Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.10.1914, Blaðsíða 4

180
ÞJOÐVILJINN.
XXVIII., 51. -B2
Ný bráðabirgðalög útgefln.
Vöruverðlagsnefnd skipuð.
Samkvæmt tíllögum ráðherra íslands,
hefur konungur vor, 5. okt. síðastl., gefið
út svo látandi:
Bráðabirgðalög
um
heimild fyrir ráðherra Islands til að
skipa nefnd til að ákveða verðlag á
vörum.
Véi Christian hinn tíundi o. s. frv.
Gjörum kunnugt: Með því að það
hefur verið borið upp fyrir Oss, að verð-
lag á nauðsynjavörum hafi farið og fari
mjög svo hækkandi vegna styrjaldar
þeirrar, sem nú geisar um Evrópu, og
það sumstaðar meir en góðu hófi gegnir,
og með því að þess hefur verið beiðst
frá ýmsum hliðum, að ákveðið hámark
verði sett við sölu þessara vörutegunda
og annara, er þörf kann á að þykja, þá
teljum Vér það brýna nauðsyn til þess
að koma í veg fyrir óhæfilega verðhækk-
un á lífsnauðsynjum, að gefa út bráða-
birgðalög samkv. 11. gr. stjórnarskrár-
innar, er veiti ráðherra Vorum fyrir Is-
land heimild til að skipa nefnd til að
ákveða verðlag á vörum.
Því bjóðum Vér og skipum fyrir á
þessa leið:
1. gr.
Ráðherra Islands veitist heimild til
þess að láta ákveða verðlag á innlendri
og útlendri nauðsynjavöru og öðrum
vörum, og í þvi skyni skipa nefnd til
þessa. Ákvæðum hennar má þó skjóta
til stjórnarráðsins til fullnaðarúrslita. Nán-
ari reglur um starfssvið nefndarinnar og
önnur atriði tii framkvæmdar þessara
laga setur stjórnarráðið með reglugjörð.
2. gr.
Lög þessi öðlast gildi þegar í stað.
Eptir þessn eiga allir hlutaðeigendur
sér að hegða.
I vöru^verðlagsnefndina, sem ræðir
um í 1. gr. laganna, skipaði ráðherra
síðan, 6. okt. síðastl., þessa fimm menn:
Ásgeir konsúl Sigurðsson
Björn bankastjóra Sigurðsson
Síra G-uðm. Helgason
Knud Zimsen borgarstjóra og
Pál umboðssala Stefánsson.
Síra Guðm. Helgason, sem er forseti
landbúnaðarfélagsins, er formaður nefnd-
arinnar, sem tekin er 'nú þegar til starfa..
Lögin, sem hér um ræðjr, eru í meira
lagi nýmæli hér á landi, nú orðið, og
leitt að vísu, að nauður hefur þótt til
þeirra reka. . r, , ,
Víst er um það, að í gagngjörðari
Vátryggið
eigur yðar (hús, húsgögn, vörur o. fl.)
fynr eldsvoða i brunabótafélaginu
„ General”
stofnsett 1885.
Aðal-umboðsmaður fyrir Island:
Sig. Thoroddsen
adjunkt.
Umboðsmaður fyrir Norður-lsafjarðar-
sýslu er Jón Hróhja'ttsson verzlunarstjóri.
bága við anda frjálsrar verzluuar verður
eigi farið.
En það er norðurálfu-ófnðurinn, sem
lögunum veldur, og fordæmin nóg um
þessar mundir, hjá Dönum og öðrum
þjóðum, að því er til samskonar laga-
setningar kemur.
Ærið hæpið þó — eins og ntstjóri
blaðs þessa benti á, er rætt var um sams
konar lagasetningu á síðasta Alþingi —,
að lögin fái samrýmzt við ákvæði stjórn-
arskrárinnar, sbr. 50 gr. hennar. *)
Lögin gera eigi ráð fyrir neinu endur-
gjaldi til þess eða þeirra, sem skaði verð-
ur bakaður.
En hver munur æ eign eigandans, og
honum þá í því verði, sem atvikin hafa
skapað.
Otlendir fréttamolar.
(Úr ýmsum áttum).
Símað frá París 10. sept. þ. á. að ná-
lega þnðji hver maður hafi þá þegar
verið flúinn úr borginni.
Eigi er það sjaldgæit, að eyður séu
í blöðunum í París um þessar mundir,
eins og ail-títt er hér í „Lögbirtinga-
blaðinu1', þ. e. lesendurnir fá hvítan papp-
írinn á sumnm stöðum í blaðinu, þar
sem lesmálið ætti þó ella að vera.
Eyðurnar stafa af því, að ritskoðunin
hefur þá bannað að birtar væru grein-
arnar, sem þar áttu að standa.
Loptför láta Breta nú sífellt vera á
sveimi yfir Lundúnaborg, svo að þýzk
eða austurrísk loptför ráði síður á borg-
ina að ÖUum óvörum.
8. sept. síðastl. var banst svo ör-
skammt frá Parísarborg, að glöggt heyrð-
ust þangað fallbyssuskotin.
Búist var þá og almennt við þvi, að
sezt yrði um borgina, er minnst varði.
Daglega voru þá og flutt kynstrin öll
af frosnu keti o. fl. vistum til Parísar
frá Liverpool (á Bretlandi), svo að varist
yrði vistaskorti í lengstu lög, ef til kæmi.
*) 1 50. gr. stjórnarskrárinnar, frá 5. janúar !
1874, s.agir:
„Eignarrétturinn er friðhplgur. Engan
m.á skyIda til að láta af hendi eign sina
I , nema almennings þörf krefji; þarf til þoss
lagaboð oj l:omi /ullt verð fyrir.“
Atvinnuleysi var þegar farið að brydda
á að munj^á Þýzkalandi í öndverðum
sept. þ. á.
Verksmiðjurnar þarfnast þar æ árlega
mestu kynstra af ull, bómull, hör, silki,
sínki, kopar o. fl. o. fl., sem flutt er að
frá öðrum löndum, og því óðar allt í
voða, er aðflutningarnir teppast.
Það er þessi „innri voðinn“, sem
margir óttast að Þjóðverjum verði þyngst
við að fást í ófriðnum, sem nú stendur
yfir.
Alla sölu áfengis hefur stjórnin á Rúss-
landi nýlega bannað meðan er ófriðurinn
helzt.
Bankarnir í París hafa nú allir flutt
aðal-beykistöð sína þaðan vegna ófriðar-
hættunnar
I byrjun ófriðarins kom Prakklands-
banki („Banque de Erance“) og gullforða
sínum til Lundúna.
Bakari nokkur, Johannes Nielsen að
nafni, andaðist nýskeð (í sept. þ. á.) í
Holbæk í Danmörku.
Hann var sjöundi sonurinn, sem móðir
hans átti á bak að sjá, og átti hún þá
engan soninn eptir.
Rússar hafa í ófriðnum, sem nú stend-
ur yfir, dregið lið að sér úr fjarlægustu
héruðum.
í liði þeirra berjast því að þessu sinni
bæði Mongólar, Tungusar (úr Austur-
Síberíu) o. fl. o. fl.
Um 6 milljónir 447 þús. króna voru
í ágústmánuði þ. á., teknar út úr spari-
sjóðnum „Bikuben" í Kaupmannahöfn,
en innlögin alls þá að eins um 2 millj.
141 þús. króna.
Það er stríðið, eða áfergjan i fólkinu
að birgja sig að nauðsynjum, sem talið
er að mismuninum valdi.
Símað er frá Kristjaníu (9. sept. þ.
á.), að gengið hafi í sunnanverðum Nor-
egi meiri þurrkar en elztu menn muna.
I Guðbrandsdölum og Heiðamörk, sem
nefnd eru þó „Kornforðabúr Noregs“,
búast menn því við, að uppskeran verði
að þ#ssu sinm mjög léleg.
Úr „Miniiingarljóðum“
Ouðm. Gruðmundssonar.
(Útíör Þorsteins skálds Erlingssonar.)
Dísir ljósar, harmblíð Huld,
haustsins blæjum faida. —
Þér á mikla þakkarskuld
þjóðin öll að gjalda.
r: i ,i 4 !
Þegar harðstjórn hríðarbyl
hótar geisluín vonar,
þá er að grípa „þyrna“ til
Þor steins ÉrUngssonar.
I;l id "/[ :r v. . > >« .
Þegar um augu mæðumanns
myrkur og þréýta strjiíka,
á hún, góðá, harþan hans,
hlýja tóna’ og mjúka. ,