sem kosinn var í Suður-Þing-
eyjarsýslu var 276, Sigurður Jónsson bóndi'
á Arnarvatni fékk 116, sira Kristinn Dan-
íelsson hinn nýi þingmaður Vestur-ísfirð-
inga hlaut, 167 atk., Jóhannes Ólafsson
pós*afgreiðslumaður á Þingeyri fékk94atk
Uomunnn.
— 0 —
Þjóðin hefir kveðið upp dóm í sam-
bandsmálinu.
Með geysimiklum atkvæðamun hefir
hún dæmt innlimunÍDa til dauða — og
um náðun getur ekki verið að tala —
aftakan fer fram á næsta þingi.
Það er þegar vist, að á því þingi verð-
ur öllum innlimunarákvæðum kippt burt
úr frutnvarpinu — á uppkastinu verða
gerðar gagngerðar breytingar.
Það er óhjákvæmileg afleiðing kosn-
ingarúrslitanna.
En af dómi þessum flýtur ekki að
eins það, að voðaDum verður aístýrt að
þessu sinni.
Af honum hlýtur líka að leiða, að enginn
gerist framar svo fífldjarfur1. að bjóða Is-
lendingum slíkt ómeti, sem uppkastið er.
Hér eptir getur epginn gengið að því
gruflandi, sð hver sá Islendingur, er ljær
slíkri málaleitun frá Dana hlið fylgisitt,
hefir þegar fyrirgert öllu sínu trausti meðal
almennings.
Skyldi nokkur vilja sækjast eptir því?
Þjóðin hefir með undirtektum sínum
í þetta sinn kveðið allar innlimunartil-
raunir niður fyrir fullfc og allt.
Og það er aðalatriðið.
TJpp frá þessu getur enginn efast um,
að íslenzka þjóðin vill bæði nú og fram-
vegis vera sjálfstœð þjóð, og að hún vill
búa í öháðu landi.
Dörnur þessi ber líka vott um hátt
menningarstig og sannfæringarfestu
Aldrei hefir neitt mál hér á landi haft
meiri böfðingjahylli en uppkrtst miliilanda-
nefndarinnar.
Ráðherrann hefÞ varla verið nótt heima
í allt guðslangt 9umar, og honum hafa
fylgt að málum flestir æðri embættismenn
landsins. — Og þeir geta haft rólega
samvizku þoss vogna, að þeim var ó-
mögulegt að leggja sig meira í frrtmkróka
en þeir gerðu.
En íslenzkri alþýðu leyzt ráðlegra, að
fylgja sinni eigin skynsemi en fortölum
höfðingjanna, og það er optar en í þetta
sÍDn, sem það hefir gefist betur.
Menn hafa heldur aldrei hér á landi
verið jafn óvandir að vopnum, sem sum-
ir trumvarpsmenn að þessu siuni. Ó-
sannindin hafa aldrei verið jafn gífur-
leg, blekkingarnar aldrei jafn ósvífnar og
persónulegu árásirnar áduglegustu menc
móttiökksins aldrei jafn svívirðilegar.
En þau vopn reyndust alveg bitlaus
— kjósendurnir heimtuðu rök og ástæður.
Menn, er slíkurn vopnum beita, verða
ofan á í siðlausu og menningarsnauðu
þjóðfélagi, en í menntuðu og siðuðu landi
hljóta þeir að verða undir.
1908.
J>að er því ekki mionsta gleðiefnið,
hve glæsilega mynd kosningarúrslitin sýna
af menningu íslendinga og polit.iska sið-
ferðisástandinu í landinu.
Þessi kosningarúrslit er sá gleðileg-
asti politiski viðburður, sem orðið hefir
með þjóð vorri síðan 1861, þá mótmæltu
íslendingar innlimuninni, nú dauðadæmdu
þeir hana, og innan skamrns verður dóm-
inum fullnægt.
íkngraiði.
Eitt af því, er menn helzt töldu stjörn-
arbreytingunni frá 1903 til uildis, var,
að rreð henni öðluðust ísleningar hina lang-
þráðu þingræðisstjórn.
Þingræði er því fólgið, að þingið
— meiri hluti þess — á að ráða því, hver
hefir stjórn landsins á hendi Rnð-
herrann á að hafa fylgi og traust meiri
hluta þingmanna.
Að vísu hafa þjóðhöfðingai DÍr (hór kon-
ungur) lögum sarokvæmt vald, til þess
að kjósa sér ráðgjafa, en í þingræðislönd-
unum fylgja þeir æfinlegs þeirri reglu, að
smra sór til þeirra manna, er meiri hluti
þingsins óskar eptir.
Þingið getur beinlínis ráðið því, hver
maðurinn er, þvi að það gefcur beinlínis
neitað að etyðja nokkurn annan mann
en þann, er það hefir óskað eptir.
Hugsunin, sem liggur bak við venju
þessa, «r að þjóðin eigi að ráða því sjáif,
hverjum bún felur stjórnartaumana, en
þar eð þingfulltrúarnir eru umboðsmenn
þjóðarinnar, sé réttast ogumsvifaminnst, að
láta þá gera út um það, með því líka
þeir muni að öllum jafnaði Jkomast að
sömu niðurstöðu, í því efni, sem þjóðin.
En af því leiðir, að þar sem stjórn-
kjörnir eða siálfkjörnir menn sitja á þingi,
eiga þeir angin áhrif að hafa á það, hver
völdin hefir. Sfcjórnarforsetinn verður að
hafa fylgi ineirihluta þjóðkjörinna f'ull-
trúft. Sé þingið tvískipt. og i annari mál-
stofunni eigi sæti stjórnkjörnir og sjálf-
kjörnir menn, annaðhvort eingöngu, eða
ásamt nokkrum þjóðfulltrúum, sem þá
eru venjulega kosnir af að eins öriitlu
broti þjóðarinnar — efnamönnum og að-
ab-mönnum —, en í hinni að eins þjóðkjörn-
ir menn, þá sker sú málstofun, sem skip-
er þjóðkjöroum fulltrúum einum, úr því,
hverjmn stjórnin skuli felinn.
Hér á landi er þingið í rauninni að
eins ein málstofa, þar sem málin fara í
sarceinað þing, ef deildirnar greinir á.
Það verður því sameinað þing, sem úr
þvi sker, hvort ráðherrann á að sitja eða
ekki, en brot væri það á öllum þingræð-
isreglum, ef konungkjörnu þingmennirnir