Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.12.1912, Blaðsíða 5

XXVI., 58 - 59.
235
IÞJOÐVJLJINN.
Dm eptirmæli.
—o—
Herra ritstjóri!
Jeg ber mikla virðingu fyrir yðar
beiðraða blaði, og mundi meira að segja
kaupa það, ef jeg ætti fyrir því. En eitt
þykir mér þó að því. Þór megið ekki
reiðast, þó að eg segi yður það, að þér
kunnið ekki að skrifa um dauða menn.
Ekki eins og sá sem vald hefir, ekki
eins og sumij kunna. Það er allt of
persónulaust hjá yður; það ber allt of
lítið á ydur sjálfum i eptirmælunum. A
©g nú að segja yður hvernig þér eigið
að skrifa? Nú deyr einhver heldri maður,
og þá setjið þér nú auðvitað fyrst þessi
venjulegu „data“ um fæðingu og ætt,
liám og stöðu, hjónaband og börn, krossa
•og trúnaðarstörf o. s. frv. En svo byrjið
þér einhvern veginn svona t. d.:
„Þótt hinn látni merkismaður væri
orðinn fulltíða áður en eg gat girt
mig, kynntumst við samt þá þeg-
ar, og sá eg óðara hvað i honum bjó.
Það mun standa einhvers staðar í gam-
alli blaðagrein eptir mig, að eins og
sauðakynið væri bezt í átthögum hans,
þannig mundi hann og verða afbragð
annara manna. — Jeg kunni nú að skriía
bæði í gamni og al\öru í þá daga. —
En sökum fátæktar mundi hann aldrei
hafa menntast, ef ekki hefði atvikast svo,
að jeg bauð honum að segja honum dá-
lítið til, og varð jeg þá jafnframt að
semja kennslubækurnar sjálfur, því að
jeg kunni ekki við þær, sem áður höfðu
verið skrifaðar. Minntist hann þess opt
þakklátlega siðar, þegar hann var orðinn
frægur vísindamaður, hverjum hann átti
það í raun og veru að þakka. Um fróð-
leik hans þarf ekki að fara mörgum orð-
um, hann er kunnari en frá þurfi að segja,
einkum af því, sem eg hefi skrifað um
hann. Þar sem svo stóð á, að hann skorti
þekkingu, var einn maður honum litils-
háttar hjálplegur — maður, sem sizt sæti
á mér að nefna. Hann var og sjálfur
jafnan hinn hjálpsamasti við aðra vís-
indamenn, og af honum lærði jeg að
strika pappir og brjóta blað við það sem
jeg vildi finna aptur í bókunum.
Sama er að segja um dugnað hans
á öðrum svæðum. Meðal annars fékk
jeg hann einu sinni i lið með mér til
þess að stofna fólag, og var hann ágætur
félagsmaður, og gekk allt vel, meðan einn
viss maður var formaður, og við átum
saman; en þegar hann tók við stjórninni
skipti auðvitað um, og er það ekki sagt
honum til lasts.
Brjóstgóður var hann og góður vinur
vina sinna. Það var t. d. einu sinni, að
jeg kom honum til að hjálpa ungum rit-
höfundi, fátækum, sem hann hafði ekki
kunnað að meta, fyr en jeg kom til. Að
vísu var hann lengi tregur, en mér tókst
það þó með lempni og festu. Síðan þótti
þessum manni allt af vænt um hann, en
ekki að sama skapi um mig, þótt undar-
legt só. En eins og opt vill vera um
slíka menn, sem hinn framliðni var, gat
það borið við, að tilfinningarnar bæru
dómgreindina ofurliða. T. d. kom hann
einu sinni að mér, þar sem jeg var að
vinna fyrir hann og hafði allan hugann
á þvi, að gera ekki meira en jeg var
skyldugur til. Þá stökk hann upp á nef
sér, sagði að jeg svikist um, og vildi
ekki borga mér umsamið kaup. Jeg lót
mig nú ekki, gamli maðurinn, og þetta
hjálpaði mér til æðra skilnings á mann-
inum. öet jeg ekki þessa hér til þess,
að kasta rýrð á hinn mikla mann, held-
ur til þess, að sýna hve snemma mér
var innrætt réttlætistilfinningin.
Eins og menn vita, var jeg ýmist með
hinum látna höfðingja, eða móti, i stjórn-
málabaráttunni. Það er engin furða í
landi, þar sem flokkarnir bíta sífellt hver
í rófuna á öðrum, og ekki gat hann allt
af verið í meiri hluta. En þetta ætti
einmitt að vera til þess, að jeg gæti því
betur dæmt um manninn, og að menn
tryðu mér því betur til þess, þegar jeg
nú lýsi yfir því, að mór var auðvitað
aldrei alvara með allar þær æruleysis-
skammir, sem jeg lót út úr mér um hann.
Jeg veit auðvitað vel að hann sagði aldrei
neitt nó gjörði móti betri vitund, þó að
afstaða mín heimtaði að jeg lóti það í
veðri vaka.
Að endingu þakka jeg hinum mikla
manni í nafni mínu og alls landsins fyrir
æfistarf hans“.
Sjáið þér nú til, herra ntstjóri! Ein-
hvern veginn svona verðið þór að skrifa,
til þess að láta mönnum skiljast það, að
það séuð þér einn, sem eruð sjálfsagður
86
„Jó, jeg hefi heyrt það!“ mælti hún lágt.
„Þtð eru nú tiu dsgaru, mælti maðurinn, „siðan eg
skildi við hann í borginni. Hann var ekki laus við að
vera dálítill sérvitringur, karlinn! Honum þykir gaman,
*ð vera einn á flakki, og veit eg því naumast, hvers
vegna hann )ét mig fylgjast með sér til Englands! En
haDn sagði mér að bíða sín í Lundúnum! Jeg hefi nú oggert
það, en þegar dagurinn í gær leið, án þess mérbæiistnokkuð
"bréf frá honum, ásetti eg mér, að bregða mér hingað, og
jjeg vcit, að einhverstaðar bér hlýtur hann að vera!“
Þau voru nú komin að einum bekkjanna, er stóðu
uiður við sjóinr, og nam Mary þar staðar.
Hún var þreytt og angurvær. — Skyldi það geta
verið, að einhver óhamingja vofði yfir Patrick?
Það var því líkast, sem hana væri að dreyma ein-
Sivern voðalegan draum.
Ókunnugi maðurinn lét sem hann skimaði í allar
áttir, en horfði þó mest á MBry.
„Það er eitthvað, sem bakar stúlkunni áhyggjur“,
hugeaði hann með sjálfum sér. „Henni stendur stuggur
af komu minni hingað! Jeg verð að fara varlega að öllu!
Hetur verið, að hún geti orðið mér að mesta liði! Það
var heppni, að eg skyldi rekast á hana!“
„Jeg vonau, mælti haDn hátt, og þó mjög hæversk-
lega, — „voua, að þér fyrirgefið mér, þyki yður eg vera
•of nærgÖDgull! En eg er kvíðafullur, föður mins vegDa,
,því að haDn er farinn að eldast, og eigi vel hraustur!“
Mary beyrði naumast hvað hann sagði, því að hún
ihafði allan hugann á því, hvernig hún ætti að aptra þvi,
að hann hitti Patrick. Hvað gat eigi hlotist illt afþví?
79
heldur tel eg hana og alveg ófæra um það, af fara að
eiga með sig sjálf, — verða búðarjungfrú, eða þvi um
likt. — Öl!u fé, sem varið hefur verið henni til menn-
ingar, má þá telja á glæ kastað”.
„.Ta!u sagði Patrick lávarður. „Hefðu þá máttvera
óhræ ðir á bankanum, unz húu varð myndug, — hefðu
þá aukizt sð vöxtum“.
Þetta sagði bann svo stillilega, en þó í svo ákveðn-
um róm, að roðinn kom fram í kÍDDarnar á trú Barminster.
„Það er nú gömul sagau. mælti Patrisk lávarður
enn fremur, og fitlaði við pappírskurðarhnífinn, er lá á
borðinu fyrir traman hann „gömul saga, að Mary hafl
verið hér, sem þiggjandi náðarbrauð hjá okkur, því að
ekki er þér síður kunnugt um það, mamma, en mér, að
féð, sem varið hefur verið henni til menningar, hefur
©igi verið tekið úr okkar vösum. — Það er að vísu satt
að Mary hefur átt hér heimili, — eða eitthvað, sem því
nafni átti að nefnast, en misskilningur er það, að hún sé
nokkuð upp á okkur komin, og fæ eg alls ekki séð, að
við eigum heimtingu á nokkuri þakklátssemi frá henai,
þar sem við höfum engu til hennar kostað, og hún eigi
átt hór neinum sældarkjörum að sæta. — Furðar mig
mest á því, að hún skuli eigi hafa viljað koma sér héð-
an, fyr en nú. — Tel eg eigi sennilegt, að hún leiti
minna ráða, en geri hún það, býst eg eigi við, að geta
talið henni hughvarf, þó að þér þyki við geta haft not
hennar, nú orðið“.
Frú Barminster gjörðist all-þungbúin.
„Jeg held nú reyndar ekki, að hún spyrji þig ráða“,
rnelti hún, og reyndi að láta svo, sem hún talaði blátt
léfram, en mér þótti þó rétt, að skýra þér frá þessu, þar