Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.11.1911, Blaðsíða 1

Yerö drgavgsins, (minntt
60 arhir) 3 hr. 60 aur.
erlendis 4 hr. 50 aur., og
í Ameríhu doll.: 1.60. j
Borgist fyrir júnimánaö-
arloh.
0
|= Txjttuoasti og fimmti Aroanöur. = |-:-—
= RITSTJORI SKÚLI THORODDSEN. —>
Uppsögn shrifleg ógild
nema komiö sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaöar og haupandi
samhliöa uppsögninni
borgi shuld sína fyrir
blaöið.
M 52—53. li
EeYKJAVÍK 23 NÓVEMBER.
II
1911.
ítalir og Tyrkir.
Hvað ófriðnum líður.
— o—
Af ófriðmim milli Itala og Tyrkja
eru helztu tíðindin, er vér höfum rekið
oss á í útlendu blaði:
Mikið manntjón er mælt, að Italir
hafi biðið, er þeir náðu á sitt vald borg-
inni Derna í Tripolis, en greinilegar fregn-
ir um það, eður og um mannfallið íliði
Tyrkja, hafa eigi borizt, enda símfregnir
heptar, er málsaðilum, ekki sízt ítölum,
býður svo við að horfa. —
14. okt. síðastl. var simað frá Eóma-
borg, að ófriðurinn hefði þá þegar kostað
ítali um 1 ’/, milliard lira (þ. e. 1500
milljónir lira; en einn líri er 72 aur.).
Tyrkir hafa lagt hald á eigi all-fá
ítölsk verzlunarskip, þar á meðal 65 skip
í Smyrnaflóanum í Asiu, og svo erumik-
il brögð að óvild þeirra í garð ítala, að
Konstantínópel hafa menn tekið sig
saman um, að kaupa engan ítalskan varn-
ing, né heldur liagnýta italska verka-
menn, ©ða tala ítölsku.
18. okt. höfðu ítalir alls hleypt 18
þús. hermanna á land í Tripoiis, en Tyrk-
ir höfðu þar þá að eins 10 þtís. vopnaðra
manna, að mælt er, en stóðu þó mun
betur að vígi á landi, með þvi að bæði
höfðu þeir góð hervirki sér til athvarfs,
og þarlenda menn sór hliðholla. —
Enski blaðamaðurinn W. Stead brá
sér í okt. á fund Tyrkja-soldáns, og hvat-ti
hann til þess — þar sem Tyrkir vildu
þá og gjarna, að vopnahlé tækist —, að
skjóta máli sínu til friðardómsins í Haag,
og hefir Stead siðan, ásamt 6 tyrknesk-
um þingmönnum, brugðið sér á fnnd
ýmsra þjóðstjórna, til þess að reyna að
vinna þær til þess, að styðja málið. —
Yar og í ráði, að í förina með þeim slæg-
ist einn, eða fleiri fulltriiar frá hverri
þjóð, þar sem þeir kæmu.
Hvort nokkuð leiðir af ferðaiagi þessu
verður eigi 6agt að svo stöddu: og það
því síður, sem stórveldin í álfu vorri höfðu
áður lýst því yfir, að þau ætluðu sér að
láta ófriðinn afskiptalausan, — þ. ©• ætl-
uðu sér, að svíkjast um þá skyldu, sem
á öllum þjóðum hvílir, að skakka þegar
leikinn, er ófrið ber einhvers staðar að
höndum. — Eða hvað munu eigi ekkjur
og börn fallinna hermanna finna, sem
og særðir hermenn? Munu þau í vafa
um það, að öllum hafi verið það skylt,
livarrar þjóðar sem voru, að fyrirbyggja
ófriðinn, eður að stöðva Jian n tafarlaust,
jafn svívirðiJegt at.hæfi, sem striðin eru?
27. okt. síðastl. bárust þær fregnir,
að barizt hefði enn að nýju verið í grennd
við Derna, og stóð bardaginn í 2 daga,
og biðu Italir þar mikinn ósigur, og
skipti tala fallinna og særðra hermanna
mörgum hundruðum, en af Tyrkjum —
og Aröbum í liði þeirra. — féllu mikJum
mun færri.
Yfirleitt stóðu svo sakir seinast í okt.,
að Tyrkir höfðu alla yfirburðina á landi,
og þorði Canova, jbershöfðingi Itala, eigi
að hætta sér inn í landið, eða lengra en
svo, að hann geti notið verndar ítaJska
herskipaflotans. —
iÞá fóru og Italir ófarir miklar íyrir
Tyrkjum í grennd við Bengasí, sem er
verzlunarstaður á norðurströnd Afríku. —
Sá hét Abdul Asis Achmed, er þar stýrði
liði Tyrkja, og misstu ítaJir í þeirri við-
ureign 800 manna.
Yar þá og komið svo, að ítalirvildu
fegnir, að vopnahló kæmist á, og að frið-
ur yrði saminn, og kom jafn vel til mála,
að stórveldi norðurálfunnar sendu her-
skip til Tyrklandsstranda, til að þröngva
Tyrkjum til friðar, ef á þyrfti að halda.
28. okt. þ. á. bárust fregnir um það,
að ítalskt herskip hefði sökkt tveim tyrkn-
neskum herskipum i Dardanella-sundinu.
Mælt er, að ítölsk herekip ha.fi og
ráðið á eyjarnar Ehodos og Mytilena, og
unnið eyjarskeggjum töluvert. ógagn.
26. okt. bárust þær fregnir, að 6 þús.
Tyrkja, og Araba hefðu ráðið á borgina
Tripolis, en herskip Itala, er lágu þar
skammt undan landi, veittu Itölum lið,
og segja ítalskar fregnir, að Tyrkir hafi
þá í fyrstu farið all-miklar ófarir, misst
tvö þús. fallinna og særðra manna, en
Italir að eins um hundrað. — Bardag-
inn hélt þó engu að síður áfra.m, og er
barist hafði verið í tvo daga, fóru svo
leikar, að Tyrkir náðu borginni, eptir að
fallnir voru og sárir af ítölum 5 þús.
manna. — Mælt er, að Tyrkir hafi og
tekið 700 Itali, sem fanga, og náð eigi
all-litlu af ýmiskonar herbúnaði. —
Þegar fregnin um að Tyrkir hefðu
unnið Tripolis-borg aptur úr greipum
ítala barst til Konstantínopel, urðu fagn-
aðarlæti Tyrkja svo mikil, að mælt er,
að menn hafi faðmast á götum úti. —
Jafn framt barst þá og fregn um það,
að ítalir vildu þá og fyrir hvern mun,
að friður yrði saminn; en hvort alvara
hefir fylgt því máli, eður eigi, það er
enn ófrétt. —
Miklar sögur hafa borizt um það, að
ítaJir hafi á ýmsan hátt sýnt svívirðilega
grimmd í ófriðinum, t, d. skotið fanga,
án dóms og laga, sem svo er nefnt. —
27. okt. síðastl. hafi þeir og slegið hring
hring um 500 Araba, og skotið þá alla,
er þeir vildu eigi gefast upp.
Kært hafa Tyrkir það og fyrir stór-
veldunum, að ítalir hafi eitrað vatn i
brunnum, bæði í Tripolis og í Derna, og
að fundist hafi eiturefni i sprengikúlum
þeirra,
—o—
II.
Auk alþingisko»ninganna, er getið var
í aíðasta nr. blaðs vore, þá er nú frétt
um kosningaúrsiitin i þessum kjördaemum:
Austur-Skaptafellssýsla.
Þar hafa koaningaúrslitin orðið þau
að kosinn er:
Þotleifur bóndi Jönsson, Hólum 82 atkv.
Þar var og í kjöri síra Jón Jónsson
í Stafafelli, og hlaut hann 68 atkv.
Síra Jón mun hafa boðið sig fram
af hálfu nheima»tjórnar“- eða nviðrei»n-
ar“(!)lið»in». — Ví»t er um það, að hann
er ekki fylgjandi „»amband»lögunum“, er
samþykkt voru á alþingi 1909, en fellir
sig betur við „uppkastið“.
Barða slrandarsýsla.
KoBningaúrslitin urðu þar þau, að ko»-
inn var:
Björn Jónsson fyr ráðherra . 235 atkv.
Sýslumaður Guðmundur Björnsson á
Patreksfirði, er þar var í kjöri, hlaut 119
atkv. — Hann bauð »ig þar fram, eem
verandi Butan flokka“.
IV orður- tsafjarðarsýs La.
Þar- voru atkvæðin eigi talin fyr en
20. þ. m. (nóv.), og urðu úrslit kosning-
anna þau, að kosinn var:
Skúli Ihoroddsen......... 232 atkv.
Sýslumaður Magnús Torfason. er þar
var og í kjöri, hlaut 100 atkv.
39 atkvaða-seðlar voru taldir ógildir;
en hvað því hefir valdið, og hvað af þeim
hvort þingmannaefnanna hefir átt, hafi
þeir borið þess merki, vitum vér eigi.
Útlönd.
(Símfregnir)
—o—
Símfregn barst hingað ný skeð þess
efnis að nú væru lyktir orðnar á Mar-
occo-málinu.
Mun það eiga að skiljast svo, sem
stórveldin, er þar eiga hlut að máli, liafi
nú komið sór saman um, hvaða yfirráð
hvert þeirra um sig (Frakkland—Spánn
— Þýzkaland) skuli hafa í Marocco