Lögberg - 13.08.1896, Blaðsíða 2

9
LÖOBERG FIMMTUDAGINN 13 AGUST 1896.
Vesfcur-Islentliiigar.
lioeða Jóns Ólafssonar, flutt á
lendingad. í Winnipeg, 1896.
ía-
Heiðruðu tilheyrendur—kæru
löndur og landar!—„Komið þið nú
öll saman blessuð og sæl !•* l>að er
gömul og góð islenzk heilsun, og hún
fellur mjer einhvernveginn svo nátt-
úrlega á varir í dag, pegar mjer veit-
ist, sú ánsegja að sjá ykkur aptnr eptir
meira en tveggja ára fjarvist, og
eptir að pað í dag eru rjett prjú ár
siðan jeg hef verið saman rneð ykkur
á íslendingadegi. Jæja, jeg á ekkert
innilegra orð að heilsa ykkur með, en
petta gamla islenzka: Komið f)ið
öll satna?i blessuð otj sœl—öll saman
undantekningarlaust— bæði vinir og
mótstöðumenn. Jeg segi pað með
vilja: vinir og mótstöðumenn, pví að
á íslendingadag á enginn íslending
ur islenzkan fjandmann, hvað sem svo
líður hinum öllum ársins 364 dögum
Jeg held jeg geri ekki nema
rjett gagnvart sjálfum mjer, og eng
Um öðrum órjett með pvi, pó jeg geti
pess svo sem i afsökunarskyni, að jeg
hef ekki sjálfur valið rojer hvorki um-
talsefni nje yrkisefni í dag. Jeg
hefði helzt óskað að tala um annað
o r kveða um ekki neitt; en jeg hef
hlytt pví sem fyrir mig var lagt.
Umtalsefnið mitt á að vera, að
tala nokkur orð um Vestur íslendinga,
Jeg hef sjálfur einu sinni áður talað
um petta á íslendingadegi hjer í
Winuipeg, og jeg hef heyrt aðra tala
um sama efnið. l>egar jeg nú minn-
ist pess, hvað jeg og aðrir höfum áður
um petta efni talað, pá kemur rnjer
pað svo fyrir sjónir, sem við höfum
tilað helzt til almennt um umtalsefn-
ið: okkur hefur, að jeg ætla, hætt til
að tala um hlutverk og tilgang peirra
rrlcndra pjóðflokka alinennt, setn
flytja til pessarar álfu og setjast hjer
að. Við böfum talað um immigranta
tál pessarar álfu almennt, í stað pess
að tala nm pann eina immígranta
pjóðflokk, sem pó átti að vera einka
umtalsefnið, sein sje Islenzka menn
oor konur í Vesturheimi.
n
Vitaskuld er í mörgu llkt ástatt
lendum pjóðflokkum, er hingað flytja
og setjast hjer að, og að mörgu leyti
verður vort hlutverk og tilgangur
Svipað eða sama og peirra. En ekki
að öllu. Eins og hver maðurinn er
öðrum ólíkur, pótt allir sje peir menn,
pannig eru pjóðirnar hver annari
ólikar; íslendingurinn og Spánverjinn
eru hvor öðrum svo ólíkir, að pað tná
pekkja pá sundur, án pess að heyra
pá mæ!a orð, að eins af sjóninni
einni saman.
En í pví er ólíkt að jafna saman
þjóCunutn og einstaklingunum, að
breytíugar hvorra um sig cru ólíkuni
lögum háðar. Einstaklingurinn, sem
er cin óskiptileg vera, getur notað
slna hæfileika á ymsa vegu og tainið
pá og æft á ymsa luud; en verulega
breytt grundvallareðli sinu, pað getur
enginn mcður; rjctt cins og trjesmið-
urinn getur toglt spytuna á ymsa
luud og búið til úr henni hvað sem
hann vill; en hann getur ekki breytt
Ahninum í eik nje askinuin í furu.
Öðruvísi er pví farið með pjóð-
irnar. Að vísu geta pær breytzt á
svipaðau IiAtt og einstaklingarnir. En
pær geta .'‘g breytzt á annan bátt;
pær geta breyo't víð kynblöndun. Og
á paun hátt—og p'vcn hátt (jinan—
geta nú myndazt ný pjiíðerni.
Eitt bezta og skírasta dæmi til
slikrar pjódernismyndunar á peini
tíma, er alvcg liggur innan sögunnar,
er hið enska pjóðerni: citt hið prek-
jrnesta í heimi.
Ilugðnæmt cr að sjá, að ymisl.
helzUU pjóðeinkennin eru par norræn.
Ýmisl. grundvallaratriði í fyrirkomul.
peirrar pjób.ir norrænt—svo som ping-
stjórn; kviðdómar — sem vjer, pótt
merkil. sje, eiginl. pekkjum fyrst á
Islandi.
Nú á dögum er bezta dæmi
ellkrar pjóðemis-nymyndunar hjer í
Vesturheimi, bæði hjer í Canada, en
«inkum i Bandarlkjunum. I>ví að
|,ótt liðnar sje nokkrar aldir, siðan
land petta fór fyrst að byggjast, pá
var og er landflæinið svo stórt, að pað
hefur streymt til pessa sívaxandi inn-
flutningastraumur inn f landið, sein til
pessa hefur kæft alla verulega pjóð-
ernismyndun. Þvi pað er ekki til
neins að leyua pví: lijer er ckkert
ameríkanskt pjóðerni til enn sem
komið er; pað cru að eins frumefuin
til pjóðcrnis, sem enn eru hjor til, o^
í hæsta lagi allra fyrstu frjóangarnir
scm sjá niá vott fyrir. Rjett eins og
pótt pið látið vatn og mjel og salt
pott; pað cr ekki grautur, heldur bara
efni í graut. Þ.ið parf að setja hann
yfir eld, liita og sjóða pcssi efni, sv
úr pví verði grautur, og ekki að
gleyma að hræra í, svo allt hlauj
ekki í kekki,og pað tekur tíma. Sv
er ekki nóg að flyija urmul manna af
y.msum pjóðernum saman i eitt stort
laudflæmi; pað parf aldanna söguglóð
til að sjóða pessi blendnu efni saman
Frelsisstríð Bandar. er enginn J/jáð
leyur viðburður; pað er enska pjóðin
tveim megin hafs, sem klofnar
tvennt. í>ótt pað I staðarlegu tilliti
sje bundið við pessa álfu, er pað
æðra skilningi enskur viðburður,
kafli í Eoglandssögti.
Borgarastriðið fyrir liðugum 30
árum er fyrsti vottur um, að pað sje
að koma hitabijóð f pottinn; en enn
pá er ekki svo langt komið að byrjað
sje að „krakka við barm“ í pjóðern
ispottinum.
Skólam.baráttan hjer í Can. ereinn
fyrsti vottur pess, uð ó!ik pjóðern
eru að byrja pá viðiirr!gr, að úrslitin
fá p/ðing síðar fyrir pjóðrrnismynd
unina, ef hjer annars myndast nokk
urn tíma Dokkurt sjerst. pjóðerni
sem tvísýnu má ef til vill á telja. Því
pótt Can. eigi fyrir sjer—sem jeg
vona—að haldast sem sjerstakt veldi
pá er hún, og verður æ meir og meir
andlegur hluti Bandarikjanna, eða, ef
pið viljið heldur: hún og Bandar
virðast eiga fyrir sjer—og pess óska
jeg—að verða andleg heild, mynda
eitt nýtt pjóðerni, hið amerlska.
Nú erum vjer Vestur-ísl. einn af
peim pjóðflokkum, sem eiga að renna
saman hjer með tfð og tíma, til að
mynda nýtt pjóðerni. Forlög vor
eru auðsæ og óumflýjanleg; vjer, pað
til pessa dags höfum verið svo ætt-
fróðir, ættum að skilja petta manna
bezt, sem norska skáldið Asmundur
Olafsson Vinje kveður:
„God Arv det er fyr Mannen
av Godtfolk vera född“; pað er
á íslenzku:
„pví arfur cr pað góður,
að eiga göfugt kyn“.
Og við íslendingar purfum sem
pjóð ckki að skamtnast okkar fyrir
kynið; i engrar annarar pjóðar æðum
flýtur göfugra blóð—konunga, hersa
o>r vtkinoa-blóð.
n n
I>otta eigum vjer- að inuna, og
pegar vjer kotnum hingað til lands til
að setjasl hjer aö, pá cigum vjer ekki
að koma sem auðinjúkir, niðurlútir,
° litilsigldir monn, hcldur eigum vjer
að bcra höfuö liátt; ckki fyrirverða oss
fyrir pjóðerni \ ort, heldur vcra stoltir
af pvl, og segja hnarreistir við Eusk-
inn: „íslend ingar erum vjer, skil-
getnir afkorrendar peirra manna, scm
pjcr eigið allt pað að pakka, sem
bezt cr, í stjórnarfari yðar og stofnun-
um, í lífsskoðunum og lunderni“.
Jeg get ekki stillt mig um, að
segja ykkur dálitla siigu af Göngu-
Hrólfi; hún stendur ckki f Göngu-
Hrólfssögu, sem or roestmegnis sam-
setningur. En Göngu llrólfur var
fyrir oss íslendingum og öðrum er- er se£ja n>ðjar vorir, missa, og
verða að missa, sitt pjóðerni hjer.
Og að ætla sjer að spórna við pvf,
varna pví, pað væri eins og að ætla
að veita fljóti upp eptir brekku.
En við getum flýit pví eða seink
að; við getum flotið viljalaust með
straumnum, eða við getum audæft eða
siglt róið og stýrt
Jeg er ekki á pví að við eigum
að fljóta viljalaust mcð straumnum
að við eigum ineð öðrum orðum
hugsunarlaust að fylgj11 fjöldans
straumi. Ekki er jeg heldur að
mæla með pví, að vjcr andæfuin cilíf-
an barning rnóti straumnum; pað yrði
ió vonlaus barálta hvort scm er. En
jeg vil ekki heldur að vjergeruin allt
of mikið til að hraða ferð vorri. Jeg
vil ekki að við geruin okkur far um,
að láta börnjn okkar gleyma tnáli
voru og innrætum pejin fyrirlituing
fyrir yorri fornu ættjörð og voru fs-
lenzka pjóðerni. Við verðum hvorki
viðsýnni nje skynugri amerfkanar
fyrir pað. Sá maður, sem kann íleiri
tungur en eina og á aðgang að bók-
menntum fleiri pjóða on eiunar, er
auðlega rikari, en hinn, sem að eins
kaun eiua tungu. Sá sem pekkir
sögu fleiri pjóða, er fróðari en hinn,
sem að eins pckkir einnar pjóðar
pögu. Og sá maður, sem á forfeðra-
jjóð og pj.óðernissögu, á dýran arf til
huglyptis og eptirdæmis, sem hinn á
ekki, sem eDga ættjarðarsögu á.
Hugsum okkur tvosveina, er hvorug-
ur hefur nokkurn tímanlegan auð að
erfðum fengij); annar er souur mcrks
manns og frain í ætt hans hafa verið
ágætismenn siunar pjóðar,vitrir menn,
góðir og göfugir; hinn sveinuinn er
útburður, sem fannst með lífi í reifan-
um og var alinn upp, en enginn veit
hverjir foreldrar lians voru. Finnst
yður ekki peseir sveinar hafi fengið
Ijýsna ólikan arf? Með nútfðarinnar
fulla skilningi á p/öingu arfgengisins,
mun pað vera öllum ljóst að svo er.
norrænn vlkingur, sem í byrjun 10.
aldar herjaði á Frakklands strendur
°g lagði par undir sig mikið Jand
pað er slðau heitir Normandí. Karl
heimski, sem svo var nefndur, rjeð pá
fyrir Frakklandi; hann gerði frið við
Göngu-Hrólf, er hann sá sitt óvænua,
og gerði liann að hertoga yfir Nor
mandf. I>að var tfzka pá, að hertogi
sem pág land að láni af konungi
skyldi kyssa á fót konungs cða stóru
tá til merkis um, að han.i tjáði kon-
unginum hollustu sem yfirdrottni
sinum. Karl heimski sat f hásaitis
stóli er Göngu-Hrólfur gekk fyrir
hann. Þegar Hrólfur skyldi tána
kyssa, vildi hann ekki beygja sig eður
lúta Karli, og mælti til manna sinna
„Jæja, rjettið pið mjer pá, piltar mín
ir, löppina á konunginum“. Þeir
gerðu pað, beygðu sig og tóku um
fót Karli og rjettu liann upp að munni
Göngu-Hrólfs, en Hrólfur var höfði
hærri en aðrir menn, og drógst kon
ungur við petta niður úr hásætinu og
veltist á gólfið. Það var afkomandi
Göngu-Hrólfs í beinan legg, sein
sfðar lagði undir sig England.
Hjer í álfu er núenginn konung-
ur, sem kyssa purfi á tána. En hjer
eru lög og landsstjórn, og peim erum
vjer hollustu skyldir. En jeg vil að
við sýnum pá hollustu, eins og Göngu-
Ilrólfur, án pess að beygja oss fyrir
pví, sem ekki er lotningar vert. Jeg
vil vjer sjeum löghlýðnir menn og
dyggir landspegnar, en að öðru leyti
metnin pað eitt í siðum og háttum
hjcrlendra niauna, sem nokkurs er
vert, en höfnum hinu, sem fánýtt er,
og höldum par voru, se-n pað er betra
Beygjum oss fyrir eDgu fyrir pað, að
jað er enskt, en að eins fyrir pví,
sem jafnframt er nýtilegt og gott.
Ilöldum fast við fögur dæmi
feðra vorra og ættpjóðar; pá höfum
vjer rtokkuð frftm að leggja í surablið
til myndunar hins nýja, unga amer
fska pjóðernís.
(Niðurl. á 7. bls.)
Akaft
Veiki, Sem
Meltingarleysi.
Gerik Mörgum Lífið
Þungeært.
Eina ráðir er að uppræta orsakir sýk-
innar—Einn af peim sem hefur
reynzluna fyrir sjer hefur sýnt
hvernig hægt er að gcra pað með
tiltöluÍega litlum kostnaði.
MeltÍDgarleysi er eitt af pvf ó-
viðfeldnasta sem fyrir nokkurn mann
getur komið. Manni finnst maginn
allt af fullur og viðkvæmur eptir að
liafa etið, hvprsu lítið sem pað er qg
hversu vel sem pað er til búið, og
jafnvel pó maður pví sem næst fasti,
eru saint ópægindin meiri eða minni.
Iive mikil gleði pað er fyrir pá sem
læknast af pessuin kvilla geta menn
betur ímyndað sjer heldur cn pví
verður lýst. Mrs. Thos. E. Marrett
frá Dunbarton, N. B., er ein af peim
sem slíka sögu eiga. Mrs. Marrett
Og vjer íslendingar, sem frá fornöld 1 segir, að meir en tvö ár hafi líf sitt
verið tómar pjáningar. Hún borðaði
að cins einfalda fæðu, en piátt fyrir
pað fór henni allt af versuandi og að
lokum fór hún að finna til megnrar
hjartveiki, sem var afleiðing af me!t-
ingarleysinu. Hún missti alla löngun
til að borða, og varð allt af veikari og
veikari, pangað til hún varla gat
gengið um húsið. Húsvork gat hún
engin gert. Stundum gat Jiún með
engu móti komið neinu ofan f sigfyrir
ógleði, og stundum f jekk hún upp-
kastakviður sem gerðu liana alveg
örmagna. Hún var búiri að brúka
Ósköpiu öll af meðölum án pess henni
pó batnaði. Loksins las hún í blaði
um I)r. WiIIiams Pink Pills for Palo
Pcople, og afrjeð að reyna pær.
Þegar hún var búin með 3 eða 4
öskjur fór henni inikið að batna, og
þegar hún hafði brúkað upp úr 8
öskjum, segir Mrs. Marrett: „-Jeg
get fullvissað yður um að jeg er nú
cins hraust og jeg hef nokkurn tíma
verið, og jeg veit að jeg á bata minn
að pakka Dr. Williams Pink Pills,
sein hafa reynzt mjer framúrskarndi‘f.
Mrs. Marrett segir, að Pink Pills hafi
einnig reynzt manninum sínum vel,
sem pjáðist af gikt í útlimunum.
Stundum bó'gnuðu peir upp og sár-
indin voru svo mikil að hann gat ekki
sofið og sat uppi stundum allaruætur.
Þegar hann sá hve gott kona haus
hafði af pessum pilluin, fór hann
einnig að brúka pær, og varð á stutt-
um tíma !aus við giktina og hinar
miklu kvalir, sem lienni voru sainfara.
Bæði Mr. og Mrs. Marrett segja að
þau muni ætíð mæla sterklega með
Dr. Williams Pink Pills.
Dr.Williams Pirik Pills verka bein-
ilnis á blóðið og taugarnar og upp
ræta sjúkdóminn. I>að er engiu sú
sýki til af áðurnefndum orsökum sem
Piuk Pills ekki lækna og í fjölda
mörguin tilfelluin hafa pær læknað
menn eptir að öll önnur meðöl höfðu
reynzt pýðingarlau3. Biðjið utn Dr.
Williams Pink Pills oir íakið ekki
annað. Hinar ekta eru ætíð í öskjuin
með fullu nafoinu Dr. Williams Pink
Pills for Pale People; fást hjá öllum
lyfsölum og með pósti 50 cents askj-
an, eða sex öskjur fyrir 12,50, frá Dr.
Williams Mcdicine Company, Brock-
ville, Ont.
OLE SIMONSON,
mælir með sfnu nýja
Scaudinaviau llotcl
718 Main Strekt.
Fæði fcl.OO á dag.
Your Face
FVERY FAMILY
SHOULD KNOW THAT
If a very remarkable remedy, both for IM-
TERNAIi and EXTERNAL use, and won-
derful in its qulok action to relieve dlstress.
PAIN-KILLER íhVoTtrcoaX0
J'hHld, IMarrhti a. Dynrnterj, trampa!
Cholera* and &U Bowel Complaint*.
PAIN-KILLER
■llrk Headn______ ...
de.f KhcuuiatlHm and HleuralKla,
1» TIIE BEST rom-
c«ly known for Hea-
Kacko?ltldf,”^,,rt-^h- I*ajn |n_ thn
PAIN-KTT T FR l* UNQinsnONABLY tho
1 BENT UNIMENT
MADE. Itbrlngs 8PKKDY AND I’ERMANENT RILIKr
!n aii casea of Brulses, Cuts, Hpraina, Hevere
Hurna, ete.
PAIN-KILLER " lhe weU »nd
Æ mn trustod rrlrnd of tho
Merlmnlr, Farmer, Planter, Mallor, and in
factall plassM wantlnK a modlclno always athand,
and saek to usk luternally or externally with
Cartainty of relief.
of *mitátIon§. Tako none bnt tbo tronulne
, * Px&UY DáVIB," Bold orerywhore; 26c. bi« bottlOk
Very largo botUe, Wc.
IÁTID
1 0^
PRENTA
FYRIR YKKUR. Vjer
erum nýbúnir að fá mikið
af NÝJUM LETURTEG-
UNDUM, og getum pví
betur en áður prentað hvað
helzt sem fyrir kemur, svo
vel fari.
Vjer óskum eptir, að
Islendingar sneiði ekki hjá
oss þegar peir purfa að fá
eitthvað prentað. Vjer
gerum allt fyrir eins lágt
verð ag aðrir, ogsurntfyrir
lægra vorð.
Lögbcrgr Print. & Publ.Co.
HOUCH & CAMPBELL.
Málafærslumcnn o. s. frv.
Skrifstofur: Mclntyre Illook, Main St
Winnipeg, Man.
Wlll bo wreathed wlth a most engaftlng
smllo, after you Invest In a
liteSewíngMacle
EyUIPPED WITH IT8 NEW
PINCH TENSION,
TENSION INDICAT0R
—AND—
AUTOMATIG TENSION RELEASER,
1 he most complete and useful devices cvel
added to any sewing machine.
Tlio WHIT13 i«
Durably and Handsomcly Bullt,
Of Fino Finish and Perfect Adjustment,
Sews ALL Sewable Articles,
And will serve and please you up to the full
limit of your cxpectations.
Active Dealers Wanted in unocctt*
pied territory. Liberal terms. Address,
WHITE SEWING MAGHiNE GO.,
CLEVELAND. O.
Til sölu hjá
Ells Thorwaldson,
Mountain, N. P
£
£
£
£
EDA
50 CENTS,
hvort sem þjer viljið heldur.
Af því að nú er töluvert
liðið á þcunan yfirstandandi
árgang LöOBERas, dettur oss í
hug að bjóða nýjum kaupend-
um sjerstakt kostaboð á því,
sem eptir er af árganguum.
Vjer bjóðum því:
Lögberg frá þessum tíma uil
ársloka (í rúma 7 mánuði)
og sögurnar: „þokulýður-
inn“ (656 bls.), „í leiðslu"
(317 bls.) og „Æfintýri
kapteins Horns" (um 700
bls.) fyrir að eins
$1.00.
EDA
þeir, sem ekkikæra sig uni
sögurnar, geta fengið Löo-
RERO frá þessum tíina til
ársloka (í rúma 7 mánuði)
fyrir ein
50 cents.
En aðgætandi er, að borg-
unin verður undir ölluin
kringumstæðum að fylgj*
pöntuninni, og að þetta kosta-
boð gildir að eins lijer í álfu.
Tjöffbcrg:
Print. & Publ.
Co.
- N-B’ Sögurnar „þokulýðurinn“ og
,,I Leiðslu" verða sendar stra*
og pöntunin kemur; en „Æfin
týri kapteins liorns" getum vjCl
ekki scnt fyrr cn scinna. Sagan
endar i Idaðinu um júlímánaðar-
lok.og veiður þú hept,sctt i kúp\>
og send eins fljótt og unt verður.
UUUUUUUUUUUUUUUUUUU*