Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.12.1909, Blaðsíða 2

226
Þ J ÓÐV[l L J T N N
xxm, 67.- 68.
herra, fram þingsályktunartillögu í neðri
málstofunni þess efnis, að neitun efri
málstofunnar væri auðsœtt stjórnarshrár-
Irot, og tröðkun réttinda þeirra, er neðri
málstofunni bœru.
Tillögu. þessa rökstuddi Asquit síð-
an í þingræðu, og lýsti því þá jafnframt
yfir, að hann hefði fengið samþykki kon-
UDgs til þess, að rjúfa þingið.
Telja má vist, að kosningarbaráttan
verði nú afar-hörð, enda svo að beyra,
sem framsóknarflokkurinn muni eigi una
öðru, beri hann hærri hluta við kosning-
arnar, en að efri málstofan hafi að eins
takmarkað neikvæðÍ9vald eptirleiðis, að
því er til löggjafarmála kemur yfirleitt.
Frakkland. Þar hefir stjórnin farið
fram á, að þingið samþykki nýjar toll-á-
lögur á vínföng, og tóbak, til þess að
árstekjurnar vegi upp á móti útgjöld-
unum, sém hækkað hafa ár frá ári, svo
að tekjuhallinn nemur uíd 200 millj. króna.
— Tilaga þessi hefir vakið megna mót-
spyrnu á þingi, og óséð eDn, er síðast
fréttist, hversu því lýkur.
Landvörn og skrælingjafélagið.
Á fjölmennum fundi í Landvörn 17.
þ. m. var samþykkt svo látandi fundar-
ályktun í einu hljóði:
„Þá Islendinga, sem eru í Skrælingja-
félaginu, hinu svo kallaða Atlanzhafseyja-
félagi, og gjöra sér með því far um að
vinna oss tjón með rógi í eyru Dana,
telur Landvarnarfélagið vanvirðu lands og
þjóðar og þá hvergi hæfa formælendur
íslands eða ísleDzku þjóðarinnar“.
Ritsímaskeyti.
til „Þjóðv.u
—o—
Kaupmannahöfn 17. des. 1909.
Almennur islendingafundur.
Almennur Islendingafundur mótmælir
veru Isiendinga í Atlantseyjafélaginu, og
átelur einróma, að Islendingar sakberi
landa sína í eyru Dana, sérstaklega ís-
landsráðherra gagnvart stéttarbræðrum
hans.
(Það eru ræður þeirra dr. Finns Jóns-
sonar, dr. Valtýs Guðmundssonar og Jóns
Sveinbjörnssonar, er getið er í síðasta
nr. blaðs vors, sem gefið hafa tilefni til
ofangreinds fundarhalds.)
Nobelsverðlaun.
Meðal þeirra, er Nobelsverðlaun hljóta,
eru: Selma Lagerlöf og Marconi.
(Selma Lagerlöf er sænsk skáldkona,
fædd 1858, sem ritað hefir fjölda sbáld-
sagna, er mikið hefir þótt kveða að. —
Háskólinn í Upp9ölum veitti henni dokt-
orsnafnbót árið 1907, er minnzt var tvö
aundruð ára afmælis Linne’s, grasafræð-
ings.
Marconíjl.er ítalskur að þjóðetni, og
alkuntmr af þráðlausu hraðskeytunum).
Frá Danmörku.
I ríkisréttarraálinu gegn fyrverandi ráð-
herrum J. C. Christensen og Berg, verð-
ur Biilotv veriandi.
Kauprrannahöfn 17. des.- 1909.
Lútinn Leopold annar
konungur i Belgiu.
(Leopold II. var fæddur í Briissel 9.
apríl 1886, og var því á 75 aldursári, er
hann andaðist. — Kom hanD til ríkis í
des. 1865, að föður sínum, Leopold I.,
látnum.
Þegar KoDgo-rikið í Afríku var sett
á stoln á líkja-fundinum í Berlín, sem
sjálfstætt og óháð ríki, árið 1885, varð
Leopold II. konungur þess. — Hafa geng-
ið ýmsar sagnir um ílla meðferð á þar-
lendum möimum, og stjórninni áfátt í
ýmsu, og afsaiaði komingur réttindi sín
að loknm til konungsrikisins Belgíu.
Leopold II. var kvæntur Mar'iu Hen-
ríettu, sem var hertoga-ættar frá Austur-
urríki (f 1902), og voru þau eigi sam-
vÍ9tum síðustu ár æfi hennar.
Börn þeirra hjóna eru:
1. Leopo\d (t 1869).
2. Louise, sem gipt var þýzkum prinzi,
BhiWpp að nafni, frá Sachsen Koburg
Gotha, og eru þau skilin.
3. Stefania, sem gipt var Budoiph, krón-
prinz í Austurriki, sem fyrirfór sér
ésamt ástmey sinni, að því er almennt
er t.alið, árið 1889. — Stefanía er nú
gipt ungverskum aðalsmaDni.
4. Clementína, sem er ógipt.)
Kaupmannahöfn 21. des. 1909.
Skilríki Cook’s norðuríara
metin þýðingarlaus.
Háskólinn í KaupmanDahöfn hefir í
dag kveðið upp þann dóm. að p'ögg
Cook’s séu fyllilega þýðingarlaus, — sanni
ekkert.
Cook er horfinn.
(Af símskeyti þessu sést, að Kaup-
mannahafnar-háskóli lítur svo á, sem í
skjölum Cook’s felist alls engin sönnun
fyrir því, að hann hafi nokkuru sinni
komist til norðurheimsskautsins.
Sjálfsagt líta menn því almennt svo
á eptirleiðis, sem Cook hafi aldrei til
norðurheimsskautsins komizt, en frásögn
hans verið uppspuni og blekkingar, og
Peary því haft á réttu máli að standa,
er hann vefengdi þá sögusögn Cook’s, að
hann hefði komizt alla leið til pólsins.
Við þessi úrelifc málsins hefir Cook
brugðið svo, að hann hefir komið sér und-
an, og veit nú enginn, hvar hann ei).
HaUirímr Sveinsson.
t ■
Á''j '' # ‘
Hallgrimur biskup Sveinsson, andaðist
að heimili sinu í Reykjavík 16. des. síð-
astl. kl. 11 f. h., eptir iaDgvinnan sjúk-
dómslasleika.
Hann var fæddur að Blöndudalshólum
í Húnavatnssýslu 5. apríl 1841, og var
því á 69. aldursárinu, er hann andaðist.
— Foreldrar hans voru: Sveinn prófast-
ur Níelsson, er lengi var prestur á Staða-
stað (f 1881), og seinni kona hans Quð-
j rún Jónsdóttir, “systir Halldórs heitins
| prófasts að Hofi i Vopnafirði.
Hállgrímur biskup tók stúdentspróf í
I íteykjavíkur lærða skóla ári ð 1868, og hlaut
j ágætiseinkunn, sigldi siðan til háskólans,
j lauk guðfrteðisprófi 1870, með annari betri
! einkunn.
IÁrið 1871 var honum veitt dómkirkju-
prestsembættið í Reykjavík, og tók prest9-
j vígslu 8. okt. sama ár. — Gegndi hann
| síðan embætti þessu, unz hann var skip-
j aður biskup yfir íslaDdi 1889, er Pétri
j biskupi Péturssyni hafði verið veitt lausn.
í Hallgrímur biskup var kvæntur danskri
konu, sem nú lifir hann, og heitir fullu
nafni Eiine Marie Boletta, dóttir Fevejle’s
læknis. — Varð þeim hjónum alls fjögra
barna auðið, og eru þau þessi:
1. Friðrik, prestur Islendinga í Agryle
i Vesturheimi.
2. Sveinn, gjaldkeri í íslandsbanka í
Raykjavík.
3. Guðrún, gipt Axel Juliníus, sýslumanni
Sunnmýlinga, og
4. Agústa^ gipt konsúl 1). Jhomsen í
Kaupmannahöfn.
Hallgrímur biskup gerði sér mjög far
um eflingu bindindis meðal prestastéttar
landsins, og mun hafa áunnizt talsvert í
því efni. — Hann ferðaðast um land og
vísiteraði nær allar kirkjur landsins. —
Að nýju bibliuþýðingunni starfaði hann
og talsvert, leit yfir þýðinguna, lagfærði
mál o. fl., sem betur þótti fara. — Að
endurskoðun handbókaiinnar vann hann
og nokkuð, þótt eigi yrði því starfi lok-
ið í biskupstíð hans.
Sem sóknarprestur í Reykjavik var
Hallgrímur Sveinsson yfirleitt vel látinn,
enda lipurmenni í framgöngu allri.
Hann átti sæti á alþingi, sem kon-
ungkjörinn þingmaður 1885—-’86, og síð-
ar frá 1892—1903, og var það sakir frjáls-
lyndis hans í stjórnarskrármálinu, að hlé
varð á þingsetu hans í fyrra skiptið.
Hallgrímur biskup var maður mjög vel
máli farinn, og voru starfskraptar hans
eigi all-lítið notaðir, meðan er hann var
þingmaður.
Nokkur síðustu ár æfinnar var Hall-
grímur biskup rajög farinn að heilsu, og
sleppti því biskupsembætti haustið 1908(
og vígði 4. okt. það ár eptirmann sinn,.
Þörhall biskup Bjarnarson, og eptir það'
mun hann lengstum hafa verið rúmliggj-
andi, eða við rúmið.
Jarðarför hans fór fram á Þorláks-
messu (23. des.), og flutti sira Haraldur
Níeisson húskveðju í sorgarhúsinu, en í
dómkirkjunni fluttu ræður: Jens prófast-
ur Pálsson í Görðum og Þórhailur bisk-
up Bjarnarson.