Lögberg - 26.09.1895, Blaðsíða 5

LÖGBERG FIMMTLDAGINN 26. SEPTEMBER 1895
5
brautum frá suðri til norðurs og austri
til vesturs. t>að er f>egar búið að
leggja allmikið af járnbrautum frá
Góðrarvonarhöfðanorðaustur um land-
ið, bæði um eignir breta og hollenzku
fríríkin, og allt af er verið að lengja
brautirnar norður eptir landinu.
Af ávöxtunum skuluð }>jer
pekkja J>á.
Únitara postulinn Einar Ólafsson
skrifaði liðuga þrjá dálka 1 Hkr. sem
kom út 20. p. m. t>að er önnur Úni-
tara prjedikanin sem hann, einn
stjðrnarnefndarmaður og ráðsmaður
blaðsins, setur í Hkr. á 3 vikum til
pess, eptir pví sem oss skilst, að sanna,
að Hkr. sje ekki málgagn fyrir Úni-
tarismus, en oss virðist einmitt að
pessar prjedikanir sanna, að blaðið sje
málgagn fyrir pað, sem hjer gengur
undir pví uafni. Hvernig stendur á
pessu ? Skammast E. Ólafsson sín
fyrir að blaðið sje málgagn fyrir Úni-
tarismus, eða er petta allt fyrirsláttur
til að geta, undir pví yfirskyni að
mótmæla pessu, haldið Unitara prje-
dikanir í blaðinu ?
l>að viil nú svo skrítilega til, að
sjera Hafsteinn Pjetursson sagði í
Lögbergi fyrir liðugum 2 árum síðan,
að Hkr. væri málgagn fyrir Unitara
eða Únitarismus, og hefur petta, svo
framarlega sem vjer vitum, staðið ah
veg ómótmælt. Hvers vegna pá að
gera petta verður út af pví að vjer
endurtókum pennan san.ileika ?
Oss dettur ekki í hug að eiga
orðastað við E. Ólafsson, pví pað eru
vissir menn sem eru pvílíkir pussar,
að enginn sanngjarn maður getur átt
orðastað við pá. E. Ólafsson er bú-
inn að sýna meðpessum tveimur prje-
dikunum sínum, að hann er einn af
peim. Vjer ætlum að eins að mót-
mæla einni eða tveimur af lyga-ákær-
um hans. Hann ber pað t. d. upp á
oss, að vjer höfum „vaðið upp á ræðu-
pallinn á gamla íslendinga-fjelags-
liúsinu, fyrir nokkrnm árum síðan,
eptir messu hjá Birni heitnum Pjet-
urssyni og haldið skammaræðu yfir
Únítörum og Unitarismus“. Þetta er
helber lýgi- Björn heitinn bauð
mönnum að segja álit sitt um penn-
an „nýja sið“, sem hann var að boða
íslendingum, og notuðum vjer tæki-
færið, eins og aðrirhöfðu áður gert, til
að láta álit vort í ljósi. Allt sem
vjer sögðum var, að vjer hefðum sótt
pessa „messu“ til pess ef unnt væri
að uppbyggjast af henni, en að oss
virtist að ræðan hefði mestmegnis
gengið út á að rífa niður kristnina í
staðinn fyrir að bæta hana, og sjerí-
lagi út á pað að úthúða lútersku
kirkjunni og prestum hennar. t>etta
sögðum vjer að væri að drýgja sömu
s/ndina og ræðumaðurinn hefði verið
að bera kirkjunni á brj;n, nefnil. skort
á kærleika, mannúð og umburðar-
lyndi, og ljetum I ljósi, að ef petta
væri aðal stefnan í pessum „n/ja sið“,
pá álitum vjer hann ekki betri en
hinn gamla, og mundum pví ekki
sækja pessar „messur“ framar. Ef
petta voru skammir, pá er allt sem E.
Ólafsson og hans nótar segja um
kristnina I heild sinni og lútersku
kirkjuna sjerstaklega, skammir og
skamma-ræður.
l>á er E. Ól. að japla á pví, að
vjer hötum Unitara, og purfum vjer
ekki að svara pví frekar en vjer höf-
um áður gert í Lögbergi—að pað er
bull og heilaspuni. En eins og vjer
höfum áður sagt, hötum vjer og fyrir-
lítum iióferðina, sem forsprakkar Úni-
tara hjer viðhafa gagnvart krist.nni
kirkju. En setjum svo að vjer hötuð-
um Únitarismus, pá er oss pað líklega
eins heimilt og E. Ól. og öðrum for-
sprökkum pessa “nýja siðs“ hjer er
að hata og ofsækja kristna kirkju. E.
Ólafsson neitar pví pó líklega ekki,
að hann og peir hafi gert pað og geri.
Allir sem vilja geta sjeð pað á Hkr.
og “Dagsbrún,11 og með pví að
lilusta á ræður peirra.
Yjer höfum aldrei heyrt pá speki
fyrr, að maður hafi ekki leyfi til að hafa
eptir orð manna sem standa i prent-
aðri bók. E. Ól. brígslar oss sem sje
um, að vjer höfum tekið kafiann, er
vjer tilfærðum eptir sjera Matthíasi
úr bækling hans “Chicagoför mín,“ í
óleyfi. t>etta er á borð við aðrarsak-
argiptir og dylgur E. Ól. og Hkr. um
oss. t>arna er sýnishorn af kærleika,
og mannúð pessarar “vanheilögu“
klikku ! Vjer vonun að sjera Mattías
geri sjálfur grein fyrir hvað hann
meinti með „Channings Únitarar“;
hann veit meira um pá en E. Ól.. og
“mýrarljós11 hans er bjartara en urðar-
máni Einars Ólafssonar.
E. Ól. gengur inn á, að hann og
Únitarar gangi “dyggilega fram í að
rifa niður“ öll opinberuð trúarbrögð.
l>að voru opinberuðu trúarbrögðin
sem Kristur kenndi, ogpeir sem voru
á móti peim voru falskennendurnir sem
hann varaði við. Með pessu sannar
E. Ólafsson sjálfur að aðvörunin :
“ Varið yður á falskennendum“ o. s.
frv. á við hann og aðra Únitara
postula.
Ritliátturinn á greinum E. Ól.
sýuir, að hjal hans um „kærleika
mannúð, umbnrðarlyndi o. s. frv.“ er
bara sauðargæra, og að „hið innra er
hann glepsandi vargur“.
Síðasta al}>ingí.
ltvík 31. ágúst ’95.
Naumast verður sagt, að petta
síðasta ping hafi verið sjerlega af-
kastamikið, nema að pví er snertir
viðleitni pess til samgörgubóta,
en ómerkilegt hefur pað alls ekki
varið.
Tiltölulega mikill hluti af peim
málum, er pað hafði til n eðferðar, var
annaðhvort uppvakningar frá fyrri
pingum, með misjafnlega miklum
staðfestingarlíkindum, eða pá pýðing-
arlítil smámál, eða hvortveggja.
Að pessu sinni skal aðeins gefið
stutt yfirlit yfir hið helzta af gerðum
pingsins, fjárveitingarnar, pó einkum
að pví leyti, sem pær eru frábrugðnar
fyrri fjárveitingum, eða ekki áfram-
hald af peim. En væntanlega mun
ísafold síðar minnast nokkru nákvæm-
ar á ýms málin, er pað fjallaði um.
Af sampykktum pingmanna-
frumvörputn er helzt ástæða til að
nefna—auk eimskipsins, sem síðar
verður minnst á— eptirlaunalögin,
hluttöku safnaða í veitingu brauða,
lagaskólann, afnám hæstarjettar sem
æðsta dóms í íslenzkum málum og
borgaralegt hjónaband pjóðkirkju-
trúarmanna. Allt eru petta gamlir
kunningjar. Vitanlega er pað stað-
festingin á lagaskóla- og hæstarjettar-
afnámslögunum, sem mesta pýðingu
mundi hafa, en fáir munu gera sjer
miklar vonir um, að pau eigi góðum
byr að fagna í Kaupmannahöfn, enda
óvíst, hvort mikils væri í misst við
pað að sinni. l>að mnn vera að
myndast, eða vera pegar mynduð, all-
rík skoðun í pá átt, að kostnaðurinn
við hinn fyrirhugaðaða lagaskóla og
aukna landsyfirrjett sje óparflega
mikill, og að unnt inundi vera að fá
samvinnu milli pessara tveggja stofn-
ana, sem hefði pýðingarmikinn sparn-
að í för með sjer.
Af felldum pingmannafrnmvörp
um kvað einna mest að frumvörpun-
um um varnarping I skuldamálum og
búsetu fastakaupmanna á íslandi.
Tvö af hinum merkustu stjórnar-
frumvörpum voru felld: gagnfræða
kennslan við lærða skólann í Reykja-
vík ásamt afnámi Möðruvallaskólans,
og holdsveikraspítalinn — síðartalda
málinu pó að eins frestað pangað til
betri undirbúningur er fenginn. Apt-
ur á móti náðu fram að ganga frum-
vörpin um brúargerð á Blöndu, að-
greining holdsveikra frá öðrum mönn-
um, allpýðingarmiklar ráðstafanir
gegn útbreiðslu næmra sjúkdóma, og
eldsvoðaábyrgð Reykjavíkur.
í samgöngumálinu hefur nefndin
sýut mikla rögg af sjer, enda voru
kröfur pjóðarinnar mjög einbeittar I
pví efni. Ferðum landpóstanna ætl-
ast pað til að verði fjölgað, brauta-
gerðum á að halda áfram í sama horfi
sem á undanförnu fjárhagstímabili
með ríflegum fjárframlögum, og 20
pús. kr. veittar til að brúa Blöndu.
Einkum er pó viðleitni pingsir s
til að bæta samgöngurnar á sjó at-
kvæðamikil. Til pess má tilfæra ríf-
lega fjárupphæð til vita á ymsum
stöðum, par á meðal 11,000 kr. til vita-
bygginga á Skagatá og Gróttu, 6000
kr. fjárveitiog til uppmælingar á inn-
siglingarleið inn á Hvanrmsfjöið, til-
boð um 60,000 kr. lán til gufubáts-
kaupa sýslucefnda í Vesturamtinu og
tilboð um 90,000 kr. lán tjl pess að
koma upp öflugri stórskipabrvggju í
Reykjavík. í pessu sambandi má og
minnast á undirtektir pingsins og
pingmanna á prívatfundi undir ráða-
gerðir um lagningu telegrafs og tele-
fóns, sem áður hefur verið frá skýrt.
En aðalatriðin eru fjárlagastyrkurinn
til gufubátaferða og eiinskipslögin.
Til gufuskipsferða í sunnlend-
ingafjórðungi og á Faxaflóa eru
veittar 7,500 kr.; 1 Vestfirðingafjórf-
ungi og á Húnaílóa eru veittar 10,000
kr.; í Norðlendingafjórðungi 10,000
kr.; og S Austfirðingafjórðungi 6,000.
t>essi styrkur á aðeinsað veitast eptir
meðmælum hlutaðeigBndi sýslunefnda
og bæjarstjórna, cg með pví skil-
yrði, að hlutaðeigandi sýslu- og bæj-
arfjelög leggi til að minnsta kosti J
á móti | úr landssjóði. Við pessar
fjár veitingar er pað einkum að at-
huga, að svo lítil llkindi eru til pess,
eins og áður hefur verið bent á hjer S
blaðinu, að nokkuð verði úr pvl, að
fjórðungarnir noti tilboðið, slzt að
peir verði allir samtaka S pvS. Að
minnsta kosti er að líkindum óhætt að
ganga að pvS vísu, að ekkert verulegt
lag komist á pessar bátaferðir fyrra ár
fjárhagstSmabilsins.
t>á er eimskipið, sem mest var
um pjarkað. A kostnað landssjóðs á
að leigja yfirbyggt, traust og vel út-
búið eimskip, er sje 400—600 smá-
lestir að stærð, og hafi farpegjarúm
fyrú 40—60 manns i æðra farrúmi
og fyrir 30—40 manns S óæðra far-
rúmi, og 10—12 mSlna hraða á sjött-
ungi sólarhrings. Til leigugjalds og
útgerðarkostnaðar má verja 150 pús.
kr. hvort árið. Farstjóra er og heim-
ilt að leigja annað skip I viðbót
nokkurn tíma ársins, ef nauðsyn kref-
ur, en kostnaður við bæði skipin fari
ekki fram úr 170,000 kr. um árið. En
fáist ekki skip leigt með aðgengileg-
um kostum, á að kaupa á lands-
sjóðs kostnað, traust og vandað 600
smálesta eimskip, með farpegjarúm
fyrir að minnsta kosti 60 manns I æðra
farrúmi, o& fyrir 40 manns S hinu ó-
æðra, og 11 mílnahraðaá sólarhrings-
sjöttungi. Skipinu skal fylgja lítill
eimbátur, er nota megi til flutninga
að og frá skipinuá höfnum. Til pese
að kaupa slíkt skip má verja allt að
350,000 kr.
Eins og Isafold hefur áður I ljós
látið, er pað ósk vor og von, að eigi
purfi til pess að koma, að lagt verði
út S eimskipskanp á landssjóðs kostn-
að. Vjer höfum áður bent allj'tarlega
á, hve varhugaverð slSk nýbreytni sje,
svo ekki er ástæða til að f jölyrða um
pað að pessu sinni. Með útgarðinni
einni er tannarloga I nóg ráðizt til að
byrja með, meðan alla reytisluna
vautar, enda í raun og veru neyðarúr-
ræði að eins, sem stafaði af undirbún-
ingsleysi og skorti á tilboðum, er
pingið póttist geta gengið að.
Framh. á 8. bls.
Mlllll
íitrnlcgt.
Mr. Jas. E. Nicliolson, orenceville, N,
Bííúiö .jsrstrlár við
KRABBA IVÖRINNI,
OG LÆKNAST AF
AYER’S fím&
Mr. Nicholson segir: Jegfórtil lækna
og fjekk meðöl frá þeim, en að árang-
urslausu; krabbinn fót að
Jeta sig inn i iioldid
og útbreiðast upp í vangann, og leið
“ jeg því í sjö kvalafull ár. Loks fór
jegaðbrúka Ayei’s Sarsaparilla, og
eptir svo sem tvær vikur fann jeg
Talsverdan bata
Jeg fjekk nýtt hugrekki með þessu og
hjelt því áfram, og þegar mánuður var
liðinn var sárið undir hökunni farið
að gróa, Eptir þrjá mánuði fór vörin
einnig að gróa. og þegar jeg hafði
brukað þessa Sarsaparilla í seY mánuði
voru liin síðustumerki krabbans farin.
Ay(;r’sifff&-Sarsaparilla
A Hei/n?3yningunni.
A Yifli'S PILL UR bceta hœgðimar
0. Stephensen, ffl. D.,
i öSrum dyrum norffur fri norðvesturhorninu á
ROSS & ISABEL STRÆTUM,
verCur jafnan að hitla á skrifstofu sinni frá kl.
9—11 f. m., kl. 2—i og 7—9 e. m. dag hvern.
—Nætur-bjalla er á hurðinni.
Telephonf. 346.
ÍSLENZKUR LÆKNIR
Dr. M, Haildoreson,
Stranahan & Ilamre Iyfjabúð,
Park River, — — — N. T)ak.
Er að bitta á hverjum miðvikudegi í Graftcn,
N. D., frá kl. 5—6e. m.
Arinbjorn S, Bardal
Selur líkkistur og annast um út
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Opið dag og nótt.
629 Elgin /\ve.
53
t>að sem Miss Markham sagði seinast, kom nýjum
ótta inn hjá honum. Setjum svo að pessir Rack-
birds hefðu narrað Rynders og menn lians á land?
Sjómennirnir voru illa vopnaðir; peim hafði ekki
dottið 1 hug, pegar peir fóru, að peir pyrftu að verja
sig fyrir mönnum.
Þegar Edna Markham hafði sagt Mrs. Cliff
livað kapteinninn hafði sagt um mögulegleikana,
sem væru á að pau slippu úr pessari hættu, og livað
liann ætlaði að gera til að verja pau, hressti gamla
konan upp hugann til muna.
„Jeg ber mikið traust til kapteinsins“, sagði
hún, „og ef hann álltur til nokkurs að vorjast, pá cr
jeg viss um að hann verst vel. Ef peir verða að
skjóta, pagar Mr. líynders kcmur að landi, jafnvcl
að næturpeli, pá mundi liann ílýta sjer að koma
til okkar“.
Undir kveld komu prjú óargadýr (í mannsmynd)
fyrir kletta tangann, og fóru norður eptir fjörunni.
t>au voru grimmdarlegar skepnur, og höfðu langt og
ógreitt hár og skegg: tvö af peim höfðu bissur og
öll höfðu pau langa knífa S boltum sínum. Þegar
dýr pessi komu par 1 fjöruna sem hún var nokkuð
breið, svo að öldurnar náðu ekki upp að bakkanum,
urðu pau hissa pegar pau sáu par spor nokkur.
Sporin voru eptir tvo menn I staðinn fyrir einn, sem
pau áttu von á. Þegar pau sáu petta, urðu pau
mjög varkár. t>au voru mjög sólgin S að drepa
Afríkumanninn, scm strokið hafði, úður cn hann
56
S myrkrinu ofan I fjöru, og hlupu svo allt hvað fætur
toguðu suður með sjó I áttina til bælis slns.
Þegar dýr pessi voru búin að komast að pví, að
pað var fólk inni I berginu, datt peim ekki S hug að
fara inn. I>au voru ekki full-vopuuð, og pau vissu
ckki hvað margir voru inni fyrir; en eitt vissu pau,
°g pað var, að petta skipbrotsfólk — pví pað hlaut
pað að vera — hafði ljelegan vörð á sjer, svo að ef
að allur flokkurinn kæmi nóttina eptir, voru allar
llkur til að honum yrði ekki mikið fyrir að ráða fólk
petta af dögum, hvað margt sem pað nú væri parna
inni í berginu. t>að var óparfi að leita leDgra að
svertingjanum, sem strokið hafði. Itann var náttúr-
Jega hjá pessu fólki.
Óargadýriii prjú komu aptur til bælis síns uin
dögun, og pað stóð ekki á löngu að vekja allan hóp-
inn og segja alla ferðasöguna.
„Það er gleðilegt“, sagði foringinn (um leið og
haim kveikti I stuttri svartri pSpu og ljet upp I
munninn, sem var hulinn af miklu svörtu yfirskeggi)
á spöusku, sem sumir skildu e.n aðrir skildu ekki, „að
við höfum verk fyrir hendi I nótt. Nú getum við
hvílt okkur S dag og lifað S makindum. Skipan mín
fyrir daginn er, að allir haldi hjer kyrru fyrir S dag;
pað má enginn flækjas: neitt burt. Látið svertingj-
ana fjóra vera kyrra uppi I hellir sínnm. Við getum
matreitt sjálfir I dag, pvl við höfum engan tíma til
að elta fleiri af pelm, ef peir skýldu strjúka. Það er
hcppni að possi svcrtiagi, scm strauk, getur ckki
49
liamingju hafði hann tvær tvShleyptar bissur, svo að
ef pað kæmu ekki nema fáir af pessum Rackbirds
að leita að svertingjanum, pá gat verið að hann hefði
við peim parna I mjóa ganginum.
Skömmu eptir að fólkið var komið inn S bergið,
kom Miss Markham til kapteinsins og sagði: „Mrs.
Cliff er mjög hrædd og jeg hef verið að reyna að
hughreysta liana. Getið pjer sagt nokkuð henni til
hughreystingar? Haldið pjer að pað sje nokkur
von um, að við sleppum frá pessari nýju kæt.tu?“
„Já“, sagði Iiorn kapteinn, „pað er mögulegt.
Rynders kann að koma áður en pessir R>-ckbirds
finna okkur, og jafnvel pó tveir eða prSr peirra
kynni að finna fylgsni okkar, pá getur verið að jeg
geti ráðið pá af dögum, svo við fáutn dálítið ráðrúm.
En petta er lika liiu eina von, sem við höfum. Menn
pessir hljóta að koma liingað fyrr eða siðar, svo allt
er koinið undir pví, að Rynders koini“.
„En,“ sagði Miss Markham, „máske peir komi
ekki svona laDgt norður að leita í,trokumannsins ;
pað getur verið að öldurnar liafi pvegið sporin af
sandinum ; og peir hafa máske enga ástæðu t:l að
koma hjerna upp á flötinn.“
Kapteinninn brosti raunalega. „Ef nokkur
peirra skyldi koma 1 pessa átt,“ sagði liann, „pá er
mögulegt að peirn pætti ekki ómaksins vert að leita
svona langt ef báturinn okkar væri ekki parna
niðri á bakkanum. Að bann er par er hið sama og
við hcfðum sott upp spjakl til að láta pá vita hvar