Lögberg - 29.01.1890, Síða 6

6
LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 29. JANÚAR 1890.
JiANKAMÁLIÐ Á ÞINGl
1889.
. Eptir Kir'ik Miignvnson.
(Niðurl.)
Eiríkur Brism byrjaði á pví, að
fiýna ínisskilninfr flutninirsmanns. Dað
iitli að vera misskiininrrur hans, „að
reiknin<rsbalti lanflssjóðs við ríkis-
sjóðinn stæði í sanibaiuli við útgáfu
seðlanna;“ f>ví |>að á að segja sig
sjálft, „að reikningshallinn er ein-
göngu sprottinn af jrví, að tekjur
tandssjóðs hafa verið minni en út,-
gjöldin.“ 11. gr. jressarrar ritgjörð-
ur hjer að framan k'eniur líklega
vit'nu fvrir þessa fínan/vingluðu
Fál, sem jeg reyndar' á bágt með að
trfta, að ekki viti betur en hún
lætur uppi. Eptir alllanga tölu um
liitt og [retta, sem fæst kom bein-
llnis við málefninu, komst pessi
Jringmaður að þeirri niðrstöðu, að
pað væri engin ástæða til að breyta
Jjví „sem nú á sér stað ineð ipnleys-
anlegleik seðlanna,“ Jjví ' „innleys-
imleijrleiki seðlanna“, eins og flutn-
imrsniaður fór frairi á, liefði „enga
verulega J>ýðingu fyrir ,landsbúa“!!
Svo Jjað hefur enga verulega þýð-
iugu fyrir Jjá, að spara sjer 100
prCt. sem þeir nú verða af rneð fyrir
hvað eina, sem ávfsanir gegn seðl-
uin á ríkissjóð kaupa eða borga?
Er petta hjegómi, eða er Jjað sann-
leikur sem sannleikans vígði pjónn,
jiresturinn Eirikur Iiriem fær eigi
neitað netna Ijúgandi? Við skulurn
sjá. Presturinn kaupir hjá verzlun-
nrinanni I Iteykjavík
vörur fvrir.............. 2000 kr.
I seðlum, sem eni liif/ei/rii’
f htndi. Verzlunarinaður
leggur seðlana á pósthúsið
og landssjóður borgsr Jjá
ríkissjóði með........ 2000 kr.
I gulli. Hafa [já ekki vör-
urnar kostað alls..... 4000 kr,
jjresturinn borgað pær fullu verði
fyrst, eptir lögum, og Jjjóð hans
síðan að ólögum með 100 prCt.? Plr
nokkur bóndi á landinu svo blind-
ur, að sjá ekki Jjetta? Nei! —
En til Jjess að sjá Jjað elcki út-
heimtist, að vera vígður jirestur,
lærifaðir kennilýðsins, Ijóst mn-
thematiskt hu/'uð, fulltrúi á ]>jóö-
Jjingi, tilsjónarmaður bankans, gæð-
ingur landshöfðingja og Jjeirra, sern
par standa bak við — guð náði
oss!*
*) Jeg veit mikið vel liverju prest-
urinn reynir að svara mjer. Aður en
liann leggur út í pá ferð, vara jeg
hnnn við einu: Hann verður að skilja
báuka- og fínanzmál íslands rjett fyrst,
og síðan ræða l>að ærleffit. En hann
verður að vita, að l>að tjáir ekki að
bjóða mjer neina hálfsaniileika dialektik,
eða að taia við mig um |>etta mál nieð
fínanzlegri tæpitungu.
Við aðra og priðju umræðu
skýrðist málið etginlega ekkert, nema
hvað Hutningsm. hrakti svikamill-
arana enn ýtarlegar; en Jjeir hjuggu
eyrhauslega í sama far og áður.
Mikið bar á andlegu bróðerni millll
Páls Briems og landshöfðingja, [jví
[jað má Ijóslega rekja glöggt inn-
blásturs-samband milli bánkaskrafs
Páls og Jjeirra greina, er frá lands.
stjórninni hafa komið. sbr. Lögberg
10. okt. og ísafold 10. og 20. sni.
síöastl. og ándsvör mín í Lögbergi.
Mörgum ópörfum orðum var
eytt að [jví, að tína saman sögur
uin afföll norskra, danskra og sænskra
seðla í útlönduin. Hvað pær sög-
ur áttu eisinlega að Jjýða, er ekki
auðvelt að grafa upp. Ekki hafa
Danir, Norðmenn nje Svíar gert
seðla sína óinnleysanlega fyrir Jjað,
pó peir falli' í verði á útlendum
mörkuðum. Nú en ef afföll seðla
[>eirra á Jjessum mörkuðum höfðu
engin áhrif haft í pá átt, hvað
pýddu pá allar pessar affalla-sög-
ur fyrir málið sem til umræðú var,
innleysanlegleik ísl. seðla? Allsekki
neitt, náttúrlega. Dað er hlutur
sem handhafi seðla á við sjálfan
sig, en keinur bankanum ekkert
við. Skyldu Danir, Norðmenn og
Svíar hætta fyrir [jað, að mynta
sjer peninga, að jjeir ganga með
afföllum á útlendum peninga-mörk-
uðum, eða verður ekki komið út
nema eins og brotagulli í einhverj-
um smábæ?! — Það er hlutur sem
segir sig sjálfur, að seðlar lands-
Ijankans mundu seljast erlendis ineð
afföllum eða affallalaust epíir at-
vikum. t>að væri undarlegt ef ís-
lenzkur kaupmaður ! Höfn, t. a.
m., kysi ekki heldur, ef hann ætti
kost á, að taka með sjer til verzl-
unarparfa sinna heima á íslandi
seðla en peninga og tæki ekki seöl-
ana affallalítið eða affallalaust. E11
hins vegar er Jjað auðvitað mál
að affalla-mögulegleikinn hrindir
seðlunum stöðugt inn í strauma ís-
lenzkrar verzlunar bæði erlendis og
heima, pví að Jjar er beztur mnrk-
aður fyrir [já; enda eru peir aldrei
til annars gefnir út, en að gegna
[jörfum Jiessarar verzlunar. Aíföll
á seðlum pýðir ekki hohlur æfin-
lega vantraust á innlausoar-magni
banka. t>að keinur lang-tíðast af
allt öðrutn orsökum, og helzt nátt-
úrlega af peirri, að sá sem kaupir
pykist purfa að tryggja sig gegn
peirri töf, og par af leiðandi leigu-
missi, scm á kunni verða að koma
seðlunuin í pcninga (víxl-miðil,
borgunar-miðil, kaup-miðil). Yíir
höfuð er að pví að ganga vísu, að
íslenzkir seðlar <ran2-i erlendis ineð
afföllum. En handhöfum er vel
ætlandi að koina svo ár sinni fyrir
borð, að [jau verði ekki tilfinnan-
leg. En verði Jj.iu tilfinnanleg,
drífa soðlarnir erlen.lis frá heim í
land aptur. Allt, sein bankanum
kemur við í pví máli er, að vera
viss um að geta leyst inn seðla
sína. Detta ríður honum á einkum
í byrjuninni, Jjví Jjá er helzt að
búast við tortrvcinít oo- illgirni
manna. Enda lýsti pað sjer ljós-
lega í ræðum landshöfðingja og
Briemanna, að menn mundu taka
sig saman að fella bankann ef
hnnn leysti inn seðlana. Ekki er
nú líklegt að prælsbragð af Jjví
tægj, ef monn ætluðu að koma pví
fram í nokkuð stórum stýl, spyrð
ist ekki í tíma, og nái lög lands
ekki til pess konar tilfella, [já er
einsætt að láta [>au ná til Jjeirra
og pað alvarlega, svo bófarnir hefðu
pó nokkuð fyrir snúð sinn og
snældu. En ekki er pví að neita,
að ósporlata inenn Jxy rfti til að
smala saman pó aldrei væri nema
70,000 kr. og korna með pær í
bankann á mánudag, og síðan ein-
hverri annari feikn á miðvikudag
og svo koll af kolli. E11 að elta
grílur af pessu tægi er hjegómi,
Jjegar nægar varnir eru gegn Jjeiin,
ef mönnuin að eins eru gefnar
frjálsar hendur til að bera fyrir
höfuð sjer.
Eigi er pess pó að verjast, að
pað lýsir sjer á síðustu tíinum æ
Ijósar og ljósar að Danastjórn er
[jað í mesta máta ógeðfelt, að ís-
land bjargist við danska peninga.
Maður getur skilið petta hæglega,
Jjað stendur beinlínis í sambandi
við alla pólitík Danmerkur and-
spænis Islandi — hennar merkan-
vilisinus, sem svo mar<rt hefur ver-
ið rætt og ritað utn, og fæst til
lofs. Það er nú á síðustu árum
orðið deginum ljósara, að Danmörk
hefur fastráðið að láta Island borga
sjer vel fyrir [jessi hlunnindi. E11
fynr Island er borguniu drepandí
eins og nú gengur. Ráðið til að
koma í veg fyrir pessa óánægju er
Jjað, að Island Jjá móti sína eigin
peninga, náttúrlega með ímynd kon-
ungs síns á. Pað hlyti að leiða
til miklu liðlegri og eðlilegri verzl-
unar-sambúðar keggja landa og
verða báðum í hag. Málið er sam-
eiginlegt og yrði samjjykki ríkis-
dags að koma til, að Jjað gæti
gengið fram. Jeg get engu spáð
um pað, hvernig ríkisdagur tæki
undir málið; en hitt er auðsjeð og
langt frá pví að vera nokkurs eig-
inlega fjandsamlegs eðlis, að fínanz-
menn Dana tekur pað sárt, að sjá
Island blómgast með dönskum pen-
ingum.
En póstávísana-ráðlaginu er sjálf-
sagt að stytta aldur, eins og jeg
hef pegar bent á í I.ögbergi. Eðli
Jjess cr vonandi að allir landsmenn
skilji bráðum, og að ráðgjafi Islands,
landshöfðingi og hinir eyrhausarnir
verði látnir vita, að menn skilja
Jjað, En fyr en J>að er gert, er
hjegómi að vera að láta bankann
leysa inn seðlana.
Cambridge, nýársdag, 1890.
SPYKJID
EPTIU VEKÐI Á ALLSKONAR
GREIMFÓKKI og 1SVEITIM.IÖIjI
.n a. hornina á Kin; St. og Market Square.
Þið fdið ómakið borgað rf þið viljið.
GÍSLI Ólafsson.
4ttcötu tiornbm'gbinmr
AF BRÚDIiM, KLÆDDUM OG ÓKL.EDDUM,
TÖFRVLIKTIM,
ALBOLS BUNDIN í SILKIFLÖJEL EDA LEDUK,
SPEGILKASSAR, MED SILKIFLÖJELI, LEDRI, EDA OXVDERUDU SILFRI,
ódýrari en nokkurstaðar annars staðar í bcenum.
SÖMULEIDIS SKÖLAB.EKFR. BIBLÍIJR, OG BEXASÍ.EKIR.
Farið til
ALEX, TAYLOR.
472 MAIM STR.
MUNROE & WEST.
Málafœrdumenn 0. s. frv.
Frf.eman Block
490 !V|ain Str., Winnipeg.
el þekktir m?5al íslendinga, jafnan reiðu-
búinir til að taka að sjer mál Jieirra. gera
fyrir þá samninga o. s. frv.
16 MiKUR V£TRAR 13
---frá-
Manitoba til Montreal
Og ALLRA STADA vestur í ONTARIO
eptir
j á r 11 b r a 11 ti n n i.
Eina brautin með miðclegisverðarvögnum
milli staða í Manitoba og Ontario, ef kom-
ið er við í St. Paul og CIIICAGO.
Farbrjef til sölu á eptirfylgjandi dögum:
Mánudag li.f 18., 25., nóv., 2. og 9. des.
°g. daglega frá 16. til 23. des., og 6. til
8. jan., að báðum dögum meðtöldum.
$40 — Ft'i'il Fram #g Aptnr— $4Q
90 FARBRJEFIN GILDA—/ 90
Dagar / Níutiu Daga \ Dagar
Menn mega vera 15 daga hvora leið, o-
standa við á ferðunum. Tíminn sem far-
brjefin gilda, má lengjast um 15 daga gegn
$5 borgun, eða um 30 daga gegn 10 daga
borgun, ef menn snúa sjer til járnbrautar-
agentsins á þeim stað, sem menn retla ti
samkvæmt farljrjefinu.
Viðvíkjandi frekari upplýsingum, kortum,
tímatöflum og farbrjefum sem gilda á miðdegis-
verðarvagna brautinni, skrifi menn eða snúa
Sjer til einhvers af agentum Northern Pacific
& Manitoba brautarinnar eða til
IIERBERTJ! TJELCII,
Fa.brjefa agent 486 Main St.. Winnipeg,
J. M. GRAHAM. II. SVVINFORD,
Aðalforstöðumaður. Aðal agent.
Winnipeg.
EDINBURGH, DAKOTA.
Verzla með allan Jjann varning,
sem vanalega er seldur í búðum í
smábæjunum út um iandið (general
stores). Allar vörur af beztu teg-
undum. Komið inn og spyrjið um
verð, áður en Jjjer kaupið annars-
staðar.
M. L KÉROACK,
selur bækur og ritföng, skrautmuni og leik
föng, málverk, ljlek, o. s. frv.
Smásala og stórsala.
S7 LOMBAFJaíOTR.
Náiægt Main Str. WINNIPEG.
TAKIÐ ÞIÐ YKKTJR TIL
OG HEIMSÆKIÐ
g J>ið verðið steinhissa, hvað ódýrt
pið geitið keypt nýjar vörur,
----EINMITT NÚ.----------
NJiklar byrgðir af svörtum og mislit
um k j ó 1 a d ú k u m.
50 tegundir af allskonar skyrtuefní
hvert yard 10 c. og [>ar yfir.____
Fataefni úr alull, union- og bóm-
ullar-blandað, 20 c. og par yfir.__
Karlmanna, kvenna og bavnaskór
----með allskonar verði.-----
Karlmanna alkiæðnaður $5,00 00r
par yfir.-----------
Agætt óbrennt kaffi 4 pd. fyrir $ I.
—Allt ódýrara en nokkru siuni áður.
W. H- Ep & Co.
SELKIRK,....................MAN.
14ð
óverað hafðí veríð á herðarnar á henni, og Lady Holm-
liurst lmfði hiustað á frá sjer mimin.
■ „Svo þessi ungi muður kemur hingað snemma á
morgim1', sugði Lady Ilolmburst; „hvtið það er ágætt!
Jeg man það upp á víst, uð þetta var einstaklega fall-
egur nmður, og hann liafði mjiig falleg augu. Þetta er
sú rómantiskasta saga, sem jeg hef nokkuni tíma lieyrt“.
„Þetta getur verið, að yður )>yki það ágætt, Bessie“,
sugði Ágústa lieldur önuglega, „en mjer þykir það lireint
nfleitt. Látum ).að vera, að vera tattóveruð á eyði-eyju
— og jeg get’ sagt yður, að hað vur alls ekki neitt
guinan; en ]að er allt öðru máli að gegna, þegar á að
fnra að sýna, hvernig inaður lítur lít. í samkvæmissal I
Lundúuum. Mr. Meeson vill iiuðvitað fá að sjá erfða-
skrána, hvað mikils eða litils virði sem hún annars
kann að vera; og jeg vildi gjarnan spyrjii vður, Bessie,
hvernig jeg á að sýnu honum lmiia. Hún er aptan á
herðunum á mjer“.
„Jeg hef ekki tekið eptir |.ví“, sagði Lad\' Holm-
hurst þurrlega, „að nngar stúlkur liaii, yfir höfuð að
tala, svo óviðráðanlega undstyggð á að sýna á sjer lierð-
iirnar. Ef hjer ernð í nokkruin vafu I þessu efni, )>á
vii jeg ráðii yður til að sjá svo um, að yður verði
boðið á einlivern dansleik í Lundúnum. Þá þjrfið þjer
ekkert nnnað að gera en vera I flegnum kjói. Það á
ekki vitund verr við, iið sýna á sjer herðaruar, þó sið
þær sjeu tattóveraðar, lieldur en ef þær væru það ekki“.
,,.Ieg huf nldrei verið í flegnuin kjól“, sagði Agústa,
„og jeg vil ekki sýiuv á mjer herðarnar".
„Jæja“, sagðl I.ady Holmhurst blátt áfram; „jeg
liýst annars við, að slíkt fari bráðum af fyrir yður.
En, vitnskuld, ef |.jer ekki viljið, þá er ekki meiru um
þaS; og sje því svo varið, þá ættuð þjer helzt ekki að
getn neitt 1111. crfðaskrámi—að það auðvitað væri“,
147
bætti liún við með spekingssvip, „þó að það auðvitað
væri tvöfalt skammarstryk“.
„Yæri það það? Mjer er ekki algerlega ljóst I hverju
skammarstrykið er innifalið11.
„JÚ, það ■ er svo senv auðsjeð, það væri svona: þjer
stelið erfðaskránni — það er skammarstryk; og ef þjer
ekki sýnið lionum lvana, þá finnst mjer þjer bæta gráu
ofan á svart; það væri tvöfaldur giæpur — tvöfalt
skammarstryk“.
„Þvættingur!“ svaraði Ágústa. þegar hún heyrði þessa
skýringu á lögunum, sem annars var, því verðw ekki
neitnð, allt að því eins greinlleg og sannfævandi eins
og lagaskýringar hvns meðal-fj. C. „Hvernig á jeg
að stela herðunum á sjáifri mjer? Það er óniögulegt“.
„O, nei; iiIIk ekki. Þjer vitið ekki livað tiudarlega
annað eins og þetta getur farið. Jeg átti einu sinni
frænda, sem jeg bjó undir lögfræðispróf sitt, og jeg
lærði töluvert í lögum þá. Tetrið að tarna! hann „fjell
í gegnum“ átta sinnum".
„Mig furðar sannarlega ekkert á því“, sagði Ágústa,
þó það væri ekki kuiteyslegt. „Jæja, jeg býst við, jeg
verði að fara í þennan flegna kjói; en það er and-
styggiiegt — Ijeinlínis andstyggilegt! þjer verðið að lána
mjer kjól, og svo er ekki meira um )>að“.
„Góða mín“, svaraði Lady Ilolmhurst, og leit á
sorgarbúning sinn. „Jeg hef enga fiegna kjóla; cn það
getur )>ó verið, að jeg kunui nð finna einhveru innau
um þá nnini, sem jeg skildi eptir þegar við fórum af
stað“, og augu hennar fylltust tárum.
Agústa tók i höndina á henni, og l>ær fóru að lala
um þenna mikla missi, og hve dásamlega þær liöfðu
komizt lífs af; þangað til loksins talið færðist að Dick
litii), og Bessie Holmhurst brosti aptur, þegnr litín fót
að liugsa um að eisku-drengnrinn liennar, eina barnið
150
Lady lIolmhurst“. Eustnce lineigði sig og ]jet hrtttlnn
sinn ofan á smjerdiskinn, því að liann var mjög utan
við sig.
„.Jeg vona, jeg liiifl ekki komið of snemma“, sngði
liann í einst^ku ráðnieysi, þegar hann sá, hvað honum
liafði orðið á. „Jeg hjelt þjer munduð verða búnar að
borða".
„Ó, þjer komið alls ekki of snemma, Mr. Meeson“,
sagði Lad.v Holmhurst. „Yiljið ),jer ekki fá yður einn
Tioila af tei? Ágústa gefið )>jer Mr. Meeson bolia af tei“.
Ilann tók við tevatninu, sem hann ekki langaði
það allra minnsta í, og svo varð afleitlega óþægileg.
|>ögn. Það var eins og enginn vissi, livernig byrja ætú
á sámræðunni.
„llvernig fóruð tjer að finna húsið, Mr. Meeson?“
sagði Lady Molmhurst loksins. „Miss Smithers sagði
yður ekkert, hvar jeg ætti lieima, og það eru til tvær
Lady Ilolmhurst — tengdamóðir mín og jeg“.
O jeg leitaði það uppi, og svo var jeg hjer á
á gangi í gærkveidi og sá ykkur báðar sitja við gluggann“.
„Er )>að satt!“ sagði Lady Holmliurst. „Og hvers
vegua komuð |>jer ekki inn? Þjer liefðuð getað vernd-
að Miss Smithers fyrir frjettariturunum11.
„Jeg veit ekki“, svaraði hann vandræðalega. „.Jeg-
kunni ekki við það; og auk þess þótti lögregluþjóni jeg
líta nokkuð tortryggilega út, og sagði mjer að flytja.
mig“.
„Hamingjan góða, Mr. Meeson; þjer hafið lilotið aði
horfa svikalaust á okkur“.
Nn tók Ágústa fram í, )>ví að af ávísun eðiis síns
gat liún sjer til, hvernig sakir mundu standa, að mann-
inum nmndi lítnst vel á hana, og liún var hrædd um
að nú mundi hann segja einliverja vitleysu. Ungnienni,
sem getur staðið og starið á hús í Hannover-squarer
lijelt hún mundi geta gert og sagt öll ósköpin.